E përditësuar
Janë bërë pesë vite që kur në Shtëpinë e Bardhë në Uashington, Kosova dhe Serbia kanë nënshkruar një marrëveshje për normalizim ekonomik, me ndërmjetësimin e presidentit të atëhershëm amerikan, Donald Trump. Ky dokument u konsiderua një hap i rëndësishëm drejt uljes së tensioneve mes dy vendeve dhe një moment i veçantë në politikën e jashtme të Kosovës.
Marrëveshja u përpilua në katër gjuhë shqip, anglisht, serbisht dhe hebraisht dhe përfshinte një sërë zotimesh të ndërsjella, përfshirë edhe një element të rëndësishëm: njohjen reciproke ndërmjet Kosovës dhe Izraelit.
Si rezultat, më 14 mars 2021, Kosova hapi ambasadën e saj në Jerusalem, duke u bërë vendi i parë me shumicë myslimane që ndërmori një hap të tillë.
Në përputhje me marrëveshjen, Kosova pranoi të respektojë një moratorium njëvjeçar për mosaplikim në organizata ndërkombëtare, gjë të cilën e ka zbatuar gjatë periudhës së përcaktuar.
Po ashtu, Serbia u zotua të ndalë përkohësisht fushatën për tërheqjen e njohjeve të shtetësisë së Kosovës.
Në vijim janë pikat kryesore të marrëveshjes së firmosur më 4 shtator 2020:
Zbatimi i marrëveshjeve ekzistuese për autostradën dhe hekurudhën Beograd-Prishtinë, si dhe studimi i fizibilitetit për lidhjen e tyre me një port në det të thellë në Adriatik.
Bashkëpunimi me Korporatën Ndërkombëtare të SHBA-së për Zhvillim Financiar dhe EXIM në projekte infrastrukturore, kredi për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, si dhe prani të plotë të korporatës në Serbi.
Hapja dhe operacionalizimi i pikëkalimit të përbashkët kufitar në Merdare.
Anëtarësimi i të dyja vendeve në nismën “Mini-Schengen” të shpallur nga Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut në 2019.
Njohja reciproke e diplomave dhe certifikatave profesionale.
Studimi për shfrytëzim të përbashkët të Liqenit të Ujmanit për ujë dhe energji.
Ndalimi i përdorimit të teknologjisë 5G nga furnizues të pasigurt dhe largimi i pajisjeve ekzistuese të tilla.
Përmirësimi i kontrolleve të udhëtimit ajror dhe ndarja e të dhënave përmes sistemeve të siguruara nga SHBA.
Promovimi i lirive fetare dhe zbatimi i vendimeve gjyqësore që lidhen me Kishën Ortodokse Serbe, si dhe kthimi i pronave hebraike pa trashëgimtarë.
Angazhimi për gjetjen dhe identifikimin e personave të zhdukur dhe zgjidhje për çështjet e refugjatëve dhe të zhvendosurve.
Përkrahja e iniciativës për dekriminalizimin e homoseksualitetit në vendet ku është ende i ndaluar.
Shpallja e Hezbollahut organizatë terroriste dhe kufizimi i aktiviteteve të tij në juridiksionin e të dyja palëve.
Të gjitha pikat e marrëveshjes hynë në fuqi menjëherë pas nënshkrimit, por pas pesë vitesh, shumë prej tyre mbeten të pazbatuara ose të pjesshme, ndërsa çështjet politike mes Kosovës dhe Serbisë vazhdojnë të mbeten të tensionuara.
/S.K/EO/