Shëndet

Si të ndaloni lemzën: Një mënyrë – gjunjët në gjoks

Lemza ndodh për arsye të ndryshme dhe mund të ndalohet me trika të thjeshtë.

Published

3 years ago

August 30, 2022

Betim Gashi

Lemza shkaktohet nga spazma e diafragmës, muskulit që ndan gjoksin dhe barkun dhe ndërhyn në procesin e frymëmarrjes.

Lemza ndodh për arsye të ndryshme dhe mund të ndalohet me trika të thjeshtë.

Mund të ndodhë për shkak të nivelit të ulët të dyoksidit të karbonit në gjak, si dhe acarimit të nervave, por edhe për një sërë arsyesh të tjera si:

– duke ngrënë ose pirë shpejt

– thithja e shpejtë e shumë ajrit,

– konsumimi i pijeve të gazuara ose alkoolit

– konsumimi i ushqimeve shumë pikante

– e ashtuquajtura “gëlltitja e ajrit”

– frikë apo stres

– duke marrë barna

– ngrënia e tepërt

– duke marrë një pije që është shumë e ftohtë ose shumë e nxehtë

– një ndryshim i papritur në temperaturën e dhomës

Lemza zakonisht zgjat nga disa minuta deri në gjysmë ore, ndërsa disa njerëz mund të kenë lemzë për disa ditë ose muaj. Charles Osborne hyri në Librin e Rekordeve Guinness për lemza për 68 vjet pa u ndalur.

Lemza afatgjatë është rezultat i një gjendjeje ose sëmundjeje të caktuar si: kanceri ose tumori, pneumonia, hepatiti, acarimi i stomakut, pankreasi dhe lemza ndodh shpesh pas operacionit.

Kur bëhet fjalë për lemzën afatgjatë, është e nevojshme të vizitoni një mjek i cili do të gjejë shkakun e problemit dhe do të përpiqet ta zgjidhë atë dhe më pas lemza do të largohet.

Nëse nuk trajtohet, lemza afatgjatë mund të çojë në probleme me gjumin, dehidrim, nervozizëm, probleme me ushqimin dhe depresion.

Si të ndaloni lemzën?

Triku më i famshëm për të ndaluar lemzën është të mbani frymën, të merrni frymë në një qese letre ose të pini ujë. Këtu janë disa këshilla të tjera:

1. Frymëmarrja – Teknikat e duhura të frymëmarrjes mund të ndihmojnë me shumë gjëra, të tilla si qetësimi dhe lehtësimi i stresit, dhe gjithashtu do të jenë të mira për ndalimin e lemzës. Kështu, njeriu mund të marrë frymë thellë dhe të mbajë frymën për dhjetë sekonda ose të marrë frymë dhe të nxjerrë në mënyrë alternative, duke numëruar deri në pesë sekonda. Pra, merrni frymë, mbajeni për pesë sekonda dhe nxirrni dhe mbajeni për pesë sekonda.

2. Pini ujë – Ka disa opsione kur bëhet fjalë për ujin e pijshëm. Ose pirja e ujit shpejt ose ngadalë duke pirë ujë të ftohtë, kafshimi i akullit ose pirja e ujit me hundë të mbytur do të ndihmojë.

3. Marrja e një limoni – Kur ndodh lemza, kafshoni një limon dhe gjithashtu mund të shtoni pak ujë në gojë. Disa njerëz gjithashtu i shtojnë kripë limonit. Në vend të limonit, mund të vendosni pak sheqer në gjuhë, ta lini për disa sekonda dhe më pas ta gëlltisni. Mund të vendosni edhe pak uthull në gjuhë, ta mbani dhe ta gëlltisni.

4. Zhvendosja e fokusit – lemza mund të largohet vetvetiu kur të ndaloni së kushtuari vëmendje veprimit. Përqendrohuni në shikimin e një serie ose leximin e një libri, gatimin ose ndonjë aktivitet tjetër. Një trik i vjetër është që dikush t’ju trembë.

5. Gjunjët në kraharor – Për disa, lemza do të ndalet kur gjunjët t’i afrohen sa më shumë gjoksit dhe të anojnë pak përpara. Këto lëvizje bëjnë presion në diafragmë.

Shëndet

Nga mango te avokado, frutat me më shumë dhe më pak sheqer

Published

18 hours ago

October 23, 2025

UBT News

Sheqeri i frutave shoqërohet me fibra, vitamina dhe minerale, gjë që e bën shumë më të balancuar për organizmin se sa sheqeri i përpunuar.

Megjithatë, edhe sheqeri natyral duhet konsumuar me masë, sidomos nëse po përpiqeni të humbisni peshë ose keni gjendje shëndetësore ku sheqeri mund të përkeqësojë situatën.

Frutat më të rekomanduara në këto raste janë ato që përmbajnë më pak sheqer dhe më shumë antioksidantë, fibra dhe lëndë ushqyese.

Frutat me më shumë sheqer

Mango: Një mango përmban 45 gram sheqer. Për këtë arsye, nëse përpiqeni të kufizoni sheqerin, këshillohet të konsumoni vetëm disa feta.

Rrushi: Një filxhan me rrush ka rreth 23 gram sheqer. Për të mbajtur sheqerin nën kontroll, konsumoni sasi të vogla.

Qershitë: Një filxhan qershi përmban 18 gram sheqer. Kujdes me sasitë, sepse është e lehtë të teprohet.

Dardha: Një dardhë mesatare ka 17 gram sheqer. Nëse doni të reduktoni sheqerin, mund të konsumoni vetëm gjysmën e saj.

Shalqiu: Ai është i pasur me ujë dhe minerale, por një copë e vogël përmban 17 gram sheqer.

Fiqtë: Dy fiq mesatarë përmbajnë 16 gram sheqer. Konsumoni me moderim nëse po mbani sheqerin nën kontroll.

Bananet: Një banane mesatare ka 14 gram sheqer. Për sheqer më të ulët, mund të konsumoni gjysmën ose të zgjidhni bananet jeshile.

Frutat me më pak sheqer

Avokado: Vetëm 1.33 gram sheqer për një frut, por ka kalori të larta, prandaj konsumojeni me kujdes.

Mjedrat: Një filxhan përmban 5 gram sheqer dhe 8 gram fibra, të dobishme për tretjen dhe ndjesinë e ngopjes.

Papaja: Gjysma e një papaje të vogël përmban vetëm 6 gram sheqer dhe mjafton për një vakt të lehtë.

Luleshtrydhet: Një filxhan luleshtrydhe ka vetëm 7 gram sheqer. Mund t’i konsumoni si pjesë të sallatave ose si vakt të ndërmjetëm.

Edhe pse frutat përmbajnë sheqer natyral, zgjedhja e atyre me më pak sheqer dhe konsumimi i moderuar mund t’ju ndihmojë të mbani një dietë të shëndetshme pa hequr plotësisht ëmbëlsinë natyrale të frutave. /A.Z/UBT News/

Shëndet

A mund të hanë vezë personat me sëmundje të zemrës?

Published

20 hours ago

October 23, 2025

UBT News

Vezët janë ndër ushqimet më të konsumuar në botë, të përballueshme, ushqyese dhe shumë të larmishme.

Ato përmbajnë vitamina, aminoacide thelbësore, acid folik, omega-3 dhe minerale si seleni dhe hekuri, si dhe ofrojnë një burim të shkëlqyer proteinash cilësore për ndërtimin dhe rigjenerimin e qelizave.

Për shkak të përmbajtjes së kolesterolit dhe yndyrnave, roli i tyre në dietën e personave me kolesterol të lartë apo sëmundje kardiovaskulare ka qenë objekt debati.

Studime të ndryshme, përfshirë Mayo Clinic dhe National Institutes of Health, tregojnë se konsumimi i moderuar i vezëve, deri në shtatë copa në javë – nuk rrit rrezikun për sëmundje të zemrës tek individët e shëndetshëm.

Përkundrazi, vezët mund të jenë pjesë e një diete të ekuilibruar kur kombinohen me perime, drithëra integrale dhe yndyra të pangopura.

Konsumimi i sasive të mëdha, mbi 12 vezë në javë, rrit rrezikun për probleme kardiovaskulare, sidomos te personat me nivele të larta të kolesterolit LDL, sipas Journal of the American College of Nutrition.

Një studim dhjetëvjeçar në Greqi tregoi se personat që konsumonin një deri tri vezë në javë kishin rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës krahasuar me ata që nuk konsumonin ose konsumonin sasi të tepërta.

Ekspertët e Harvard School of Public Health nënvizojnë se ndikimi i vezëve varet shumë nga konteksti i dietës: ato janë më të dobishme kur zëvendësojnë mishin e përpunuar, por më pak të favorshme kur konsumohen me ushqime të pasura me yndyra të ngopura.

Moderimi dhe larmishmëria janë çelësi i shëndetit të zemrës. Personat me kolesterol të lartë ose sëmundje kardiake nuk kanë pse të shmangin vezët, por duhet t’i konsumojnë deri në 7 copa në javë, duke i kombinuar me fibra, perime dhe yndyra të pangopura.

Një dietë e tillë ndihmon në kontrollin e kolesterolit dhe përmirëson shëndetin e përgjithshëm të zemrës. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Tetë vende të reja në listën britanike për rrezikun nga pijet e falsifikuara me metanol

Published

2 days ago

October 22, 2025

UBT News

Tetë shtete të reja janë shtuar në listën e paralajmërimeve të Zyrës së Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar, për shkak të rrezikut nga helmimi me metanol që mund të ndodhë nga pijet alkoolike të falsifikuara ose të ndotura.

Sipas raportimit të BBC, vendet e reja të përfshira janë: Ekuadori, Japonia, Kenia, Meksika, Nigeria, Peruja, Rusia dhe Uganda, pas disa rasteve të britanikëve që janë prekur në këto shtete.

Më herët, paralajmërimi përfshinte Tailandën, Laosin, Vietnamin, Kamboxhën, Indonezinë, Turqinë, Kosta Rikën dhe Fixhin, pas disa incidenteve serioze — përfshirë vdekjen e gjashtë turistëve në Laos vitin e kaluar.

Autoritetet britanike u bëjnë thirrje udhëtarëve të tregojnë kujdes ndaj shenjave të mundshme të helmimit me metanol, si shikim i turbullt, konfuzion apo probleme me frymëmarrjen, që mund të çojnë në sëmundje të rënda ose edhe vdekje. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Studimi zbulon: Mungesa e kohës për veten rrit rrezikun e demencës

Published

2 days ago

October 22, 2025

UBT News

Kur mungon koha për veten, truri paguan çmimin – studimi që lidh mungesën e kohës me rrezikun e demencës.

Koha, ose më saktë mungesa e saj, mund të jetë hallka që mungon në parandalimin e demencës.

Një studim i ri paralajmëron se njerëzit që nuk kanë mjaftueshëm kohë për t’u kujdesur për veten janë në rrezik më të madh për rënie njohëse dhe zhvillim të demencës.

Një faktor i ri në shëndetin e trurit

Hulumtimi, i realizuar nga Qendra për Plakje të Shëndetshme të Trurit në Universitetin e New South Wales në Sidnej e botuar në revistën The Lancet Healthy Longevity, identifikon kohën si faktor social kyç për shëndetin e trurit – po aq i rëndësishëm sa arsimi dhe të ardhurat.

Sipas autorëve, “pabarazia kohore”, pra shpërndarja e pabarabartë e kohës ndërmjet grupeve shoqërore, mund të ndikojë drejtpërdrejt në aftësinë e individëve për të ruajtur shëndetin mendor dhe për të ulur rrezikun nga demenca.

Çfarë do të thotë “mungesë kohe për veten”?

Studiuesit analizuan të dhëna epidemiologjike dhe neurologjike, duke lidhur përdorimin e kohës me zhvillimin e demencës.

Ata zbuluan se personat që vuajnë nga “varfëria kohore” – pra, mungesa e kohës për kujdes ndaj vetes, kanë më tepër gjasa të zhvillojnë probleme njohëse në krahasim me ata që gjejnë kohë për gjumë, ushqim të shëndetshëm, aktivitet fizik dhe kontakte shoqërore.

“Njeriut i duhen të paktën 10 orë në ditë për aktivitetet bazë që ruajnë shëndetin e trurit”, shpjegon Dr. Simon Repermund, bashkautore e studimit. “Për shumë njerëz, kjo është e paarritshme për shkak të detyrimeve të përditshme.”

Koha – lidhja mes faktorëve të rrezikut

Komisioni Lancet më 2024 identifikoi disa faktorë kryesorë të rrezikut për demencë, përfshirë hipertensionin, diabetin, mungesën e aktivitetit fizik, izolimin shoqëror dhe kolesterolin e lartë.

Sipas studiuesve të CHeBA, të gjithë këta faktorë lidhen në mënyrë të tërthortë me mungesën e kohës.

Për të ushtruar, për të përgatitur ushqime të shëndetshme apo për të kaluar kohë me familjen dhe miqtë, nevojitet kohë – një burim që shumë njerëz nuk e kanë më. /A.Z/UBT News/