

Shëndet
Pse ndryshon presioni i gjakut dhe si ta matim siç duhet?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiRuajtja e presionit të gjakut është rruga drejt një zemre të shëndetshme dhe të fortë. Por çfarë është saktësisht presioni i gjakut, llojet e presionit të gjakut dhe si ta mbani presionin e gjakut nën kontroll lexoni më poshtë.
Gjatë udhëtimit për në zemër, gjaku qarkullon nëpër venat, dhe presioni i tij në muret e enëve të gjakut në secilën pjesë të trupit krijon një forcë, ose presion të gjakut. Kur e matni në shtëpi ose te mjeku, ajo që merrni janë dy numra – numri i sipërm i referohet presionit tuaj të gjakut sistolik, i cili përfaqëson presionin e gjakut në arterie kur zemra pompon gjak në të, ose kur zemra ngushtohet, ndërsa numri më i ulët është diastolik – presioni që ndodh midis rrahjeve të zemrës, pra kur zemra relaksohet në mënyrë që të mund të marrë përsëri gjak, raporton Prevention.
Dallimi midis presionit të lartë dhe të ulët të gjakut
Presioni i lartë i gjakut ose hipertensioni është në përgjithësi, një gjendje asimptomatike në të cilën presioni i lartë jonormal i gjakut në arterie rrit rrezikun e problemeve të tilla si goditje, aneurizëm, dështim të zemrës, sulm në zemër dhe dëmtim të veshkave. Presioni i lartë i gjakut quhet gjithashtu i heshtur, sepse zakonisht nuk shkakton simptoma për vite, derisa të shkaktojë dëme në organe të rëndësishme.
Klinika Mayo shprehet se “disa njerëz me presion të lartë të gjakut mund të kenë simptoma të dhimbjes së kokës, gulçim ose gjakderdhje nga hunda, por këto shenja dhe simptoma nuk janë specifike dhe zakonisht nuk ndodhin derisa presioni i lartë i gjakut të arrijë një fazë të rëndë ose të rrezikshme për jetën”.
Presioni i lartë i gjakut konsiderohet të jetë një presion sistolik i gjakut në qetësi prej 140 mm Hg ose më shumë dhe një presion diastolik i gjakut në pushim prej 90 mm Hg ose më shumë, por çdo lexim mbi 120/80 konsiderohet i rrezikshëm dhe duhet të kontrollohet. Për më tepër, ekziston edhe presion i lartë kronik i gjakut, i cili rrit rrezikun e sëmundjes së zemrës dhe me kalimin e kohës mund të rrezikojë aftësinë e gjakut për të arritur trurin, veshkat, sytë dhe zemrën.
Kur bëhet fjalë për presion të ulët të gjakut ose hipotension – nuk është e rrezikshme, përveç kur ndjeheni të trullosur, të përziera, të fikët, dhimbje koke të fortë, konfuzion ose marramendje. Nëse keni ndonjë nga këto simptoma, vizitoni mjekun tuaj për të parë nëse është një problem endokrin, një mungesë lëndësh ushqyese ose një problem ilaçesh. Probleme shtesë mjekësore që mund të shkaktojnë presion të ulët të gjakut përfshijnë shtatzëninë, dehidratimin, humbjen e rëndë të gjakut dhe një infeksion të rëndë ose reaksion të rëndë alergjik.
Klinika Mayo shprehet se hipotensioni ekstrem mund të jetë fatal dhe simptomat e tij janë:
konfuzion, veçanërisht te njerëzit e moshuar
lëkurë e zbehtë
frymëmarrje e shpejtë, e cekët
puls i dobët dhe i shpejtë
Përgatitjet për matje
Presioni i gjakut ndryshon gjatë gjithë ditës. Ai ngadalë fillon të rritet disa orë para se të zgjoheni, duke qenë më e larta pasdite dhe më e ulëta kur jeni në gjumë. Ai do të përshtatet me nevojat tuaja për oksigjen, kështu që kur të ushtroni ose të bëni diçka të rëndë fizikisht, ai do të rritet pak më vete.
Presioni i gjakut është shumë i ndjeshëm, kështu që edhe shpërqendrimet e vogla, të tilla si vrapimi përsëri në apartament, do të krijojnë lexime të pasakta. Është shumë e rëndësishme, para se ta matni, të jeni në qetësi. Pra, nëse do të shkoni të shihni një mjek, sigurohuni që të arrini atje në kohë, në mënyrë që të mos duhet të nxitoni ose edhe pesë minuta më herët, në mënyrë që të mund të rrini të qetë në dhomën e pritjes.
Sapo të filloni të matni presionin tuaj të gjakut, gjithçka ka rëndësi – nuk mund as të flisni, pasi që mund të rrisë presionin tuaj të sipërm, sistolik me 10 deri në 15 mm Hg. Gjithashtu, shikoni sjelljen tuaj. Mbajini këmbët të relaksuara dhe të ulura në dysheme pasi këmbët e kryqëzuara mund të çojnë në një rritje të presionit sistolik. Vendosni dorën tuaj në një sipërfaqe të fortë dhe mbajeni atë në nivel me zemrën tuaj pasi pozicioni i saj mund të ndikojë në presionin diastolik.
Sa i përket përgatitjeve të përgjithshme, do të ishte ideale të tejkaloni kafeinën ditën kur shkoni për një test të presionit të gjakut dhe të shkoni në tualet, pasi që fshikëza e plotë e urinës mund të stimulojë prodhimin e një hormoni të ngjashëm me adrenalinën që shpesh rrit presionin e gjakut.
Presioni i gjakut në përgjithësi duhet të kontrollohet në të dy duart për të përcaktuar nëse ka një ndryshim dhe është e rëndësishme të përdorni një pranga të madhësisë së duhur. Klinika Mayo thekson që ju duhet të kërkoni mjekun tuaj për një shtypje të gjakut të paktën çdo dy vjet duke filluar kur të mbushni 18 vjeç, dhe nëse jeni 40 vjeç ose më i vjetër ose midis 18 dhe 39, por keni një rrezik të presionit të lartë të gjakut të paktën një herë në viti viti shkon për të lexuar presionin e gjakut.
Si të mbani presionin e ulët të gjakut dhe të shëndetshëm
Pavarësisht nëse keni nevojë të ulni presionin tuaj të gjakut ose ta mbani ashtu siç është, zakone të caktuara të jetës mund t’ju ndihmojnë të bëni pikërisht atë.
Dietë e shëndetshme: Përveç faktit të njohur të lënies së duhanit, një dietë e mbushur me perime dhe fruta, drithëra, proteina me pak yndyrë, arra dhe bishtajore mund t’ju ndihmojë në synimin tuaj për të ulur ose mbajtur presionin e gjakut.
Ushtrimi: Përveç dietës, stërvitja është gjithashtu thelbësore. Ajo ul presionin e gjakut duke zvogëluar ngurtësinë e enëve të gjakut, dhe çdo lloj aktiviteti i shkëlqyeshëm është ecja, vrapimi, noti ose trajnimi me forcë janë vetëm disa prej tyre, dhe Klinika Mayo thotë se vetëm 30 minuta ecje në ditë mund të ulë ndjeshëm presionin e gjakut .
Stresi nën kontroll: Nëse vazhdimisht shpërqendroheni dhe stresoheni, hormonet janë gjithashtu vazhdimisht në rrjedhën tuaj të gjakut dhe kjo dëmton arteriet tuaja, por gjithashtu mund të çojë në gjendje të tjera që rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës, siç janë shtimi i peshës dhe diabeti tip 2.
Shëndet
Pija që ju mban të shëndetshëm gjatë stinës së ftohtë
Published
1 minute agoon
October 6, 2025By
UBT News
Me afrimin e stinës së ftohtë, mënyrat natyrale për të forcuar imunitetin bëhen më të rëndësishme se kurrë.
Një pije e thjeshtë nga përbërës me vitamina, antioksidantë e veti natyrale antibakteriale që ndihmojë trupin të qëndrojë i fortë dhe energjik.
Konsumi i rregullt përmirëson rezistencën e trupit, rrit energjinë dhe vitalitetin, dhe ndihmon në parandalimin e sëmundjeve sezonale. Njerëzit që e përdorin raportojnë ndjenjë më të madhe force, përqendrimi e sistem imunitar më të qëndrueshëm.
Pse kjo pije forcon imunitetin?
Limoni është burim natyral i vitaminës C, i cili mbështet funksionin e qelizave të bardha. Mjalti ka veti antibakteriale e qetëson fytin.
Xhenxhefili dhe shafrani i Indisë janë anti-inflamatorë dhe përmirësojnë qarkullimin e gjakut. Kombinimi i përbërësve krijon stimulues natyral të fuqishëm për sistemin imunitar.
Eksperienca tregon se konsumimi i rregullt i kësaj pijeje ndihmon trupin të luftojë viruset dhe infeksionet më shpejt, duke sjellë energji më të mirë dhe më pak ndjeshmëri ndaj të ftohtit.
Si ta përgatisni në shtëpi:
Lëngu i një limoni
1 lugë gjelle mjaltë
1 cm xhenxhefil të freskët
Një majë shafrani i Indisë
Përzieni në një gotë me ujë të ngrohtë dhe pijeni një herë në ditë, më mirë në mëngjes me stomak bosh. Ky ritual i thjeshtë është i shpejtë, efektiv dhe sjell ndryshime të dukshme në forcën dhe rezistencën e trupit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A mund të përdoret vaj ulliri për skuqje?
Published
54 minutes agoon
October 6, 2025By
UBT News
Vaji i ullirit është një nga produktet më të njohura të kuzhinës mesdhetare, i vlerësuar për shijen, aromën dhe përfitimet shëndetësore. Një pyetje e zakonshme është nëse mund të përdoret për skuqje.
Pikat e forta
Vaji ekstra i virgjër është i pasur me antioksidantë acide yndyrore të shëndetshme, veçanërisht acidi oleik, i cili ndihmon në uljen e kolesterolit të keq e mbrojtjen e zemrës. Për gatime të lehta, si kaurdisje, pjekje në temperaturë të ulët, ky vaj është zgjedhja më e mirë.
Pika e tymit
Një element i rëndësishëm për gatimin me vaj është pika e tymit, temperatura në të cilën vaji digjet e lëshon substanca të dëmshme. Vaji i ullirit ekstra i virgjër ka një pikë tymi 190–210°C, që e bën të përshtatshëm për shumë skuqje në shtëpi, si perime, vezë apo mish i lehtë.
Megjithatë, për skuqje të thella dhe në temperatura shumë të larta, ai nuk është më i rekomanduar, sepse digjet më shpejt se vajrat e tjerë, si vaji i lulediellit ose vaji i kikirikut.
Rekomandimet e ekspertëve:
Përdoreni pa problem për gatime të lehta dhe mesatare.
Për skuqje të thella, zgjidhni vajra me pikë tymi më të lartë.
Shmangni gjithmonë ngrohjen e tepërt të vajit, pasi humb vlerat ushqyese dhe mund të bëhet i dëmshëm. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Një simptomë e zakonshme që mund të tregojë arterie të bllokuara
Published
2 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Arteriet e bllokuara janë një problem serioz shëndetësor që shpesh zhvillohet pa simptoma të dukshme.
Megjithatë, shenjat e hershme të problemeve të qarkullimit të gjakut zakonisht shfaqen në këmbë, jo në gjoks, dhe shumë njerëz nuk i vënë re si paralajmërim.
Një nga simptomat kryesore është dhimbja e këmbëve gjatë ecjes, e njohur si klaudikacion.
Kjo dhimbje zakonisht ndihet në pulpa ose kofshë dhe zbutet kur personi ndalon dhe pushon. Ajo shkaktohet nga rrjedhja e pamjaftueshme e gjakut përmes arterieve, duke bërë që muskujt të mos marrin oksigjenin e nevojshëm.
Kjo dhimbje interpretohet si lodhje ose plakje, por nëse ndodh shpesh pas aktiviteteve të shkurtra fizike, mund të jetë shenjë e çrregullimit serioz. Në faza më të avancuara, dhimbja mund të ndodhë edhe në qetësi, duke treguar nevojën për një kontroll mjekësor të menjëhershëm.
Përveç dhimbjes, mund të shfaqen edhe simptoma të tjera si:
Ndjesia e rëndesës në këmbë
Dobësi muskulore
Ngërçe
Njohja dhe veprimi i hershëm mbi këto shenja është thelbësor për ruajtjen e shëndetit të enëve të gjakut dhe për parandalimin e komplikacioneve serioze. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Një lugë sheqer më pak! Studimi që tregon se çaji mund të jetë po aq i shijshëm pa të
Published
5 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Sipas një studimi të realizuar në Londër, shtimi i sheqerit në çaj nuk është i nevojshëm për ta shijuar atë.
Hulumtuesit analizuan për një muaj zakonet e 64 meshkujve që zakonisht e pinin çajin me sheqer.
Pjesëmarrësve iu kërkua të ndiqnin një nga tre qasje: të ndalonin krejt shtimin e sheqerit, ta zvogëlonin gradualisht sasinë e tij ose të vazhdonin ta konsumonin si më parë.
Pas katër javësh, rezultatet treguan se edhe ata që e kishin ndaluar krejtësisht sheqerin, vazhdonin ta shijonin çajin njësoj. Në fund të eksperimentit, 42% e pjesëmarrësve që kishin reduktuar gradualisht sasinë e sheqerit, kishin hequr dorë plotësisht nga ai.
Studiuesit theksojnë se konsumimi i tepërt është një shqetësim serioz për shëndetin publik, pijet e zakonshme përbëjnë burim të madh të tij.
Në Britani, njerëzit konsumojnë rreth 700 gramë sheqer në javë ekuivalente me 140 lugë çaji për person, shumë mbi sasinë e rekomanduar prej 210 gramësh në javë (apo 30 gramë në ditë).
Një tjetër studim paralajmëron se një dietë e pasur me sheqer mund të ndikojë negativisht në shëndetin mendor, duke kontribuar në zhvillimin e depresionit.
Sheqernat e tepërt lidhen me procese inflamatore, neurobiologjike dhe metabolike që shoqërohen me simptoma depresive.
Kur kjo shoqërohet me mungesën e ekspozimit ndaj diellit gjatë dimrit dhe konsumimin e ushqimeve të përpunuara, rreziku për probleme të shëndetit mendor rritet ndjeshëm. /A.Z/UBT News/

Pija që ju mban të shëndetshëm gjatë stinës së ftohtë

Çmimi Nobel për Mjekësi shkon për Brunkow, Ramsdell dhe Sakaguchi

Ukraina konfirmon sulmet ndaj një uzine eksplozivësh në Rusi

Përplasje e heshtur, Charlize Theron Injoron Johnny Depp në Paris

A mund të përdoret vaj ulliri për skuqje?

Si të aktivizoni rritjen e flokëve me peptide?

Mbi 4000 bimë kanabisi asgjësohen në Shkodër

Kroacia bllokon një tjetër produkt shqiptar: Pasta e fëstëkëve me toksina të rrezikshme

Një simptomë e zakonshme që mund të tregojë arterie të bllokuara
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën