Kulturë

Historia e portretit

Zhanri që eksploron të vërteta themelore për njerëzimin dhe identitetin.

Published

on

Nga kohët e lashta e deri më sot, portreti na ka treguar të vërteta themelore për njerëzimin dhe identitetin, pavarësisht nga tema. Portreti ka një vend unik në historinë e artit, shkruan BBC.

Duke parë se kush u portretizua dhe si, ne jemi në gjendje të fitojmë njohuri mbi historinë sociale, kulturore dhe politike që asnjë lloj tjetër pikture nuk mund të ofrojë.

Fakti që ofron një mundësi për t’u lidhur me individë që ishin, ose janë, qenie njerëzore të gjalla si ne, gjithashtu e bën atë një nga më të arritshëm dhe më të njohurit; është i vetmi zhanër me galeritë e veta të dedikuara dhe ka ofruar frymëzim për ekspozita të panumërta madhore.

“Portreti qëndron i ndarë nga zhanret e tjera të artit pasi shënon kryqëzimin midis portretit, biografisë dhe historisë. Ato janë më shumë se vepra arti; kur njerëzit shikojnë portrete, ata mendojnë se po takojnë atë person,” thotë Alison Smith, kryekuratorja në Galeria Kombëtare e Portreteve në Londër.

Origjina e zhanrit mund të gjurmohet në kohët e lashta, kur ai shërbente një sërë funksionesh, nga lartësimi i atyre që ishin në pushtet deri te kujtimi i të vdekurve. Shekujt 1 dhe 2 pas Krishtit panë që zona Fayum e Egjiptit Romak të prodhonte portrete çuditërisht natyraliste që shfaqeshin në kutitë e mumjeve.

Në Romën e lashtë, skulptura e portretit përdorej për të përkujtuar të vdekurit ose për të festuar arritjet e të gjallëve. Portretet perandorake ishin një mjet i vlefshëm për propagandë. Të vendosura në tempujt e kultit perandorak, ato ishin krijuar për të frymëzuar frikë dhe nënshtrim.

Mozaikët mahnitës me përmasa reale të perandorit Justinian dhe perandoreshës Theodora në kishën e San Vitale në Ravenna – të cilat datojnë nga shekulli i 6-të – janë një demonstrim veçanërisht spektakolar i fuqisë.

Një pjesë e rëndësishme e shprehjes artistike ka qenë sigurisht edhe autoportreti. Autoportreti ikonë i Van Gogh me vesh të fashuar, i pikturuar pasi ai preu një pjesë të veshit pas një debati me Gauguin, është një demonstrim i fuqishëm i vendosmërisë së tij për të vazhduar të pikturojë pavarësisht nga trauma.

Ndërsa në të kaluarën portreti ishte me të vërtetë një shenjë e statusit apo famës, unë mendoj se tani portreti ka të bëjë më shumë me ekzistencializmin. Ka të bëjë me psikologjinë, kush janë ata dhe si përshtaten në shoqëri. Ka të bëjë me identitetin ”, thotë Smith.

 Qoftë perandor, aktor, aktivist apo person i zakonshëm në rrugë, kjo është diçka që ne të gjithë e ndajmë – dhe shpjegon pse portreti nuk do të pushojë kurrë së tërhequri vëmendjen tonë.

Continue Reading

Kulturë

Prishtina pret edicionin e dytë të ‘Frames of the Future’

Published

on

Në Kino Armata, sot dhe nesër mbahet edicioni i dytë i ngjarjes dyditore unike “Frames of the Future”, ku prezantohet talenti i brezit të ri të kineastëve nga Fakulteti i Arteve i Universitetit të Prishtinës.

Ky vit, edicioni shndërrohet në ngjarje garuese, audienca ka mundësinë të votojë për filmin më të mirë të studentëve, filmi fitues do të sigurojë një vend direkt në garën për Filmin më të mirë të shkurtër në edicionin e 18-të të PriFest, që do të mbahet në shtator 2026.

Dita e parë nis me hapjen zyrtare nga:

Fatos Berisha, drejtor i PriFest

Hazir Haziri, dekan i Fakultetit të Arteve

Ismet Sijarina, Shef i Katedrës së Regjisë së Filmit dhe Televizionit

Pas hapjes, do të shfaqen filmat e studentëve të Fakultetit të Arteve. Secili film do të shoqërohet me fjalë rasti nga ekipet e tij, si dhe sesione Open Q&A, ku publiku mund të bëjë pyetje.

Dita e dytë i dedikohet filmave garues të studentëve dhe projekteve të veçanta të realizuara nga Prishtina Kino Kabaret.

Këto projekte, bashkëprodhim i PriFest dhe Katror Media, janë jashtë garës dhe realizohen nën mentorimin e Valter Lucajt gjatë një jave intensive kreative.

Pas shfaqjes së filmave, do të mbahet një bisedë me Fatos Berishën mbi temën “Nga aplikimi në përzgjedhje”, ku drejtori i PriFest do të flasë për rëndësinë e festivaleve, procesin e aplikimit dhe mundësitë që ofrojnë festivale ndërkombëtare për studentët e filmit.

Në fund, do të shpallet filmi fitues i audiencës, i cili do të jetë filmi i parë zyrtar i edicionit të 18-të të PriFest. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Ivanka Trump zbulon librat për historinë shqiptare: Çfarë e tërheq?

Published

on

Ivanka Trump, vajza e ish-presidentit të SHBA-së, Donald Trump, ka tërhequr vëmendjen e ndjekësve të saj në Instagram duke publikuar disa libra që fokusohen në historinë dhe identitetin shqiptar.

Në postimin e saj, Ivanka ka ndarë veprat “The Albanians” nga Miranda Vickers dhe “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” nga Ismail Kadare, dy tituj të njohur që pasqyrojnë historinë, kulturën dhe trashëgiminë e pasur të Shqipërisë.

Librat trajtojnë tema të rëndësishme si ngjarjet historike, sfidat kulturore dhe identitetin kombëtar shqiptar, duke ofruar një perspektivë të thelluar mbi këtë vend ballkanik.

Postimi shoqërohet me një mbishkrim të thjeshtë, por të fuqishëm: “Hulumtim!”, duke treguar interesin e saj për të njohur dhe për të mësuar më shumë rreth historisë dhe kulturës shqiptare.

Ky veprim ka tërhequr reagime pozitive nga ndjekësit dhe dashamirësit e letërsisë shqiptare, duke nxitur diskutime mbi rëndësinë e ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë kulturore.

Përveç vëmendjes ndaj historisë dhe kulturës, postimi i Ivankës nënvizon rëndësinë e leximtarisë si një mjet për të zgjeruar horizontet dhe për të thelluar njohuritë mbi vende dhe popuj të ndryshëm.

Ky postim është shembull i ndikimit të figurave publike në promovimin e literaturës dhe trashëgimisë kulturore, duke nxitur lexues të rinj dhe të vjetër të interesohen për historinë dhe identitetin shqiptar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Nga Kosova në Hannover, Jehona Kicaj rrëmben çmimin letrar “HANNA 2025”

Published

on

Shkrimtarja me origjinë nga Kosova, Jehona Kicaj, po korr suksese të jashtëzakonshme në skenën letrare gjermane.

Pas përfshirjes në listën e ngushtë për Çmimin Gjerman të Librit 2025 me romanin e saj debutues “ë”, ajo është shpallur fituese e Çmimit Letrar të Qytetit të Hannoverit “HANNA” për vitin 2025.

Romani “ë” sjell historinë e një familjeje që u detyrua të largohej nga Kosova gjatë luftës, përmes perspektivës së një fëmije, duke krijuar një rrëfim të ndjeshëm, të sinqertë dhe thellësisht njerëzor.

Jehona erdhi në Gjermani në moshën njëvjeçare, ka ndërtuar jetën në Göttingen më pas në Hannover, qytet ku filloi studimet më 2011 dhe ku vazhdon të jetojë.

Pas marrjes së çmimit, Jehona Kicaj nënshkroi Librin e Artë të qytetit të Hannoverit, duke theksuar lidhjen e saj të fortë me këtë vend:

“Hannover është qyteti që më çoi drejt letërsisë, më mprehu mendimin dhe më hapi rrugën e shkrimit.”

Ajo u shpreh se ky vlerësim ka qenë një përvojë e çlirueshme:

“Në Göttingen, njihja çdo gur. Hanoveri është më metropolitan, më plot kulturë. Këtu ende mund të zbuloj gjëra të reja.”

Jehona po shndërrohet me shpejtësi në një zë të ri të rëndësishëm të letërsisë gjermane, duke dëshmuar se talenti, përkushtimi dhe rrënjët kulturore mund të krijojnë histori suksesi që tejkalojnë kufijtë.

Romanin e saj të parë, kritika e ka pritur me entuziazëm, duke e konsideruar një debutim mbresëlënës dhe premtues.

Krijimtaria e saj po i jep letërsisë gjermane një perspektivë të re, ndërsa për komunitetin shqiptar, ajo përfaqëson një shembull frymëzues të arritjes në skenën ndërkombëtare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Bill Gates, në dokumentarin e ri të Valmir Tertinit “Pinocchio’s Harvard”

Published

on

Bill Gates ka konfirmuar pjesëmarrjen në dokumentarin më të ri amerikan të regjisorit shqiptar Valmir Tertini, “Pinocchio’s Harvard”, një projekt që tashmë po tërheq vëmendje të madhe në industrinë e filmit në SHBA.

Filmi, i prodhuar nga vivFilms, shënon iniciativën e parë zyrtare të studios në territorin amerikan.

Dokumentari sjell historinë e Pinocchio’s, picerisë ikonike pranë Harvardit, e cila për më shumë se 60 vite ka qenë pikë e rëndësishme kulturore, ku ushqimi, kujtimet dhe tradita takohen.

Hapësira modeste, por e ngrohtë, e Pinocchio’s është frekuentuar ndër vite nga emra që më vonë do të bëheshin figura botërore, si Bill Gates dhe Mark Zuckerberg, klientë të rregullt gjatë kohës së studimeve.

Lokali ka pritur personalitete nga Hollywood-i e politika, përfshirë Ben Affleck, Matt Damon, Natalie Portman, Malia Obama e Michelle Wu.

Në qendër të dokumentarit është Adams, njeriu që për dekada ka qenë zemra dhe fryma e Pinocchio’s.

Përmes bisedave spontane dhe momenteve të përditshme, filmi zbulon se si kjo piceri është shndërruar në një institucion të vetë Harvardit.

Vizita në këtë universitet konsiderohet e paplotë pa hyrë te Pinocchio’s, një vend ku personi i rastësishëm pranë teje mund të jetë një figurë e ardhshme me ndikim global.

Bill Gates gjatë xhirimeve

Regjisori Valmir Tertini, anëtar i Akademisë Evropiane të Filmit, njihet për qasjen e tij të guximshme dhe hulumtuese.

Ai ka trajtuar tema të ndjeshme, si martesa për dokumente në “Tradhti me Letra”, abuzimet në institucione në “Vulë”, si dhe ka sjellë portretin dokumentar të aktorit legjendar Bekim Fehmiu.

Me mbi 30 çmime ndërkombëtare, renditet ndër regjisorët shqiptarë më të suksesshëm të brezit. Ka qenë pjesë e ekipit të xhirimeve të “Boston Blue” e drejton klasën e filmit në Boston Public Library, punon paralelisht në kërkimet për doktoraturën mbi Efektin e Filmit.

“Pinocchio’s Harvard” synon pjesëmarrjen në festivalet më të rëndësishme të filmit në SHBA dhe pritet të ketë premierën në vitin 2026. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara