Aktualitet

​Ekspertët evropianë të energjisë paralajmëron rrezikun e investimeve hidroenergjetike në Evropën Juglindore

Energjia hidrike, së bashku me qymyrin, ka luajtur tradicionalisht një rol të madh në Evropën Juglindore.

Published

on

Investimet e mëdha të hidrocentraleve në të gjithë Evropën Juglindore po përballen me rreziqe të larta dhe ritme të ulëta realizimi, thuhet në raportin e ri kërkimor të rrjetit të organizatave CEE Bankwatch, EuroNatur, Riverwatch dhe WWF Adria, të publikuar sot, në të cilin janë identifikuar nëntë raste të projekteve me risk të lartë.

Edhe pse qindra hidrocentrale të vogla të cilat janë shumë të dëmshme për biodiversitetin janë ndërtuar në të gjithë rajonin në dekadën e fundit, përpjekjet për të ndërtuar hidrocentrale të gjelbra më të mëdha se 10 MW kanë qenë kryesisht të pasuksesshme, me vetëm Shqipërinë dhe Slloveninë që ia dolën ta bëjnë këtë.

Cenueshmëria ndaj thatësirës, çështjet ligjore, rritja e rezistencës publike dhe mungesa e financimit janë ndër faktorët që kanë ndaluar një mori projektesh të mëdha hidroenergjetike në vitet e fundit, duke përfshirë dy në lumin Vjosa në Shqipëri, dy në Parkun Kombëtar të Mavrovës në Maqedoninë e Veriut dhe disa në lumenjtë Moraça dhe Vrbas në Mal të Zi dhe Bosnje-Hercegovinë.

Energjia hidrike, së bashku me qymyrin, ka luajtur tradicionalisht një rol të madh në Evropën Juglindore, por ndryshimi i klimës po e sfidon këtë rol. Shqipëria ka shtuar rreth 600 MW në termocentrale të mëdha dhe disa qindra megavat termocentrale më të vogla që nga viti 2010, megjithatë prodhimi mesatar i hidrocentraleve mezi u rrit midis 2010 dhe 2020. Madje në Bosnje dhe Hercegovinë, Kroaci dhe Mal të Zi, të cilat shtuan vetëm hidrocentrale të vogla, gjenerimi mesatar është pakësuar.

Të patrazuar, qeveritë dhe ndërmarrjet e rajonit janë të prira për të ndërtuar hidrocentrale edhe më të mëdha. Bosnja dhe Hercegovina është veçanërisht ambicioze, duke planifikuar të paktën 12 diga të mëdha, pavarësisht dështimit të saj për të përfunduar një fabrikë të vetme të madhe të gjelbër në dekadën e fundit.

Financimet po bëhen më të pakta pasi Banka Evropiane e Investimeve, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim dhe KfW e Gjermanisë janë bërë më të kujdesshme kohët e fundit, duke lënë bankat kineze dhe turke, si dhe Korporatën Ndërkombëtare Financiare të Zhvillimit të ShBA-së (DFC), ndër të paktët që janë të gatshëm të vënë bast në një sektor kaq të rrezikshëm.

Megjithatë, pavarësisht se kompanitë kineze janë përfshirë në disa projekte në Bosnje dhe Hercegovinë, duke përfshirë uzinën e Ulogut në Neretvën e Epërme, një seri prej tre termocentralesh në Bistricë dhe potencialisht edhe tri centrale të tjera në Drinën e Epërme – i vetmi financim i konfirmuar kinez është për impiantin e diskutueshëm të Dabarit 160 MW, për të cilin në janar të këtij viti u nënshkrua një kredi prej 180 milionë euro nga Eximbank.

Pippa Gallop, nga CEE Bankwatch Network – ka thënë se prodhimi i hidrocentraleve në rajon po shkon lart e poshtë si një “yo-yo” për shkak të ndryshimeve klimatike, duke e bërë të kotë shtimin e më shumë digave.

Kjo është më e dukshme në vende si Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia dhe Mali i Zi që tashmë janë mjaft të varura nga hidrocentralet. Është krejtësisht e pakuptueshme që në fund të vitit 2021, Mali i Zi kishte vetëm 2.5 MW të instaluar fotovoltaikë diellorë. Diversifikimi i burimeve të rinovueshme dhe një rritje serioze e efiçencës së energjisë është urgjentisht e nevojshme”.

Ndërkohë, Amelie Huber, nga Fondacioni EuroNatur – tha gjithashtu se investitorët e hidrocentraleve vazhdojnë të joshen nga perspektivat e një burimi energjie falas që është gjithmonë i disponueshëm.

Por hidroenergjia ka pushuar prej kohësh së qeni kjo: tejkalimi i afateve kohore dhe kostos janë rend i ditës, veçanërisht kur bëhet fjalë për hidrocentrale të mëdha dhe rrjedha e lumenjve nuk është më e besueshme. Dhe ndikimi shumë negativ i hidrocentraleve në biodiversitetin e sistemeve lumore duhet të merret parasysh. Vendet, sistemet energjetike të të cilave varen nga hidrocentralet do të paguajnë një çmim të lartë pasi ndikimet e ndryshimeve klimatike intensifikohen dhe thatësirat dhe përmbytjet bëhen më të shpeshta”.

Ulrich Eichelmann nga Riverwatch tha gjithashtu se përveç aspekteve të lidhura me energjinë që flasin kundër bllokimit të lumenjve të Ballkanit, ekziston edhe fakti se lumenjtë si Neretva, Drina dhe të tjerë janë me vlerë të jashtëzakonshme ekologjike.

A do të guxonit të shkatërroni pyjet e fundit të mbetura të vjetra për të prodhuar pelet? Ne do të bënim të njëjtën gjë me këta lumenj, nëse do t’i lejonim që atyre t’u vendosen diga. Për fat të mirë, njerëzit po e kuptojnë gjithnjë e më shumë vlerën e vërtetë të lumenjve të Ballkanit dhe po i kundërshtojnë gjithnjë e më shumë projektet e digave dhe po i fitojnë këto beteja”, tha Eichelmann.

Continue Reading

Aktualitet

​Ekskluzive: Caktohet data për përsëritjen e Kuvendit të FFK-së

Published

on

Federata e Futbollit të Kosovës do ta përsëris Kuvendin e Punës të mbajtur më 20 shkurt të këtij viti pasi Komisioni Vlerësues brenda Ministrisë së Sportit kishte gjetur parregullsi në këtë kuvend, me theks të veçantë në pjesëmarrjen e dy klubeve që nuk ishin të licencuara në këtë kuvend.

Si pasojë e këtyre shkeljeve, MKRS kishe pezulluar lëshimin e vërtetimeve nga Ligji i Sponsorizimeve për të gjitha klubet e futbollit, duke shkaktuar kështu dëm të madh financiar tek secila prej tyre.

Fillimisht ky kuvend ishte caktuar që të mbahej gjatë muajit qershor, por siç bën të ditur ekskluzivisht, zyrtari për komunikim me federata në Ministrinë e Sportit, Fidan Shatri, FFK kishte kërkuar që përsëritja e kuvendit të shtyhet për shkak të angazhimit të klubeve kosovare në garat ndërkombëtare dhe tani data e caktuar është më 11 gusht, pra javën e ardhshme.

“Federata e Futbollit të Kosovës obligohet që ta përsëris ku vendin por për shkak të angazhimeve të klubeve Prishtina, Drita, Malisheva dhe Ballkani për shkak se kanë qenë në fazën përgatitore jashtë vendit dhe fokusi ka qenë në aktivitete ndërkombëtare, ka qenë kërkesë e federatës bashkë me klubet që kuvendi mos të mbahet në fundit të qershorit për shkak të kësaj. Ministria e ka shqyrtuar datën të cilën e ka propozuar Federata e Futbollit të Kosovës, është data 11 gusht, pra javën e ardhshme dhe në kuadër të kësaj edhe federata i ka bërë përgatitjet e dokumentacionit që të mos bie ndesh me Ligjin e Sportit dhe ligjet tjera në Republikën e Kosovës”, zbuloi Shatri.

Shatri ka bërë thirrje që kjo të jetë një sinjal që të gjitha organizatat sportive duhet t’i respektojnë normat ligjore sepse ato janë mbi të gjithë dhe duhen respektuar nga të gjithë.

“Shpresoj shumë që njëherë e përgjithmonë organizatat sportive duhet ta kuptojnë që ligjet janë mbi të gjithë neve dhe jemi të obliguar që ato t’i respektojmë dhe unë shpresoj që komuniteti i futbollit e ka parë cilat janë problematikat që të mos kemi probleme të natyrave të tilla dhe të shkojmë së bashku drejt zhvillimit të sportit pasi që ky është edhe misioni ynë”, shtoi në fund Shatri.

Madje Shatri bëri të ditur se tashmë Federata e Futbollit i ka shpërndarë edhe ftesat për të gjithë akterët që do të jenë pjesëmarrës në këtë kuvend.

Continue Reading

Aktualitet

​Sorensen: Situata politike në Kosovë ka bërë që gjërat të zgjasin në dialog

Published

on

Përfaqësuesi i Posaçëm i Bashkimit Evropian për Dialogun Kosovë-Serbi, Peter Sorensen, ka paralajmëruar vonesa në dialog për shkak të vonesave në formimin e institucioneve në Kosovë. Megjithatë, ai theksoi se dialogu Kosovë-Serbi është gjallë dhe ende aktiv.

Ai pas takimeve me presidenten Vjosa Osmani dhe kryeministrin në detyrë, Albin Kurti, tha se ka biseduar lidhur me implementimin e Marrëveshjes Bazë të Brukselit dhe aneksit të Ohrit, të arritur në vitin 2023 mes Kosovës dhe Serbisë.

Sorensen, në një adresim të shkurtër para mediave, tha se situata politike në Kosovë do të bëjë që gjërat të zgjasin më shumë në procesin e dialogut. Kosova, edhe gjashtë muaj pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, ende nuk ka formuar institucionet e reja, si pasojë e bllokadës në konstituimin e Kuvendit.

“Sapo pata një takim me z. Kurti. E takova presidenten herët në mëngjes. Jam këtu si pjesë e diskutimeve të mandatit tim se si të zbatohet marrëveshja e Ohrit, situata në terren. Sigurisht, situata politike këtu do të thotë që gjërat mund të zgjasin pak më shumë. E di këtë, kështu që ky është një takim i rregullt dhe jam shumë i lumtur që jam këtu sot dhe që më pritën në atë mënyrë siç më kanë pritur”, tha ai.

Diplomati danez, kur u pyet për statusin e dialogut Kosovë-Serbi momentalisht, tha se i njëjti është gjallë dhe aktiv.

Sorensen po qëndron për vizitë zyrtare të mërkurën në Kosovë. Kjo është vizita e tij e tretë në vend, ndërsa ditë më parë Bashkimi Evropian tha për KosovaPress, se po punojnë me palët drejt një normalizimi të plotë të raporteve Kosovë-Serbi, duke adresuar të gjitha çështjet e pazgjidhura. Të njëjtit shtuan se mundësia e takimeve të reja trilaterale në Bruksel varet nga gatishmëria e palëve.

Rëndësinë e dialogut Kosovë-Serbi e ka përmendur edhe presidenti francez, Emmanuel Macron, javën e kaluar, pas një bisede me presidentin serb, Aleksandër Vuçiq.

Macron ka shkruar në rrjetin social X se Franca dënon çdo veprim të njëanshëm që mund të dëmtojë procesin e dialogut.Ndërkaq, tensionet mes Kosovës dhe Serbisë janë rritur së fundmi për shkak të arrestimit në Kosovë të zyrtarit serb, Igor Popoviq, mbi akuzat për nxitje të urrejtjes dhe përçarjeve etnike. Ndërkohë, Serbia ka arrestuar ish-zyrtarin policor, Arbnor Spahiu, në muajin qershor, në lidhje me sulmin terrorist serb në Banjskë, ku mbetën të vrarë edhe tre sulmues.

Continue Reading

Bota

Ruanda do të presë 250 emigrantë të dëbuar nga SHBA-të

Published

on

By

Ruanda ka rënë dakord të presë deri në 250 persona të dëbuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në bazë të një marrëveshjeje të re me administratën amerikane.

Lajmi u bë i ditur nga autoritetet ruandeze, të cilat theksuan se kjo iniciativë shënon një kapitull të ri në përpjekjet e SHBA-së për të zhvendosur emigrantët në vende të treta.

Sipas burimeve zyrtare, ky është një hap i rëndësishëm në kuadër të strategjisë më të gjerë të emigracionit të SHBA-së, që synon të bashkëpunojë me vende partnere për të menaxhuar më mirë flukset migratore.

Korrespondentja e FRANCE 24, Juliette Montilly, raportoi nga Kigali se marrëveshja është pjesë e një qasjeje më të gjerë ndërkombëtare, që përfshin zhvendosjen vullnetare të personave të përjashtuar nga territori amerikan drejt vendeve që janë të gatshme t’i pranojnë.

Continue Reading

Bota

Tragjedi në Gaza: 20 të vdekur nga përmbysja e një kamioni me ndihma

Published

on

By

Agjencia e Mbrojtjes Civile në Gaza ka njoftuar se 20 persona humbën jetën dhe dhjetëra të tjerë u plagosën pasi një kamion që transportonte ndihma humanitare është përmbysur pranë kampit të refugjatëve Nuseirat, në qendër të Rripit të Gazës.

Sipas informacioneve tona, rreth mesnatës, një kamion që mbante ndihma u përmbys ndërsa qindra civilë po prisnin për ndihma. Si pasojë, 20 persona humbën jetën dhe shumë të tjerë mbetën të plagosur,” ka thënë zëdhënësi i agjencisë Mahmud Bassal për agjencinë franceze të lajmeve AFP.

Hamasi e ka akuzuar Izraelin se po i detyron shoferët e kamionëve të ndjekin rrugë të pasigurta për të arritur në qendrat e shpërndarjes së ndihmave.

Kjo çon shpesh në grumbullimin e turmave të dëshpëruara që rrethojnë kamionët,” është thënë nga zyra mediatike e Hamasit në një deklaratë.

Ndërkohë, shoferë lokalë kanë konfirmuar për mediat se turma të uritura njerëzish kanë hequr ndihmat nga kamionët në lëvizje, ndërsa disa mjete janë sulmuar nga persona të armatosur të lidhur me banda që më pas i shesin ndihmat në tregjet lokale me çmime shumë të larta.

Continue Reading

Të kërkuara