Aktualitet

Gazeta gjermane në përvjetorin e eksodit shqiptar kujton historinë e Ervisit, e emëruar në krye të Filarmonisë së Bonn-it

Published

on

Ervis Gega Dodi pak ditë më parë u emërua drejtuese e institucionit të rëndësishëm muzikor gjerman, Filarmonisë Klasike të Bonnit. Lajm që pushtoi mediat shqiptare dhe të huaja.

Por pak mund të dinte për ekzistencën e këtij institucioni Ervisi 16 vjecare teksa largohej nga vendlindja e saj në korrik të vitit 1990, akoma më pak mund të imagjinonte se do të vinte një ditë që ajo do ta drejtonte.

Sot bëhen 31 vite që nga “mësymja” drejt ambasadës Gjermane në Tiranë. 5200 refugjatët që hynë në ambasada u nisën me autobusë drejt Portit të Durrësit për të vazhduar drejt Italisë, Francës, Gjermanisë apo gjetkë. Sot ata janë qytetarë të afirmuar, e në shumë raste profesionistë të realizuar në vendet mikpritëse.

Gazeta e njohur gjermane “Spigel” këtë përvjetor eksodi e ka kujtuar me historinë e Ervisit, një histori sa e njëjtë aq dhe e ndryshme nga ajo e mijëra shqiptarëve, si një simbolikë e udhëtimit të gjatë nëpër botë të atyre mijra shqiptarëve që 30 vite më parë u detyruan të linin vendin pa e ditur ende se c‘fat i priste rrugëve të botës, por me ëndrrën se po shkonin në një vend ku gjithçka ishte e mundur.

Ervis Gega ishte vetëm 16 vjeç kur, në fillim të korrikut 1990, mijëra shqiptarë të dëshpëruar sulmuan ambasadat e huaja në kryeqytet. Gega dhe të afërmit e saj jetonin në Fier, një qytet rreth njëqind kilometra në jug të Tiranës. Ata morën vesh për ngjarjet nga televizioni italian – dhe nuk u menduan dy herë. Si muzikantë, ata kishin vuajtur nën sundimin komunist për shumë vite.

Në Shqipëri, Partia e Punës vazhdoi të sundonte me një dorë të fortë tetë muaj pas rënies së Murit të Berlinit. Në verën e vitit 1990, statujat e Stalinit dhe diktatorit prej një kohe të gjatë Enver Hoxha, i cili vdiq në vitin 1985, mbaheshin ende fort në piedestalet e tyre në shtetin e Ballkanit plotësisht të izoluar.

Vajza mori violinën e saj dhe hipi në tren për në Tiranë me prindërit, tezen dhe xhaxhain e saj. Kur mbërritën, lagjja diplomatike ishte rrethuar tashmë nga forcat e sigurisë. Familja arriti të korruptojë policinë – dhe kështu edhe ata mund të ngjiteshin mbi murin e ambasadës gjermane.

Brenda pak ditësh, më shumë se 3,000 njerëz depërtuan në ambasade. Shumë prej tyre erdhën përmes një vrime në mur që ishte thyer në 3 korrik nga një kamion me katër vetë. Qindra shqiptarë pushtuan gjithashtu misionet diplomatike të Greqisë, Italisë dhe Francës. Tre refugjatë fituan aksesin në ambasadën e RDGJ gati katër muaj para ribashkimit të Gjermanisë.

Policia i kurseu refugjatët

Morali i forcave të sigurisë atë kohë ishte i rënë. Edhe me një urdhër për të qëlluar, policia ndoshta nuk do të kishte hapur zjarr. Si të gjithë të tjerët, ata me të vërtetë dëshironin të dilnin nga vendi sa më shpejt që të ishte e mundur.

Diplomatët perëndimorë inkurajuan shqiptarët të thyejnë muret e ambasadave të tyre. “Ishte e qartë për mua se një eksod masiv do të çonte në kolapsin e regjimit,” tha Werner Daum, shefi i ambasadës gjermane në atë kohë, i cili shpejt ndezi dritat dhe hapi portat.

Ish-anëtarët e Byrosë Politike Shqiptare dhe agjentët e fshehtë më vonë thanë se kishin mbledhur informacione në lidhje me mbështetjen e huaj për një përmbysje të planifikuar të qeverisë. Qeveria dyshoi se Gjermania, Italia, Franca, Jugosllavia dhe Greqia ishin prapa komplotit. “Gjithçka dukej mjaft spontane, por njerëzit e tjerë patjetër kishin duart e tyre,” tha Ramiz Alia, kreu i fundit komunist i shtetit në Shqipëri.

Më 7 korrik, 3199 persona ishin në ambientet e ambasadës gjermane. Ata fjetën në kopsht dhe u lehtësuan në një tualet të sapo gërmuar. Në ato ditë një grua lindi një vajzë të cilën e pagëzoi me emrin Germana nga mirënjohja. 870 shqiptarë u akomoduan në ambasadën italiane dhe rreth 500 mbetën në përfaqësinë franceze.

“Ishte shumë e mbushur, por njerëzit ishin të lumtur”, kujton Gega më shumë se një çerek shekulli më vonë në shtëpinë e saj në Bon. “Çdo mbrëmje ne shikonim ndeshjet e Kupës së Botës në futboll në televizion. Kur Gjermania fitoi titullin, ne patëm një festë.”

Qeveria e Shqipërisë refuzoi t’u sigurojë ambasadave ushqim dhe çadra për refugjatët. Ose i nxirrni nga vendi ose i dorëzoni në polici, thanë ata. Autoritetet i kthyen ujin diplomatëve dhe kontrabanduan spiunë për të zbuluar pse kaq shumë shqiptarë papritmas donin të largoheshin nga vendi.

Më në fund xhinse dhe një motor

“Arsyeja ishte që askush nuk besonte më në rregullat e zbatueshme,” mësoi një agjent nga një refugjat në ambasadën gjermane, siç mund të lexohet në një raport të shërbimit sekret shqiptar. “Dua të vesh më në fund xhinse dhe rroba moderne që njerëzit i moshës sime i veshin jashtë,” pranoi një tjetër shqiptar. “Unë gjithashtu dua një motor”.

Familja e Gegës kishte rënë në favor të regjimit. Të afërmit u arrestuan dhe u dënuan me vdekje. Edhe pse vajza kishte talent, ajo nuk u lejua të studionte muzikë ose të këndonte në kor.

Më 8 korrik, një i dërguar i Kombeve të Bashkuara erdhi në Tiranë për bisedime. Qeveria më pas njoftoi se ata që kërkuan azil jashtë vendit do të lejohen të largohen. Kreu komunist Alia ishte i vetëdijshëm se të gjithë këta njerëz nuk do të ktheheshin vullnetarisht në shtëpi, madje edhe nën premtimin e imunitetit.

Dy ditë më vonë, Václav Havel, presidenti i Republikës Federale Çeke dhe Sllovake, i zgjedhur disa ditë më parë, mori 51 shqiptarë nga ambasada e vendit të tij në Tiranë. “Rroftë Havel!” Ata brohorisnin kur mbërritën në Pragë.

Orë dhe para të hedhura nga autobusët

Në orën katër të mëngjesit të 12 korrikut, autoritetet kishin të gjithë personat e mbetur të gatshëm të largoheshin nga vendi të sjellë me autobusë në qytetin port të Durrësit. Pastaj vazhduam për në Itali me anije. Banorët e fshatrave përreth qëndruan buzë rrugës dhe u përshëndetën me ta. Njerëzit në autobusë hidhnin orë dhe para nga dritaret për ta lënë të kaluarën e tyre mbrapa tyre.

E shoqëruar nga Kryqi i Kuq Gjerman, Gega dhe të afërmit e saj erdhën së bashku me shumë shqiptarë të tjerë në tre trena nga Italia në Gjermani. Pasi refugjatët nga ambasada u larguan nga vendi, fundi i sundimit komunist në Shqipëri ishte vetëm çështje kohe.

Pas protestave të dhunshme të studentëve, Komiteti Qendror miratoi një urdhër pluralist shtetëror në dhjetor 1990. Dy muaj më vonë, statuja e bronzit e Hoxhës u përmbys në Sheshin Skënderbej në Tiranë. Pasi Partia e Punës fitoi zgjedhjet e para shumëpartiake në 31 Mars 1991, Alia u zgjodh president, por mbajti vetëm këtë post për rreth një vit.

Një statujë prej bronzi e Enver Hoxhës bie në tokë ndërsa ishte nën sulm nga demonstruesit pro-demokracisë në qendër të kryeqytetit shqiptar Tiranë, 20 shkurt 1991.

Gega tani drejton Filarmoninë Klasike të Bonit dhe shfaqet si soliste në të gjithë botën. “Unë jam shqiptare, shtëpia ime është Shqipëria”, thotë ajo. “Por shtëpia ime është Gjermania.”/diasporashqiptare.al 

Bota

Ish-udhëheqësi i Hezbollah do të varroset të dielën

Published

on

Hezbollah ka njoftuar se ish-udhëheqësi i tij, Hasa Nasrallah, do të varroset të dielën pas pesë muajsh që nga vdekja e tij. Nasrallah humbi jetën më 27 shtator 2024, në një sulm ajror të kryer nga Izraeli, ndërkohë që ai ishte duke u takuar me komandantët e lëvizjes Hezbollah.

Nasrallah, i cili ka luajtur një rol të rëndësishëm në krijimin dhe drejtimin e Hezbollah, është konsideruar një nga liderët më të respektuar të botës arabe, për shkak të ndikimit të madh që ka pasur në rajon dhe përpjekjeve të tij për të krijuar një lëvizje ushtarake islamike me përmasa globale. Kjo ngjarje ka tronditur shumë komunitete, veçanërisht në Lindjen e Mesme.

Të dielën, pas pesë muajsh, trupi i tij do të varroset në një ceremoni të pritur me shumë vëmendje, që pritet të tërheqë vëmendjen e udhëheqësve politikë dhe ushtarakë nga e gjithë bota arabe.

Continue Reading

Bota

Izraeli do të lirojë 602 të burgosur palestinezë të shtunën sipas marrëveshjes së shkëmbimit

Published

on

By

Izraeli do të lirojë 602 të burgosur palestinezë të shtunën, duke përfshirë 50 palestinezë të cilët janë dënuar me burgim të përjetshëm dhe 60 të tjerë me burgime të gjata, sipas Zyrës për Media të të Burgosurve Palestinezë në Gaza.

Lirimi është një komponent kyç i fazës së parë të marrëveshjes së shkëmbimit, e cila pasoi dorëzimin nga fraksionet palestineze të emrave të gjashtë pengjeve izraelitë të caktuar për lirim të shtunën.

Në një deklaratë, zyra për media konfirmoi se, përveç 50 palestinezëve të dënuar me burgim të përjetshëm dhe 60 me dënime të sigurisë së lartë, do të lirohen edhe 47 palestinezë nga “Marrëveshja Shalit” e vitit 2011, të cilët ishin arrestuar sërish.

Gjithashtu, 445 palestinezë nga Gaza, të arrestuar pas 7 tetorit 2023, janë caktuar të lirohen.

Më herët të premten, krahu ushtarak i Hamasit, Brigadat Al-Qassam, njoftoi emrat e gjashtë robërve izraelitë që do të lirohen të shtunën si pjesë e raundit të shtatë të shkëmbimit të të burgosurve.

Deri më sot, Izraeli ka marrë 19 robër dhe katër trupa. Të shtunën, Izraeli do të pranojë edhe gjashtë robër të tjerë, ndërsa javën e ardhshme pritet të dorëzohen katër trupa të tjerë, duke shënuar përfundimin e fazës së parë të marrëveshjes.

Në këmbim, Izraeli ka liruar tashmë 1.135 të burgosur palestinezë, duke përfshirë dhjetëra që vuajnë dënimin e përjetshëm.

Megjithatë, fillimi i negociatave për fazën e dytë të marrëveshjes, e cila fillimisht ishte planifikuar për 3 shkurt, është vonuar nga Izraeli.

Marrëveshja e armëpushimit hyri në fuqi muajin e kaluar, duke ndalur luftën gjenocidale të Izraelit, e cila ka vrarë të paktën 48.300 njerëz, kryesisht gra dhe fëmijë, dhe e ka lënë enklavën në gërmadha.

Nëntorin e kaluar, Gjykata Ndërkombëtare Penale lëshoi ​​urdhra arresti për Netanyahun dhe ish-ministrin e tij të Mbrojtjes Yoav Gallant për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në Gaza.

Izraeli gjithashtu përballet me një çështje gjenocidi në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë për luftën e tij në enklavën palestineze.

Continue Reading

Bota

Kremlini mohon se ka kërkuar që NATO-ja të tërheqë trupat nga krahu lindor

Published

on

By

Kremlini ka mohuar raportimet se zyrtarët rusë i kanë kërkuar Shteteve të Bashkuara të kërkojnë tërheqjen e trupave të NATO-s nga shtetet afër apo në kufi me Rusinë.

Këto deklarata, të bëra nga zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov, vijnë pasi një këshilltar i lartë presidencial rumun dukej se tha që zyrtarët rusë kishin bërë këtë kërkesë gjatë bisedimeve të nivelit të lartë në Riad midis delegacioneve nga Moska dhe Uashingtoni.

Zyrtari rumun, Cristian Diaconescu, i cili foli për një televizion në Rumani, më pas u tërhoq nga deklaratat e tij, duke qartësuar se një kërkesë e tillë ishte bërë në të kaluarën, më 2021, pra para nisjes së pushtimit rus të Ukrainës në shkurt të vitit 2022.

Rusia për vite me radhë ka shprehur zemërim, publikisht dhe privatisht, lidhur me praninë e trupave të NATO-s në shtete sikurse tre shtetet e Baltikut dhe në Poloni. Gjithashtu është ankuar lidhur me sistemet e mbrojtjes ajrore të NATO-s në Poloni dhe Rumani. Zgjerimi i NATO-s nga lindja – fillimisht më 1997 dhe më pas dy runde zgjerimesh më 2000 – nga shumë në Kremlin është parë si akt armiqësor dhe kjo pjesërisht është përdorur si pretekst për pushtimin e Ukrainës.

Me administratën e presidentit amerikan, Donald Trump, që po sinjalizon për një qasje të re radikale ndaj raporteve evropiane – ai ka përsëritur ankesat se anëtarët e NATO-s nuk po shpenzojnë para të mjaftueshme në aleancë – është ndezur alarmi në Evropë se Shtëpia e Bardhë e Trumpit mund të pranojë kërkesat ruse.

Më herët gjatë këtij muaji, sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth, tronditën aleancën 32-anëtarëshe kur ai haptazi përjashtoi anëtarësimin e Ukrainës në NATO dhe përjashtoi mundësinë e bashkimit të trupave amerikane në ndonjë përpjekje paqeruajtëse në Ukrainë. Ai po ashtu tha se NATO nuk do t’i dalë në ndihmë asnjë shteti evropian, nëse përfshihen në atë përpjekje dhe nëse do të sulmoheshin nga Rusia.

Duke folur në një intervistë për Antena 3 CNN më 19 shkurt, dy ditë pasi delegacionet e SHBA-së dhe Rusisë u takuan në Riad, Diaconescu dukej se sugjeroi se Moska kishte paraqitur një kërkesë të re për tërheqjen e NATO-s.

Pritjet e tyre [të rusëve] janë që, në një pikë, SHBA-ja do të bënte që partnerët evropianë brenda NATO-s të tërhiqen nga garancitë e sigurisë së NATO-s të vitit 1997”, tha ai.

Në deklarimet pasuese për mediat rumune, Diasconescu u tërhoq nga kjo deklaratë duke thënë se po iu referohej kërkesave paraprake. Amerikanët dhe evropianët nuk pranojnë kërkesat ruse, tha ai, “as atëherë e as tani”.

I pyetur specifikisht nga gazetarët lidhur me deklaratat rumune, Peskov mohoi këtë vlerësim më 21 shkurt.

Jo, nuk është e vërtetë, nuk përkon me realitetin”, tha ai. “Qëndrimi ynë është që avancimi i infrastrukturës ushtarake drejt kufijve tanë është shqetësues për ne. Këtë qëndrim e dinë të gjithë, nuk është sekret”.

Presidenti i Polonisë, shteti i të cilit ka qenë një nga mbështetësit më të zëshëm të Ukrainës dhe që ka rritur dislokimin e trupave të NATO-s përgjatë krahut lindor të aleancës, tha më 18 shkurt se ka pranuar garanci nga SHBA-ja se nuk do të ketë reduktim të trupave amerikane.

Nuk ka asnjë shqetësim që SHBA-ja do të reduktojë nivelin e pranisë në shtetin tonë, që SHBA-ja në çfarëdo mënyre do të tërhiqet nga përgjegjësitë apo bashkëpërgjegjësitë për sigurinë e kësaj pjese të Evropës”, tha Andrzej Duda për gazetarët në Varshavë pasi u takua me emisarin e posaçëm të Trumpit, Keith Kellogg.

NATO përforcoi forcat e saj lindore pas nisjes së pushtimit rus të Ukrainës, duke kërkuar që të qetësojë anëtarët – veçmas ata që ranë nën kontrollin sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë.

Në total, janë tetë grupe luftarake të NATO-s – “një prani e zgjeruar” – të dislokuara në lindje të Evropës dhe në tre shtete Baltike, me afër 30.000 trupa, sipas të dhënave të fundit të aleancës.

Objektivat e Putinit mbesin të njëjtë: të nënshtrojë Ukrainën dhe gjithashtu të përçajë Evropën dhe SHBA-në”, tha për Shërbimin rumun të Radios Evropa e Lirë, Oana Lungescu, ish-zëdhënëse e NATO-s. “Pra, pikërisht për këtë ka më pak arsye për të spekuluar apo për panik, por për të parë se cilat janë interesat e Evropës, dhe padyshim, cilat janë interesat e Rumanisë”.

Continue Reading

Bota

Trump: Kanadaja mund të mbajë himnin e saj si shteti i 51-të amerikan

Published

on

By

Presidenti amerikan Donald Trump përsëriti dëshirën e tij për të aneksuar Kanadanë në SHBA si shtetin e saj të 51-të, teksa deklaroi gjithashtu vendosmërinë e tij për të rimarrë Kanalin e Panamasë.

Unë mendoj se Kanadaja, ju e dini, ata do të duhet të paguajnë tarifa për makinat, lëndët e para të drurit, naftën dhe gazin, etj., teksa ata marrin 95 për qind të produkteve të tyre nga SHBA-ja“, tha Trump në darkën e mbrëmshme të Takimit të Shoqatës së Guvernatorëve Republikanë në Washington.

Unë mendoj se ata duhet të bëhen shteti i 51-të“, shtoi ai.

Duke folur për një ndeshje ndërkombëtare të hokejit në Montreal, ku kanadezët nuk respektuan himnin kombëtar të SHBA-së përpara ndeshjes, Trump tha se “në fund të fundit” ata do të lavdërojnë himnin kombëtar amerikan.

Ne do të duhet të arrijmë një marrëveshje, sepse mua më pëlqen ‘O Canada‘”, tha ai, duke iu referuar himnit kombëtar kanadez.

Është një gjë e bukur. Unë mendoj se ne do të duhet ta mbajmë atë si shteti i 51-të”, shtoi Trump. Duke e quajtur kryeministrin kanadez Justin Trudeau një “guvernator“, Trump tha se ai po bën një “punë të mrekullueshme”.

Unë mendoj se në fakt kjo ka rezultuar në zgjedhjen e tij, nëse doni ta dini këtë, por ne do të shohim për këtë“, tha Trump, duke shtuar: “Ne po shikojmë Grenlandën dhe duhet të rimarrim Kanalin e Panamasë“.

Ai tha se Panamaja është një nga mrekullitë e mëdha të botës. “Ne e ndërtuam atë, e për shkak se Kina në thelb e ka marrë atë, ne nuk do të lejojmë kjo të ndodhë. Kina e di dhe Panamaja po ashtu”, tha Trump.

Presidenti amerikan pretendon se shtetet e grupit BRICS “u ndanë” vetëm disa ditë pasi i paralajmëroi për tarifa të mundshme nëse përpiqeshin të gjenin një zëvendësim për dollarin amerikan.

Shtetet e BRICS-it po përpiqeshin të shkatërronin dollarin tonë. Ata donin të krijonin një monedhë të re. Kështu, kur hyra, gjëja e parë që thashë ishte se çdo shtet i grupit BRICS që vetëm përmend shkatërrimin e dollarit, do të përballet me një tarifë 150 për qind, dhe se ne nuk duam mallrat tuaja, kështu që shtetet e grupit BRICS u ndanë“, tha ai.

Continue Reading

Të kërkuara