Kulturë

La Peregrina: Perla më e famshme në botë

Published

on

Historia e ‘La Peregrina’ është një histori që i hap derën rolit të rëndësishëm që perlat kanë luajtur në kulturën njerëzore si shenjues i bukurisë, fuqisë dhe pasurisë dhe është veshur nga mbretër e mbretëresha në piktura.

Fotografitë e Elizabeth Taylor shpesh kapin pasionin e saj për perlat natyrore. Ato u bënë sinonim i magjepsjes dhe famës në vitet 1950 dhe 1960, të veshur nga gra të tilla si: Coco Chanel, Jackie Kennedy dhe Marilyn Monroe, shkruan BBC, transmeton KultPlus.

Elizabeth Taylor

‘La Peregrina’, njëra nga perlat më të famshme në historinë botërore çmohet për madhësinë e saj, formën e përsosur dhe prejardhjen mbresëlënëse. Ishte pranvera e vitit 1969 dhe në apartamentin në katin e fundit të Pallatit të Cezarit në Las Vegas, Elizabeth Taylor ndodhej në një panik, për arsye se artikulli i saj më i dashur i stolive, një margaritar natyral i gjatë 25.5 mm (1 inç), ishte zhdukur.

Para se Taylor ta zotëronte atë, ‘La Peregrina’ kishte qenë në pronësi të disa prej dinastive më të fuqishme në historinë evropiane dhe ishte shfaqur në portrete nga artistë përfshirë: Peter Paul Rubens dhe Diego Velázquez. Taylor nisi të pastronte çdo pëllëmbë të tapetit të suitës, por e gjitha pa rezultat. Pastaj ajo vuri re një prej qenve të saj ‘Pekinez’ duke përtypur diçka.

“Sapo hapa gojën e këlyshit rastësisht dhe brenda gojës së tij ishte margaritari më i përsosur në botë’’, ka shkruar ajo në librin e saj Elizabeth Taylor: My Love Affair with Jewellery.

Pasuria, bukuria dhe pastërtia shpirtërore, ishin këto të gjitha cilësitë e shoqëruara të perlave kur ‘La Peregrina’, shembulli më i madh i parë akoma, u zbulua në Gjirin e Panamasë në fund të viteve 1500. Fakti që iu dërgua menjëherë Mbretit Filipi II të Spanjës, flet shumë për gjeopolitikën globale në periudhën e Rilindjes dhe tregon drejt një shoqate tjetër që perlat zotërojnë në art.

Pra, kur shihni një portret të një romaku të veshur me perla, ashtu si kur shihni La Peregrina në shumë portrete të familjes Mbretërore Spanjolle që e zotëronte atë, ato nuk nënkuptojnë vetëm bukurinë ose pastërtinë, por gjithashtu simbolizojnë kolonitë ekzotike, fitimprurëse dhe fuqinë e pamatshme të fituar përmes imperializmit.

Një shembull i kësaj është një portret i Mbretëreshës Spanjolle, Margareta e Austrisë (gruaja e Philip III) nga Juan Pantoja de la Cruz, ku ‘La Peregrina’ krenohet me vendin e vendosur në gjoksin e saj. Ishte e ngjashme me një portret të mëvonshëm të kuajve nga Velázquez i Mbretëreshës Elizabeth të Francës (gruaja e Filipit IV), ku perla ulet mes një deti monogramash dinastike dhe simbolesh në pëlhurën që zbukuron vendin e qëndrimit. ’La Peregrina’ ishte bërë një ‘Jewel Crown Spanish’, kështu që ishte gjithashtu një simbol i prejardhjes mbretërore.

Po ashtu, përmendet si një pasuri e çmuar e ‘Kurorës Spanjolle’ në kujtime të ndryshme të shekullit të 17-të, duke përfshirë Dukën Franceze të Saint-Simon dhe Mademoiselle de Montpensier, i cili regjistroi Mbretin Filip IV të Spanjës që e mbante atë mirë në kapelën e tij në dasmën e tij.

Në portretet e Cruz, Velázquez dhe Rubens, të gjitha gratë duken mjaft të ngurta, formale dhe jo ekspresive. Kjo ka ndodhur për shkak të kufizimeve që ishin vendosur për portrete mbretërore në oborrin spanjoll ku nuk lejohej buzëqeshja. Objekte, të tilla si ‘’La Peregrina’’, kanë simbolizuar virtytin e grave të paraqitura në këto portrete.

La Peregrina e vërtetë mbeti në zotërimin e familjes mbretërore spanjolle deri në fillimin e viteve 1800. Në 1808 Napoleoni pushtoi vendin dhe vendosi në fron vëllain e tij, Joseph Bonaparte. Kur francezët u dëbuan nga Spanja në 1813, Jozefi e solli margaritarin përsëri me të në Francë dhe ia dha kunatës së tij Hortense de Beauharnais. Më pas u trashëgua nga djali i saj Charles Louis Napoleon Bonaparte, Napoleoni i ardhshëm III, Presidenti dhe Perandori i Francës në mes të viteve 1800.

Kur Napoleon III kishte nevojë për të rritur financat e tij, ai ia shiti atë anglezit James Hamilton, Duka i Abercorn. Gruaja e Hamiltonit, Louisa, thuhet se pësoi të njëjtën panik si Elizabeth Taylor, duke zhvendosur ‘’La Peregrina’’ disa herë gjatë funksioneve të shoqërisë, duke përfshirë një herë midis jastëkëve në një divan në Pallatin Buckingham. Mbeti në zotërim të Dukes of Abercorn derisa u ble për 37,000 dollarë në ankand nga Richard Burton në 1969.

Perla u bë një nga pasuritë e çmuara të Elizabeth Taylor. La Peregrina duhej të përjetësohej edhe një herë në kulturën vizuale duke u shfaqur rreth qafës së Taylor në fotografi dhe filma të ndryshëm ikonikë përfshirë ‘’Anne of the Thousand Days (1969)’’. Në dhjetor 2011, pas vdekjes së Taylor, perla u shit në ankand për 11.8 milion dollarë (8.4 milion) ndaj një blerësi anonim.

Perlat nuk janë thjesht një zbukurim; ato gjithashtu flasin për imperializmin, fuqinë, pasurinë, pastërtinë shpirtërore dhe kuptimin tonë të bukurisë përfundimtare. 

Lifestyle

Pesë ushqime të shëndetshme që duhet t’i shtoni në dietën tuaj

Published

on

Ushqimi është burimi ynë kryesor i energjisë dhe vitalitetit dhe duke ke shtuar këto 5 ushqime super të shëndetshme në dietën tuaj, do të ndiheni më energjikë dhe më të freskët gjatë gjithë ditës:

Avokado: Të pasura me acide yndyrore të shëndetshme dhe fibra, avokado është një ushqim i shkëlqyeshëm për të mbajtur nivelet e energjisë stabile gjatë gjithë ditës.

Perimet e gjelbra të freskëta: Perimet e gjelbra të freskëta janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë në rritjen e energjisë dhe mbajtjen e trupit të shëndetshëm.

Arrat: Me përmbajtje të lartë të proteinave dhe yndyrës së shëndetshme, arrat janë një ushqim ideal për të rritur nivelin e energjisë dhe për të mbajtur stomakun e ngopur për një kohë më të gjatë.

Mjalti: Mjalti është një burim i shkëlqyeshëm i energjisë së shpejtë dhe të qëndrueshme, i cili gjithashtu ofron përfitime të mëdha për shëndetin e zemrës dhe sistemin imunitar.

Ushqimet e pasura me Omega-3: Siç janë salmoni dhe farat e linit, këto ushqime të pasura me acide yndyrore ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës dhe në përmirësimin e funksionimit të trurit, duke ndihmuar në ruajtjen e energjisë dhe vitalitetit të trupit.

Nëse integroni këto ushqime të shëndetshme në dietën tuaj të përditshme, do të ndjeni një ndryshim pozitiv të niveleve të energjisë dhe shëndetit tuaj./Ekonomia Online

Continue Reading

Kulturë

Orkestra Simfonike e Radiotelevizionit Shqiptar në Gala Mbrëmjen “Rame Lahaj & Friends”

Published

on

Në edicionin e tij të pestë, Festivali Ndërkombëtar i Operas Rame Lahaj do të bashkëpunojë për herë të parë me Orkestrën Simfonike të Radiotelevizionit Shqiptar, me mbështetjen e Zyrës së Kryeministrit të Qeverisë Shqiptare me datë 2 gusht.

I konsideruar si një nga institucionet më prestigjioze në vend, Orkestra Simfonike e RTSH-së do të performojë në Gala Mbrëmjen “Rame Lahaj & Friends”  nën dirigjimin e Maestro Roberto Rizzi Brignoli.

Orkestra Simfonike e RTSH-së u themelua m​ë 16 maj të vitit 1962 dhe mban titullin e lartë “Nderi i Kombit”, e akorduar nga Presidenti i Shqipërisë në vitin 2017. Krijimi i këtij formacioni muzikor shënoi një epokë të re dhe pati një ndikim të jashtëzakonshëm në zhvillimin kulturor dhe artistik në Shqipëri. Fillimisht, e quajtur si Orkestra Simfonike e Radios dhe Kinematografisë, u formua kryesisht nga muzikantë të rinj që studiuan në vend, si dhe profesionistë të specializuar në shtete të ndryshme të Evropës./Kosovapress

 

Continue Reading

Lifestyle

Ushqimet e shumëpërpunuara shkaktojnë probleme shëndetësore

Published

on

Në sezonën e verës konsumohen ushqime të ndryshme, mirëpo sipas disa studimeve ushqimet e shumëpërpunuara thuhet po shkaktojnë probleme serioze shëndetësore tek njerëzit në vende të ndryshme.

Drithërat me ngjyra të ndezura, picat e gatshme që mund të ngrohen në mikrovalë dhe qeset e mëdha me patatina dominojnë gjithnjë e më shumë raftet e supermarketeve. Por një studim i ri, i publikuar në Nutrition & Metabolism, nxjerr në pah lidhjen alarmante mes këtyre ushqimeve të përpunuara dhe shenjave të hershme të sëmundjeve kronike.

“Mund të ketë të bëjë me përbërësit shtesë, ambalazhin, madje edhe marketingun”, ka thënë Anthea Christoforou nga Universiteti McMaster, që udhëhoqi këtë studim, raporton  Earth. Ushqimet e shumë përpunuara (të cilat njihen me shkurtesën UPFs) janë produkte industriale të dizajnuara për komoditet, jetëgjatësi dhe shije tërheqëse. Këto përfshijnë “snacks” të paketuar, drithëra të përpunuara me sheqer të shtuar, pije të gazuara, supa dhe makarona të shpejta, si dhe ushqime të ngrira e të gatshme.

Për t’i prodhuar, përpunohen intensivisht përbërësit natyralë dhe hiqen lëndët ushqyese, ndërsa shtohen yndyra, sheqerna, ngjyrues, aromatizues artificialë dhe konservues. Rezultati është një produkt që mezi ngjan me ushqimin origjinal, me shumë kalori e fare pak vlera ushqyese.Këto ushqime janë ndërtuar për t’i bërë njerëzit të varur prej tyre”, thuhet në raportin e studimit./Ekonomia Online

Continue Reading

Aktualitet

Trashëgimia evropiane në zemrën e Kosovës – UBT nderon Karl Gegën me ekspozitën më të madhe ndërkombëtare

Published

on

Në një ceremoni solemne, në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në Lipjan, u zhvillua hapja e ekspozitës ndërkombëtare kushtuar gjeniut të inxhinierisë hekurudhore, Karl Gega, si dhe ceremonia qendrore e Global UBT Fest 2025.

Kjo ekspozitë ndërdisiplinare, e sjellë për herë të parë në Kosovë, përfaqëson një bashkëpunim unik midis UBT-së dhe partnerëve ndërkombëtarë nga Italia dhe rajoni.

Ngjarja mblodhi një mori personalitetesh të rëndësishme nga fusha e politikës, arsimit, diplomacisë, biznesit dhe arkitekturës. Të pranishëm ishin: Rektori dhe Presidenti i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, Ministrja e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, Deputetë të Kuvendit të Kosovës, Përfaqësues të institucioneve vendore dhe ndërkombëtare, Arkitektë nga Italia, profesorë dhe studentë të shumtë.

Në hapje të ceremonisë, Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë strategjike të kësaj ekspozite për vendin tonë:

“Me këtë ekspozitë, jo vetëm që e nderojmë figurën e Karl Gegës, një prej inxhinierëve më të shquar të historisë evropiane, por njëkohësisht i japim një mesazh të qartë brezave të rinj: se vizioni, dijet dhe përkushtimi nuk njohin kufij. Qyteti i Mençur i UBT-së është hapësira ku historia takohet me inovacionin, dhe ku trashëgimia kulturore ndërlidhet me teknologjinë dhe të ardhmen”.

Prof. Lucia Nadin vlerësoi UBT-në si një partner të denjë evropian dhe përgëzoi të gjithë për punën e arritur deri më tani.

“Qëllimi i kësaj ngjarjeje është të bëjë të njohur figurën e Karl Gega-s, gjenialitetin e tij, sfidën e tij ndaj të pamundurës, këmbënguljen e tij për të mbrojtur idetë dhe projektet e veta – veçanërisht për të rinjtë: që ata të mësojnë, përmes njohjes së veprës së kësaj personaliteti të madh, se gjithçka mund të arrihet nëse, përveç ëndrrave dhe vizioneve, janë të vetëdijshëm për thellësinë e dijeve që duhet të zotërojnë – dhe që shpesh kërkojnë përpjekje për t’u fituar”, tha Nadin.

Sipërmarrësi shqiptar në Itali, Genc Podgorica, një nga kontribuuesit kyç për realizimin e kësaj ekspozite, u shpreh:

“Ky bashkëpunim është dëshmi se sa shumë mund të arrijmë kur lidhim rrënjët tona kulturore me përvojën dhe dijen ndërkombëtare. Karl Gega ishte vizionar – dhe të rinjtë e Kosovës meritojnë të inspirohen nga të tillë shembuj. UBT është duke krijuar një platformë të jashtëzakonshme që i bën të mundshme këto ura bashkëpunimi”.

Në përmbyllje të ngjarjes, UBT ndau certifikata mirënjohjeje për të gjithë ata që kontribuuan në realizimin e ekspozitës ndërkombëtare për Karl Gega. Rektori Hajrizi theksoi se këto certifikata nuk janë thjesht dokumente simbolike, por shprehje e një vlerësimi të thellë për punën dhe përkushtimin ndaj dijes dhe kulturës.

Ceremonia shënoi një moment të veçantë me këngët e kënduara nga studentët e Fakultetit Muzika Moderne, Prodhimi Digjital dhe Menaxhmenti.

Continue Reading

Të kërkuara