Published
3 years agoon
By
Betim GashiKolla përshkruhet profesionalisht si një refleks natyral i trupit për të mbrojtur traktin respirator nga irrituesit që mund të çojnë në infeksione. Dhe sa do të zgjasë varet nga sëmundja që ka personi.
Në shumicën e rasteve, kolla do të largohet kur sëmundja përmirësohet dhe mund të zgjasë për një javë apo edhe një muaj të tërë.
Ndonjëherë kolla mund të zgjasë më shumë se tetë javë dhe më pas është një kollë kronike, e cila mund të jetë një shenjë e një sëmundjeje themelore si astma ose sëmundja e refluksit gastroezofageal (GERD).
Kushdo që ka një kollë të pashpjegueshme, një kollë të vazhdueshme që nuk ndalet, ose që kollitet me gjak ose mukozë të kuqe duhet të vizitojë menjëherë mjekun e tij.
Si klasifikohet kolla?
Një kollë klasifikohet në varësi të asaj se sa zgjat. Jo gjithmonë duhet të jetë shenjë e sëmundjes, sepse në pamjen e saj mund të ndikojnë edhe irritues të ndryshëm, të cilët nëse nuk hiqen nga rrugët e frymëmarrjes mund të çojnë në infeksione.
Ngacmuesit më të zakonshëm janë:
– tymi
– mukus
– alergjenë si poleni, myku ose pluhuri
Kolla mund të jetë:
Akute – që do të thotë se zgjat më pak se tri javë. Infeksione të tilla si ftohja e zakonshme, sinusiti ose pneumonia priren të shkaktojnë një kollë akute.
Subakute – që do të thotë se zgjat nga tre deri në tetë javë, duke zgjatur pas largimit të të ftohtit ose infeksionit.
Kronike – që do të thotë se zgjat më shumë se tetë javë. Gjendje të tilla si sëmundja e refluksit gastroezofageal (GERD), alergjitë, astma, sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD), fibroza pulmonare dhe sëmundja intersticiale e mushkërive mund të shkaktojnë një kollë kronike.
Sa kohë zgjat zakonisht një kollë?
Sa kohë zgjat një kollë varet nga gjendja mjekësore që po e shkakton atë.
– një ftohje
– dhimbja e fytit zgjat rreth tetë ditë
– dhimbja e kokës zgjat nga nëntë deri në 10 ditë
– kongjestion i hundës ose rrjedhje e hundës që mund të zgjasë më shumë se dy javë
– kolla zgjat më shumë se dy javë.
Gripi
Gripi mund të shkaktojë një gamë të gjerë simptomash, të cilat zhduken në periudha të ndryshme. Shumica e simptomave, duke përfshirë ethe, të dridhura, dhimbje muskujsh dhe dhimbje të fytit, zakonisht do të largohen brenda tre deri në shtatë ditë.
Simptoma të tjera, duke përfshirë lodhjen dhe kollën, mund të zgjasin më shumë se dy javë, veçanërisht tek të moshuarit ose ata me sëmundje kronike të mushkërive.
Bronkiti
Një infeksion akut i bronkitit do të shfaqet papritur dhe do të zgjasë nga tre deri në 10 ditë. Sidoqoftë, kolla e shoqëruar mund të vazhdojë për disa javë më pas.
Alergjitë
Kur dikush ka një alergji, ai kollitet kur ekspozohet ndaj alergjenit. Alergjenët janë të ndryshëm për të gjithë, por tymi, poleni, pluhuri dhe pezmatimi i kafshëve shtëpiake janë të zakonshme.
Një kollë e shoqëruar me alergji zakonisht zhduket kur njeriu pastron rrugët e frymëmarrjes dhe nuk është më në kontakt me alergjenin, shkruan Vijesti.me.
Cilat janë shkaqet e një kolle të vazhdueshme?
Ndonjëherë kolla zgjat më shumë se dy muaj dhe mjekët e quajnë atë një kollë kronike. Sipas Kolegjit Amerikan të Alergjisë, Astmës dhe Imunologjisë, 90 përqind e kollitjeve të vazhdueshme ose kronike shkaktohen nga një nga kushtet e mëposhtme:
– astma, bronkiti kronik
– GERD, pika pas hundës
– pirja e duhanit
Një kollë kronike mund të jetë gjithashtu një shenjë e një gjendjeje më serioze:
– fibroza cistike, sarkoidoza
– COPD, kanceri i mushkërive
Komplikimet e mundshme të një kollë të vazhdueshme janë:
– dhimbje koke, marramendje
– çrregullimi i gjumit
– kontroll i vështirë i fshikëzës
– të fikët
Në shumicën e rasteve, kolla do të largohet vetë, ose kur diagnostikohet sëmundja e zakonshme themelore. Ndonjëherë një kollë mund të jetë një shenjë e një gjendjeje më serioze ose themelore.
Kur është e nevojshme për të vizituar mjekun?
– keni një kollë të vazhdueshme që zgjat më shumë se tetë javë pas sëmundjes fillestare
– keni një kollë të vazhdueshme që vazhdon të kthehet
– keni një kollë të vazhdueshme pa simptoma të tjera
– ju keni një kollë e shpeshtë që shkakton shfaqjen e gjakut ose mukusit të kuq.
Shëndet
Shijoni vjeshtën me 5 ushqime kryesore për energji dhe shëndet
Published
3 hours agoon
November 5, 2025By
UBT News
Vjeshta është stina ideale për fruta, perime dhe ushqime nëntokësore që ndihmojnë në humbjen e kilogramëve, mbrojtjen e zemrës dhe forcimin e imunitetit.
Kungulli i artë – i njohur si mbreti i vjeshtës, mund të përdoret në byrek, supa apo ëmbëlsira. Mund të piqet në furrë dhe të shoqërohet me kajmak dhe arra, duke shijuar vlerat e tij të pasura ushqyese.
Kërpudhat – të pasura me vitaminë B, selenium, zink dhe kalium, ofrojnë energji, pak kalori dhe mbrojnë zemrën falë vlerave antioksiduese.
Lulelakra – një perime super e shëndetshme me vitamina B, C, K, Omega-3 dhe fibër. Përmban sulforafan, substancë që ndihmon në luftimin e qelizave të dëmshme dhe përmirëson tretjen.
Molla – fruti i shëndetshëm që mbron zemrën dhe ul rrezikun e diabetit tip 2. Konsumi i dy mollëve në ditë përmirëson kolesterolin dhe ul sheqerin në gjak.
Dardha – e pasur me fibër, vitamina B2, C, E, bakër, kalium dhe antioksidantë. Konsumimi i saj, veçanërisht me lëkurë, ndihmon në rregullimin e sheqerit dhe mirëmbajtjen e peshës trupore.
Vjeshta sjell bollëk të ushqimeve që janë të shijshme dhe njëkohësisht të dobishme për shëndetin. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studim: Konsumimi i tepërt i pijeve të ëmbla mund të lidhet me rënien e flokëve
Published
4 hours agoon
November 5, 2025By
UBT News
Një studim i ri sugjeron se konsumimi i madh i pijeve të ëmbla mund të lidhet me rrezik më të lartë për rënien e flokëve.
Dieta dhe ushqimi luajnë rol në shëndetin e flokëve, veçanërisht marrja e mjaftueshme e vitaminës D dhe hekurit, ndërsa kufizimi i alkoolit e pijeve të gazuara mund të jetë i dobishëm, shkruajnë studiuesit nga Universidade do Porto në Portugali, raporton The Independent.
Këto përfundime bazohen në të dhëna të mbledhura, sipas të cilave konsumimi i pijeve të ëmbla lidhet me rrezik më të lartë të rënies së flokëve, sidomos te burrat. Inflamacioni i shkaktuar nga sheqernat e thjeshta shihet si një nga faktorët që kontribuon në këtë dukuri.
Një studim i vitit 2023 nga Universiteti Tsinghua tregoi se konsumimi i 11 kënaçeve pije të ëmbla në javë (mbi 3,500 ml) rrit rrezikun e rënies së flokëve te burrat. Autorët theksuan se të dhënat ishin të vetëraportuara nga 1,028 pjesëmarrës, ishte e vështirë të përcaktohej një lidhje shkakësore direkte.
Studimet tjera e kanë përforcuar këtë lidhje. Një kërkim i vitit 2016 tregoi se ushqimet e përpunuara me sheqerna të thjeshta mund të jenë faktor indirekt i lidhur me rënien e flokëve, pasi rrisin prodhimin e sebumit — substancë yndyrore që hidraton skalpin dhe flokët.
Teprica e sebumit krijon kushte për shumimin e baktereve, duke shkaktuar inflamacion dhe irritim që kontribuojnë në humbjen e flokëve.
Studiuesit sugjerojnë se ndërhyrjet në mënyrën e ushqyerjes janë të rëndësishme për parandalimin e menaxhimin e alopecisë e rënies së flokëve, theksojnë se nevojiten studime për të kuptuar këto lidhje dhe për të dhënë udhëzime të bazuara në prova për shëndetin e flokëve.
Rënia e flokëve lidhet me alopecinë androgjenetike, e njohur ndryshe si tullaci e trashëguar, që prek si burrat, ashtu edhe gratë.
Sipas Mayo Clinic, ekzistojnë trajtime efektive, duke përfshirë medikamentet si Propecia për burrat dhe Rogaine për të dy gjinitë, si dhe ndërhyrjet kirurgjikale. Në disa raste, flokët mund të rriten përsëri edhe pa trajtim.
Marrja e mjaftueshme e vitaminës D lidhet me uljen e ashpërsisë së alopecisë e përmirësimin e rritjes së flokëve. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A i’a vlen të lahet orizi para gatimit?
Published
6 hours agoon
November 5, 2025By
UBT News
Ekspertët shprehin se larja e orizit bën një ndryshim të dukshëm, sidomos tek orizi kokërr gjatë.
Shpëlarja largon papastërtitë e grumbulluara gjatë paketimit dhe, më e rëndësishmja, eliminon niseshten që mbulon sipërfaqen e kokrrës dhe shkakton ngjitjen e tij.
Për shpëlarjen mund të përdoret një enë qelqi ose një kullesë. Në fillim, uji i larjes do të duket i turbullt, por pas disa shpëlarjesh ai do të bëhet i pastër. Ky proces ndihmon që pilafi të jetë i lirë dhe kokrrat të mos ngjiten me njëra-tjetrën.
Megjithatë, ky rregull nuk vlen për gatime si rizoto me perime ose mish, ku orizi duhet të jetë më i qullët dhe kremoz.
Kremoziteti i rizotos mbështetet pikërisht në niseshten e sipërfaqes së kokrrës.
Ekspertët theksojnë se në disa paketime, orizi mund të përzihet me shtresë pluhuri për të parandaluar lagështinë.
Ky pluhur zakonisht nuk është i dëmshëm, por nuk është i dëshirueshëm në gatim.
Ekziston edhe një debat se larja e orizit largon disa ushqyes. Megjithatë, orizi i bardhë është i përpunuar dhe i pastruar nga shumica e nutrientëve, prandaj larja nuk ka një ndikim të madh në këtë aspekt. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Avokado: sekret i natyrës për çrregullimet hormonale
Published
8 hours agoon
November 5, 2025By
UBT News
Edhe pse avokado ka mbërritur më vonë në tregun tonë krahasuar me Evropën dhe pjesë tjera të botës, ai është bërë shpejt një nga frutat më të çmuara për shëndetin.
Ky frut i mrekullueshëm mund të ndihmojë në rivendosjen e ekuilibrit hormonal, humbjen e peshës dhe mbrojtjen kundër kancerit.
Përmirëson shëndetin e zemrës
Ndihmon në balancimin e lipideve në gjak falë acideve yndyrore të shëndetshme që përmban. Një avokado mesatare përmban 71% acide yndyrore mono të ngopura, 13% poli të ngopura dhe 16% të ngopura. Konsumi i rregullt përmirëson qarkullimin e gjakut e ndihmon në pastrimin e arterieve dhe venave.
Lëkurë dhe flokë të shëndetshëm
Vitamina dhe acidet Omega-3 tek avokado mbajnë lëkurën të shëndetshme, ndihmojnë në balancimin e nivelit të sebumit. Avokado është hidratues i shkëlqyer për skalpin dhe flokët, ndërsa luteina që përmban mbron dhe forcon shikimin.
Parandalon kancerin
Sipas një studimi të publikuar në Journal of Nutrition and Cancer, fitokimikët në avokado kanë efekt të fuqishëm dhe ndihmojnë në mbështetje të trajtimeve për pacientët me kancer të gojës. Po ashtu, antioksidantët karotenoidë të avokados mund të pengojnë rritjen e qelizave kancerogjene të lëkurës.
Ndihmon në humbjen e peshës
Dietat e varfra në karbohidrate, por të pasura me yndyrna të shëndetshme, përshpejtojnë rënien nga pesha. Për këtë arsye, avokado është një shtesë ideale në regjimet dobësuese.
Balancimi i hormoneve
Acidet yndyrore esenciale që gjenden tek avokado ndihmojnë natyrshëm në balancimin e çrregullimeve hormonale dhe ndikojnë pozitivisht në funksionin riprodhues dhe atë njohës. /A.Z/UBT News/
Gjumë me ndërprerje natën, historia dhe shkenca që mund t’ju habisë
Halsey përfundon në urgjencë pas koncertit në Boston
U mbajt Mbledhje Komemorative në nder të Prof. Dr. Faton Kabashit në UBT Prizren
Shijoni vjeshtën me 5 ushqime kryesore për energji dhe shëndet
A$AP Rocky dhe Rihanna, çifti i parë që marrin të dy çmimin Ikonë e Modës
Trump i godet prodhuesit japonezë, Toyota regjistron rënie fitimi
Studim: Konsumimi i tepërt i pijeve të ëmbla mund të lidhet me rënien e flokëve
Si të zgjidhni mes serumeve dhe kremrave për zonën rreth syve?
Kosova heton tentim-vrasjen e një zyrtari të BE-së
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
