Kulturë
Kujtimi i Hasan Prishtinës: Zemra që rrahu për bashkimin e kombit
Në një atmosferë përplot ndjenja nderimi dhe respekti, Muzeu Historik Kombëtar përkujtoi sot me solemnitet një nga figurat më të shquara dhe të ndritura të historisë kombëtare shqiptare, Hasan Prishtinën.
Kjo ngjarje, e cila përkujton 91-vjetorin e vrasjes së tij tragjike, ishte një thirrje për të risjellë në kujtesën kolektive kontributin e pazëvendësueshëm të këtij ideologu dhe veprimtari të flaktë të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, një njeri i cili në mënyrë të pashtershme punoi për çlirimin e trojeve shqiptare dhe për bashkimin e tyre nën një flamur të vetëm.
Hasan Prishtina lindi në vitin 1873 në Vushtrri, një qytet që ndonëse i vogël, u rrit në një vatër të rëndësishme të nacionalizmit shqiptar. Me një edukim të hershëm të përftuar në gjimnazin francez të Selanikut dhe më pas në shkollën e lartë të administratës “Mylkije” në Stamboll, Prishtina shpejt doli në pah si një intelektual i shquar dhe një strateg politik me vizion të qartë për të ardhmen e kombit shqiptar. Në moshë fare të re, ai u zgjedh tri herë deputet në Parlamentin osman, ku me kurajo të pashoqe do të mbronte me vendosmëri të drejtat kombëtare të shqiptarëve, të cilët ndodheshin në një udhëkryq historik për mbijetesën e tyre si komb.
Në krah të Ismail Qemalit dhe patriotëve të tjerë shqiptarë, Hasan Prishtina u shndërrua në një nga udhëheqësit kryesorë të kryengritjes së vitit 1912, një lëvizje që do të shpinte në shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë. Angazhimi i tij për çështjen kombëtare nuk u kufizua vetëm brenda kufijve të Shqipërisë së sotme, por ai ishte i vendosur që Kosova të mos mbetej jashtë këtij procesi, duke qenë një nga protagonistët kryesorë të idesë “Pa Kosovë nuk ka Shqipëri”.
Si ministër i Qeverisë së Përkohshme të Vlorës dhe më vonë në qeverinë e Turhan Pashë Përmetit gjatë periudhës së Princ Vidit, Prishtina tregoi një përkushtim të jashtëzakonshëm për stabilitetin e shtetit të ri shqiptar, pavarësisht sfidave dhe tensioneve të ashpra që shoqëruan atë periudhë të turbullt. Në vitet 1916-1918, ai bashkëpunoi me autoritetet austro-hungareze, duke shpresuar se një situatë e favorshme ndërkombëtare do të mundësonte realizimin e ëndrrës së tij të përhershme – bashkimin e Kosovës me Shqipërinë.
Në vitin 1921, Prishtina u zgjodh deputet në Këshillin Kombëtar dhe për një periudhë të shkurtër në dhjetor të atij viti, drejtoi qeverinë shqiptare, një moment që tregon për vlerësimin e lartë që kishte fituar në mesin e bashkëkombësve të tij. Megjithatë, vitet që pasuan, veçanërisht periudha 1922-1933, ishin vitet e një lufte të gjatë politike kundër regjimit të Ahmet Zogut, i cili, sipas tij, nuk përfaqësonte aspiratat e vërteta të popullit shqiptar. Përkushtimi i tij për Kosovën dhe Shqipërinë e bashkuar e bënte Hasan Prishtinën një ideolog të pathyeshëm, të vendosur të mos heqë dorë nga idealet e tij.
Fatkeqësisht, idealet dhe përpjekjet e tij përfunduan tragjikisht më 14 gusht 1933, kur ai u vra në Selanik nga dorë vrastare, një humbje e madhe për kombin shqiptar. Por edhe pas vdekjes së tij, emri dhe vepra e Hasan Prishtinës mbetën të pavdekshme, duke u përjetësuar në historinë e Shqipërisë dhe të Kosovës. Në vitin 1977, eshtrat e tij u sollën në Shqipëri dhe u rivarrosën në Kukës, si një homazh për të kujtuar një nga bijtë më të ndritur të kombit shqiptar.
Kjo përkujtimore na kujton se historia nuk është thjesht një rrëfim i së shkuarës, por një mësim për të ardhmen, një udhërrëfyes për brezat që vijnë, për të mbajtur të gjallë idealet dhe sakrificat e njerëzve si Hasan Prishtina, të cilët dhanë gjithçka për një Shqipëri të lirë, të bashkuar dhe të pavarur./UBTNews/
Në kryeqytet hapet edicioni i parë i ekspozitës së Artistëve të Rinj “FRAGMENTA 2025”, pjesë e programit vjetor të Asociacionit të Artistëve Vizualë të Kosovës.
Ky është projekti i dytë i këtij viti dhe sjell në qendër të vëmendjes artin bashkëkohor, eksperimentimin dhe përdorimin e mediave të reja.
“Fragmenta” konceptohet si hapësirë ku fragmente idesh, formash e tregimesh ndërthuren për të krijuar një mozaik të ri kulturor.
Qëllimi kryesor është të nxisë bashkëpunimin mes artistëve të rinj, studiuesve dhe publikut, duke hapur horizonte të reja krijuese dhe duke promovuar dialog ndërdisiplinor.
Me pjesëmarrjen e krijuesve të rinj nga fusha të ndryshme, ky edicion synon të rimendojë rolin e artit e dizajnit në shoqërinë moderne, duke vënë në pah risinë, eksperimentimin e interpretimin e lirë artistik.
Në kuadër të aktivitetit do të akordohet edhe RAW Award (Rising Artists Work), çmim që vlerëson artistët që formësojnë gjuhën e re të artit bashkëkohor dhe kontribuojnë në zhvillimin e skenës vizuale.
Lokacionet dhe oraret e hapjes së ekspozitave:
Tunelli i Kurrizit – ora 17:00
Observatoriumi – ora 18:30
Biblioteka “Hivzi Sylejmani” – ora 19:30
Ekspozita vazhdon më 5 dhjetor, në Hamam, nga ora 19:00.
Ceremonia e ndarjes së RAW Award do të mbahet të shtunën, më 6 dhjetor, në orën 19:00.
“Fragmenta 2025” synon të kthehet në një pikëtakim të rëndësishëm për skenën e artit të ri në Kosovë, duke ofruar një platformë të hapur për vizion, inovacion dhe talent të ri. /A.Z/UBT News/
Muzeu i Historisë Natyrore në Abu Dhabi po hap dyert për publikun, duke ofruar një udhëtim nga krijimi i planetit deri te zhvillimi i jetës në Tokë.
Me 35,000 m² hapësirë ekspozuese, ai mbulon po ashtu 13.8 miliardë vjet shkencë, evolucion dhe zbulime, duke e bërë muzeun më të madh të këtij lloji në rajon.
Një nga atraksionet kryesore është “Stan”, fosili 66 milionë vjeçar i një dinosauri, i prezantuar për herë të parë në një skenar beteje me një tjetër dinosaur.
Vizitorët mund të shohin gjithashtu meteoritet Murchison, një nga shkëmbinjtë më primitivë kozmikë, dhe ekspozita mbi historinë natyrore të Gadishullit Arabik, arkeologjinë dhe trashëgiminë kulturore.
Mes 1,500 objekteve të ekspozuara spikasin një rikrijim i një anijeje tregtare nga Epoka e Bronzit dhe “Perla e Abu Dhabit”, perla më e vjetër në botë, e datuar 5800–5600 p.e.s.
Ky muze përfaqëson një destinacion të ri botëror për dashamirët e shkencës, historisë dhe natyrës. /A.Z/UBT News/
Festival, i dedikuar personave me nevoja të veçanta, ka hapur edicionin e gjashtë në kinemanë “Armata” me 50 filma nga e gjithë bota.
Rrëfimi kryesor sivjet është dokumentari i shkurtër “Sara”, që sjell historinë frymëzuese të futbollistes së re Sara Bulliqi, e cila ka lindur pa njërën dorë dhe sfidat i ka shndërruar në forcë.
Organizatorët theksojnë se festivali mbetet i përkushtuar te temat e aftësive të kufizuara dhe fuqizimit përmes artit.
Drejtoresha Ganimete Sava dhe drejtori artistik Burim Haliti theksuan rëndësinë e krijimit të filmave që tregojnë histori të tilla.
Programi treditor përfshin filma dokumentarë, dramë e animacion, ekspozitën “XR: Interaction without Limits” dhe ngjarjen përmbyllëse “Gratë që thyejnë kufizimet përmes artit”.
Festivali mbyllet më 3 dhjetor – Ditën Ndërkombëtare të Personave me Nevoja të Veçanta – me ceremoninë e çmimeve.
Në juri marrin pjesë edhe producentët danezë Kim Magnusson dhe Rebecca Pruzan, si dhe aktorja Igballe Qena. /A.Z/UBT News/
Bisedimet pa rezultat në Moskë, negociatorët e Ukrainës dhe SHBA-së takohen në Florida
113-vjetori i krijimit, zhvillim e modernizim për FARSH
Parlamenti Evropian para 34 vjetëve nderoi Adem Demaçin me Çmimin Saharov
Policia bastis një shtëpi në Kaçanik, sekuestrohen dy armë e dhjetëra fishekë
Duelet në Kupën e Kosovës, favoritët kalojnë tutje
Shqipëria merr Presidencën e CEFTA-s në vitin 2026
Sot prezantohen rezultatet e çmimeve të pronave banesore
Aksidentohen 8 vetura në Gjermani, dëmet mbi 100 mijë euro
Kupa e Italisë, në çerekfinale përballja shqiptare Gjimshiti – Zhegrova
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025