Britania e Madhe ia ka ndaluar supermodeles Naomi Campbell të jetë administruese bamirësie për pesë vjet, pasi sipas një hetimi, në një bamirësi që ajo themeloi fondet e mbledhura për kauza të mira përdoreshin për trajtime spa dhe cigare.

Campbell, modele e lindur në Londër, i takonte elitës së supermodeleve që dominuan në pistat dhe kopertinat e revistave nga vitet 1990. Ajo themeloi Fashion For Relief në vitin 2005, duke synuar të mbledhë fonde për qëllime humanitare duke organizuar shfaqje në pistë, por shoqata e saj bamirëse u hoq nga lista e bamirësisë britanike këtë vit.

Institucionet e Kosovës kanë bërë një përditësim të rëndësishëm në numrin e artefakteve të grabitura nga Serbia, duke e çuar shifrën në 3,724. Kjo konfirmohet nga një raport i Komisionit Shtetëror për hulumtimin dhe dokumentimin e trashëgimisë kulturore, që evidenton shkatërrimin gjatë luftës së viteve 1998-1999.

Për dy dekada, shifrat për artefaktet e grabitura kanë qenë të ndryshueshme. Fillimisht, numri ishte mbi tri mijë, por më vonë u ul në 1,247. Tani, Kosova i ka dhënë fund mosmarrëveshjeve dhe ka dokumentuar një rritje prej 2,477 artefakteve që nuk ishin regjistruar më parë.

Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, dorëzoi raportin në Institutin për Krimet e Kryera Gjatë Luftës, duke theksuar se trashëgimia kulturore ishte gjithashtu një objektiv i projektit gjenocidal serb. Ai njoftoi shkatërrimin e 1,784 monumenteve, 175 bibliotekave dhe asgjësimin e 1.7 milion librave në gjuhën shqipe.

Kosova tani është duke e ndjekur me përkushtim procesin e rikthimit të artefakteve, duke u mbështetur në dokumente ndërkombëtare si Konventa e UNESCO-s dhe Plani i Ahtisaarit, që obligojnë Serbinë të kthejë koleksionet arkeologjike dhe etnografike.

Gjejlane Hoxha, udhëheqëse e Komisionit, theksoi se shifrat janë të bazuara në dokumente zyrtare të Muzeut Kombëtar të Kosovës, duke përfshirë edhe muzeumet e tjera. Ajo shpjegoi se artefaktet janë të shumta dhe përfshijnë ato që janë marrë për restaurim dhe nuk janë kthyer, shkruan Koha.

Në përpjekjet për kthimin e artefakteve, Kosova ka organizuar ekspozita dhe ka dërguar letra zyrtare institucioneve serbe. Megjithatë, përgjigjet nga ana e Serbisë kanë qenë negative, duke e quajtur këtë veprim si “provokim të rrezikshëm”.

Në të njëjtën kohë, dokumentet e pranuara nga Instituti për Krimet e Kryera do të shërbejnë si burim për hulumtime akademike dhe për evidencën e shkatërrimit të trashëgimisë kulturore gjatë luftës. Aktivitetet për rikthimin e artefakteve vazhdojnë, me një fokus të veçantë në ndihmën ndërkombëtare dhe sensibilizimin e opinionit publik./UBTNews/

Hamami i qytetit të Mitrovicës, një monument i rëndësishëm historik i ndërtuar në fund të shekullit XVIII nga Sylejman Pashë Berisha dhe nipi i tij, Zejnullah Beg Berisha, është nxjerrë në shitje për 1.6 milionë euro. Ky objekt, që shtrihet në një sipërfaqe prej 15 ari në qendër të qytetit, ofrohet së bashku me pjesën e parkingut mbrapa tij. Pavarësisht rëndësisë kulturore dhe statusit të mbrojtur, institucionet e Kosovës nuk kanë qenë të informuara për këtë iniciativë.

Historia e Hamamit është e pasur, duke shërbyer deri në vitin 1959 si një hapësirë për publikun. Në vitet e fundit, ai është përdorur si muze dhe ka marrë investime të konsiderueshme, përfshirë rreth 90 mijë euro në vitin 2022. Megjithatë, përballë problemeve të mirëmbajtjes, si lagështira dhe vjedhja e materialeve, pronarët tani janë të gatshëm ta shesin këtë pronë.

Agjenti i pasurive të paluajtshme, Arban Peci, ka konfirmuar se, pavarësisht interesit, blerësit potencialë janë të ndarë nga mundësia e ndalimeve për ndërtim të objekteve të reja pa leje nga institucionet e trashëgimisë kulturore, shkruan Koha.

Drejtues të lartë institucionalë sugjerojnë se Ministria e Kulturës duhet ta blejë Hamamin, duke e parë si një investim të vlefshëm për ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Ndërsa, përfaqësues të institucionit nuk kanë kthyer përgjigje në kërkesën për informacion rreth shitjes. Kjo situatë ngrit shqetësime mbi menaxhimin e trashëgimisë kulturore në vend dhe nevojën për një qasje më të koordinuar për ruajtjen e objekteve të tilla të rëndësishme./UBTNews/

Më 25 shtator 1901, u lind një figurë e shquar e klerit katolik shqiptar, At Pjetër Meshkalla, një njeri i përkushtuar për edukimin dhe lirinë e popullit të tij. I njohur si “Apostulli i Lirisë”, At Meshkalla shënoi një periudhë të rëndësishme në historinë e Shqipërisë, duke u bërë një simbol i qëndresës ndaj regjimit komunist.

Atë Pjetër Meshkalla mori mësimet e para në vendlindjen e tij, Shkodër, një qytet i njohur për traditat kulturore dhe arsimore. Pas përfundimit të shkollës, ai vazhdoi studimet teologjike në Linz të Austrisë, Goricë të Sllovenisë dhe në Fakultetin e Filozofisë në Napoli, ku thelloi njohuritë e tij filozofike dhe teologjike.

Gjatë karrierës së tij, At Meshkalla u dha mësim brezave të rinj në Seminarin Papnor të Shkodrës, duke përfshirë lëndët e gjuhës shqipe, letërsisë dhe filozofisë. Ai gjithashtu themeloi rrethin “Don Bosko” dhe “Shën Pjetri”, dy qendra edukimi që ndihmuan në formimin e mendjeve të rinj dhe promovimin e vlerave të përparuara në shoqëri.

Megjithatë, aktiviteti dhe angazhimi i tij për arsim dhe liri nuk kaluan pa vëmendje nga regjimi komunist. Në vitin 1947, At Meshkalla u arrestua dhe u dënua me 15 vjet burg, një dënim që pasoi me një ridënim prej 10 vjetësh në vitin 1967. Në vitin 1978, ai u internua në Vlorë, ku vazhdoi të vuante për idealet e tij.

Simboli i shquar i martirizimit vdiq më 28 korrik 1988, duke lënë pas një trashëgimi të thellë dhe të paharrueshme. Jezuitët, shoqëri së cilës i përkiste, e nderuan duke i vënë emrin e tij një shkolle të mesme në Shkodër, e cila është vazhdim i Kolegjit të famshëm Saverian.

At Pjetër Meshkalla mbetet një nga figurat më të ndritura të historisë shqiptare, një dëshmi e qëndresës ndaj tiranisë dhe një promoter i lirisë, që frymëzon brezat e rinj për të vazhduar luftën për arsim dhe drejtësi. Ai do të kujtohet gjithmonë si një apostull i vërtetë i lirisë dhe një mjeshtër i edukimit./UBTNews/