Kuriozitete

Dhjetë koncepte japoneze për vetë-përmirësimin dhe për një jetë të ekuilibruar

Nga Hairej Younes.

Published

2 years ago

January 23, 2023

UBT news

Nga Hairej Younes

Ishte e premte mbrëma, dhe unë po përgatitesha të shkoja në aeroport pas mbarimit të punës. U ndala në farmacinë ku shkoj zakonisht për të blerë një spraj kundër alergjive. Unë mbaj sprej sa herë që udhëtoj. Këtë herë po shkoja në Dubai. M’u duk sikur farmacistja më mbante mend.

Kur kërkova ilaçin tim, ajo më tha se kishte mbaruar. Qëndrova aty për një minutë, duke menduar se çfarë të bëja. Më duhej me patjetër spraji. Isha vonë, dhe duhej të shkoja menjëherë në aeroport. Para se të mund të thosha diçka tjetër, ajo veproi e para.

I telefonoi një farmacie aty pranë, më tha të prisja për disa minuta. Shkoi vetë atje dhe mori sprajin që më duhej. Unë u shtanga dhe u mahnita nga veprimi i saj. Ajo nuk ishte e detyruar që ta bënte atë veprim, por e kuptoi se unë kisha patjetër nevojë për atë spraj.

Nuk do të kisha arritur në kohë tek farmacia tjetër, ndaj ajo përdori kontaktet e saj për të ma zgjidhur këtë problem.

Mënyra se si veproi farmacistja, ishte ajo që në japonisht quhet “omoiyari”, që do të thotë të bësh gjithçka për t’i ofruar një shërbim të përsosur klientit. Ai gjest më kurseu kohë dhe shmangu një situatë stresuese. Unë jetoj në Japoni prej më shumë se 20 vitesh dhe kam histori të panumërta si kjo.

Kultura japoneze është shumë e pasur. Unë kam përpiluar një listë me 10 koncepte japoneze, të cilat mund t’i përdorim për të përmirësuar veten ose për të kuptuar se si funksionojnë gjërat në Japoni, dhe çfarë e bën kaq të veçantë shoqërinë japoneze.

Omoiyari

Në japonisht do të thotë të kujdesesh dhe të tregosh një konsideratë të sinqertë për të tjerët. Tifozët japonezë bënë bujë në mediat botërore në vitin 2018 kur pastruan stadiumin ku luajti ekipi i tyre kombëtar i futbollit gjatë botërorit në Rusi. Thuhet se praktikimi i omoiyari-t ndihmon në ndërtimin e dhembshurisë dhe ndjeshmërisë ndaj të tjerëve.

Ikigai

Sipas psikologut japonez Miçiko Kumano, është një term që përshkruan mirëqenien psiko-fizike të shkaktuar nga përkushtimi ndaj aktiviteteve të këndshme, dhe që të çon në pasjen e një ndjenje të përmbushjes personale. Thuhet se në Japoni, njerëzit që kanë një qëllim në jetë jetojnë më gjatë se të tjerët. Ikigai juaj është ai që ju zgjon çdo mëngjes dhe ju nxit të ecni përpara.

Wabi–sabi

Është një koncept që na inkurajon të përqafojmë papërsosmëritë tona dhe të pranojmë ciklin natyror të jetës. Çdo gjë në jetë, përfshirë edhe vetja jonë, është në një gjendje ndryshimi të vazhdueshëm. Pra ndryshimi është e vetmja konstante. Gjithçka është kalimtare dhe asgjë nuk është kurrë e plotë. Duke praktikuar wabi–sabi, ne mësojmë të jemi mirënjohës dhe pranues të realitetit dhe të përpiqemi të kemi sukses në gjërat që bëjmë por jo të fiksohemi pas përsosmërisë.

Mottainai

Ky koncept na mëson të respektojmë burimet që kemi, të mos i shpërdorojmë ato dhe t’i përdorim ato me një ndjenjë mirënjohjeje. Kompania Uniqlo përdor sloganin “Rroba të vjetra, jetë e re” për të pasur zero mbeturina. Ky koncept na fton të jemi mirënjohës dhe të qëllimshëm në veprimet tona dhe të mendojmë sesi të ndihmojmë që kjo botë të bëhet më e qëndrueshme.

Shin-Gi–Tai

Ky term do të thotë “mendje, teknikë, trup”. Ato janë 3 elementët kryesore për të pasur një performancë maksimale në artet marciale. Por këto koncepte mund të përdoren në çdo fushë. Për shembull, në lojën e shahut performanca juaj nuk varet vetëm nga aftësitë tuaja në këtë lojë.

Po ashtu, fitorja gjithashtu është një mentalitet që mund të përballojë stresin dhe pengesat gjatë orëve të përqendrimit të pandërprerë. Por ky koncept mund të zbatohet gjithashtu për zakonet e ndërtimit. Korniza mund të krahasohet me Modelin e Sjelljes, që shprehet si një formulë e shkurtër: Sjellja = Motivimi (Mendja), Aftësia (Teknika) dhe Modeli (Trupi). Një trup i shëndetshëm dhe një mendje e shëndoshë janë themeli për zhvillimin dhe përsosjen e çdo aftësie.

Shu-Ha-Ri

Përkthehet “ndiqe, shkëputu dhe kapërceje”. Është një mënyrë e të menduarit se si të mësosh dhe zotërosh një teknikë. Përvetësimi i njohurive kalon në 3 faza: Shu do të thotë të mësosh bazat duke ndjekur mësimet e një mjeshtri. Ha: nisni që të eksperimentoni, mësoni nga mjeshtrit dhe e integrojeni mësimin në praktikë. Ri: Faza e tretë fokusohet tek inovacioni dhe përshtatja e të mësuarit në situata të ndryshme.

Kaizen

Është një metodë e përmirësimit të vazhdueshëm, bazuar tek teoria se mund të jenë të rëndësishme ndryshimet e vogla pozitive të vazhdueshme. Kaizen na kujton të heqim dorë nga supozimet dhe përsosmëria. Na mëson të kemi një qasje përsëritëse dhe progresive ndaj ndryshimit.

Mono no aware

Ky koncept përshkruan ndjeshmërinë ndaj gjërave dhe kalimin e tyre të pashmangshëm. Ky koncept na kujton se asgjë në jetë nuk është e përhershme. Ne duhet të heqim dorë me dëshirë dhe me hijeshi nga lidhjet tona me gjërat kalimtare.

Omotenashi

Koncepti ka të bëjë me ofrimin e shërbimit më të mirë pa pritur një shpërblim. Është një pjesë e rëndësishme e kulturës japoneze, dhe e rrënjosur thellë në mënyrën se si funksionon shoqëria japoneze.

Ho-Ren-So

Përkthehet si “raporto, informo dhe konsultohu”. Koncepti formon bazën e të gjithë komunikimit, bashkëpunimit dhe shkëmbimit të shëndetshëm të informacionit në një organizatë japoneze. Ai fokusohet tek rrënjët e linjës së komunikimit, duke përmirësuar rrjedhën e informacionit dhe duke parandaluar përsëritjen e problemeve.

Argumenti japonez është se përmes bashkëpunimit dhe komunikimit, Ho-Ren-So forcon marrëdhëniet punonjës-vartës dhe ofron një platformë që vartësi të mësojë nga eprori i tyre. Është praktikë e mirë që të inkurajohen të gjithë të raportojnë menjëherë problemet dhe pengesat. Edhe nëse nuk gjendet një zgjidhje, kostoja e një problemi që nuk raportohet mund të jetë e lartë./bota.al

Kuriozitete

Princesha Diana: Letra që zbulon sa e vetmuar ndihej në pallat

Published

20 hours ago

June 2, 2025

Albina Zeneli

Të gjitha objektet që tregojnë historinë e jetës së Princeshës Diana dhe ofrojnë informacion mbi familjen mbretërore britanike tani janë në ankand. Midis tyre është një letër e shkruar me dorë dy ditë pas dasmës së saj me Mbretin e ardhshëm Charles.

Ankandet Julien’s prezantojnë koleksionin e jashtëzakonshëm, “Stili i Princeshës Diana dhe një Koleksion Mbretëror”, me më shumë se 300 pjesë historike në një nga ankandet më të mëdha të artikujve që dikur i përkisnin Princeshës së ndjerë të Uellsit.

Së bashku me shumë artikuj të modës të paraqitur në ankand, i cili fillon më 26 qershor në The Peninsula Beverly Hills, ka edhe një artikull veçanërisht të veçantë. Koleksioni përfshin një letër të shkruar me dorë dhe të nënshkruar nga Princesha Diana drejtuar Mark Simpson, një punonjës i Pallatit Buckingham.

Letra mban datën 31 korrik 1981, vetëm dy ditë pas dasmës së saj me Princin e atëhershëm Charles.

“Kjo është një nga veprat e mia të preferuara”, thotë Martin Nolan, bashkëthemelues dhe drejtor ekzekutiv i Julien’s Auctions, për revistën PEOPLE gjatë një parapamjeje të artikujve të ankandit.

“Është disa ditë pas dasmës së saj.” “Ajo jetonte në Pallatin e Buckinghamit, ishte periudha kur po përshtatej nga jeta normale në jetë pallati”, tha Nolan.

“Kështu që ajo duhej të mësonte nga mbretëresha të përkulej dhe të gjitha këto.” Por, ajo po kalonte mirë me Mark Simpsonin.”Ata ishin pothuajse në të njëjtën moshë, ai ishte pak më i madh se ajo “, shton Nolan. “Në letër ajo flet për sa e vetmuar ishte kur ishte në pallat.”

Letra thotë: “I dashur Mark, doja vetëm të të falënderoja për gjithë mirësinë dhe durimin që më ke treguar që kur u zhvendosa në Pallatin e Buckinghamit. Qëndrimi im u bë shumë më i lehtë nga shoqëria jote, pasi ishte shumë e vetmuar dhe qeshëm aq shumë, saqë nuk mund të të falënderoj mjaftueshëm. Shpresoj se ke mundur ta shijosh të mërkurën dhe se të ka pëlqyer fustani im.”

Nesër do të nisem për në Britani, me të gjithë këta burra përreth. Duhet të kem kujdes nga Evelina! Lajmi i keq është se nuk kam ngrënë asnjë drithëra – më vjen keq. Si do t’ia dal pa tasat me drithëra? [fytyrë që qesh]. Një falënderim i madh që je vetvetja – Me shumë dashuri, Diana.”

Letra tregon se ditët e para të Dianës si princeshë nuk ishin aspak argëtuese.

Kuriozitete

Pse bllokohen veshët në avion? Ja si ta zgjidhni këtë problem

Published

6 days ago

May 28, 2025

Albina Zeneli

Nuk ka rëndësi se pse po e bëni udhëtimin e radhës! Mund të jenë pushimet, udhëtim pune apo çështje tjetër, me siguri që ka fenomen me të cilin jeni përballuar sa herë që keni bërë udhëtime të tilla: bllokimi i veshëve apo ajo që nga auditologët quhet “veshi i avionit”.

Ndryshe quhet “barotrauma e veshit”, veshi i avionit është zhurma e dhimbshme e veshit që ndodh kur avioni është në ngjitje ose zbritje. Nëse për disa persona kjo është një ndjesi irrituese, për të tjerë është shqetësim që zgjat edhe pas daljes nga avioni.

Për të shmangur fluturimet, auditologia Sarah Lundstrom shpjegon më shumë rreth këtij fenomeni.

Çfarë është “veshi i avionit”?

“Kjo ndodh kur “veshi mbyllet për shkak të ndryshimeve të presionit të ajrit gjatë fluturimit,” shpjegon mjekja Lundstrom. Lajmi i mirë është se ndërkohë që kjo gjendje krijon njëfarë shqetësimi, kjo nuk dëmton daullet e veshit tuaj.

Pse kumbojnë veshët në avion?

Arsyeja pse përjetoni dhimbje veshi gjatë udhëtimeve me avion është për shkak të ndryshimit të presionit të ajrit. “Kur ka një ndryshim në presionin e ajrit të jashtëm, kjo shkakton shtyrjen e daulles së veshit dhe mbylljen e tubit eustachian,” shton mjekja.

Si ta parandaloni si fenomen?

Sipas mjekes Lundstrom, mund të përtypni çamçakëz ose mbani karamele gjatë fluturimit për të ndihmuar në mbajtjen e “veshit të mesëm dhe tubit eustachian në lëvizje dhe të hapur”. Megjithatë, nëse nuk keni çamçakëz ose karamele me vete, mos u frikësoni.

“Gjatë fluturimit, gëlltisni diçka ose mbyllni hundën e të fryni ajrin për të nxitur tubit eustachian të hapet që të lehtësojë presionin,” përfundon Lundstrom.

Kuriozitete

NASA zbulon pasuri të pallogaritshme ari në thellësitë e oqeanit

Published

7 days ago

May 27, 2025

Albina Zeneli

Oqeanet mbajnë rezervat më të mëdha të arit në botë, por ato janë ende të paarritshme.

Një ekip shkencëtarësh të NASA-s ka zbuluar se oqeanet “mbajnë” rezervën më të madhe të arit, e cila vlerësohet në 20 milionë ton. Nxjerrja e metalit të çmuar që zotërojnë, sjell sfida për shkak të përqendrimit të tij të ulët në ujin e detit.

Sasia e raportuar ka tronditur botën, pasi tejkalon sasinë totale të arit të gjetur nga njeriu gjatë gjithë historisë së tij.

Teknologjia që i është vënë në dispozicion njerëzimit nuk lejon një mekanizëm minerar ekonomikisht të qëndrueshëm, uji i detit përmban metale që e bëjnë të vështirë ndarjen e arit. Ari i tretur nuk është i vetmi burim i vlefshëm që deti “ruan”.

Elemente tjera të rëndësishme që detet dhe oqeanet kanë janë depozitat e sulfurit hidrotermal. Këto janë depozita që janë më të arritshme sesa ari i tretur dhe mund të nxirren përmes minierave nënujore.

Minierat në det paraqesin rreziqe shkatërruese për ekosistemet detare, kjo rrezikon mijëra specie të reja, shkatërron shumë habitate detare dhe ndryshimi i zinxhirëve ushqimorë paraqet rreziqe të konsiderueshme.

Disa territore, si Papua Guinea e Re, filluan ta zbatojnë këtë praktikë. Debati mjedisor përqendrohet në ndikimet tragjike që aktivitetet minerare kanë në ekosistemet detare, duke lënë anash mundësitë ekonomike që j’u ofrojnë vendeve.

Mundësi reale që deti mund të na ofrojë burimet e tij më të vlefshme

Disa shkencëtarë mbajnë gjallë shpresën se zhvillimet teknologjike do të na lejojnë të arrijmë në zgjidhje të qëndrueshme në të ardhmen për shfrytëzimin e burimeve detare. Nuk është e pamundur që një ditë të shfaqen teknologji që do të lejojnë nxjerrjen e arit nga deti pa shkaktuar dëme të konsiderueshme në mjedisin detar.

Derisa të ndodhë kjo, ari vazhdon të fshihet në thellësitë e detit, madje edhe për vende si Spanja, me disa dete dhe oqeane që lagen në plazhet e saj, gjë që mund t’i sjellë vendit iberik miliona ose miliarda euro.

Thesari më i madh i njerëzimit qëndron i fshehur në det, e në të njëjtën kohë, Kina ka surprizuar me zbulimin e 230 miliardë ton ari të bardhë në shtratin e detit.

Kuriozitete

Kjo është anija më e madhe në botë në formë breshke që do të mbajë 60 mijë pasagjerë

Published

1 week ago

May 25, 2025

Albina Zeneli

Studioja italiane Lazzarini Design ka prezantuar një projekt të jashtëzakonshëm detar që po trondit botën e arkitekturës dhe teknologjisë detare: Pangeos, një anije në formë breshke, me përmasa gjigante.

Sipas CNN, kjo anije do të jetë më e madhja ndonjëherë e ndërtuar dhe do të ketë qendra tregtare, hotele, pishina, kopshte dhe deri në 60.000 pasagjerë.

Me një gjatësi prej 550 metrash e gjerësi maksimale prej 610 metrash, Pangeos nuk është mjet lundrimi, por qytet lundrues. Për ndërtimin e saj do të nevojitet një kantier i posaçëm prej 600 me 650 metra, ndërkohë që Arabia Saudite është përzgjedhur si vendi më i përshtatshëm për ndërtimin.

Kostoja totale e projektit parashikohet të arrijë në 8 miliardë euro, ndërtimi pritet të nisë sivjet duke kërkuar një periudhë prej 8 vitesh pune për t’u përfunduar. Financimi do të realizohet përmes teknologjisë NFT, shitjes së pasurive virtuale “Unreal Estates” në versionin digjital të jahtit në metaverse.

Përveç përmasave marramendëse, Pangeos do të jetë i pajisur me teknologjitë më moderne, përfshirë një mini-port të brendshëm, dritare panoramike rrëshqitëse dhe sistem hidroale, që e lejon të ngrihet mbi sipërfaqen e ujit dhe të lëvizë me shpejtësi, falë tre motorëve me hidrogjen.

“Që në vitin 1964 industria e kishte potencialin të ndërtonte struktura të tilla – tani është koha të realizohet”, thotë Lazzarini Design.