Muzeu Kombëtar i Përgjimeve “Shtëpia me gjethe” organizoi sot një ceremoni përkujtimore për intelektualin dhe ish-ministrin e shtetit shqiptar, Shuk Gurakuqi, në ditën e 137-vjetorit të lindjes së tij.

Shuk Gurakuqi, një figurë e shquar e historisë shqiptare, lindi në Shkodër më 28 mars 1888 dhe studioi në Kolegjin Saverian të Jezuitëve në vendlindje. Ai filloi karrierën e tij si arkëtar në Doganën e Shkodrës dhe më pas si administrator në disa firma private, para se të emërohej shef i Seksionit të Financave në Bashkinë e Shkodrës gjatë pushtimit austro-hungarez.

Gurakuqi u bë një aktor i rëndësishëm në jetën politike të Shqipërisë gjatë periudhës 1920-1924, kur u zgjodh dy herë deputet i qarkut Shkodër. Po ashtu, ai ishte drejtues i organit të shtypit “Ora e Maleve” së bashku me Patër Anton Harapin dhe Dom Lazër Shantonë. Megjithatë, edhe pse nuk mori pjesë në Lëvizjen e Qershorit të vitit 1924, Gurakuqi mbeti një mbështetës i grupeve antizogiste dhe për këtë arsye kaloi pjesën më të madhe të periudhës së regjimit të Mbretit Zog në ekzil.

Në vitin 1938, Gurakuqi u kthye në Shqipëri dhe filloi të drejtonte firmën tregtare “Vllazën Prennushi”. Më vonë, ai u emërua Ministër i Financave në qeverinë e Mustafa Krujës, ku mbajti këtë post për dy vjet. Pas ardhjes së komunistëve në pushtet, Shuk Gurakuqi u arrestua dhe u dënua me burgim të përjetshëm nga Gjyqi Special i vitit 1946.

Dënimi i tij më vonë u ul në 20 vjet burgim, por ai vuajti gjithsej 17 vjet, ku një pjesë të madhe të këtij kohë e kaloi në burgun e Burrelit, një nga burgjet më të famshme dhe më të tmerrshme të regjimit komunist. Pas lirimit, Gurakuqi kaloi vitet e mbetura të jetës në varfëri, duke u marrë me studime dhe lexime shkencore, përderisa vendi i tij dhe i shoqërisë kishte kaluar nën dritën e një regjimi tjetër.

Shuk Gurakuqi ndërroi jetë më 13 prill 1966 në Shkodër, duke lënë pas një trashëgimi të pasur intelektuale dhe një historik të mbushur me përpjekje për të mirën e atdheut, por edhe me sakrifica të mëdha nën regjimin komunist.

Përkujtohet sot si një figurë e rëndësishme në historinë e Shqipërisë, me një jetën e tij të ndarë mes përpjekjeve për të ndihmuar në ndërtimin e shtetit shqiptar dhe vuajtjesh të pafundme nga padrejtësitë që i shkaktoi regjimi komunist./UBTNews/

Kosova ka festuar Ditën Botërore të Teatrit me një ceremoni solemne, ku u ndanë Çmimet Vjetore të Teatrit, duke nderuar ata që kanë dhënë kontribut të shquar në artin dhe kulturën teatrale të vendit.

Në këtë ngjarje të rëndësishme, ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ka uruar të gjithë laureatët, duke e theksuar rëndësinë e komunitetit teatror për zhvillimin e kulturës në Kosovë. Ai ka shprehur falënderimet e qeverisë për aktorët, regjisorët, dramaturgët dhe të gjithë ata që kontribuojnë në krijimin e artit teatror, të cilët i japin jetë kësaj magjie që është teatri.

Në përputhje me vlerësimin e një jurie profesionale, e cila përfshinte emra të njohur të fushës, si Alban Beqiraj, Aurita Agushi, Agon Myftari dhe Xhevdet Doda, janë shpallur fituesit e çmimeve të këtij viti.

Çmimi Kombëtar për Veprën Jetësore iu dha kostumografes Samka Ferri, për kontributin e saj të shquar në artin e kostumografisë. Po ashtu, çmimi për shfaqjen më të mirë iu nda Teatrit Kombëtar të Kosovës për shfaqjen “Martesa”, e cila mori vlerësime të larta për cilësinë dhe shkëlqimin artistik.

Në fushën e regjisurës, çmimi për regjinë më të mirë shkoi për Erson Zymberin, për shfaqjen “Djali”. Ky çmim theksoi mjeshtërinë e tij në realizimin e një shfaqjeje që ka tërhequr vëmendjen dhe ka lënë gjurmë të thella te audienca.

Çmimi për aktorin më të mirë iu nda Shpëtim Selmanit, për interpretimin e tij të shkëlqyer në rolin e tij në shfaqjen “Të Bardhët”. Performanca e tij e jashtëzakonshme ka prekur zemrat e publikut dhe ka ofruar një shembull të jashtëzakonshëm të artit aktorial.

Një tjetër çmim u nda për përfaqësimin e suksesshëm ndërkombëtar, i cili iu dha Qendrës Multimedia, për përpjekjet e saj të palodhshme për të promovuar dhe përfaqësuar artin teatral kosovar në skenat ndërkombëtare.

Kjo ceremoni ishte një ngjarje e veçantë që nderoi dhe çmoi punën e palodhur dhe të jashtëzakonshme të artistëve dhe profesionistëve të teatrit, duke shfaqur vlerat e pasura të kulturës teatrale kosovare./UBTNews/

Ka qenë një periudhë e mirë për kantautorët e njohur që po përballen me padi për shkelje të të drejtave të autorit. Fillimisht, Mariah Carey arriti të fitonte një betejë ligjore të gjatë lidhur me akuzat se kishte kopjuar elemente të hitit të saj të përjetshëm “All I Want For Christmas Is You”.

Tjetër lajm pozitiv ka ardhur për Dua Lipën, e cila ka dalë fitimtare në çështje të rëndësishme ligjore që lidhet me “Levitating”, shkruan Music Business Worldwide.

Një gjykatës federal në New York ka rrëzuar një padi për shkelje të të drejtave të autorit ndaj shtëpisë diskografike Warner Records dhe Lipës, duke vendosur që “Levitating”, e publikuar më 2020, nuk ka kopjuar në mënyrë të paligjshme një këngë disko të vitit 1979.

Në një vendim të dhënë me 27 mars, gjykatësja Katherine Polk Failla ka dhënë  vendim përfundimtar në favor të Lipës dhe bashkëpaditurve të saj, duke konstatuar se paditësit nuk arritën të provonin ngjashmëri të konsiderueshme midis elementeve të mbrojtura të veprave.

Ndër bashkëpaditurit ishin kompanitë ‘Sony Music Publishing (US) LLC’, ‘Universal Music Corporation’ dhe ‘Warner Records Inc’, si dhe bashkëautorët e “Levitating”, Clarence Coffee, Jr., Sarah Hudson dhe Stephen Kozmeniuk.

Padia ishte ngritur nga ‘Larball Publishing Company’ e ‘Sandy Linzer Productions’, që pretendonin se “Levitating” kishte shkelur të drejtat e autorit për dy këngë: “Wiggle and Giggle All Night”, këngë disko e vitit 1979 e interpretuar nga Cory Daye, dhe “Don Diablo”, këngë e vitit 1980 nga Miguel Bosé, që paditësit e kishin blerë të drejtat përmes një marrëveshjeje të mëparshme mbi shkeljen e të drejtave të autorit.

Failla arriti në përfundimin se fraza muzikore e përbashkët mes “Levitating” e këngëve të paditësve përbëhej nga “pesë grupe notash të përsëritura në ritëm 16-tësh që zbresin në shkallën e minorit B te ‘Levitating’, në shkallën D major te ‘Don Diablo’”. Gjykata vendosi se shkalla zbritëse e një notë shtesë, që paditësit e cilësuan si “melodi karakteristike”, nuk ishin të mbrojtura nga ligji për të drejtat e autorit.

“Gjykata përfundimisht arrin në përfundimin se nuk mund të ketë ngjashmëri të konsiderueshme (dhe për rrjedhojë as shkelje të të drejtave të autorit) sipas ligjit, sepse ‘ngjashmëria midis veprave ka të bëjë vetëm me elemente që nuk mbrohen nga të drejtat e autorit të veprës së paditësve’”, shkroi gjykatësja Failla.

Vendimi i gjykatës u mbështet në çështjen e fundit ‘Structured Asset Sales, LLC’ kundër Ed Sheeran, që Sheeran e fitoi në nëntor të 2024. Në këtë vendim u përcaktua se “elementët bazë muzikorë si notat, ritmet dhe akordet në përgjithësi nuk janë të mbrojtshme me të drejta autori”, megjithëse një “përzgjedhje dhe renditje origjinale” e këtyre elementeve mund të mbrohet.

Ky precedent ligjor ishte kyç për mbrojtjen e Dua Lipës, pasi gjykatësja Failla e citoi atë drejtpërdrejt për të rrëzuar pretendimet e paditësve se një shkallë zbritëse plus një notë shtesë mund të përbënin një shprehje të mbrojtur.

Paditësit tentuan gjithashtu të argumentonin se elemente të tjera, si stili i interpretimit (“patter style”), tingulli pop me ndikime disko, tempoja dhe karakteristika të tjera, e bënin kombinimin e këtyre elementeve të mbrojtur.

Gjykata e hodhi poshtë këtë, duke theksuar se elementet nuk ishin origjinale në mënyrë të mjaftueshme për t’u mbrojtur nga ligji për të drejtat e autorit. Gjykatësja Failla vuri në dukje se disa nga elementet e pretenduara ishin pjesë të zakonshme të kompozimit muzikor, duke sjellë si shembull se “stili ‘patter’ është përdorur prej shekujsh në opera të Mozartit dhe Rossinit, si dhe në operetat e Gilbert dhe Sullivan”.

“Më thelbësisht, Gjykata gjen se një stil muzikor, i përcaktuar nga paditësit si ‘pop me ndjesi disko’, dhe një funksion muzikor, i përcaktuar nga paditësit si ‘argëtim dhe vallëzim’, nuk mund të mbrohen kurrë — as veç e veç dhe as së bashku — sepse një vendim i tillë do të bllokonte plotësisht zhvillimin e mëtejshëm të muzikës në atë zhanër apo për atë qëllim”, u theksua në vendim.

Gjykata hodhi poshtë kërkesat e paditësve për deklarim të të drejtave, që paditësit i kishin pranuar se do bëheshin të pavlefshme nëse akuza për shkelje të të drejtave të autorit rrëzohej. Ky vendim shënon përfundimin e një prej disa padive ligjore që Dua është përballur për “Levitating”. Në 2022, grupi Artikal Sound System ngriti padi se “Levitating” ishte “shumë i ngjashëm” me këngën e tyre “Live Your Life”.

Ajo çështje u hodh poshtë nga një gjykatës federal, që vendosi se Artikal Sound System nuk kishte paraqitur prova që krijuesit e “Levitating” kishin pasur akses në këngën e tyre.

Ndërkohë, një padi tjetër është ende në zhvillim. Në 2023, producenti Bosko Kante paditi Dua Lipën, Warner Music Group dhe producentin Stephen Kozmeniuk, duke pretenduar se një regjistrim i talkbox-it të tij ishte përdorur pa leje në tre remikse të “Levitating”.

Në shtator 2024, gjykatësi Hernan D. Vera i Gjykatës së Distriktit të Kalifornisë refuzoi një kërkesë për të rrëzuar këtë çështje, duke e lënë atë të vazhdojë.

Seriali i Netflix “Adolescence” ka pushtuar ekranet dhe po cilësohet si një nga më të mirët e dekadës së fundit. Por, përtej ngjarjes dramatike, detajet e fshehura në skena të caktuara kanë një kuptim më të thellë.

Psikologia britanike Sheila Redfern, ka shpjeguar se si elemente të vogla – nga një sandviç me turshi deri te pozicioni i karriges, mund të jenë çelësi për të kuptuar të vërtetën rreth protagonistit Jamie Miller, i akuzuar për vrasjen e shoqes së tij të klasës.

Çfarë simbolizojnë detajet në serial?

•Sanduiçi me djathë dhe turshi – Në episodin e tretë, psikologia Briony Ariston i ndan Jamie-t një sandviç me turshi, ndonëse dihet që nuk i pëlqen. Ky veprim shihet si një provokim i qëllimshëm për të testuar reagimin e tij.

•Çokollata e nxehtë – Në një tjetër moment, Briony i ofron Jamie-t çokollatë të nxehtë gjatë një takimi në qendrën e paraburgimit. Kjo teknikë përdoret shpesh nga psikologët për të krijuar një ambient më të ngrohtë dhe për ta bërë pacientin të ndihet i sigurt.

•Veshja e psikologes – Këmisha dhe pantallonat blu të Brionit janë zgjedhur me kujdes, pasi psikologët i kushtojnë vëmendje mënyrës së veshjes për të krijuar atmosferë sa më neutrale dhe të besueshme gjatë intervistave.

•Pozicioni i karriges – Gjatë seancës, Briony afrohet gradualisht më pranë Jamie-t, një teknikë e mirëmenduar që përdoret për të nxitur hapjen emocionale të një personi, veçanërisht tek fëmijët.

Këto detaje të vogla, por domethënëse, e bëjnë “Adolescence” serial edhe më intrigues, duke e kthyer çdo skenë në një pjesë të një puzzle psikologjik që të fton të kërkosh të vërtetën pas çdo veprimi.