

Lajmet
Cili vend ka popullsinë më të vjetër në botë?
Sipas një studimi të vitit 2019 nga Banka Botërore, vendet e mëposhtme kanë popullsinë më të vjetër në botë.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiRënia e nivelit të lindjeve, rritja e shkallës së divorcit dhe rritja e jetëgjatësisë janë ndër faktorët e shumtë që ndryshojnë demografinë në mbarë botën. Në të vërtetë, shumë vende po përjetojnë një plakje të përgjithshme të qytetarëve të tyre. Sipas një studimi të vitit 2019 nga Banka Botërore, vendet e mëposhtme kanë popullsinë më të vjetër në botë.
Japonia
Me një moshë mesatare 48 vjeç, Japonia është vendi më i vjetër në botë. Në fakt, një e katërta e popullsisë së saj ( 28% ) është 65 vjeç ose më e vjetër, një përqindje që pritet të rritet në 38% deri në vitin 2050. Deri në vitin 2050, numri i punëtorëve pritet të jetë i barabartë me atë të pensionistëve!
Italia
Njëzet e tre përqind e popullsisë së Italisë është 65 vjeç e lart, duke e bërë atë vendin e dytë më të vjetër në botë dhe më të vjetrin në Evropë. Tendenca globale e rënies së lindjeve në vendet e zhvilluara është fajtore, por shumë nga të rinjtë italianë po emigrojnë gjithashtu.
Portugalia
Jo vetëm që mbi 22% e popullsisë portugeze është 65 vjeç e lart, por vendi ka pësuar gjithashtu një rënie prej 2% të popullsisë gjatë dekadës së fundit. Popullsia e Portugalisë po plaket me shpejtësi, pjesërisht për shkak të mungesës së punës për të rinjtë. Portugalia pritet të ketë më shumë se 10,000 njëqindvjeçarë deri në vitin 2050, më shumë se dyfishi i 4,000 që jetojnë atje sot.
Finlanda
Më shumë se një e pesta e popullsisë së Finlandës është 65 vjeç ose më e vjetër. Ky vend konsiderohet si një nga më të lumturit në botë , kështu që nuk është për t’u habitur që finlandezët kanë pasur jetëgjatësi të shtuar. Në të vërtetë, popullsia e Finlandës është plakur me shpejtësi dhe ka pësuar një rënie të lindjeve.
Greqia
Rreth 22% e popullsisë së Greqisë është 65 vjeç e lart. Në fakt, banorët e Greqisë po plaken vazhdimisht që nga viti 2010 , ndërkohë që numri i tyre u ul me 3.7% midis 1 janarit 2011 dhe 1 janarit 2020, kryesisht për shkak të rënies së lindjeve të shkaktuar nga kriza ekonomike.
Gjermania
Me një të pestën e popullsisë së saj të moshës së paku 65 vjeç, shkalla me të cilën popullsia e Gjermanisë po plaket është përshpejtuar që nga fillimi i shekullit të 21-të. Një jetëgjatësi më e gjatë dhe rënia e lindjeve për shkak të politikave joefektive familjare janë ende ndër shkaqet kryesore të kësaj trajektore demografike.
Bullgaria
Pak më shumë se 21% e bullgarëve janë të moshës 65 vjeç e lart, duke kontribuar si në një plakje të përgjithshme të popullsisë dhe një nga shpopullimet më të shpejta në të gjithë Evropën.
Kroacia
Kroacia është një tjetër vend evropian me një popullsi në plakje të konsiderueshme. Përafërsisht 20.8% e kroatëve janë 65 vjeç ose më të vjetër. Një krizë e rëndë ekonomike ka shtyrë gjithashtu të rinjtë të kërkojnë mundësi diku tjetër në Evropë. Ky trend u theksua më pas kur Kroacia u bashkua me Bashkimin Evropian në 2013 dhe udhëtimi u bë më i lehtë.
Malta
Përafërsisht 20.8% e popullsisë së Maltës, si ajo e Kroacisë, është e moshës 65 vjeç e lart, një shifër që vlerësohet të rritet në 34.68% deri në vitin 2065. Kjo, e kombinuar me një nivel të ulët lindjeje dhe një eksod të të rinjve në vendet më të pasura evropiane, po krijon një popullsi gjithnjë e më e vjetër.
Franca
Ashtu si në pjesën tjetër të Evropës, popullsia e Francës vazhdon të plaket. 65 vjeç e lart përbëjnë afërsisht 20.3% të popullsisë së përgjithshme. Me një rritje të jetëgjatësisë mesatare nga rreth 47 vjet në 1900 në rreth 80 vjet sot, e kombinuar me bumin e bebeve midis 1946 dhe 1974, numri i banorëve francezë të moshës 75 vjeç e lart pritet të dyfishohet deri në vitin 2070.
Letonia
Profili demografik i shteteve baltike shpesh përshkruhet si alarmant, veçanërisht në Letoni. Jo vetëm që një e pesta e popullsisë së saj është mbi 65 vjeç , por edhe shkalla e fertilitetit ra nga 1.6 në 1.4 në vetëm dy vjet midis 2008 dhe 2010.
Suedia
Ashtu si në disa vende të tjera evropiane, një në pesë suedezë është mbi 65 vjeç dhe çdo vit popullsia suedeze fiton 30,000 pensionistë të cilët nuk zëvendësohen nga punëtorë më të rinj. Për më tepër, deri në vitin 2037, vlerësohet se më pak se 60% e popullsisë totale do të jetë në moshë pune.
Sllovenia
Popullsia e Sllovenisë po plaket për disa dekada. Në të vërtetë, 20% e popullsisë është mbi 65 vjeç, një shifër që ka të ngjarë të rritet për shkak të nivelit të ulët të lindjeve në vend. Qeveria e Sllovenisë tashmë po miraton masa për të absorbuar kostot e popullsisë së saj të plakur, si krijimi i shtëpive private të të moshuarve dhe zbatimi i strategjive të imigracionit.
Lituania
Edhe Lituania po përballet me sfidën e moshës. Një në pesë lituanez është mbi 65 vjeç. Tashmë një nga vendet më pak të populluara në botë, numri i Lituanisë vazhdon të bjerë kryesisht për shkak të shkallës së ulët të lindshmërisë dhe eksodit të të rinjve jashtë vendit.
Estonia
Estonia po përballet gjithashtu me sfidën e një popullsie në plakje. Shumë ekspertë janë të shqetësuar për të ardhmen e vendit.
Danimarka
Ashtu si vendet e tjera nordike, Danimarka ka një popullsi që po plaket me shpejtësi. Më pak se 20% e banorëve të saj janë 65 vjeç ose më të vjetër.
Republika Çeke
Pavarësisht rritjes së kohëve të fundit në normat e lindjeve, mesatarja çeke është 42 vjeç, ndërsa rreth 19.8% e popullsisë është mbi 65 vjeç. Qeveria ka nisur një sërë fushatash ndërgjegjësimi në përgjigje të popullatës së saj për plakjen.
Hungaria
Hungaria gjithashtu e gjen veten në mesin e vendeve me një popullsi në plakje. Me 19.6% të banorëve të saj të moshës 65 vjeç e lart dhe me një shkallë të ulët të lindshmërisë, qeveria po zbaton masa për të inkurajuar lindjen e fëmijëve.
Aktualitet
26 vjet nga Beteja e Kaqandollit
Published
5 minutes agoon
September 15, 2025By
UBT News
Sot bëhen 26 vjet nga beteja e Kaqandollit dhe ishte njëra ndër betejat më të lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Beteja e Kaqandollit, ishte beteja e parë frontale në Llap që e zhvilloi UÇK-ja kundër forcave serbe.
Gjatë kësaj beteje treditore nga radhët e UÇK-ës ranë 7 dëshmorë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës: Bekim Maliqi, Bekim Lushaku, Naim Zhegrova, Fadil Sejdiu, Habib Zeka, Islam Rekaliu dhe Selim Rekaliu./S.K/KP/
Aktualitet
Papa shpreh shqetësime rreth pabarazive ekonomike, përmend edhe Elon Musk
Published
33 minutes agoon
September 15, 2025By
UBT News
Papa thekson se nëse arritja e këtij statusi është e vetmja gjë me vlerë sot, atëherë jemi në telashe.
“Lexova lajmin se Elon Musk do të bëhet trilioneri i parë në botë. Çfarë do të thotë kjo dhe për çfarë bëhet fjalë? Nëse kjo është e vetmja gjë me vlerë sot, atëherë jemi në telashe.”, tha ai.
Këto komente vijnë në kuadër të një interviste të gjatë për librin “León XIV: qyteti i botës, misioneri i shekullit XXI”, ku Papa diskuton një sërë temash, duke përfshirë nevojën për paqe, rolin e OKB-së, dhe sfidat e demokracisë.
Papa Leo XIV vë në dukje hendekun gjithnjë e në rritje midis niveleve të të ardhurave të klasës punëtore dhe atyre të më të pasurve, duke krahasuar fitimet e drejtorëve ekzekutivë të sotëm me ato të punëtorëve, të cilat sipas tij, janë gjashtëqind herë më të mëdha. Ai gjithashtu shpreh rezerva për demokracinë si një zgjidhje universale, duke sugjeruar se demokracia nuk është domosdoshmërisht një zgjidhje e përsosur për gjithçka.
Duke folur për konfliktin në Ukrainë, Papa u bëri thirrje aktorëve të ndryshëm të ushtrojnë presion për t’i dhënë fund luftës dhe për të gjetur mënyra paqësore për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, transmeton RTSH.
Pastaj Leo XIV shton drejtpërdrejt: “Njerëzit duhet të zgjohen dhe të thonë: ka një mënyrë tjetër për ta bërë këtë”, domethënë, t’i japin fund konfliktit midis Rusisë dhe Ukrainës”.
“Unë besoj se aktorë të ndryshëm duhet të ushtrojnë presion të mjaftueshëm që palët në konflikt të thonë: mjaft, le të gjejmë një mënyrë tjetër për të zgjidhur mosmarrëveshjet tona.”
Ai gjithashtu pranoi se ende ka shumë për të mësuar në rolin e tij si Papë, veçanërisht në aspektin e udhëheqjes botërore.
Në fund të intervistës, Papa shprehu mbështetjen e tij për Perunë në Kupën e Botës, megjithëse është tifoz i Italisë./S.K/KP/
Aktualitet
Studentët e PMF: Policia në Novi Sad përdori gazin e rrezikshëm CN në kampusin e universitetit
Published
37 minutes agoon
September 15, 2025By
UBT News
Studentët në bllokadën e PMF-së njoftuan në rrjetet sociale se rezultatet e analizave laboratorike konfirmuan se policia përdori gazra CS (2-klorobenziliden malononitril) dhe CN (kloroacetofenon).
Ata deklaruan se gazi CN mund të jetë i rrezikshëm për sytë, të shkaktojë dëmtime në kornea dhe gjithashtu në mushkëri sepse është më toksik, prandaj është hequr nga përdorimi në pothuajse të gjitha vendet. U sintetizua për herë të parë në vitin 1871 në Gjermani, Japonia e përdori atë kundër kinezëve gjatë pushtimit të Tajvanit në vitin 1930 dhe më pas, për shkak të toksicitetit të tij të lartë, u zëvendësua nga gazi CS, shkruan N1.
“Për shkak të toksicitetit të lartë dhe pasojave serioze shëndetësore, gazi CN u zëvendësua plotësisht nga gazi CS në vitet 1970, i cili u bë një mjet standard i kontrollit masiv në praktikën policore dhe ushtri. Mesazhi ynë është i qartë: përdorimi i gazit CN nuk është një mjet kontrolli, por helmim i qytetarëve të vet”, thuhet në deklaratë.
Prandaj, studentët kërkojnë një hetim dhe përgjegjësi penale të atyre që lejuan përdorimin e një gazi kaq të rrezikshëm, dhe u rekomanduan qytetarëve dhe oficerëve të policisë të përdorin maska me filtra, sepse vetëm ato ofrojnë mbrojtje kundër gazrave CN dhe CS.
“Ne u themi anëtarëve të MUP-it dhe të gjitha autoriteteve përkatëse se jemi gati të dorëzojmë një pjesë të mostrave tona të mbledhura për analiza shtesë. Ne nuk kemi frikë nga e vërteta dhe qëndrojmë pas rezultateve tona. A do të tregoni më në fund guxim dhe transparencë apo do të vazhdoni të fshihni atë që publiku ka të drejtë të dijë?”, pyetën studentët në njoftim.
Studentët dyshuan se diçka e pazakontë po ndodhte pasi panë anëtarë të policisë, pas protestës dhe përdorimit të forcës më 5 shtator, duke përdorur fenerë për të mbledhur bombola të shkrepura me agjentë kimikë, thanë studentët e PMF-së.
Ata shtuan se për shkak të kësaj, u vendos që të mblidhen të gjitha provat e disponueshme në mënyrë të organizuar, përfshirë bombolat e gjetura të agjentëve kimikë të hedhur, në mënyrë që t’i nënshtrohen një analize të pavarur dhe në këtë mënyrë të sqarohet nëse është përdorur gaz lotsjellës i zakonshëm apo mjete të tjera me qëllime të paligjshme dhe potencialisht të rrezikshme.
U mblodhën disa dhjetëra bombola pa shenja, disa bombola tregojnë qartë gjurmë të heqjes së shenjave, specifikuan ata në njoftim.
Ata shtuan se të gjitha analizat u kryen duke përdorur të njëjtën metodë të përdorur në të gjitha laboratorët e akredituar në të gjithë botën, duke përdorur kromatografinë e gazit me spektrometri masive (GC-MS).
Gjatë protestës në mbrëmjen e 5 shtatorit, policia ndërhyri brutalisht kundër demonstruesve në kampusin e universitetit në Novi Sad, dhe përveç demonstruesve, disa policë u panë gjithashtu duke vjellë pas gazit lotsjellës. /S.K/KP/

Manchester City e ka fituar derbin e qytetit ndaj rivalit të përbetuar Manchester Unitedit me një fitore bindëse 3:0, në “Etihad Stadium”.
Golin e parë të ndeshjes e shënoi Phil Foden në minutën e 18-të të ndeshjes. Me këtë rezultat, përfundoj pjesa e parë, teksa në të dytë në skenë doli Erling Haaland.
Norvegjezi shënoi dy gola tjerë, duke i dhuruar skuadrës së tij një fitore prej 3:0.
Skuadra e Pep Guardioles, i kthehet fitores pasi kishin dy humbje radhazi në tri xhirot hapëse të sezonit.
Ndërkohë, kjo është humbja e dytë e Unitedit këtë sezon./S.K/EO/

26 vjet nga Beteja e Kaqandollit

Starlink raporton se ka ndërprerje

Papa shpreh shqetësime rreth pabarazive ekonomike, përmend edhe Elon Musk

Studentët e PMF: Policia në Novi Sad përdori gazin e rrezikshëm CN në kampusin e universitetit

City mposht bindshëm Unitedin

Ukraina sulmon me dronë rafinerinë kryesore ruse

Shkelja e STOP-it i kushton rëndë! Ellen DeGeneres akuzohet për shkaktim aksidenti

Barcelona me rezultat tenistik ndaj Valencias

Sot shënohet Dita Ndërkombëtare e Demokracisë
Të kërkuara
-
Aktualitet3 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26