Ekonomi

Afganistan: Talibanët do t’i kthejnë ish-bazat ushtarake në zona ekonomike

Vendi është përballur me një krizë të thelluar ekonomike dhe humanitare që nga 2021.

Published

on

Qeveria talibane e Afganistanit thotë se do t’i kthejë disa ish-baza ushtarake të huaja në zona ekonomike për bizneset.

Afganistani është përballur me një krizë të thelluar ekonomike dhe humanitare që kur talibanët rimorën kontrollin e vendit në gusht 2021.

Forcat e huaja ushtarake kishin qenë në vend për dy dekada, përcjell UBT News.

Vendimi u njoftua nga zëvendëskryeministri në detyrë për çështjet ekonomike, Mullah Abdul Ghani Baradar.

“U vendos që Ministria e Industrisë dhe Tregtisë të merr në mënyrë progresive kontrollin e bazave të mbetura ushtarake të forcave të huaja me qëllimin e shndërrimit të tyre në zona të veçanta ekonomike”, tha ai.

Ai shtoi se projekti do të fillojë në disa pjesë të Kabulit dhe provincën veriore të Balkh, por nuk dha shumë detaje.

“Talibanëve u duhet dëshpërimisht të rrisin arkat e tyre nëse duan të qeverisin më mirë dhe të arrijnë një legjitimitet të brendshëm”, i tha BBC-së Muhammad Faizal Bin Abdul Rahman nga Shkolla S Rajaratnam e Studimeve Ndërkombëtare në Singapor.

“Më e rëndësishmja, talibanët duhet të provojnë angazhimin e tyre ndaj planifikimit ekonomik. Kjo përfshin krijimin e zonave të sigurta pranë kryeqytetit dhe kufijve për investitorët e huaj të mundshëm si kinezët… dhe për të ringjallur tregtinë rajonale me vendet fqinje”, shtoi ai.

Afganistani vlerësohet të ketë burime natyrore – duke përfshirë gazin natyror, bakrin dhe tokat e rralla – me vlerë më shumë se 1 trilion dollarë (831.5 miliardë paund).

Megjithatë, shumica e këtyre rezervave mbeten të pashfrytëzuara për shkak të trazirave gjatë dekadave në vend.

Në gusht 2021, fluturimi i fundit ushtarak amerikan u largua nga aeroporti i Kabulit, duke shënuar fundin e një pranie 20-vjeçare në Afganistan dhe luftën më të gjatë të Amerikës.

Konflikti ka vrarë dhjetëra mijëra njerëz dhe ka zhvendosur miliona të tjerë.

Që nga tërheqja e forcave të huaja ushtarake, financat e Afganistanit janë goditur nga një sërë çështjesh të tjera kryesore. Sanksionet janë vendosur ndaj anëtarëve të qeverisë, asetet e bankës qendrore jashtë shtetit janë ngrirë dhe shumica e ndihmave të huaja – të cilat më parë kanë mbështetur ekonominë e vendit – tani janë pezulluar.

Në fillim të këtij viti, talibanët thanë se planifikonin të nënshkruanin një kontratë me një firmë kineze për shpimin e naftës në Afganistanin verior.

Marrëveshja 25-vjeçare nënvizon përfshirjen ekonomike të Kinës në rajon.

Pekini nuk e ka njohur zyrtarisht administratën talibane të Afganistanit, por ai ka interesa të rëndësishme në vend, i cili është në qendër të një rajoni të rëndësishëm për Iniciativën e Kinës “Një brez dhe një rrugë”.

Nisur nga Xi Jinping në 2013, iniciativa ofron financim për vendet në zhvillim për të ndërtuar infrastrukturë si portet, rrugët dhe urat./UBTNews/

Ekonomi

Bie tregu global i arit

Published

on

Tregu global i artit ka shënuar një rënie prej 12% në vitin 2024, duke arritur në një vlerë prej 57.5 miliardë dollarësh, sipas raportit të publikuar nga banka zvicerane UBS dhe Art Basel.

Kjo rënie vjen pas një uljeje prej 4% të regjistruar në vitin 2023.

Raporti ia atribuon këtë tkurrje pasigurisë ekonomike globale dhe tensioneve në rritje gjeopolitike.

Kina,  dikur kishte rol të fuqishëm në tregtinë ndërkombëtare të artit, ka pësuar rënien më të madhe, me një ulje prej 31% në shitjet vjetore.

Tashmë, Kina ka zbritur në vendin e tretë, pas Britanisë së Madhe, e njohur për shtëpitë e saj të ankandeve prestigjioze si Sotheby’s dhe Christie’s, transmeton albinfo.ch.

Shtetet e Bashkuara mbeten udhëheqësja dominuese, me 43% të pjesës së tregut botëror të artit.

Pas tyre renditet Britania e Madhe me 18%, ndërsa Kina ka rënë në 15%.

Continue Reading

Ekonomi

Diaspora për dy muaj solli rreth 175 milionë euro në Kosovë

Published

on

Banka Qendrore e Kosovës njoftoi se remitancat, si kategoria kryesore në kuadër të ardhurave dytësore, arritën vlerën 86.14 milionë euro në janar 2025, një vlerë afërsisht të njëjtë me periudhën e njëjtë të vitit 2024.

Sipas vlerësimeve preliminare, remitancat për shkurt 2025 arritën në 88.12 milionë euro, duke sjellë një total prej 174.26 milionë euro (preliminare) për dy muajt e parë të vitit 2025.

“Sipas vlerësimeve preliminare remitancat për shkurt 2025 ishin rreth 88.12 milionë euro, duke arritur vlerën 174.26 milion euro (preliminare) për dy muajt e parë të 2025. Prurjet më të mëdha edhe gjatë shkurtit 2025 kanë qenë përmes IFJB-ve me 62.65%, bankave komerciale me 16.45% dhe kanaleve tjera me 20.90%”, thuhet në raportin për statistikat e Sektorit të Jashtëm për tremujorin e katër 2024 dhe Bilancit të Pagesave për muajin janar 2025.

Sipas BQK-së, bilanci i pagesave në fund të janarit 2025 u karakterizua me deficit të llogarisë rrjedhëse në vlerë prej 21.36 milionë euro, i cili tregon thellim të deficitit krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar kur llogaria rrjedhëse kishte suficit prej 6.78 milionë euro.

Shkaktari kryesor i këtij deficiti është rritja e deficitit në bilancin tregtar. Investimet direkte në Kosovë për janar 2025 arritën në 90.96 milionë euro, duke shënuar një rritje prej 12.19% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, përderisa investimet direkte jashtë Kosovës arritën në 16.19 milionë euro, me një rritje prej 19.12% krahasuar me janar 2024.

“Asetet rezervë deri janar 2025 janë rritur për 45.95 milionë euro, kurse në periudhën e njëjtë të vitit paraprak ishin 15.21 milionë euro. Rritjes së aseteve rezervë i ka kontribuar rritja e depozitave për 45.95 milionë euro, nuk ka pas investime në letra me vlerë gjatë muajit janar 2025”, njofton tutje BQK-ja.

Continue Reading

Ekonomi

Produktet ushqimore me rritje çmimesh në vitin 2025

Published

on

Në një klimë globale gjithnjë e më të paqëndrueshme ekonomikisht dhe ambientalisht, çmimet e produkteve ushqimore kanë filluar të shfaqin një tendencë të qëndrueshme në rritje gjatë vitit 2024, me projeksione që sugjerojnë një vazhdimësi të kësaj rritjeje edhe në 2025.

Burime të ndryshme, si “The Wall Street Journal”, “Reuters” dhe raportet nga bursat ndërkombëtare sinjalizojnë se kjo nuk është një lëvizje e përkohshme, por pjesë e një cikli më të gjerë me shkaqe të shumta.

Kafeja në fokus: Arabica dhe Robusta në çmime të reja rekorde

Ndër produktet më të ndjeshme ndaj kësaj rritjeje është kafeja – si Arabica, e cila tregtohet në New York Stock Exchange (NYSE), ashtu edhe Robusta, e cila ndjek bursën e Londrës. Të dhënat e fundit nga tregjet tregojnë një ngjitje të fortë të çmimeve:

Arabica: nga rreth 3,637 dollarë/ton në janar 2024 në mbi 6,062 dollarë/ton në mars 2025, një rritje mbi 60%

Robusta: nga 2400 dollarë/ton në mbi 3500 dollarë/ton, një rritje mbi 45% në të njëjtën periudhë.

Grafiku më sipër tregon qartë se si kjo lëvizje është përshpejtuar në muajt e fundit, duke reflektuar ndikimet e faktorëve të jashtëm, si: thatësira në Brazil, reshjet e dendura në Vietnam, ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit dhe rritja e kostove të punës dhe energjisë.

Produkte të tjera në rritje të çmimit:

Kafeja nuk është rasti i vetëm. Tregjet globale kanë shënuar rritje çmimesh edhe për:

Drithërat (gruri, orizi) – të ndikuar nga luftërat dhe kufizimet në eksport

Qumështi dhe produktet e tij – për shkak të kostove më të larta të transportit dhe ushqimit për bagëtitë

Yndyrat bimore (vaj luledielli, vaj palme) – të ndikuara nga krizat klimatike në vendet prodhuese.

Sipas raportimeve të fundit të “Bloomberg”, çmimet e këtyre produkteve pritet të vazhdojnë të jenë në nivele të larta për pjesën e parë të vitit 2025, me disa sinjale që kjo mund të jetë “normalja e re” në tregun global.

Continue Reading

Ekonomi

BQK parashikon inflacion prej 1.8% për vitin 2025

Published

on

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK), njofton se parashikimet e saj sugjerojnë se norma e përgjithshme e inflacionit pritet të jetë rreth 1.8% në vitin 2025.

“Presionet inflacioniste në çmimet e ushqimit në tregun vendor mbeten një nga faktorët kryesorë përcaktues të ecurisë së inflacionit; megjithëse, rënia e parashikuar e çmimeve të ushqimeve në tregjet ndërkombëtare mund të ushtrojë presion për rishikim të inflacionit për poshtë”, thuhet në raportin e BQK-së për vlerësimin tremujor të ekonomisë.

Sipas raportit, përkundër kësaj, ecuria e inflacionit vazhdon të minohet kryesisht nga goditjet potenciale si pasojë e tensioneve gjeopolitike, kufizimeve tregtare dhe kushteve klimatike.

Continue Reading

Të kërkuara