Kulturë

“A Silent Scream Is a Yawn”: Ekspozita e Manushaqe Ibrahimit, arti që dekodon emocionet, zëri i mendimeve të pashprehura dhe një alfabet për të gjithë

Published

on

Në një mbrëmje të zakonshme në Galerinë 17, heshtja e zakonshme e hapësirës u prish nga një shpërthim i butë tingujsh të brendshëm, i ngjashëm me një zhurmë të lehtë kur hap një letër të mbyllur prej kohësh. Kështu u hap ekspozita e Manushaqe Ibrahimit, e cila, me titullin e saj provokues “A Silent Scream Is a Yawn- Një ulërimë e heshtur është një përgjumje”, sfidoi çdo perceptim të zakonshëm për artin dhe të pashprehurën.

Duke mishëruar fragmente të jetës së përditshme, artistja ndërton një univers të formuar nga përvojat personale dhe reflektimet mbi izolimin, duke përdorur ngjyrat, format dhe simbolet si mjete për të krijuar një “alfabet personal.”

Ekspozita nuk është thjesht një përmbledhje e veprave artistike, por një kod i përjetimeve të brendshme që kërkon zbërthim. Si një ndërthurje midis intimitetit të Edward Hopper-it dhe simbolizmit të Gustav Klimt-it, Ibrahimi krijon një alfabet të ri, ku çdo vepër është një fragment i një gjuhe që nuk është folur kurrë.

Jastëkët e zi: Platforma e reflektimit… një ftesë për të dekoduar veten!

Shtatë piktura dhe tri video u shfaqën si një ftesë për të hyrë në thellësitë e mendimeve të pathëna, gabimeve të paanalizuara dhe bisedave të lëna pezull brenda vetes.

“Ekspozita është një hapësirë ku çdo gjë është e rastësishme, si jeta vetë. Ato biseda që nuk kemi guxuar t’i themi, ato momente kur kemi dështuar të mësojmë nga gabimet, të gjitha marrin jetë këtu,” tha artistja.

Me një ftesë delikate, ajo shtoi: “Jastëkët nuk janë thjesht për t’u ulur; ata janë një metaforë për një vend ku mund të ndalosh, të përqendrohesh dhe të dëgjosh zërin tënd të brendshëm, Nëse dëshironi, mund të uleni dhe të reflektoni para këtyre pikturave, ose të keni një bisedë të hapur me njëri-tjetrin. E rëndësishme është të mos i lini mendimet brenda, por t’i nxirrni jashtë.”

Lexime të ndryshme mbi një gjuhë unike… një zë që gjen kuptim në vetmi!

Kevin Kqira, artist, e interpreton këtë alfabet si një zë që kërkon vesh nga një monotoni e heshtur, një kontrast të fuqishëm mes dominimit dhe kaosit, një zë të ngritur që përplaset mbi mure të paqarta

“Zëri këtu është monotoni dhe ngritje njëkohësisht. Manushaqja krijon një hartë suksesi përmes figurave të saj. Ka një vale zëri që nuk pushon nga monotonia në ngritje, nga dështimi në triumf, është një hartë suksesi dhe një rrugë që i përket secilit, ku gjithkush gërvisht si macja në një hapësirë që të mban brenda, por edhe të sfidon të dalësh jashtë.” Ai pyet: “Çfarë ndodh nëse figura kthehet mbrapsht? A është ky një gabim, apo një tjetër mënyrë për ta lexuar botën?”

Sadri Çoçaj, dizajner grafik, e përshkruan ekspozitën si një vend ku mendimet e pathëna bien ndesh me njëra-tjetrën, duke na treguar konfliktin midis të shfaqurës dhe të fshehtës. Një gjuhë që refuzon të jetë e qartë, si rrudhat e pikturave të Egon Schiele-s.

“Ka mendime që s’kanë zë, por bien ndesh mes veti. Kjo është forca e artit të Manushaqes, të flet për konfliktin e brendshëm që, në fund, të ndihmon të shohësh më qartë.”

Ndërkohë, Gent Ademaj, dizajner shpalos një melankoli të qetë mbi vështrimin e tij për veprat:
“Ky është një udhëtim nostalgjik – çfarë kemi qenë, çfarë jemi, dhe çfarë kemi për t’u bërë. Veprat e Manushaqes janë si kujtimet e ndërlikuara, të dhimbshme dhe të bukura, që të detyrojnë të mendosh për rrugët që ke ndjekur dhe ato që të presin. Ka një ndjesi të thellë të nostalgjisë në këtë art.”

Në anën tjetër, Dea Berisha, studiuese e politikës i përkufizon veprat si zona të tensionuara ku “je brenda, por ndihesh i përjashtuar.” Për të, këto piktura pasqyrojnë luftën për ekzistencë dhe përpjekjen për t’u bërë “personazh në botën toksike të së përditshmes.” Edhe Dea sikur figurat e Giacometti-t, që humbin formën, por ruajnë një identitet të heshtur.

“Jam, por nuk jam. Si kjo pikturë, që ndihesh pjesë e saj, por je jashtë. Sikur të të përjashtonte dhe të të mirëpriste njëkohësisht. Një luftë e brendshme për të qenë diçka më shumë se një pikë në univers.” 

Në veprat e Ibrahimit, Sara Çafleshi, artiste, sheh një “kaos të bukur,” që i ngjan lëvizjeve surrealiste të Miró-s: “Kombinimi i ngjyrave duket i pamundur, por ato bashkëpunojnë me një harmoni që sfidon logjikën. “Është kaos i bukur. Nuk të shkon në mend se këto ngjyra (e kuqe, e gjelbërt, e verdhë) mund të kombinohen, por ja që funksionojnë. Si një ditë me shi që papritur bëhet diell.”

Yll Avdiu, artist, vlerëson aftësinë e veprave për të krijuar një kaos të kontrolluar: “Elementet abstrakte sfidojnë perceptimet tona, duke nxitur një analizë të hollësishme për të zbërthyer alfabetin si një element të përhershëm të dialogut njerëzor.”

Ai e përshkroi alfabetin e Manushaqes si një enigmë që vazhdon të sfidojë: “Pamja dhe dëgjimi këtu janë dy elemente që bashkëjetojnë. Një alfabet i përsëritur, por që gjithmonë zbulon diçka të re. Është një kod që kërkon durim për t’u deshifruar.”

Por më i habitshëm është këndvështrimi profesorit të sportit, Milaim Berisha, i cili e përjeton artin në mënyrën e tij praktike: “Secili këtu tërheq diçka, sikur të ishin lojtarë në një fushë loje. Vijat e bardha shfaqen kur të këqijat largohen. Ky është arti – një lojë e heshtur, por me rregulla të brendshme që vetëm koha mund t’i shpjegojë. Ngjyrat e bardha ngrihen mbi të zezat kur e keqja zhduket. Ka një optimizëm të heshtur në këtë luftë për t’i dhënë formë kaosit.”

Një alfabet që pret të dekodohet…

Së fundi, artistja dhe ish- profesoresha e Manushaqes, Koja Isufi- Shukriu, përmbledh gjithë filozofinë e këtij universi artistik: “Këtu janë dy bota të brendshme që kërkojnë të komunikojnë. Kufijtë midis realitetit dhe virtualitetit janë të zbehtë, dhe veprat e saj na sfidojnë të mendojmë për dilemat tona si krijues. Ky alfabet, që ngjason me kodet e antikitetit, është një thirrje për të mos pasur frikë nga e panjohura. Ndoshta një ditë, dikush do ta deshifrojë. Por deri atëherë, të jetosh në këtë heshtje të pasigurt është vetë thelbi i krijimtarisë.”

Kur heshtja bëhet urë midis artit dhe shikuesit…

Në këtë univers të krijuar nga Manushaqe Ibrahimi, arti nuk është thjesht një medium, por një ekzistencë e heshtur që kërkon të përftohet, të zbulohet dhe të dialogohet. Çdo pikturë është një përpjekje për të kapur të pashprehshmen, një ftesë për t’i dhënë kuptim heshtjes dhe për t’i kthyer ndjenjat e fshehura në një alfabet të përbashkët njerëzor.

Ekspozita “A Silent Scream Is a Yawn” tejkalon rolin e saj si një ngjarje artistike; ajo bëhet një akt meditimi kolektiv, një hapësirë ku vizitori gjen jo vetëm artin, por edhe vetveten. Në këtë përplasje të mendimeve, ndjenjave dhe ngjyrave, Ibrahimi sjell një reflektim filozofik që prek thellësinë e ekzistencës njerëzore: A është arti një pasqyrë e shpirtit, apo shpirtit i duhen pasqyrat e artit për të parë më qartë?

Heshtja këtu është gjithçka përveç mungesës së zërit; ajo është mbushja e boshllëqeve, një pëshpëritje që rritet në zhurmë, një urë midis artistit dhe shikuesit. Dhe në fund, ndoshta arti nuk kërkon as të deshifrohet, as të kuptohet plotësisht, por vetëm të përjetohet si një fragment i pakohë i asaj që jemi dhe asaj që aspirojmë të bëhemi!

 

Gazetare: Dionesa Ebibi

Continue Reading

Magazinë

Bashkë-krijuesi i serialit “Adoleshenca”: Flisni me fëmijët tuaj, pyetni se çfarë po ndodhë me jetën e tyre

Published

on

Stephen Graham, bashkë-krijuesi i serialit të shumëpërfolur Adolescence, u ka bërë thirrje prindërve që të bisedojnë me fëmijët e tyre.

Graham i cili po ashtu luan në serialin katër-episodësh, portretizoi rolin e babait të personazhit Jamie Miller, 13-vjeçari i cili akuzohet për vrasjen e një shoqeje në shkollë.

I pyetur si erdhi te ideja e realizimit, pohoi se ishte prekur nga dy raste që kishin ndodhur në të vërtetë në Britani e donte të dinte arsyet pse.

Pas hulumtimeve të shumta dhe faktorëve të shumtë që ndikojnë tek të rinjtë në ditët e sotme, ata arritën të trajtonin një tematikë të ndjeshme.

“Jack bëri shumë hulumtime, dhe në atë moment, asistentja e tij e zbuloi kulturën incel dhe manosferën, sepse unë nuk kisha informacione për këtë. Gruaja ime më tha më pas ajo se ajo që ndjen që programi ynë ka arritur është që prindërit të hapin derën e dhomës së fëmijëve të tyre dhe të flasin me ta”, tha Graham për CNN.

“E dini edhe vetë, kur shkoni në restorant, bisedoni me njëri-tjetrin, pyesni se çfarë po ndodh me ta, kjo është mënyra ta kuptojmë se çfarë po ndodh. Adoleshenca është moshë e vështirë”, pohoi mes tjerash.

Continue Reading

Magazinë

Bisedë e këndshme me dramaturgun kosovar Hynor Vitija

Published

on

Edicioni i radhës i emisionit “n’Ritëm” me Albina Zeneli mirëpriti dramaturgun Hynor Vitija.

I ftuar për një bisedë të këndshme në Campus Radio ai foli rreth karrierës së tij dhe kontaktit të parë me dramën.

Hynori është aktualisht i angazhuar në një serial vendor.

Vitija nuk heziton të përmend edhe vlerësimin që shqiptarët i bëjnë këtij profesioni e madje me krenari foli për çmimin që e pranoi në fund të vitit 2024 ku me dramën ‘Zelus’ mori vendin e tretë në konkursin e dramës origjinale shqiptare.

Përndryshe, me n’Ritëm takohemi çdo ditë pune me fillim nga ora 13:00 deri në ora 15:00 në Campus Radio, 100.7FM. /UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Botohet “Enciklopedia e filmit shqiptar 1904-2022”

Published

on

Të gjitha prodhimet filmike, si ato zyrtare të prodhuara nga Kinostudio “Shqipëria e re” dhe Televizioni Shqiptar, ashtu edhe prodhimet e shkollave të filmit dhe filmat e prodhuar nga nisma të lirë të kineastëve, tashmë janë të përfshira në “Enciklopedinë e filmit shqiptar 1904-2022”, me autore Irini Asqeri.

Ky projekt monumental u promovua në mjediset e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, duke sjellë një përmbledhje të pasur të historisë filmike shqiptare. Enciklopedia, e cila përfaqëson një punë të palodhur hulumtuese, është rezultat i më shumë se 10 viteve kërkimesh dhe sistemimi të dokumenteve dhe të dhënave arkivore. Kjo punë e rëndësishme është realizuar kryesisht në Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, ku Irini Asqeri ka punuar edhe si arkiviste.

E botuar nga shtëpia botuese “Jozef”, enciklopedia ofron një pasqyrë të hollësishme dhe të saktë mbi të gjitha prodhimet filmike të periudhës 1904-2022. Përveç listës të prodhimeve filmike, Irini Asqeri ka përfshirë gjithashtu një kapitull të gjerë mbi fillimet e kinematografisë shqiptare, duke ofruar një pamje të historisë së Shqipërisë të paraqitur për herë të parë përmes syrin e kamerës.

Ky botim është një kontribut i rëndësishëm për arkivimin dhe dokumentimin e trashëgimisë filmike të vendit dhe një mundësi e shkëlqyer për studiuesit dhe pasionantët e kinematografisë shqiptare./UBTNews/

 

 

Continue Reading

Magazinë

Regjisori palestinez fitues i çmimit “Oscar” sulmohet nga kolonët izraelitë

Published

on

Bashkëdrejtori palestinez i filmit fitues të Oskarit “No Other Land” Hamdan Ballal u sulmua  nga disa kolonë izraelitë në Bregun Perëndimor të pushtuar dhe u mor nga ushtarët izraelitë, thanë kolegët e tij dhe dëshmitarët okularë.

Bashkëdrejtori i Ballal, Basel Adra i tha CNN-it se kishte shkuar në shtëpinë e Ballalit në fshatin Susya të Bregut Perëndimor të hënën pasi Ballal e thirri atë në ankth. Ai mbërriti për të parë Ballalin dhe të paktën një person tjetër, duke u marrë.

Jashtë shtëpisë së Ballalit ishte një grup kolonësh izraelitë, disa prej të cilëve po gjuanin gurë, tha Adra. Policia dhe ushtria izraelite ishin gjithashtu jashtë shtëpisë dhe ushtarët izraelitë po qëllonin mbi këdo që përpiqej të afrohej, shtoi ai.

Ushtria izraelite tha se kishte mbërritur në skenën e “konfrontimit të dhunshëm” midis palestinezëve dhe izraelitëve që po hidhnin gurë mbi njëri-tjetrin. Ai tha se lufta kishte shpërthyer pasi disa persona hodhën gurë mbi qytetarët izraelitë, duke dëmtuar automjetet e tyre”.

Tre palestinezë dhe një izraelit u morën më pas për t’u marrë në pyetje pasi disa persona hodhën gurë mbi forcat e sigurisë, tha ai.

Yuval Abraham, një tjetër bashkëregjisor i filmit, i cili është izraelit, tha se Ballal kishte pësuar lëndime në kokë dhe në bark dhe që atëherë nuk kishte asnjë lajm. Abrahami nuk e pa vetë incidentin.

Pesë aktivistë amerikanë nga Qendra për Jo Dhunë Hebraike, të cilët ishin në vendngjarje, thanë se ata ishin sulmuar nga kolonët izraelitë.

Ata thanë se më shumë se një duzinë kolonësh kishin sulmuar fshatin, duke përdorur shkopinj, thika dhe të paktën një pushkë sulmi, pas një mosmarrëveshjeje që përfshinte një kolon izraelit, i cili ishte duke kullotur bagëtinë pranë një shtëpie palestineze.

Jenna, një aktiviste që kërkoi të mbetej anonim nga frika e hakmarrjes, tha se ajo dhe kolegët e saj u sulmuan nga rreth 20 kolonë të maskuar kur iu afruan Susya-s atë natë. Grupi i saj nuk ishte dëshmitar i arrestimit të Ballalit.

“Ne u përpoqëm të tërhiqemi në makinë dhe ata më goditën me shkopinj”, tha ajo për CNN-in, duke shtuar se kolonët thyen disa nga xhamat e makinës dhe prenë një gomë. Videoja nga kamera e makinës e shpërndarë nga CJNV-ja tregon një individ të maskuar duke hedhur një gur direkt në xhamin e përparmë dhe fotot tregojnë xhami të thyer që derdhet në brendësi të saj.

Josh Kimelman, i cili ishte në të njëjtin grup, tha se ushtarët izraelitë ishin dëshmitarë të incidentit, e nuk bënë asgjë për ta parandaluar atë.

“Ne u thamë atyre se na sulmuan”, tha Kimelman. “Ata thanë se gjithçka do jetë mirë dhe na qëndruan pranë dhe nuk i ndoqën kolonët”.

Në fillim të këtij muaji, Ballal, Adra dhe Abraham kishin qëndruar të gjithë krah njëri-tjetrit për të marrë “Oscarin” për dokumentarin më të mirë. Filmi i ekipit të përbashkët izraelito-palestinez rrëfen dëbimin e palestinezëve nga shtëpitë e tyre në Bregun Perëndimor të pushtuar.

Ballal, një fermer palestinez, ka qenë më parë subjekt i frikësimeve dhe kërcënimeve nga kolonët izraelitë. Ai tregoi vitin e kaluar se si kolonët i vendosnin bagëtitë e tyre në tokën e tij, ndërsa ai ishte në gjumë. Ai tha se kolonët planifikonin t’i merrnin tokën dhe fermën e tij dhe se agresioni i tyre u intensifikua pas sulmeve vdekjeprurëse të Hamasit të 7 tetorit 2023.

Ballal kishte dokumentuar ndërveprimet e tij me kolonët, duke përfshirë kërcënimet për dhunë nga një kolon, i cili pretendonte se Zoti i kishte dhënë tokën e Ballalit. Ballal tha se thirri policinë por pa rezultat.

“No Other Tok” dokumenton prishjen e vazhdueshme nga autoritetet izraelite të Masafer Yatta, një koleksion fshatrash në malet Hebron të Bregut Perëndimor ku Adra jeton me familjen e tij. Dokumentari nxjerr në pah përpjekjet e Qeverisë izraelite për të dëbuar fshatarët me dhunë, me shikuesit që shohin shembjen e këndit të lojërave lokale, vrasjen e vëllait të Adra nga ushtarët izraelitë dhe sulme të tjera nga kolonët hebrenj ndërsa komuniteti përpiqet të mbijetojë.

Filmi gjithashtu eksploron lidhjen njerëzore midis Adra dhe Abraham. Dhuna e kolonëve izraelitë ka vazhduar të shkatërrojë fshatrat palestineze në Bregun Perëndimor.

Dy grupe izraelite avokuese që kundërshtojnë vendbanimet e ndjekin zhvillimin, që mbulojnë të dhënat deri në dhjetor 2024, numri i postave të bagëtive, të krijuara nga kolonët izraelitë për të shënuar pretendimet e tyre, është zgjeruar me gati 50% që nga shpërthimi i luftës.

Continue Reading

Të kërkuara