Aktualitet

Gazeta gjermane në përvjetorin e eksodit shqiptar kujton historinë e Ervisit, e emëruar në krye të Filarmonisë së Bonn-it

Published

on

Ervis Gega Dodi pak ditë më parë u emërua drejtuese e institucionit të rëndësishëm muzikor gjerman, Filarmonisë Klasike të Bonnit. Lajm që pushtoi mediat shqiptare dhe të huaja.

Por pak mund të dinte për ekzistencën e këtij institucioni Ervisi 16 vjecare teksa largohej nga vendlindja e saj në korrik të vitit 1990, akoma më pak mund të imagjinonte se do të vinte një ditë që ajo do ta drejtonte.

Sot bëhen 31 vite që nga “mësymja” drejt ambasadës Gjermane në Tiranë. 5200 refugjatët që hynë në ambasada u nisën me autobusë drejt Portit të Durrësit për të vazhduar drejt Italisë, Francës, Gjermanisë apo gjetkë. Sot ata janë qytetarë të afirmuar, e në shumë raste profesionistë të realizuar në vendet mikpritëse.

Gazeta e njohur gjermane “Spigel” këtë përvjetor eksodi e ka kujtuar me historinë e Ervisit, një histori sa e njëjtë aq dhe e ndryshme nga ajo e mijëra shqiptarëve, si një simbolikë e udhëtimit të gjatë nëpër botë të atyre mijra shqiptarëve që 30 vite më parë u detyruan të linin vendin pa e ditur ende se c‘fat i priste rrugëve të botës, por me ëndrrën se po shkonin në një vend ku gjithçka ishte e mundur.

Ervis Gega ishte vetëm 16 vjeç kur, në fillim të korrikut 1990, mijëra shqiptarë të dëshpëruar sulmuan ambasadat e huaja në kryeqytet. Gega dhe të afërmit e saj jetonin në Fier, një qytet rreth njëqind kilometra në jug të Tiranës. Ata morën vesh për ngjarjet nga televizioni italian – dhe nuk u menduan dy herë. Si muzikantë, ata kishin vuajtur nën sundimin komunist për shumë vite.

Në Shqipëri, Partia e Punës vazhdoi të sundonte me një dorë të fortë tetë muaj pas rënies së Murit të Berlinit. Në verën e vitit 1990, statujat e Stalinit dhe diktatorit prej një kohe të gjatë Enver Hoxha, i cili vdiq në vitin 1985, mbaheshin ende fort në piedestalet e tyre në shtetin e Ballkanit plotësisht të izoluar.

Vajza mori violinën e saj dhe hipi në tren për në Tiranë me prindërit, tezen dhe xhaxhain e saj. Kur mbërritën, lagjja diplomatike ishte rrethuar tashmë nga forcat e sigurisë. Familja arriti të korruptojë policinë – dhe kështu edhe ata mund të ngjiteshin mbi murin e ambasadës gjermane.

Brenda pak ditësh, më shumë se 3,000 njerëz depërtuan në ambasade. Shumë prej tyre erdhën përmes një vrime në mur që ishte thyer në 3 korrik nga një kamion me katër vetë. Qindra shqiptarë pushtuan gjithashtu misionet diplomatike të Greqisë, Italisë dhe Francës. Tre refugjatë fituan aksesin në ambasadën e RDGJ gati katër muaj para ribashkimit të Gjermanisë.

Policia i kurseu refugjatët

Morali i forcave të sigurisë atë kohë ishte i rënë. Edhe me një urdhër për të qëlluar, policia ndoshta nuk do të kishte hapur zjarr. Si të gjithë të tjerët, ata me të vërtetë dëshironin të dilnin nga vendi sa më shpejt që të ishte e mundur.

Diplomatët perëndimorë inkurajuan shqiptarët të thyejnë muret e ambasadave të tyre. “Ishte e qartë për mua se një eksod masiv do të çonte në kolapsin e regjimit,” tha Werner Daum, shefi i ambasadës gjermane në atë kohë, i cili shpejt ndezi dritat dhe hapi portat.

Ish-anëtarët e Byrosë Politike Shqiptare dhe agjentët e fshehtë më vonë thanë se kishin mbledhur informacione në lidhje me mbështetjen e huaj për një përmbysje të planifikuar të qeverisë. Qeveria dyshoi se Gjermania, Italia, Franca, Jugosllavia dhe Greqia ishin prapa komplotit. “Gjithçka dukej mjaft spontane, por njerëzit e tjerë patjetër kishin duart e tyre,” tha Ramiz Alia, kreu i fundit komunist i shtetit në Shqipëri.

Më 7 korrik, 3199 persona ishin në ambientet e ambasadës gjermane. Ata fjetën në kopsht dhe u lehtësuan në një tualet të sapo gërmuar. Në ato ditë një grua lindi një vajzë të cilën e pagëzoi me emrin Germana nga mirënjohja. 870 shqiptarë u akomoduan në ambasadën italiane dhe rreth 500 mbetën në përfaqësinë franceze.

“Ishte shumë e mbushur, por njerëzit ishin të lumtur”, kujton Gega më shumë se një çerek shekulli më vonë në shtëpinë e saj në Bon. “Çdo mbrëmje ne shikonim ndeshjet e Kupës së Botës në futboll në televizion. Kur Gjermania fitoi titullin, ne patëm një festë.”

Qeveria e Shqipërisë refuzoi t’u sigurojë ambasadave ushqim dhe çadra për refugjatët. Ose i nxirrni nga vendi ose i dorëzoni në polici, thanë ata. Autoritetet i kthyen ujin diplomatëve dhe kontrabanduan spiunë për të zbuluar pse kaq shumë shqiptarë papritmas donin të largoheshin nga vendi.

Më në fund xhinse dhe një motor

“Arsyeja ishte që askush nuk besonte më në rregullat e zbatueshme,” mësoi një agjent nga një refugjat në ambasadën gjermane, siç mund të lexohet në një raport të shërbimit sekret shqiptar. “Dua të vesh më në fund xhinse dhe rroba moderne që njerëzit i moshës sime i veshin jashtë,” pranoi një tjetër shqiptar. “Unë gjithashtu dua një motor”.

Familja e Gegës kishte rënë në favor të regjimit. Të afërmit u arrestuan dhe u dënuan me vdekje. Edhe pse vajza kishte talent, ajo nuk u lejua të studionte muzikë ose të këndonte në kor.

Më 8 korrik, një i dërguar i Kombeve të Bashkuara erdhi në Tiranë për bisedime. Qeveria më pas njoftoi se ata që kërkuan azil jashtë vendit do të lejohen të largohen. Kreu komunist Alia ishte i vetëdijshëm se të gjithë këta njerëz nuk do të ktheheshin vullnetarisht në shtëpi, madje edhe nën premtimin e imunitetit.

Dy ditë më vonë, Václav Havel, presidenti i Republikës Federale Çeke dhe Sllovake, i zgjedhur disa ditë më parë, mori 51 shqiptarë nga ambasada e vendit të tij në Tiranë. “Rroftë Havel!” Ata brohorisnin kur mbërritën në Pragë.

Orë dhe para të hedhura nga autobusët

Në orën katër të mëngjesit të 12 korrikut, autoritetet kishin të gjithë personat e mbetur të gatshëm të largoheshin nga vendi të sjellë me autobusë në qytetin port të Durrësit. Pastaj vazhduam për në Itali me anije. Banorët e fshatrave përreth qëndruan buzë rrugës dhe u përshëndetën me ta. Njerëzit në autobusë hidhnin orë dhe para nga dritaret për ta lënë të kaluarën e tyre mbrapa tyre.

E shoqëruar nga Kryqi i Kuq Gjerman, Gega dhe të afërmit e saj erdhën së bashku me shumë shqiptarë të tjerë në tre trena nga Italia në Gjermani. Pasi refugjatët nga ambasada u larguan nga vendi, fundi i sundimit komunist në Shqipëri ishte vetëm çështje kohe.

Pas protestave të dhunshme të studentëve, Komiteti Qendror miratoi një urdhër pluralist shtetëror në dhjetor 1990. Dy muaj më vonë, statuja e bronzit e Hoxhës u përmbys në Sheshin Skënderbej në Tiranë. Pasi Partia e Punës fitoi zgjedhjet e para shumëpartiake në 31 Mars 1991, Alia u zgjodh president, por mbajti vetëm këtë post për rreth një vit.

Një statujë prej bronzi e Enver Hoxhës bie në tokë ndërsa ishte nën sulm nga demonstruesit pro-demokracisë në qendër të kryeqytetit shqiptar Tiranë, 20 shkurt 1991.

Gega tani drejton Filarmoninë Klasike të Bonit dhe shfaqet si soliste në të gjithë botën. “Unë jam shqiptare, shtëpia ime është Shqipëria”, thotë ajo. “Por shtëpia ime është Gjermania.”/diasporashqiptare.al 

Bota

Putini: Përfshirja e fuqive të huaja në Lindjen e Mesme e ka sjellë botën në një pikë të rrezikshme

Published

on

By

Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin tha se situata në Lindjen e Mesme po ndikohet nga forca nga jashtë rajonit dhe se kjo po e çon botën në një pikë të rrezikshme, transmeton Anadolu.

Në një njoftim nga Pallati i Kremlinit thuhet se Putini është takuar me të diplomuarit e shkollave dhe universiteteve ushtarake ruse.

Lidhur me situatën në Lindjen e Mesme, Putini tha: “Situata në Lindjen e Mesme është përkeqësuar në mënyrë të mprehtë. Në këtë situatë janë përfshirë edhe forcat nga jashtë rajonit. Të gjitha këto po e çojnë botën në një pikë të rrezikshme”.

Ai theksoi se vendet perëndimore po përpiqen të mposhtin Rusinë dhe të vazhdojnë mbështetjen e tyre ushtarake dhe financiare për Ukrainën. Putin deklaroi se NATO nuk ka hequr dorë nga planet e saj për të forcuar potencialin ushtarak dhe po provokon militarizimin global dhe garën e armatosjes.

Duke marrë parasysh tensionin gjeopolitik në rritje, ne do të vazhdojmë të marrim masat e nevojshme për të forcuar sigurinë e Rusisë dhe aleatëve tanë dhe për të zhvilluar Forcat tona të Armatosura, të cilat janë garancia e zhvillimit sovran dhe të pavarur të Rusisë“, tha Putin.

Presidenti rus tha se kanë filluar të formojnë njësi të mjeteve ajrore pa pilot dhe se do të vazhdojnë punën për të rritur potencialin ushtarak të trupave ruse.

Ai shtoi se i kushtojnë rëndësi triadës bërthamore të Rusisë dhe se do të vazhdojnë ta pajisin atë me sisteme moderne ndërsa vuri në dukje se do të fillojnë prodhimin masiv të sistemit të raketave balistike “Oreshnik”.

Ministri rus i Mbrojtjes, Andrey Belousov tha se ata kanë fituan përvojë në “operacionin special ushtarak” që kanë kryer në Ukrainë. “Kjo na jep avantazh. Është e rëndësishme ta mbrojmë këtë burim, ta transferojmë atë te brezat e ardhshëm të ushtarëve dhe ta integrojmë atë në procesin e stërvitjes së ushtarëve“, tha Belousov.

Continue Reading

Bota

Kancelari gjerman: Nuk ka “arsye për ne” të kritikojmë Izraelin ose SHBA-në për sulmet ndaj Iranit

Published

on

By

Kancelari gjerman Friedrich Merz shprehu mbështetje të fortë për Izraelin dhe SHBA-në për sulmet e tyre ajrore që synojnë programin bërthamor dhe aftësitë e raketave balistike të Iranit, transmeton Anadolu.

Duke folur në një aktivitet të organizuar nga Federata e Industrive Gjermane (BDI) në Berlin, Merz tha se qeveria e tij po punon për të adresuar sfidat e politikës së jashtme, veçanërisht shpërthimin e fundit të konfliktit në Lindjen e Mesme.

Dua ta them këtë përsëri shumë qartë dhe pa mëdyshje. Nuk ka asnjë arsye për ne, dhe asnjë arsye për mua personalisht, për të kritikuar atë që Izraeli filloi një javë më parë, as ndonjë arsye për të kritikuar atë që bëri SHBA-ja fundjavën e kaluar”, tha Merz. “Po, nuk është pa rrezik, por lënia e saj ashtu siç ishte, nuk mund të jetë një opsion“, shtoi ai.

Komentet e udhëheqësit konservator erdhën një javë pasi ai tha se Izraeli po bënte “punën e ndyrë” të nevojshme në emër të kombeve perëndimore përmes operacioneve të tij ushtarake kundër programit bërthamor të Iranit, të cilin ai e karakterizoi si një kërcënim të njëjtë për izraelitët, vendet rajonale dhe kombet evropiane.

Disa politikanë të opozitës e kritikuan ashpër udhëheqësin konservator, duke mbrojtur idenë se pretendimi i Izraelit për “vetëmbrojtje parandaluese” nuk është i vlefshëm dhe se sulmet e tij shkelin të drejtën ndërkombëtare, veprime këto që qeveritë gjermane i kanë dënuar vazhdimisht në konflikte të ngjashme.

Continue Reading

Bota

Rutte: S’do lejojmë Iranin të zhvillojë armë bërthamore

Published

on

By

Në prag të Samitit të NATO-s, Mark Rutte, ka theksuar se aleatët e NATO-s janë të bashkuar në qëndrimin e tyre kundër zhvillimit të armëve bërthamore nga Irani. Duke folur përpara gazetarëve, ai u shpreh se aleatët kanë kërkuar vazhdimisht që Irani të respektojë detyrimet e tij sipas Traktatit të Mospërhapjes Bërthamore.

Rutte gjithashtu ka diskutuar zhvillimin e forcave të armatosura të NATO-s, duke paralajmëruar për pasojat që mund të sjellë një mosinvestim të mëtejshëm.

Rutte theksoi rëndësinë e forcimit të kapaciteteve ajrore dhe ushtarake të NATO-s, duke përmendur gjithashtu rritjen e fuqisë ushtarake të Kinës, e cila tani ka një marinë që rivalizon atë amerikane.

Në këtë moment kemi shqetësime të mëdha dhe shumë agjensi inteligjencash dhe forca të armatosura po diskutojnë situatën. Nëse nuk fillojmë të investojmë në forcat tona të armatosura atëherë do të kemi vështirësi, nëse nuk nisim të investojmë për fuqinë tonë ajrore, 3 deri në 74 vjet më pas nga sot, ne duhet të kemi rritur kapacitetet e NATO-s. Duhet të shohim edhe atë çfarë po ndodh në Kinë, fuqinë e saj ushtarake, me marinën e tyre që ka filluar të krahasohet, të rivalizojë atë amerikane, duhet të jemi të sigurtë që të vetëmbrohemi”, tha ai.

Shefi i NATO-s u pyet nga gazetarët lidhur me krizën në Ukrainë, nga ku Rutte theksoi se sulmet ndaj civilëve të pafajshëm janë të papranueshme dhe se Rusia është përgjegjëse për këtë shkelje të rregullave ndërkombëtare.

“Së pari sulmet ndaj civilëve të pafajshëm dhe komuniteteve i konsideroj të paparanueshëm. Rusia është përgjegjëse për këtë, po shkel të gjitha rregullat ndërkombëtare. Konflikti i nisur në shkurt të 2022 është i paprovokuar dhe duhet të jemi në gjendje që ta kundërshtojmë dhe të bëjmë kontrast. Ndaj vitin e kaluar në Uashington, aleatët e NATO-s shprehën vullnetin për të mbështetur anëtarësimin e pakthyeshëm të Ukrainës në NATO.

Do të investojmë dhjetra miliarda për forcat e armatosura, shifra do të shkojë në 35 miliardë, një investim mes BE-së dhe Kandasë për ti bërë ballë krizës në Ukrainë”.

Gazetarët e pyetën gjithashtu Rutte se sa i fortë është NATO për të reaguar në rast të një sulmi të mundshëm nga Rusia. Ai siguroi se “Aleanca jonë është aq e fortë, sa që çdo përpjekje nga Rusia për të ndërmarrë një veprim të tillë do të gjejë një reagim të menjëhershëm.”

Rutte përfundoi duke theksuar se NATO duhet të shohë përpara dhe të investojë në forcën e saj për të siguruar që, edhe pas tre apo pesë vitesh, do të mbetet një aleancë më e fortë dhe më e gatshme për t’u përballur me kërcënimet e ardhshme.

Continue Reading

Bota

Erdogan: Po bëjmë përpjekje intensive për të shmangur përhapjen e luftës Izrael-Iran

Published

on

By

Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, deklaroi se vendi i tij është angazhuar me përpjekje intensive për të parandaluar përkeqësimin e konfliktit mes Izraelit dhe Iranit, duke paralajmëruar rrezikun e një “katastrofe më të madhe” në rajon.

Duke folur gjatë një aktiviteti të sindikatave në Ankara, kreu i shtetit turk theksoi rëndësinë e ruajtjes së stabilitetit rajonal dhe dënimit të çdo sulmi që shkel sovranitetin e shteteve.

Turqia bën përpjekje intensive për të parandaluar që sulmet e Izraelit dhe mbështetësve të tij kundër Iranit të shndërrohen në një katastrofë më të madhe”, u shpreh Erdogan, sipas agjencisë Anadolu.

Ai shtoi më tej: “Nuk i aprovojmë kurrë sulmet kundër sovranitetit të Iranit, sigurisë së rajonit, pavarësisht se nga vijnë ato, dhe ne shprehim qartë reagimin tonë.”

Deklarata e presidentit turk vjen në një kohë kur tensionet në Lindjen e Mesme janë rritur ndjeshëm pas shkëmbimeve të fundit ushtarake mes Izraelit dhe Iranit, duke ngjallur shqetësime për një përshkallëzim të mundshëm të konfliktit në nivel rajonal.

Continue Reading

Të kërkuara