Shtetet e Bashkuara përdorin më shumë benzinë sesa çdo shtet tjetër në botë dhe së fundmi, shqetësimet e amerikanëve janë rritur për shkak të rritjes së çmimit të benzinës.
Shtëpia e Bardhë tha më 23 nëntor, se planifikon që, në koordinim me shtetet e tjera, të nxjerrë në treg miliona fuçi naftënga rezervat strategjike, duke shpresuar se me këtë veprim do të ulen shpenzimet.
Çmimi mesatar me pakicë i benzinës së fundmi ka qenë 3.40 dollarë për gallon të rregullt, nga 2.11 dollarë sa ishte një vit më parë. Kjo rritje e çmimit – prej 61 për qind në 12 muaj – ka alarmuar konsumatorët.
Sipas Shoqatës Automobilistike të SHBA-së, pritet që 48.3 milionë qytetarë të udhëtojnë gjatë festave të fundvitit, apo katër milionë më shumë. Megjithatë, kjo shifër është më e ulët sesa ishte më 2019.
A kanë qenë ndonjëherë kaq të larta çmimet e benzinës?
Po. Çmimi i një galloni të benzinës kishte kushtuar 4.11 dollarë në korrik të vitit 2008. Edhe pse çmimi aktual është më i ulët sesa më 2008, megjithatë rritja e tij për një vit është diçka e rrallë.
Çka përfshihet në çmimet e benzinës?
Janë disa faktorë. Nafta e papërpunuar përbën mbi gjysmën e kostos, ka thënë Departamenti amerikan për Energji. Çmimet e benzinës gjerësisht përcaktohen nga furnizimet dhe kërkesat në mbarë botën.
Konsumatorët po ashtu paguajnë para shtesë për përzierjen e etanolit dhe përbërësve të tjerë, por edhe për shpërndarjen dhe marketingun. Këto kosto janë rritur ndjeshëm, ka thënë Tom Kloza, analist për energji në Shërbimin për Informacionet e Çmimit të Naftës (OPIS).
“Benzinën që ju e merrni në pompa të benzinës, realisht përmban tetë apo nëntë elemente, çmimet e së cilave janë rritur në muajt e fundit”, tha Kloza.
Një pompë benzine në Uashington të SHBA-së e rrethuar me shirita, për të treguar se ka mungesë të benzinës. 14 maj 2021.
Pothuajse 17 për qind e kostos vjen nga taksat. Taksa federale për benzinën është 18 centë, ndërkaq taksa mesatare e shteteve është 30 centë, por dallon nga shteti në shtet.
Si do të ndikojë në çmim nafta e papërpunuar që do të merret nga rezervat?
Nxjerrja në treg e naftës nga Rezervat strategjike të Naftës së SHBA-së do të ishte një kombinim i një huaje dhe benzina më pas do t’iu shitej kompanive, kanë thënë zyrtarët amerikanë. Nga rezervat është paraparë që të merren 50 milionë fuçi benzinë.
Çmimet e naftës për disa ditë kanë rënë teksa tregu i naftës po përgatitej që të merrte sasinë e kësaj lënde nga rezervat. Megjithatë, pasi që nxjerrja e naftës së papërpunuar nga rezervat mund të marrë kohë që të funksionojë në procesin e rafinimit, shoferët nuk pritet që të blejnë benzinë me çmime më të lira gjatë festave të fundvitit.
“Ka pak gjasa që ulja e çmimeve të ndodhë në një periudhë të shkurtër kohore, vetëm nëse administrata (e presidentit amerikan, Joe) Biden e bën prioritet nxjerrjen e benzinës nga stoqet”, tha Louise Dickson, analiste e tregjeve të naftës në Rystad Energy.
Çka mund të bëhet më shumë që të ulen çmimet e benzinës?
Për shkak të çmimeve të larta të benzinës në shtetin e tij, guvernatori i Floridës, Ron DeSantis më 22 nëntor u kërkoi ligjvënësve që të heqin taksat për benzinën, taksa që përdoren për të financuar infrastrukturën e transportit publik. Taksat për benzinën në shtetin e Floridës janë pothuajse 35 centë, që janë mbi mesataren kombëtare.
“Edhe shtetet e tjera të udhëhequra nga republikanët mund ta ndjekin këtë shembull, veçanërisht nëse ato argumentojnë se financimi mund të bëhet përmes Projektligjit federal për infrastrukturën”, tha Kloza.
Si do të jenë çmimet e benzinës në javët e ardhshme?
Në javët në vazhdim, çmimet e benzinës pritet të ulen, por kjo rënie, sipas Klozas, më shumë do të ndodhë për shkak të kërkesës më të ulët për karburante gjatë muajve të dimrit.
Kur kërkesa për benzinë do të rritet sërish, konsumatorët amerikanë ka gjasa të kthehen në pompat e benzinës, por kapaciteti i naftës së papërpunuar do të zvogëlohet pas një viti dhe rafineri të konsiderueshme të naftës do të mbyllen në gjithë botën.
Presidenti Joe Biden, kur ka komentuar nxjerrjen e naftës nga rezervat strategjike, ka thënë se çmimet do të duhej të ishin 25 centë më të lira sesa janë aktualisht. Por, hendeku ndërmjet të ardhmes së papërfunduar të benzinës dhe çmimeve të shitësve, aktualisht është 1.14 dollarë për gallon, ndryshe çmimi më i lartë që prej prillit të vitit 2020.
UBT, në bashkëpunim me Fondacionin Musei Civici di Venezia dhe Akademinë e Shkencave të Shqipërisë, ka organizuar një ngjarje të veçantë që përmbledh historinë dhe ndikimin e madh të Inxhinierit vizionar, Karl Gega. Konferenca Shkencore dhe Ekspozita, e titulluar “Një hekurudhë për të ndryshuar historinë”, u dedikuan Inxhinierit vizionar që ndikoi thellësisht në Evropën e shekullit XIX.
Konferenca është mbajtur në ambientet e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe ka bërë bashkë personalitete të shquara nga fusha e shkencës, arsimit dhe kulturës.
Pjesëmarrësit përfshinë figura të njohura si Rektori dhe Presidenti i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, Kryetarin e Seksionit të Shkencave Shoqërore Albanologjike pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akad. asoc. Gëzim Hoxha, si dhe përfaqësuesen e Fondacionit Musei Civici di Venezia, Monica Viero.
Gjithashtu, ngjarja ka pasur një prani të spikatur nga institucione të tjera, si dhe nga pjesëmarrës nga Kosova, Shqipëria dhe Italia, duke theksuar rëndësinë ndërkombëtare të kësaj ngjarje.
Në fokus të diskutimeve kanë qenë tema të ndryshme të lidhura me trashëgiminë e familjes së Karl Gegës, një figurë kyçe në zhvillimin e infrastrukturës dhe të historisë inxhinierike të Evropës, si dhe aspekte të tjera të rëndësishme që lidhen me ndikimin e tij në zhvillimet teknologjike të kohës. Diskutimet kanë përfshirë gjithashtu aspekte të kulturës, teknologjisë dhe ndikimit të zgjerimit të hekurudhës në lidhjen e kulturave dhe vendeve të ndryshme të Europës.
Në fjalën e tij, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, theksoi rëndësinë e bashkëpunimeve ndërkombëtare dhe të lidhjes mes institucioneve shkencore dhe kulturore për zhvillimin e mëtejshëm të dijes. Ai nënvizoi se, ngjarje të tilla nuk janë vetëm mundësi për të nxjerrë në pah trashëgiminë e vizionarëve të shquar si Karl Gegë, por gjithashtu ofrojnë mundësi për të reflektuar mbi ndikimin që kanë pasur dhe vazhdojnë të kenë përparimet teknologjike dhe inxhinierike në shoqërinë moderne.
Pjesëmarrësit janë angazhuar gjithashtu në një diskutim të thellë rreth trashëgimisë kulturore dhe historike të Karl Gegës dhe ndikimit të tij në ndërtimin e infrastrukturave hekurudhore që kanë lidhur qytete dhe shtete të ndryshme në Europë.
Nga 12 qershori, do të jetë e hapur gjithashtu ekspozita për Karl Gegën, në Pallatin e Kongreseve në Tiranë, dhe organizohet nga UBT dhe Fondacioni Musei Civici di Venezia. E njëjta ekspozitë do të vjen edhe në Kosovë, në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në korrik.
Kreu i agjencisë globale mbikëqyrëse bërthamore ka konfirmuar se vendi kryesor i pasurimit bërthamor të Iranit në Natanz u godit nga sulmet izraelite në orët e para të së premtes.
Në një postim në X, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike tha se po “monitoronte nga afër situatën thellësisht shqetësuese në Iran”, shkruan BBC.
Agjencia tha se ishte në kontakt me autoritetet iraniane në lidhje me nivelet e rrezatimit në vend, si dhe me inspektorët e saj në Iran.
Një zëdhënës i ushtrisë izraelite tha se Irani ka lëshuar më shumë se 100 dronë drejt Izraelit gjatë orëve të fundit, pasi vendi premtoi hakmarrje për sulmet izraelite.
Zëdhënësi tha se 200 aeroplanë luftarakë izraelitë morën pjesë në sulmet kundër më shumë se 100 objektivave në Iran gjatë natës.
Sipas reuters, ai tha se Izraelin e presin “disa orë të vështira”. Sirena ajrore ranë paraprakisht në Izrael, ndërsa vendi u përgatit për hakmarrjen.
Në reagim të menjëhershëm pas sulmit, udhëheqësi suprem i Iranit tha se Izraeli “duhet të presë një ndëshkim të ashpër”.
“Regjimi sionist i ka sjellë vetes një fat të hidhur dhe të dhimbshëm, dhe me siguri do të përballet me të”, u shpreh ai.
Ndryshe, Izraeli ka nisur një fushatë të paprecedentë sulmesh ajrore mbi territorin iranian, në një operacion të koduar “Luanin që Ngrihet” (Operation Rising Lion), duke goditur objektiva strategjike që përfshijnë uzina bërthamore, baza ushtarake dhe ndërtesa të lidhura me Gardën Revolucionare Iraniane.
Po mbahet seanca gjyqësore në rastin “Banjska”, ku sot pritet të dëgjohen dëshmitë e dy zyrtarëve policorë, Fahri Shala dhe Sedat Dushi.
Të akuzuarit Dushan Maksimoviq, Blagoje Spasojeviq dhe Vladimir Toliq, të cilët ndodhen në masë paraburgimi, u sollën në seancë nën masa të rrepta sigurie.
Më 11 shtator 2023, kryeprokurori i Prokurorisë Speciale të Kosovës, Blerim Isufaj, kishte konfirmuar aktakuzën për këtë rast, në të cilin mbeti i vrarë rreshteri i Policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku.
Deri më tani, në këtë proces gjyqësor kanë dëshmuar edhe zyrtarët policorë Avni Shala, Elez Peci, Mirsad Kryeziu, Çlirim Shaqiri dhe Alban Rashiti.