Lajmet

​Çfarë është dispnea dhe si trajtohet?

Published

on

Dispnea është termi mjekësor për marrjen e frymëmarrjes, ndonjëherë përshkruar si “uria në ajër”. Gulçimi mund të shkojë nga i butë dhe i përkohshëm në serioz dhe afatgjatë. Ndonjëherë është e vështirë për të diagnostikuar dhe trajtuar dispnea, pasi mund të ketë shkaqe të ndryshme.

Sipas Qendrës së Klinikës Cleveland për Edukim të Vazhdueshëm, një në çdo katër persona që vizitojnë mjekun kanë dispnea.

Shenjat se një person po përjeton dispne përfshijnë:

-gulçim pas sforcimit ose për shkak të një gjendje mjekësore

-ndjenja e mbytjes si rezultat i vështirësive në frymëmarrje

-frymëmarrje e rënduar

-ngushtësi në gjoks

-frymëmarrje e shpejtë, e cekët

-rrahjet e zemrës

-gulçimë

-kollitje

Nëse dispnea ndodh papritmas ose nëse simptomat janë të forta, mund të jetë një shenjë e një gjendje të rëndë mjekësore.

Shkaqet

Një episod i dispnesë nuk është gjithmonë i lidhur drejtpërdrejt me shëndetin e një individi. Një person mund të ndiejë frymë pas ushtrimeve intensive, kur udhëton në një lartësi të lartë ose kur kalon ndryshime të mëdha të temperaturës.

Sidoqoftë, dispnea zakonisht lidhet me problemet shëndetësore. Ndonjëherë, është thjesht një rast se nuk jeni në formë, dhe ushtrimet fizike mund të përmirësojnë simptomat. Por dispnea mund të jetë shenjë e një çështje serioze shëndetësore.

Sipas Dr. Steven Wahls, shkaqet më të zakonshme të dispnesë janë astma, dështimi i zemrës, sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD), sëmundja intersticiale e mushkërive, pneumonia dhe problemet psikogjene që zakonisht lidhen me ankthin.

Nëse gulçimi fillon papritmas, quhet rast akut i dispnesë. Dispnea akute mund të jetë për shkak të:

-astmës

-ankthit

-pneumonisë

-thithja e diçka që bllokon rrugët e frymëmarrjes

-reaksione alergjike

-anemisë

-humbjes serioze e gjakut, duke rezultuar në anemi

-ekspozimi ndaj niveleve të rrezikshme të monoksidit të karbonit

-infarktit

-hipotensionit

– mpiksjes së gjaku në një arterie në mushkëri

– mushkërive të dëmtuara

– hernisë hiatale

Nëse një person përjeton gulçim për më shumë se një muaj, gjendja quhet dispne kronike. Ajo mund të jetë për shkak të mbipeshës, COPD, astmës, problemeve me zemër, fibrozës pulmonare intersticiale, një sëmundje që shkakton mbresë të indeve të mushkërive.

Disa kushte shtesë të mushkërive gjithashtu mund të shkaktojnë gulçim.

Shembuj janë: dëmtimi traumatik i mushkërive, kancer në mushkëri, tuberkulozi, pleurit – një inflamacion në indet që rrethojnë mushkëritë,

edemë pulmonare – kur shumë lëng mblidhet në mushkëri, hipertensioni pulmonar – kur rritet presioni i gjakut në arteriet në mushkëri, sarkoidoza – kur grupe të qelizave inflamatore rriten në mushkëri.

Gulçimi ka qenë gjithashtu i lidhur me problemet e mëposhtme të zemrës:

-kardiomiopatia, një sërë sëmundjesh që prekin muskulin e zemrës

-probleme të ritmit të zemrës

-infarkt

-perikarditi, kur indi që rrethon zemrën bëhet i përflakur

Ndotësit e mjedisit si kimikatet, tymrat, pluhuri dhe tymi mund ta bëjnë më të vështirë marrjen e frymëmarrjes për njerëzit me dispnea. Njerëzit me astmë mund të zbulojnë se ekspozimi ndaj alergjenëve të tillë si poleni ose myku mund të shkaktojë episode të dispnesë. Disa ndotës, siç është pirja e duhanit, janë të vetë-administruar dhe të parandalueshëm.

COPD i referohet sëmundjeve të ndryshme obstruktive të mushkërive. Këto përfshijnë emfizemë dhe bronkit kronik. Të gjitha këto kushte e bëjnë frymëmarrjen shumë më të vështirë. Jo të gjithë me dispne kanë COPD, por 90 për qind e njerëzve me COPD ishin duhanpirës në një moment, sipas Fondacionit COPD.

Komplikimet

Dispnea mund të shoqërohet me hipoksi ose hipoksemi, e cila është një nivele të ulëta të oksigjenit në gjak. Kjo mund të çojë në një nivel të zvogëluar të vetëdijes dhe simptoma të tjera të rënda.

Nëse dispnea është e rëndë dhe vazhdon për ca kohë, ekziston rreziku i dëmtimit të përkohshëm ose të përhershëm të njohjes së burimit të besuar. Mund të jetë gjithashtu një shenjë e fillimit ose përkeqësimit të problemeve të tjera mjekësore.

Kur duhet të vizitoni një mjek?

Ndonjëherë, gulçimi mund të jetë një shenjë e një gjendje të rrezikshme për jetën. Trajtimi urgjent mjekësor është i nevojshëm nëse një individ ka ndonjë nga këto simptoma:

-fillimi i papritur i dispnesë së rëndë

-humbja e aftësisë për të funksionuar për shkak të gulçimit

-dhimbje gjoksi

-të vjella

Jo të gjitha rastet e dispnesë kërkojnë trajtim të menjëhershëm mjekësor, por gulçimi mund të tregojë probleme serioze mjekësore.

Këshilla mjekësore është e nevojshme nëse një individ përjeton:

-një ndryshim në aftësinë e tyre për të marrë frymë

-rritja e kufijve në aktivitetet e tyre për shkak të problemeve të frymëmarrjes

-vështirësi në frymëmarrje kur shtriheni

-ënjtje në këmbë dhe kyçe

-ethe, të dridhura, kollë, gulçimë

Diagnostikimi

Një mjek zakonisht do të jetë në gjendje të diagnostikojë dispnea bazuar në një ekzaminim të plotë fizik të personit, së bashku me një përshkrim të plotë të përvojave të tyre.

Një person do të duhet të shpjegojë se si dhe kur filluan sulmet e tyre të dispnesë, sa zgjasin, sa shpesh ndodhin dhe sa të rënda janë. Mjekët mund të përdorin rrezet X të gjoksit dhe imazhe të tomografisë kompjuterike (CT) për të bërë një diagnozë më specifike të dispnesë dhe për të vlerësuar shëndetin e zemrës, mushkërive dhe sistemeve të lidhura me personin.

Një elektrokardiogramë (EKG) mund të ndihmojë për të treguar ndonjë shenjë të një sulmi në zemër ose problem tjetër elektrik në zemër. Testet e spirometrisë për të matur rrjedhën e ajrit dhe kapacitetin e mushkërive të pacientit. Kjo mund të ndihmojë për të përcaktuar llojin dhe shkallën e problemeve të frymëmarrjes së një individi. Testet shtesë mund të shikojnë nivelin e oksigjenit në gjakun e një pacienti dhe aftësinë e gjakut për të mbajtur oksigjen.

Trajtimi

Terapia me oksigjen mund të jetë e nevojshme në disa rrethana. Trajtimi do të varet nga shkaku i problemit. Një person i cili merr frymë për shkak të mbingarkesës ndoshta do të marrë frymën prapa sapo të ndalet dhe të relaksohet.

Në raste më të rënda, do të nevojitet oksigjen shtesë. Personat me astmë ose COPD mund të kenë një bronkodilatator të shpëtimit për ta përdorur kur është e nevojshme. Për personat me gjendje kronike, të tilla si COPD, një ofrues i kujdesit shëndetësor do të punojë me individin për t’i ndihmuar ata të marrin frymë më lehtë.

Kjo do të përfshijë zhvillimin e një plani trajtimi që ndihmon në parandalimin e episodeve akute dhe ngadalësimin e përparimit të sëmundjes së përgjithshme.

Nëse dispnea është e lidhur me astmën, ajo zakonisht përgjigjet mirë ndaj ilaçeve të tilla si bronkodilatatorë dhe steroid. Kur është për shkak të një infeksioni të tillë si pneumonia bakteriale, antibiotikët mund të sjellin lehtësim.

Medikamente të tjera, të tilla si opiatet, barnat anti-inflamatore jo-steroide (NSAID) dhe ilaçet kundër ankthit, gjithashtu mund të jenë efektive.

Problemet e frymëmarrjes që vijnë nga COPD mund të përmirësohen me teknika të veçanta të frymëmarrjes, të tilla si frymëmarrja me buzë të shtrënguara dhe ushtrime forcuese të muskujve të frymëmarrjes. Njerëzit mund të mësojnë se si t’i bëjnë këto në programet e rehabilitimit pulmonar.

Nëse testet tregojnë nivele të ulëta të oksigjenit në gjak, mund të furnizohet oksigjen shtesë. Sidoqoftë, jo të gjithë me gulçim do të kenë nivele të ulëta të oksigjenit në gjak.

Parandalimi

Lënia ose shmangia e pirjes së duhanit është e rëndësishme për parandalimin e problemeve të frymëmarrjes. Humbja e peshës mund të zvogëlojë stresin në zemër dhe mushkëri dhe ta bëjë më të lehtë ushtrimin.

Pacientët me dispne duhet të punojnë me ofruesit e tyre të kujdesit shëndetësor për të zhvilluar dhe ndjekur një plan gjithëpërfshirës të trajtimit.

Lajmet

​Stadiumi ikonik botëror del në shitje për shkak të krizës financiare

Published

on

Një nga stadiumet më të famshme në botë, Maracana në Rio de Janeiro, është vënë në shitje nga autoritetet braziliane për shkak të problemeve financiare të shtetit.

Sipas raportimeve nga “Marca”, qeveria e Rio de Janeiros e ka përfshirë stadiumin ndër 62 asetet shtetërore që pritet të shiten, për të mbledhur fonde dhe për të shlyer një borxh prej rreth 1.7 miliardë paund ndaj administratës qendrore të Brazilit.

Maracana, që ka pritur dy finale të Kupës së Botës: një në vitin 1950 dhe në vitin 2014 i kushton shtetit afro 140 mijë paund për ndeshje në mirëmbajtje.

Presidenti i komisionit që mbikëqyr propozimin, Rodrigo Amorim, tha se shitja mund të sjellë mbi 279 milionë paund të ardhura dhe se mirëmbajtja e stadiumit është bërë e papërballueshme për buxhetin publik.

Stadiumi me kapacitet 78,838 vende, që përdoret nga klubet Flamengo dhe Fluminense, është pjesë e identitetit sportiv të Rios dhe ka pritur gjithashtu ceremonitë olimpike dhe koncerte të mëdha.

Megjithatë, vendimi për ta privatizuar ka shkaktuar zemërim të madh publik, pasi shumë e shohin Maracana-n si një simbol kombëtar të futbollit brazilian.

Propozimi për shitjen e tij pritet të votohet nga Asambleja Legjislative e Rios në javët e ardhshme./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Ky pritet të jetë trajneri i ri i Zhegrovës te Juventusi

Published

on

Juventusi është pranë emërimit të Luciano Spallettit si trajneri i ri, pas shkarkimit të Igor Tudor, me një strukturë kontrate që tashmë po merr formë.

Sipas informacionit të raportuar nga “La Gazzetta dello Sport” marrëveshja pritet të jetë afatshkurtër, por me bonuse stimuluese.

Spalletti thuhet se është pranë arritjes së një akordi që do ta lidhte me klubin deri në qershor në fund të sezonit aktual.

Elementi kyç i marrëveshjes do të ishte një klauzolë e qartë: rinovim automatik i kontratës nëse Spalletti arrin ta kualifikojë Juventusin në Ligën e Kampionëve (duke përfunduar sezonin në katër vendet e para). Kjo strukturë pasqyron prioritetin e menjëhershëm të klubit-shpëtimin e sezonit dhe sigurimin e futbollit evropian fitimprurës, ndërsa njëkohësisht ruan fleksibilitetin për planifikimet afatgjata.

Një takim midis Damien Comolli dhe trajnerit pritet të zhvillohet sot, dhe nëse gjithçka shkon mirë, italiani do të jetë shumë afër emërimit zyrtar./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Xhaka vrapon më së shumti në Premier League, Reinildo e quan ëndërr paraqitjen përkrah tij

Published

on

Futbollisti i Sunderlandit nga Mozambiku, Reinildo ka thënë se është ëndërr e realizuar paraqitja e tij përkrah mesfushorit Granit Xhaka.

Të hënën mbrëma Sunderlandi ka prezantuar të dhënën se Xhaka është lojtari që ka vrapuar më së shumti këtë edicion në Premier League.

Mesfushori shqiptar tashmë ka arritur shifrën e 100.83 kilometrave të kaluara. Ai po ashtu nuk ka munguar në asnjërën nga nëntë ndeshjet e deritashme.

Bashkëlojtari i Xhakës, Noah Sadiki, është i dyti në listë me 100.14 kilometra. Të tjerët kanë më pak se 100 kilometra.

Për të veçantat e Xhakës, ku nuk përfshihet vetëm vrapimi, ka folur 31-vjeçari Reinildo, që ka bërë karrierë edhe tek Atletico Madridi e Lille.

“Graniti është lojtar shumë i madh dhe të flas për të është e veçantë. Ai ka mendësi aq të mirë. Është ndryshe, në nivel shumë të lartë. Ai ka aq shumë kualitete, jo vetëm në fushë por edhe jashtë saj. Ai na shtyn para në stërvitje. E ndan me ne përvojën, është e veçantë. Jam shumë krenar që luaj me të, është ëndërr”, ka thënë Reinildo./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Rusia bën ofertë për ta organizuar EURO 2032, pas shqetësimeve rreth stadiumeve në Itali

Published

on

Në shtatë vjet, Kampionati Evropian i Futbollit për meshkuj 2032 do të mbahet në Itali dhe Turqi, dhe së fundmi raportohet se Rusia ka bërë një ofertë surprizë për të organizuar EURO 2032.

Megjithatë, së fundmi janë shfaqur dyshime për stadiumet italiane, për frikën se stadiumet italiane nuk do të jenë gati për shkak të infrastrukturës së vjetër.

Për shkak të këtyre shqetësimeve, është bërë e ditur se Rusia po e vendos veten si kandidat për të marrë rolin e një prej vendeve pritëse.

Sipas “Gazzetta dello Sport”, presidenti i Federatës së Futbollit të Moskës, Alexander Dyukov, i tha faqes ruse “Sport.ru”:

“Italia ka një problem me stadiumet. Nëse humbin organizimin e stadiumeve, ne jemi këtu. Rusia është e gatshme të organizojë Euro 2032 në vend të Italisë”, ka thënë ai.

Është sugjeruar se vetëm një nga 10 stadiumet e propozuara në Itali është miratuar nga UEFA.

Megjithatë, pas pushtimit rus të Ukrainës në shkurt 2022, UEFA dhe FIFA pezulluan të gjitha ekipet kombëtare dhe klubet ruse nga të gjitha garat.

Rusia bëri gjashtë ankesa ndaj vendimit, por të gjitha u hodhën poshtë nga Gjykata e Arbitrazhit Sportiv (CAS).

Në gusht, presidenti i organit qeverisës të ligës italiane, Ezio Simonelli, shprehu shqetësimet e tij se vendi mund të humbasë të drejtën e organizimit.

“Jam shumë i shqetësuar për Euro 2032. A rrezikohet kandidatura? Shpresoj të jetë vetëm shqetësimi im, por kur presidenti i UEFA-s thotë se stadiumet tona janë në gjendje koma dhe EURO është pas gjashtë vitesh, rrezikojmë të mos bëjmë një përshtypje të mirë ndërkombëtare. Është turp, megjithatë, që përveç Udine, Bergamo dhe Torinos, pjesa tjetër e stadiumeve tona janë në gjendje koma. Ceferin i kritikoi fuqishëm stadiumet italiane dhe unë pajtohem me të”, tha ai.

Muajin e kaluar, presidenti i UEFA-s, Aleksander Ceferin, foli po ashtu për ndalimin aktual.

“Ndalimi për ekipet ruse, mendimi im është tre e gjysmë vjet. A ka përfunduar lufta? Jo. Pra për tani, nuk e di. Duhet të them se me situatën në Rusi dhe Ukrainë, ka pasur një presion politik shumë të fortë. Tani është më shumë presion nga shoqëria civile sesa nga politikanët, sepse politikanët, kur bëhet fjalë për luftëra dhe viktima, janë shumë pragmatikë. Nuk mund të them se çfarë do të ndodhë. Ka bisedime për gjithçka, por personalisht, jam kundër përjashtimit të sportistëve”, tha ai/S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara