Lajmet

​Euronews: Shqipëria vendi i përzgjedhur evropian i gjelbër i muajit

Çfarë projektesh të tjera pozitive mjedisore ka Shqipëria?

Publikuar

Krizat e klimës dhe natyrës i kanë futur vendet evropiane në një lloj të ri rivaliteti të shëndetshëm me njëra-tjetrën, sipas Euronews.

Në garën për të arritur emetimet neto zero dhe për të rivendosur ekosistemet e varfëruara, fitorja e çdo vendi është një fitore për të gjithë ne. Por, shikimi i shembujve më pozitivë në kontinent mund të ndihmojë në frymëzimin dhe presionin e politikanëve tanë që të ndjekin shembullin.

Sigurisht që nuk është një fushë loje e barabartë. Nga fushat me diell të Spanjës deri te nxehtësia nëntokësore e Islandës, çdo vend ka burimet e veta natyrore unike. Si dhe kontekstin e tij të veçantë politik dhe ekonomik që mund të ndihmojë ose pengojë veprimin e klimës.

Këtë muaj, ne po festojmë një vend evropian që ka bërë gjënë e duhur për një nga veçoritë e tij më të çmuara natyrore: Shqipërinë.

Shqipëria mbrojti një nga lumenjtë e fundit të egër të Evropës

Më 15 mars, qeveria shqiptare e shpalli lumin Vjosa një park kombëtar, duke e ruajtur atë për brezat që do të vijnë.

Vjosa është një nga lumenjtë e fundit të egër të Evropës me rrjedhje të lirë.

Duke u shtrirë nga shpatet e maleve të Pindit të Greqisë deri në bregdetin Adriatik të Shqipërisë, ky është i pari “park kombëtar i lumit të egër” në kontinent.

“Ndoshta Shqipëria nuk ka fuqinë për të ndryshuar botën, por mund të krijojë modele të suksesshme të mbrojtjes së biodiversitetit dhe pasurive natyrore”, thotë Mirela Kumbaro Furxhi, ministre e Turizmit dhe Mjedisit.

“Qeveria shqiptare ka marrë vendimin e guximshëm për të krijuar një Park Kombëtar prej 12,727 hektarësh, duke përfshirë edhe Vjosën 190 kilometra të gjatë, ku mbi 60,000 banorë kanë jetuar prej shekujsh”, shton ajo.

Statusi i parkut të mbrojtur është një mburojë për mbi 1 000 specie që jetojnë në lumë dhe zonat përreth tij, nga shkabat e rralla dhe ngjalat evropiane, tek lundërzat dhe rrëqebulli i Ballkanit i rrezikuar në mënyrë kritike.

Shqyrtimi i interesave konkurruese njerëzore në lumë nuk ishte detyrë e lehtë. Në një moment u propozuan 45 diga në Vjosë dhe degët e saj. Zhvilluesit kërkuan të shfrytëzonin sa më shumë potencialin e tij hidroenergjetik pasi vendi varet nga ky burim i rinovueshëm.

Pas vitesh fushate nga koalicioni “Save the Blue Heart of Europe”, asnjë digë, nxjerrje zhavorri apo aktivitete të tjera të dëmshme nuk lejohen tani në brigjet e saj.

Fuqia e njerëzve ka qenë gjithashtu një pjesë e madhe e kësaj historie dhe ka çuar në ecuri më pozitive. Në fshatin e vogël jugor të Kutës, banorët e kanalizuan rezistencën e tyre ndaj një hidrocentrali të propozuar në një projekt ambicioz të energjisë diellore, duke vendosur panele në ndërtesat publike.

Tani fshati është në majë të vetëmjaftueshmërisë si komuniteti i parë qytetar energjetik i Shqipërisë.

Çfarë projektesh të tjera pozitive mjedisore ka Shqipëria?

Prodhimi i energjisë në Shqipëri është tashmë 100 për qind i rinovueshëm, por vendi po punon për të diversifikuar burimet e tij pasi mbështetja te uji është shumë e varur nga klima.

“Ne [kemi] një strategji afatgjatë dhe një plan veprimi për të rritur kapacitetin e gjenerimit të burimeve të rinovueshme të energjisë duke instaluar termocentrale të rinj diellorë dhe të erës”, shpjegon Mirela Kumbaro Furxhi.

Shqipëria rishikoi gjithashtu angazhimin e saj të Kontributit të Përcaktuar Kombëtar (NDC) me një ambicie për të reduktuar emetimet e saj tashmë të ulëta të gazeve serrë me 20,9 për qind deri në vitin 2030.

Vendi kërkon të zhvillojë industrinë e tij të turizmit, por në përpjekje për ta bërë këtë në mënyrë të qëndrueshme, Ministria e Turizmit dhe Mjedisit janë nën të njëjtën çati, e drejtuar nga një ministre.

“Shqipëria është një vend i vogël që nuk mund ta ndryshojë botën, por ne mund të krijojmë modele”, thotë ministrja.

“Vitin e kaluar kur hyri në fuqi ligji që ndalon prodhimin, importin dhe tregtimin e qeseve plastike njëpërdorimshe, ne ishim të parët në Ballkan që e bëmë këtë. Për botën e madhe, këto mund të jenë ndryshime të vogla, por për ne këto janë revolucione të vërteta”, shton ajo./ATSh.

Lajmet

Pse gratë në moshën 40 vjeçare duhet të bëjnë rregullisht mamografi

Kjo duke qenë se rreziku fillon të rritet pas kësaj moshe.

Publikuar

nga

Mosha kur femrat duhet të fillojnë t’i nënshtrohen mamografive të rregullta ka qënë prej një debat vitesh mes ekspertëve të shëndetit.

Por mjekët e Kolegjit Amerikan të Obstetërve dhe Gjinekologëve rekomandojnë që gratë të kryejnë mamografi të rregullta që në moshën 40 vjeçare, duke qenë se rreziku fillon të rritet pas kësaj moshe.

Ndërsa Shoqata Amerikane e Kancerit rekomandon që gratë të fillojnë ekzaminimet vjetore midis moshës 40 dhe 44 vjeç dhe të bëjnë mamografi vjetore duke filluar nga mosha 45 vjeç.

Por ekzaminimet e hershme mund të shoqërohen edhe me efekte të padëshiruara siç është edhe ekspozimi ndaj rrezatimit. Megjithatë, ekspertët të cilëve AgroWeb.org iu referohet, shprehen se ky rrezik është minimal dhe nuk duhet t’i dekurajojë pacientët të kryejnë kontrolle.

Edhe pse këshillat rreth moshës kur gratë duhet të fillojnë këto ekzaminime mund t’ju konfuzojnë, ato mbeten sërisht të dobimshme sepse mund të shpëtojnë jetë.

Në fakt mjekë të shumë këshillojnë që gratë duhet së pari t’i nënshtrohen një vlerësimi të rrezikut të kancerit të gjirit në moshën 25-vjeçare.

E nëse ato shfaqin rrezik, ajo çka rekomandohet është kryerje e mamografive vjetore që fillojnë në moshën 40-vjeçare. Identifikimi i kancerit në fazat e hershme është i rëndësishëm pasi jo përmirëson rezultatet tek pacientët, por siç e tham edhe më sipër mund të shpëtojë jetë.

Rreziku i kancerit të gjirit ndryshon për grupe të ndryshme demografike

Ekspertët thonë se duhet bërë më shumë për të siguruar që të gjithë gratë pa ndryshme racore dhe socio-ekonomike, të kenë akses në kryerjen e mamografisë dhe ekzaminimeve të rregullta.

Ekonomia, arsimi, dallimet kulturore, variancat gjenetike dhe aksesi në kujdes luajnë një rol në diagnozat dhe rezultatet.

Kanceri është një sëmundje shumë personale që ndryshon nga individi në individ me moshën, racën dhe historinë familjare, të cilat janë vetëm disa nga faktorët që duhet të merren parasysh.

Në fund të fundit, ekspertët pajtohen se fillimi i kontrolleve të rregullta në moshën 40 vjeçare është i dobishëm.

Gjithashtu sugjerohet që gratë rreth moshës 30-vjeçare të fillojnë të flasin me mjekët e tyre për rreziqet e kancerit të gjirit dhe të edukojnë veten. /AgroWeb.org

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Studimi: Një në 10 lojtare e mendojnë vetëvrasjen, shkak abuzimi me të cilin përballen gjatë lojës në internet

Nivelet e ngacmimeve janë aq të forta sa 25% e grave të anketuara pranuan se ndiheshin të dëshpëruara.

Publikuar

nga

Hulumtimi i ri për Sky Broadband tregon se nga 4000 femra lojtare të anketuara, 49% janë përballur me abuzim ose ngacmim kur luajnë ose transmetojnë në internet – duke u rritur në 75% e atyre të moshës 18 deri në 24 vjeç.

Nivelet e ngacmimeve janë aq të forta sa 25% e grave të anketuara pranuan se ndiheshin të dëshpëruara, 40% janë ndjerë të kërcënuara personalisht nga abuzimi që kanë përjetuar në internet dhe 27% janë të shqetësuara se mos sulmohen në jetën reale pas kërcënimeve të bëra në platformat e lojërave.

Renata Miranda Antelo luan çdo ditë dhe tha për Sky News se “kultura toksike” është e pamëshirshme.

“Mendoj se një nga gjërat më të bezdisshme është kur të pyesin se ku jetoni, nga jeni, cili është Instagrami juaj, sa vjeç jeni, nëse doni t’i vizitoni në vendet e tyre të origjinës”, tha ajo.

“Dhe është thjesht një cikël i vazhdueshëm i asaj që është Instagrami juaj, cili është Instagrami juaj? Dhe më pas ndonjëherë nuk doni të thoni asgjë, kështu që thjesht nuk thoni asgjë fare, gjë që dëgjoj shumë nga njerëzit – ata janë si, ‘Oh, thjesht heshtin ose thjesht mos u kthe asgjë’.

“Por ajo vazhdon dhe vazhdon deri në pikën ku ata më pas fillojnë të shajnë ty dhe më pas fillojnë të thonë abuzime sepse nuk po marrin reagimin që duan nga ju”.

Steffy Evans është një transmetues që përdor TikTok për të nxjerrë në pah mizogjininë me të cilën përballet në internet, duke postuar video në të cilat shfaqen burra duke e sharë dhe kërcënuar.

Ajo thotë se shpreson të ndihmojë të tjerët duke ekspozuar realitetin me të cilin përballen gratë gjatë lojës.

“Ajo që po bëj me të gjithë këtë është se po i sjell dritë kësaj, hyj në lojë dhe rrisë besimin e grave për të vazhduar lojën, për të mbajtur mikrofonin e tyre të ndezur, madje edhe për të folur me këta djem”, tha Evans për Sky News.

Gjithashtu është duke ndërmarrë veprime Guild Esports i cili konkurron në internet kundër ekipeve të tjera.

Ajo nisi një fushatë gjithëpërfshirëse, për të nxjerrë në pah abuzimin me të cilin përballen femrat.

“Realiteti është nëse kjo do të ndodhte në një fushë futbolli, ju do të kishit një gjyqtar që do të donte të largonte dikë”, shpjegoi CEO i Guild Esports, Jasmine Skee.

“Ne nuk mund të vazhdojmë të shikojmë që këto shifra të të ndodhin dhe këto femra vazhdojnë të kenë këtë përvojë”.

“Kjo ka të bëjë me kujdesin për shëndetin e tyre mendor dhe për t’u siguruar që gratë të ndiejnë se mund të luajnë dhe të bëjnë atë që duan dhe të ndihen shumë përfshirëse”.

Lojërat në internet janë një biznes i madh, ku pritet të ketë vlerë më shumë se 279 miliardë funte deri në vitin 2026./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Putin: Nuk do të lejojmë që armiqtë të destabilizojnë Rusinë

Ai tha se kjo duhet të parandalohet.

Publikuar

nga

Presidenti rus, Vladimir Putin, tha të premten në Këshillin e Sigurimit se “dashamirësit” po përpiqen gjithnjë e më shumë të destabilizojnë Rusinë dhe se kjo duhet të parandalohet.

“Ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për t’u siguruar që në asnjë rrethanë nuk do t’iu lejohet ta bëjnë këtë”, tha Putin./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Koreja e Jugut përdor Inteligjencën Artificiale për ta matur liderin Kim Jong Un

Nuk u dhanë detaje se çfarë softuerësh janë përdorur.

Publikuar

nga

Zyrtarët e Koresë së Jugut kanë përdorur inteligjencën artificiale për të vlerësuar peshën e liderit të Koresë së Veriut, Kim Jong Un.

“Ai dukej i lodhur me rrathë të errët rreth syve gjatë paraqitjes së tij publike më 16 maj dhe u vlerësua se peshonte mbi 140 kg sipas analizës së Inteligjencës Artificiale”, tha Yoo Sang-bum, një anëtar i komisionit parlamentar të inteligjencës para mediave.

Ai nuk tha detaje se çfarë softuerësh janë përdorur, por tha se udhëheqësi i Koresë së Veriut besohet se vuan nga një çrregullim i gjumit, duke cituar një raport të inteligjencës.

Lideri trashëgues i gjeneratës së tretë erdhi në pushtet pasi babai i tij Kim Jong Il vdiq në vitin 2011 nga një sulm në zemër./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara