Potsdami është i fundit nga 16 kryeqytetet e shteteve të Gjermanisë që hap një sinagogë. Procesi i gjatë i ndërtimit ka përfunduar me një ngjarje të shumëpritur dhe përfshin një model unik pronësie.

Sinagoga e Potsdamit po hap dyert e saj për publikun për herë të parë të enjten, vetëm disa qindra metra nga ndërtesa e parlamentit të shtetit të Brandenburgut në zemër të qendrës historike të qytetit.

Është një ndërtesë mbresëlënëse, me një fasadë tullash në ngjyrë rëre që ngrihet një lartësi prej katër katesh. Shtatë dritaret dalluese të harkuara që hapen në shenjtërore në katin e parë dhe të dytë duken si një vepër e artit gotik modern. Potsdami është i fundit nga 16 kryeqytetet shtetërore të Gjermanisë që tani ka një sinagogë të shquar; Ndërtimi i ndërtesës ka bërë gati 20 vjet.

Sinagoga e re ‘një shenjë e fortë’ për jetën hebreje

Në fillim të janarit 2005, qeveria e shtetit nënshkroi një marrëveshje me Komunitetin Hebraik të Shtetit të Brandenburgut, e cila përfshinte një premtim nga shteti për të mbështetur përpjekjet e komunitetit për të ndërtuar një sinagogë. Megjithatë, gjërat nuk lëvizën aq shpejt sa kishte planifikuar qeveria e shtetit.

Një konkurs arkitekturor u mbajt në vitin 2008 dhe u fitua nga arkitekti nga Berlini Jost Haberland dhe ekipi i tij. Megjithatë, si politikanët ashtu edhe përfaqësuesit e komunitetit hebre vazhduan me diskutimet, duke hedhur poshtë planet për projektin, duke bërë hetime të reja dhe duke rinegociuar.

Ajo që u bë e qartë nga ky proces ishte se grupet e përfshira përfaqësonin disa shkolla konkurruese të judaizmit. Këto grupe kanë kohë që kryejnë adhurim në hapësira të ndryshme të përkohshme.

Judaizmi nuk është një monolit, por përbëhet nga një sërë lëvizjesh të ndryshme. Ashtu siç nuk ka vetëm një përfaqësues të komunitetit hebre në qytetin e Potsdamit, po ashtu ka prej disa vitesh jo një, por dy shoqata shtetërore.

Për këtë arsye, Ministria e Shkencës, Kërkimit dhe Kulturës në Brandenburg zgjodhi një model të pazakontë, i cili në fakt është i një lloji në Gjermani, kur zgjodhi organizatën me qendër në Frankfurt, Bordin Qendror të Mirëqenies së Hebrenjve në Gjermani (ZWST) si një partner bashkëpunimi për ndërtimin e godinës.

Ceremonia e themelimit u zhvillua në vitin 2021, me Zyrën Shtetërore të Brandenburgut për Pasuri të Paluajtshme dhe Ndërtim (BLB) si zhvillues të projektit. Disa javë më parë, BLB ia dorëzoi ndërtesën e përfunduar ZWST-së, e cila do të operojë sinagogën në mirëbesim për tre vjet, shkruan DW.

Sipas shifrave zyrtare, ndërtimi ka kushtuar rreth 16.5 milionë euro (17.9 milionë dollarë). Kreu i ZWST, Abraham Lehrer tha se inaugurimi zyrtar shënon “një moment historik për komunitetin hebre në Potsdam dhe Brandenburg. Qendra e re e sinagogës është një shenjë e fortë se jeta hebraike është e dukshme dhe e ankoruar fort në zemër të shoqërisë – veçanërisht në këto kohë sfiduese për hebrenjtë .”

Sipas statistikave më të fundit nga ZWST, kishte 1,691 anëtarë të komunitetit hebre të regjistruar në Brandenburg në fund të vitit 2022. Vlerësimet tregojnë se deri në 1,200 jetojnë në Potsdam./UBTNews/

Këtë korrik, artistët e Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit dalin nga skena e tyre të zakonshme dhe udhëtojnë nëpër qytete turistike shqiptare, duke sjellë magjinë e artit në kontakt direkt me publikun. Në qiellin e freskët të Durrësit, baleti “Fatalità” shfaq vitalitetin dhe elegancën e grave fatale, duke shkaktuar emocione të forta te audienca.

Gjatë fillimit të korrikut, në qytetin historik të Durrësit do të mbahet koncert gala nga baritoni i shquar Gëzim Myshketa, një ngjarje që nuk mund të humbet. Me një program të pasur artistik që përfshin muzikë, balet, dhe performanca të tjera, TKOB është gati të kapërcen kufijtë e skenës tradicionale dhe të bëjë artin më të qasshëm për të gjithë.

Në Vlorë, “Carmina Burana” do të përforcojë mrekullinë e natyrës bregdetare, duke shtuar një notë mistike për udhëtarët që vijnë nga larg. Ndërsa në qytetet si Sarandë, Vlorë dhe Pogradec, baleti “Uni” do të paraqitet për të na konfrontuar me vetveten nëpërmjet lëvizjeve magjike të artistëve.

TKOB bën thirrje të gjithë ata që janë dashamirës të artit të bashkohen me ta në këtë udhëtim artistik në korrik, për të përjetuar një kombinim të rrallë të emocioneve dhe ekspresionit artistik./UBTNews/

Seminari perspektiva e re për trashëgiminë moderne në Evropën Juglindore i cili është i mbështetur nga Getty Foundation, është duke u mbajtur në Kosovë që nga 1 deri 4 korrik të këtij viti, në të cilin ka arkitektë nga e gjithë bota, nga Armenia, Ukraina, India, Australia, Amerika e nga Evropa.

Synimi i këtij seminari, është bartja e dijes dhe promovimi i draftimit të planeve të konservimit dhe menaxhimit jo vetëm në Kosovë por në tërë regjionin.

Drejtori i këtij seminari e festivali, Bekim Ranku ka thënë për KosovaPress-in se në funksion janë edhe tre punëtori për vlerësimin e vlerave të pallatit të rinisë dhe sportit, me ekipin LMNL nga Holanda të cilët po punojnë në oborrin e fondacionit dhe në shtëpinë e Hivzi Sylejmanit për të krijuar një bahçe.

“Seminari perspektiva e re për trashëgiminë moderne në Evropën Juglindore, është seminari i organizuar në bashkëpunim me Getty Foundation, ka pas një iniciativë të quajtur keeping it modern, që ka investuar në projekte të modernizmit për me krijuar plane të konservimit dhe menaxhimit. Njëri nga ato planet ka qenë plani që kemi bë për Bibliotekën Kombëtare 2016. Tash pas shumë vitesh kemi organizuar një seminar ku kemi mbledhur 40 persona prej të gjithë botës me prezentu..2:55 Synimi është bartja e dijës dhe promovimi i draftimit të planeve të konservimit dhe menaxhimit jo vetëm në vendin tonë por në regjionin tonë… 4:23 Jemi duke organizuar edhe festivalin e arkitekturës. Dje, kemi pasur mbrëmjen e parë të ligjëratave publike të cilat mbahen në Kino Armata, çdo ditë prej 18:45….. 5:23 Kemi edhe tre punëtori që janë duke ndodhur, një punëtori është për vlerësimin e vlerave të pallatit të rinisë dhe sportit, tjetër me ekipin LMNL nga Holanda që janë arkitekt të peizazhit të cilët janë duke punuar me oborrin e fondacionit 17, shtëpinë e Hizvi Sylejmnait për të krijuar një bahçe dhe një punëtori”, tha ai.

Ndërsa, arkitektja australiane Sheridan Burke, e cila ka bërë planin e konservimit të shtëpisë së operës në Sidney, e cila është në listën e trashëgimisë botërore.

Mesazhi i Burke është që si popull të kujdesemi për Bibliotekën Kombëtare, e cila e vlerëson atë si një thesar të vërtetë në Kosovë.

“Jam këtu për të qenë pjesë e një konferencë që është mbajtur për planifikimin e menaxhimit të ruajtjes për vendet e trashëgimisë moderne dhe gjithashtu për të qenë pjesë e festimeve të arkitekturës së Kosovës… Unë po prezantoj sonte për Shtëpinë e Operës së Sidneit, e cila është një ndërtesë në Sidnei ku jetoj dhe për të cilën kam ndihmuar të kujdesem. Shtëpia e Operës tani është në listën e Trashëgimisë Botërore… Është një lloj simboli i kombit, dhe qendra më e ngarkuar e arteve të shfaqjes në Australi. Pra kemi rreth 8 milionë vizitorë, që është një presion i madh… Më pëlqen kjo bibliotekë. Është thjesht një ndërtesë e jashtëzakonshme. E dini, unë me të vërtetë nuk kam parë diçka të tillë më parë dhe është e mrekullueshme të shohësh mobiliet ende këtu, veprat e integruara të artit, pamja e saj brenda qytetit është e mrekullueshme, keni një thesar të vërtetë këtu, kujdesuni për të”, është shprehur Burke.

Gjithashtu Vaidas Petrulis nga Lituania, i cili është profesor i asociuar dhe mësimdhënës për arkitekturë, histori dhe trashëgimi kulturore në Universitetin e Teknologjisë në Kaunas, ka shtuar se populli është shumë i rëndësishëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore, prandaj ata duhet të dinë se ku qëndron vlera e tyre.

“Në Kaunas kemi bërë një plan të menaxhimit të ruajtjes për ish-laboratorin e kërkimit kimik, ish-laboratorin e kërkimit ushtarak që tani është nën kujdesjen e Universitetit të Teknologjisë Kaunas dhe ne e përdorim këtë laborator për qëllime të studimeve….Ndoshta deklarata ime më e rëndësishme e tezës është se nëse doni të kujdeseni për trashëgiminë, populli është shumë i rëndësishëm, dikush duhet të kuptojë vlerën dhe për këtë qëllim është shumë e rëndësishme të zhvillohet një narrativë shumë e qartë për t’u treguar njerëzve pse është e rëndësishme se ku qëndron vlera. Dhe padyshim që ju duhet një histori bindëse, kështu që ajo që ne u përpoqëm të bëjmë është që lidhim laboratorin me të gjithë trashëgiminë e Kaunas, dhe Kaunas tani është qytet i trashëgimisë botërore të UNESCO-s…21:22 Është e mahnitshme sidomos kur bëhet fjalë për gjysmën e dytë të shekullit të 20-të të vetë bibliotekës ku jemi. Është një ndërtesë fantastike me kupola ekzotike dhe në fakt nëse shikoni të gjithë zonën lindore duke filluar nga Estonia veriore dhe duke përfunduar në jug të Kosovës, do të gjeni shumë librari spektakolare”, ka shtuar ai.

Përveç seminarit, gjithashtu është duke u mbajtur edhe festivali i arkitekturës në Kino Armata nga ora 18:45.

Këngëtarja më e dëgjuar e Francës, Aya Nakamura, i është bashkuar thirrjeve ndaj elektoratit francez që të votojë kundër të djathtës ekstreme në zgjedhjet e së dielës.

Partia Tubimi Kombëtar, e cila pritet të fitojë shumicën në raundin e dytë të votimeve të kësaj të diele, u vërshua nga kritikat e të famshmëve francezë me shtetësi të dyfishtë, të cilët shqetësohen për ndikimin e politikës së tyre të emigracionit. Partia, e kryesuar nga 28-vjeçari Jordan Bardella, synon t’ua kufizojë qasjen në punë në institucione publike personave me shtetësi të dyfishtë. Ajo gjithashtu dëshiron t’u heqë të drejtat e nënshtetësisë atyre që kanë lindur nga prindër të huaj në tokën franceze.

Nakamura, e cila emigroi në Francë nga Mali si fëmijë dhe u bë e famshme me këngën e saj të suksesshme “Djadja”, e bëri thirrjen në një postim në rrjetet sociale të martën, ku foli edhe mbi përvojat e saj me racizmin në Francë./UBTNews/