Për të rritur ndërgjegjësimin rreth efekteve të kancerit të gjirit, fushata e parë e ndërgjegjësimit nisi si ngjarje njëjavore në ShBA në tetor tëvitit 1985 për të edukuar njerëzit mbi sëmundjen.
Më pas, ajo u zgjat të gjithë muajin si Muaji i Ndërgjegjësimit për Kancerin e Gjirit, fushatë kjo e cila është zgjeruar në një përpjekje globale për të rritur ndërgjegjësimin për parandalimin dhe zbulimin e hershëm, si dhe efektet e tmerrshme të diagnozës, transmeton UBT News.
Nëkëtë artikull UBT News po ju sjellëdisa nga gratë e shquara që kanë luftuar sëmundjen, dhe pak nga eksperienca e tyre.
Robin Roberts
Në korrik 2007, moderatorja e Good Morning America, Robin Roberts, po bënte një analizë dhe menjëherë ndjeu një instinkt. “Për shkak se njihja trupin tim dhe gungat, e dija se kjo ndihej ndryshe. Ishte në një vend tjetër në gjoksin tim dhe ishte e vështirë”, tha ajo për Prevention në 2011. ” Nëse nuk do të kisha bërë atë, nuk do ta kisha ditur [për sëmundjen]”.
Pasi luftoi me kancerin e gjirit, asaj iu vu një diagnozë tjetër kërcënuese për jetën: Sindroma Mielodysplastic (MDS), që kërkonte transplant të palcës kockore. Fatmirësisht motra e saj ishte një përputhje dhe i shpëtoi jetën.
Tani çdo vit më 20 shtator – data e transplantimit të saj në 2012 – ajo feston “rilindjen” e saj.
“Si shumë të tjerë, unë zgjodha të lulëzoja, jo vetëm të mbijetoja” , tha ajo.
Olivia Newton-John
Edhe pse mamografia e aktores doli negative, diçka i tha asaj se nuk ishte plotësisht e saktë. “Kisha një gungë të vogël dhe kisha dhimbje”, i tha ajo organizatës Susan G. Komen.
“Mjeku im ishte këmbëngulës – ne të dy kishim një ndjenjë. Ne bëmë biopsinë dhe zbulova se kisha kancer të gjirit, të njëjtën fundjavë babai im vdiq”.
Që nga diagnoza e saj në 1982, ajo tani ka luftuar tri herë kancerin – në shpatullën e saj në 2013 dhe fazën 4 të kancerit të gjirit që u përhap në shpinë, duke përfshirë një tumor në bazën e shtyllës kurrizore, në 2018. Por në shkurt 2020, ajo tha në The Project që “ishte vërtet mirë” dhe tha se besonte se nuk kishte më kancer të fazës 4.
Për aktoren dhe këngëtaren, gjithçka ka të bëjë me të menduarit pozitiv.
“Nëse dikush ju thotë, ju keni gjashtë muaj për të jetuar, me shumë mundësi do ta bëni sepse ju e besoni këtë”, tha ajo për 60 Minutes Australia.
“Pra, për mua, psikologjikisht, është më mirë të mos kem ndonjë ide se çfarë presin ata, ose çka përjetoi personi i fundit që kishte atë që kam unë, kështu që unë nuk pajtohem. Pra është më mirë për mua”.
Julia Louis-Dreyfus
Pasi fitoi një çmim në Emmy të vitit 2017, aktorja të nesërmen në mëngjes zbuloi se ishte në fazën e dytë të kancerit të gjirit.
Ndërsa shfaqja që po luantej vazhdoi një pauzë, ajo vazhdoi ta mbante vetën ‘të zënë’ dhe bënte leximet me aktorët e tjerë.
“Kjo më mbajti me shpresë, dhe unë mund të përqendrohesha në punë në vend që të … përpiqesha të qëndroja gjallë”, i tha ajo InStyle në shkurt 2020.
Ndërsa ajo ka luftuar me sukses sëmundjen, ajo pranon se gjithmonë ka një frikë. “Unë jam ende duke përpunuar [frikën], të jem e sinqertë me ju”, i tha ajo Vanity Fair.
Christina Applegate
Vetëm një vit pas kthimit të aktores Christina Applegate në televizion me Samantha Who? më 2007, ajo u diagnostikua me kancer të gjirit në moshën 36 vjeçare. Instinkti i saj fillestar nuk ishte t’i tregonte askujt.
“E vështirë është të jetosh në heshtje”, tha ajo. “Kalova pesë javë punë pa i thënë askujt se kjo ishte duke ndodhur në jetën time”.
Nëna e saj ishte një e mbijetuar nga kanceri i gjirit, kështu që Applegate filloi të bënte mamografi në mënyrë rutinore në moshën 30-vjeçare. Fatmirësisht ajo e zbuloi herët, por gjithsesi, ajo vendosi të bënte një mastektomi dypalëshe.
Në vitin 2017, ajo ndërmori veprime të mëtejshme për të parandaluar kancerin, këtë herë duke i hequr vezoret dhe tubat pasi ajo kishte një kushërirë që vdiq nga kanceri i vezoreve.
“Kështu kam marrë kontrollin e gjithçkaje”, tha ajo për TODAY. “Kjo është një lehtësim. Tani, le të shpresojmë se nuk do të goditem nga një autobus”.
Amy Robach
Kur Amy Robach e Good Morning America u pyet për të bërë mamografinë e saj të parë në transmetim drejtpërdrejt më 2013 për Muajin e Ndërgjegjësimit për Kancerin e Gjirit, ajo deshi të thoshte jo.
Në fund të fundit, ajo ishte vetëm 40 vjeç dhe nuk kishte ndonjë histori familjare të sëmundjes. Por pastaj Roberts i tha diçka që do të ndryshonte jetën e saj: “Unë mund të garantoj se do të shpëtojë një jetë”.
Ajo që Robach nuk e kuptoi ishte se jeta që do të shpëtonte do të ishte vet jeta e saj. Javë më vonë, ajo njoftoi se kishte dalë pozitive dhe përfundimisht kaloi tetë raunde kimioterapie dhe një mastektomi të dyfishtë.
Ajo e ka dokumentuar udhëtimin e saj në librin “Better: How I Let Go of Control, Held On to Hope and Found Joy in My Darkest Hour”.
“Pra është një gjë të luftosh fizikisht kancerin – është rraskapitëse dhe teston trupin tuaj në mënyra që nuk mund t’i imagjinoni – por është një gjë krejtësisht tjetër ta trajtoni atë mendërisht”, shkroi ajo.
Martina Navratilova
Me 18 tituj tenisi në Grand Slam, Martina Navratilova kurrë nuk e kishte menduar se do të binte viktimë e ndonjë sëmundjeje fizike.
“Unë jam ky person i shëndetshëm, kam qenë e shëndetshme gjatë gjithë jetës sime, dhe krejt papritur kam kancer, po tallesh me mua?” tha ajo në Good Morning America më 2010, vetëm disa muaj pas diagnostikimit të saj të kancerit jo-invaziv të gjirit (DCIS).
Pasi iu nënshtrua një ndërhyrje të pjesëshme kirurgjike më 25 mars 2010, ajo filloi rrezatimin në 12 maj dhe më 5 qershor të atij viti, ajo fitoi në French Open.
Tani ajo po e përdor zërin e saj si një legjendë tenisi për të inkurajuar gratë e tjera që të mos rrinë duarkryq.
“Arsyeja që doja të flisja për këtë është të inkurajoj këto gra të bëjnë mamografi”, tha ajo në Good Morning America. “Unë thjesht dua t’i inkurajoj gratë që të bëjnë atë kontroll vjetor”.
Carly Simon
Pasi zbuloi se kishte kancer në 1997, Carly Simon nuk foli shumë për të.
“Ideja e njerëzve që më ndalojnë në rrugë për të më thënë, ‘Më vjen shumë keq [për ju]’, ishte një lloj përulje”, tha ajo për New York Daily News në 1998, ndërsa po kalonte kimioterapinë.
“Unë jam mirë. Sa më pak të kem për të shpjeguar, aq më shumë energji kam për t’u kujdesur për veten”.
Ajo zbuloi se të diturit për diagnozën e saj ndryshoi perceptimin e njerëzve për të.
“Ka një histori më të madhe për kancerin e gjirit sesa kanceri. Bëhet fjalë për marrëdhëniet“, tha ajo për Reuters në 2012. “Unë nuk u trajtova mirë … Ishte sikur të isha gruaja që po zhdukej. Kur shkova në Grammy atë vit, vura re se sa njerëz më shmangnin. Kishte shumë njerëz që thjesht nuk më shikonin. Ishte hera e parë që isha në publik që kur isha diagnostikuar”.
Ajo e gjeti ngushëllimin e saj duke punuar në projekte si filmat e Disney, ‘Winnie the Pooh’ dhe thotë se gjithçka përfundimisht “u zbut sepse njerëzit janë të zgjuar dhe nuk duan që ju të lëndoheni”.
Wanda Sykes
Ajo shkoi për të bërë reduktim të gjoksit, megjithatë rezultatet që erdhën nga puna në laborator ishin serioze.
Ajo zbuloi se kishte kancer në gjoksin e saj të majtë. “Isha shumë, shumë me fat sepse kanceri ishte në fazën fillestare”, tha ajo. Megjithëse edhe disa gra të tjera kishin pasur kancer të gjirit në familje, ajo vendosi të bënte një mastektomi dypalëshe.
“I hoqa të dy gjinjtë … tani kam zero shanse të kem kancer të gjirit”, tha ajo. “Duket e frikshme paraprakisht, por çfarë? Doni tëpritni dhe të mos jeni me fat njëditë kur të kthehet dhe të jetë tepër vonë? “
Gloria Steinem
Gazetarja feministe Gloria Steinem foli për herë të parë publikisht për kancerin e saj në 1988, por ajo tashmë ishte duke luftuar me sëmundjen që nga diagnoza e saj dy vite më parë.
“Unë kisha më pak frikë nga vdekja sesa nga plakja – ose jo nga plakja, saktësisht”, tha ajo për NPR’s Fresh Air në 2016.
Por kjo e bëri atë të ndalet dhe të ripërshtatet. “Kanceri shërbeu për një qëllim të vërtetë, duke më bërë pak më të vetëdijshme për kohën”, tha ajo./UBTNews/
Pas dy ditësh të mbushura me ligjërata, punëtori dhe sesione frymëzuese, Akademia Verore e Karrierës, e organizuar nga Qendra e Karrierës në UBT, ka përmbyllur edicionin e saj të radhës me sukses të plotë.
Ky program, i cili bashkoi studentë, profesionistë dhe përfaqësues të kompanive lidere në Kosovë, u kthye në një platformë reale për zhvillim personal dhe profesional, duke ofruar mundësi konkrete për orientim në karrierë dhe ndërtim të rrjetit profesional.
Gjatë ditëve të Akademisë:
Studentët morën pjesë në ligjërata mbi zhvillimin e karrierës dhe shkathtësitë e buta, si dhe në sesione interaktive me ekspertë të fushës së HR dhe sipërmarrjes.
Kompani si Automita, e përfaqësuar nga Qendresa Shala dhe Tenton, e përfaqësuar nga Alban Sahiti – alumnus i UBT-së, ndanë rrugëtimet e tyre frymëzuese dhe mundësitë për të rinjtë.
Ndërkohë, përfaqësues nga Gjirafa, IPKO, KosovaJobs dhe kompani të tjera ndanë përvoja të drejtpërdrejta dhe këshilla për hyrjen e suksesshme në tregun e punës.
Në përmbyllje të këtij edicioni, u theksua roli kyç që Qendra e Karrierës në UBT luan në ndërlidhjen e studentëve me tregun e punës, duke ofruar mbështetje të vazhdueshme për ndërtimin e një karriere të qëndrueshme dhe inovative.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Omsani, ka thënë të enjten se Serbia ka pasur qëllim dhe ka ende qëllim destabilizimin e situatës së sigurisë në Kosovë, dhe se këtë vlerësim e ka bërë mbi bazën e informatave të vazhdueshme që i ka marrë nga institucionet e sigurisë të Republikës së Kosovës.
“Më konkretisht në fund të muajit maj kemi marrë informacione specifike lidhur me veprimet e Serbisë në kufi me Kosovën. Menjëherë pas marrjes së këtyre informacioneve kam pasur takime me institucionet e sigurisë të cilat më raportojnë si presidente. Jemi siguruar që çdo institucion në Kosovë ka mobilizim të duhur për mbrojtje të vendit”, ka thënë ajo në një konferencë për media.
Osmani ka thënë se një pjesë e informacioneve janë të klasifikuara, por që ato janë ndarë me aleatët për të ndalur përshkallëzimin e sigurisë.
Serbia i ka hedhur poshtë deklaratat e Osmanit ditë më parë, mirëpo presidentja e Kosovës i ka quajtur ato “pjesë të propagandës së tyre të vazhdueshme”.
“I siguroj qytetarët e Kosovës se nuk ka arsye, as për shqetësim dhe as për panik, sepse institucionet tona janë në krye të detyrës për mbrojtjen e kufijve dhe të sigurisë të të gjithë qytetarëve tanë. Kërcënimet nga Serbia janë të vazhdueshme, megjithatë institucionet tona kanë gjithçka në kontroll”.
Osmani i ka bërë këto deklarata në një konferencë për media në Prishtinë, pas kthimit nga disa vizita në Shtetet e Bashkuara dhe Letoni.
Përgjatë vizitës në Uashington javën e kaluar, presidentja i ka konfirmuar deklaratat e presidentit amerikan, Donald Trump se ai e ka parandaluar një përshkallëzim të mundshëm nga Serbia në Kosovë “në javët e fundit”.
Vetë Trump i ka përmendur Kosovën dhe Serbinë në disa raste në javët e fundit, duke thënë se ka parandaluar një konflikt mes tyre, por pa ofruar hollësi për periudhën kohore.
Radio Evropa e Lirë e ka kontaktuar Shtëpinë e Bardhë për sqarim lidhur me këto deklarata, por nuk ka marrë përgjigje.
Përgjigje nuk ka nisur as Qeveria në detyrë e Kosovës, kur është pyetur se për çfarë lloj përshkallëzimi të situatës bëhet fjalë.
Misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se Ballkani Perëndimor vazhdon të ketë rëndësi strategjike për aleancën dhe ajo është e përkushtuar për stabilitet rajonal.
Megjithatë, KFOR-i nuk ka dashur t’i komentojë deklaratat e fundit të Osmanit dhe Trumpit, duke thënë se për to duhet referuar te institucionet e Kosovës dhe ato të SHBA-së.
Edhe Ambasada e Gjermanisë në Kosovë i ka thënë një ditë më parë Radios Evropa e Lirë se nuk ka informacione për ndonjë përshkallëzim ushtarak të situatës mes Kosovës dhe Serbisë./REL
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani ka pritur në takim të ngarkuarën me punë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Anu Prattipati, me të cilën ka diskutuar për zhvillimet në fushën e sigurisë si dhe situatën me ngërçin politik.
“Në takim u diskutua gjithashtu për zhvillimet e fundit në vend, me fokus në hapat e mëtejmë drejt konstituimit të Kuvendit në dritën e vendimit të fundit të Gjykatës Kushtetuese, si dhe për zhvillimet në fushën e sigurisë”, njoftoi Presidenca e Kosovës.
Sipas njoftimit, Osmani ka diskutuar me diplomaten amerikane edhe rreth vizitës së saj në Shtetet e Bashkuara si dhe takimet që presidentja i ka zhvilluar me zyrtarë të lartë të administratës Trump.
“Me këtë rast, Presidentja Osmani rikonfirmoi përkushtimin e Kosovës për avancimin e mëtejmë të marrëdhënieve bilaterale, përfshirë hapjen e kapitujve të rinj të bashkëpunimit me SHBA-në, me theks të veçantë në fushat e ekonomisë dhe të mbrojtjes”, bëri të ditur institucioni i Presidencës.
Një gjykatë në Prishtinë e ka dënuar në mungesë me 15 vjet burgim për krime lufte kundër popullsisë civile një ish-pjesëtar të Sigurimit Shtetëror të Serbisë.
Në një njoftim për media, Gjykata Themelore në Prishtinë tha se e gjeti fajtor të pandehurin, të cilin e identifikoi vetëm me inicialet S.F., për kryerjen e veprës penale krime lufte kundër popullsisë civile.
Prokuroria e akuzoi atë se, bashkë me dy zyrtarë të tjerë të paidentifikuar, e kishin marrë me forcë në veturën e tyre një mjek me inicialet H.Sh në vitin 1998 në rrugën Drenas-Prishtinë, dhe e “kishin dërguar në ndërtesën e Sigurimit Shtetëror në Prishtinë, ku e kishin rrahur e torturuar”.
“Nga ajo ditë për fatin e tij nuk dihet asgjë”, sipas aktakuzës.
S.F., ka të drejtë të ankohet ndaj aktgjykimit të Themelores në Gjykatën e Apelit të Kosovës.
Gjykimi në mungesë mundësohet në Kosovë pas ndryshimeve në Kodin e Procedurës Penale, të bëra më 2022. Megjithatë, gjykime të tilla mund të bëhen vetëm me kushtin që prokuroria dhe gjykata t’i kenë shteruar të gjitha mjetet për të siguruar praninë e të akuzuarit.
Megjithatë, ky Kod përcakton se personat që gjykohen në mungesë kanë të drejtë për një rigjykim pa kushte, kur të arrestohen.
Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare në Kosovë, që nga hyrja në fuqi e ligjit për gjykimet në mungesë deri në shkurt të vitit 2025, janë ngritur 50 aktakuza në mungesë, kundër 73 anëtarëve të forcave serbe, të cilët dyshohen se kanë kryer krime lufte në Kosovë.
Ndërkaq, aktgjykimi i parë në mungesë është shqiptuar dhjetorin e vitit 2024 në rastin e Çedomir Aksiqit, i cili u dënua me 15 vjet burgim për krime lufte kundër popullatës civile.
Gjatë luftës në Kosovë më 1998-’99 u vranë mbi 13.000 civilë, kryesisht shqiptarë, ndërsa mijëra të tjerë u zhdukën.
Rreth 1.600 persona, kryesisht shqiptarë, janë ende të zhdukur.
Ndër vite, autoritetet e drejtësisë në Kosovë kanë akuzuar ose dënuar disa persona për krime lufte./REL
