Lajmet
8% e kosovarëve të prekur me diabet, diagnostikimi në faza të vonshme
Sëmundja e diabetit ndër më t1% përhapurat në vendin tonë.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiRreth 8 për qind e njerëzve në Kosovë vuajnë nga sëmundja kronike e diabetit, ndërsa lloji më i përhapur i kësaj sëmundje është TIP-2. Me qëllim që të ofrohen medikamente më të përshtatshme për trajtim të diabetit tani po punohet edhe në zgjerimin e barnave të listës esenciale për këtë sëmundje.
Drejtoresha e Klinikës së Endokrinologjisë, Merita Emini-Sadiku u shpreh se mbi 90% e pacientëve në këtë klinikë u takojnë atyre me diabet, ndërsa deri në 900 pacientë në vit marrin trajtim spitalor për këtë sëmundje. Sipas saj, sëmundja e diabetit, që ndryshe njihet si e sheqerit, është ndër sëmundjet më të përhapura në vendin tonë.
“Në Klinikën e Endokrinologjisë dominojnë pacientët me diabet, mbi 90% janë pacientë që kanë sëmundje me sheqerin, kryesisht me diabet TIP 2, diku 95 % të atij 90%, pjesa tjetër e kemi diabetin e të rinjve që kanë qenë një kohë mosha fëmijërore që vazhdojnë edhe në moshë të pjekur ta kenë diabetin. Po ashtu kemi diabet gistacional dhe forma të tjera shumë të rralla. Diabeti TIP 2 dominon si në tërë botën edhe në Kosovë , ne si klinikë i kemi 800-900 pacientë brenda vitit, ndërsa rreth 12 mijë vizita specialistike që realizohen në dy ambulanca specialistike ku çdo ditë nga 4 endokrinologë japin shërbime për popullatën… Është shumë e përhapur një prej sëmundjeve kronike me numër më të madh në vend pas sëmundjeve kardovaksulare, nga sëmundjet kronike është diabeti, nuk është çudi që mbi 60% e pacientëve tanë kanë komplikime kardiovaskulare, mbi 50% probleme neurologjike, ky është një shqetësim sepse këta pacientë janë të predispozuar për të pas ulçera të këmbëve edhe këta pacientë mund të përfundojnë në kirurgji vaskulare”, theksoi ajo.
Në Kosovës pacientët me diabet kryesisht ata të TIP-it 1 ende nuk marrin trajtim me pompa insulinike, ndërsa shiritat për matjen e glikemisë ende nuk janë siguruar nga institucionet shtetërore, por pacientët detyrohen t’i sigurojnë vetë.
Endokrinologia Emini-Sadiku thotë se Klinika e Endrokrinologjisë pranë QKUK-së ofron kushte për trajtim të kësaj sëmundje.
“Ne ende në Kosovë nuk kemi trajtimin me pompa insulinike për pacientët që janë të rinjtë me diabet TIP 1, nuk kemi sigurim të shiritave për matjen e glikemisë kjo i kushton edhe shtetit sepse diabeti është sëmundje e kushtueshme, mirëpo së paku tu lehtësohet gjendja disa kategorive të cilat janë më vulnerabile moshat e shtyra tu jepen shirita nga qeveria apo komuna. T’u lehtësohet gjendja”, vijoi ajo.
Trajtimi me insulina është gjithmonë prezent, ndërsa trajtimet e tjera me medikamente siç janë për shembull sot në botë që u jepet shumë përkrahjes dhe GLP.
Kryetari i Shoqatës së Endokrinologëve dhe Diabetologëve, Bardhyl Gashi u shpreh se deri 15% e pacientëve në Kosovë që vuajnë nga diabeti janë të varur nga insulinat. Gashi tregon se në vendin tonë diagnostikimi i kësaj sëmundjeje bëhet në faza më të vonshme, prandaj thekson nevojën për edukim dhe vetëdijesim rreth diabetit.
“Diabeti është një sëmundje kronike e cila është e shprehur deri në 10% të popullatës duke u nisur prej asaj që në Kosovë jemi moshë e re dhe në Kosovë e kemi diku rreth 8%… Diku 10 apo 15% e të sëmurëve që janë me diabet tek ne janë të varur prej insulinës. Po ashtu, kemi edhe pacientë me diabet TIP 1, numrin e saktë nuk e di sa është, por kemi edhe shumë prej tyre…. Pacientët vijnë zakonisht pas një kohe të gjatë që e kanë diabetin kur fillon me humb peshë, apo kur paraqiten disa simptoma që janë të padurueshme si etja, urinimi i shtuar edhe ata kanë oreksin e shtuar”, theksoi ai.
Sipas Gashit, pacientët që ballafaqohen me sëmundjen e sheqerit marrin trajtim meritor, derisa insulinat sigurohen falas nga shteti. Ai thekson se po punojnë për zgjerimin e barnave nga lista esenciale për trajtim të kësaj sëmundje.
“Shumica marrin trajtim meritor për arsye se ne në kuadër të QKUK në Prishtinë kemi edhe ambulanta specialistike ku vijnë dhe vizitohen pacientët dhe aty mjekohen dhe po ashtu edhe në qytetet e tjera janë të organizuar mirë… Nga komunikimet me pacientë e di që furnizimi me insulina është i mirë… edhe antibiotik oral kanë një sasi që janë në listën esenciale, por ne jemi duke punuar që atë listë esenciale ta zgjerojmë edhe më tepër… Po punojmë që ta zgjerojmë listën e antidiabetikëve oralë që të kenë edhe disa preparate që kanë dalë të reja që të mund t’i fusim në listën esenciale edhe pse e dimë që diabeti nuk është problem si diabet, por problemi kryesor është komplikimet kronike të diabetit duke u nisur nga ajo se sulmon syrin, veshkë, zemrën, enët e gjakut dhe fijet nervore. Dhe për shkak të preventimit të invaliditetit është shumë më mirë të mjekohet me kohë diabeti se do të kemi një kosto më të lirë”, theksoi ai.
Në kuadër të Javës së Diabetit do të mbahet edhe Kongresi i Katërt i Mjekësisë Diabeti MELIT- Qasja Interdisiplinare e cila do të zgjas dy ditë dhe do të nis nga 18 nëntori 2022.
Ndryshe, diabeti apo sëmundja e sheqerit është një sëmundje kronike që karakterizohet nga rritja e nivelit të glukozës apo sheqerit në gjak dhe çrregullimi i prodhimit të insulinës. Nëse organizmi nuk ka mundësi të prodhojë insulinë kemi diabet TIP 1, ose nëse prodhimi është i pamjaftueshëm apo ka pamundësia të veprimit të insulinës në qelizat e organizmit kemi diabet TIP 2.
Për të shmangur diabetin, rekomandohet ushqimi i shëndetshëm, aktivitete fizike të përditshme dhe shmangia e pirjes së duhanit.
Bota
Komiteti i OKB-së: Metodat e luftës të Izraelit ngjasojnë me gjenocid
Published
5 hours agoon
November 14, 2024By
UBT NEWSKomiteti i posaçëm i Kombeve të Bashkuara ka akuzuar Izraelin për përdorimin e metodave lufte që përkojnë me karakteristikat e gjenocidit gjatë operacioneve të tij ushtarake në Rripin e Gazës. Në një raport të publikuar më 14 nëntor 2024, komiteti theksoi se veprimet e Izraelit, përfshirë “përdorimin e urisë si metodë lufte” dhe shkatërrimin e shërbimeve themelore, po shkaktojnë një katastrofë të madhe humanitare dhe mjedisore në këtë rajon.
Komiteti, i cili ka hetuar për dekada shkeljet e të drejtave të njeriut në territoret palestineze, shprehu shqetësimin e tij për numrin e madh të viktimave civile dhe kushtet e jetesës për palestinezët. Sipas raportit, Izraeli ka shkaktuar vdekje, uri dhe lëndime të rënda përmes rrethimit të Gazës, pengimit të ndihmave humanitare dhe sulmeve të shënjestruara, pavarësisht thirrjeve të vazhdueshme nga OKB-ja dhe urdhrave të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.
Në raport, Komiteti i OKB-së tha se metodat e luftës që përdor Izraeli “përkojnë me karakteristikat e gjenocidit”, duke përfshirë përdorimin e urisë si një “armë” dhe ndëshkimin kolektiv të popullsisë palestineze. Dëshmitë nga terreni tregojnë se veriu i Gazës është përfshirë nga një situatë ekstreme urie, e cila po përkeqësohet me kalimin e kohës.
Një tjetër çështje e ngritur nga komiteti është shkatërrimi i infrastrukturës thelbësore të Gazës, përfshirë sistemet e ujit, kanalizimeve dhe furnizimin me ushqime. Raporti nënvizon se bombardimet ajrore izraelite kanë shkatërruar mbi 25,000 tonë mjete shpërthyese, një sasi që është e barabartë me dy bomba bërthamore, duke shkaktuar një krize mjedisore dhe shëndetësore që do të ketë pasoja afatgjata për brezat e ardhshëm.
Komiteti shprehu gjithashtu shqetësim për përdorimin e inteligjencës artificiale nga Izraeli për avancimin e sistemeve të tij të shënjestrimit gjatë operacioneve ushtarake. Ky përdorim i teknologjisë ka ngritur pyetje rreth ndikimit të saj në shkallën dhe precizitetin e sulmeve, që shpesh kanë shënjestruar civilët dhe objektet civile.
Në fund, Komiteti i OKB-së bëri thirrje për një reagim urgjent nga shtetet e tjera për të ndërprerë luftën dhe për të ushtruar presion ndaj Izraelit, duke theksuar se disa shtete po vazhdojnë të ofrojnë mbështetje ushtarake dhe ndihmë tjetër, pavarësisht shkeljeve të drejta të njeriut dhe shkatërrimeve të shkaktuara në Gaza./REL/
Bota
Kroacia planifikon të blejë 394 raketa HIMARS me rreze veprimi deri në 80 km
Published
5 hours agoon
November 14, 2024By
UBT NEWSKroacia ka njoftuar planet për blerjen e një sërë raketash GMLRS, me rreze veprimi deri në 80 km, për sistemin raketor HIMARS, një hap i rëndësishëm në modernizimin e forcave të saj të armatosura. Sekretari i Shtetit në Ministrinë e Mbrojtjes, Branko Hrg, ka bërë të ditur se do të blihen gjithsej 394 raketa GMLRS, që janë pjesë e një marrëveshjeje të mundshme për forcimin e kapaciteteve ushtarake të Kroacisë.
Hrg shpjegoi se ky prokurim është pjesë e një iniciative më të gjerë për modernizimin e ushtrisë kroate, duke theksuar rëndësinë e rritjes së ndarjes së fondeve për mbrojtjen. Ai bëri një krahasim me vitin 2016, duke theksuar se buxheti për mbrojtjen ka pësuar një rritje prej 142% që nga ajo periudhë. “Aktualisht, ne jemi në përputhje me standardet e NATO-s për ndarjen e fondeve, me 2% të GDP-së për mbrojtjen dhe 20% për pajisjet ushtarake,” tha Hrg.
Në lidhje me blerjen e raketave për HIMARS, Hrg nënvizoi se sistemi HIMARS është një nga teknologjitë më moderne dhe se, si pjesë e bashkëpunimit me Shtetet e Bashkuara, procesi i prokurimit është i qartë dhe i njohur. Ai e përshkroi HIMARS si një sistem shumë efikas dhe të besueshëm për forcën e tij raketore.
Kur u pyet se pse Kroacia nuk ka vendosur të blejë raketa me rreze më të gjatë, si ER GMLRS apo ATACMS, Hrg e sqaroi këtë duke theksuar se Kroacia nuk ka “afinitete sulmi” dhe nuk ka nevojë për raketa me rreze të gjata që mund të mbulonin territore të largëta. Megjithatë, ai nuk e përjashtoi mundësinë e blerjes së këtyre raketave në të ardhmen, duke lënë hapësirë për mundësi të tjera nëse situata strategjike kërkon një ndryshim të kursit.
Ky hap i Kroacisë për të forcuar kapacitetet e saj ushtarake është një pjesë e përpjekjeve të vazhdueshme të vendit për të rritur standardet e mbrojtjes dhe për të kontribuar më shumë në sigurinë e përgjithshme të Aleancës së NATO-s, duke i dhënë prioritet teknologjive moderne dhe sistemeve raketore efikase./UBTNews/
Lajmet
BE-ja e gjobit Meta-n me gati 800 milionë euro për praktika “abuzive”
Published
6 hours agoon
November 14, 2024By
UBTnewsKomisioni Evropian e ka gjobitur të enjten Meta-n, kompaninë që zotëron Facebook-un, me 797.72 milionë euro, për shkak të praktikave abuzive nga të cilat përfitoi tregu online në Facebook, i njohur si Martkerplace.
“Komisioni Evropian e gjobiti Meta-n… për shkeljen e rregullave të BE-së duke e lidhur shërbimin e vet online për reklama të klasifikuara, Facebook Marketplace, me rrjetin e vet social personale, Facebook, dhe duke vendosur kushte të padrejta komerciale ndaj shërbimeve të tjera online për reklama të klasifikuara”, tha Komisioni Evropian.
Meta njoftoi se do të ankohet ndaj këtij vendimi, por në ndërkohë, do të bashkëpunojë dhe do të punojë pa humbur kohë për të gjetur zgjidhje për adresimin e çështjeve të ngritura.
Ky vendim i Komisionit Evropian vjen dy vjet pasi ai e kishte akuzuar gjigantin amerikan të teknologjisë se i kishte dhënë përparësi të padrejtë shërbimit të vet për reklama të klasifikuara, Facebook Marketplace, duke i bashkuar dy shërbimet.
Bashkimi Evropian nisi një hetim formal ndaj dyshimeve për sjellje kundër konkurrencës nga Facebook në qershor 2021. Në dhjetor 2022, BE-ja ngriti shqetësime se Meta e lidh rrjetin e vet social mbizotërues, Facebook, me shërbimet e veta online për reklama të klasifikuara.
Facebook e lansoi tregun online Marketplace në vitin 2016 dhe e zgjeroi atë në disa vende evropiane një vit më pas.
BE-ja argumenton se Meta ua imponon Facebook Marketplace njerëzve të cilët e përdorin Facebook-un me një “lidhje” të jashtëligjshme, por Meta tha se ky argument e shpërfill faktin se përdoruesit e Facebook-ut mund të zgjedhin nëse duan të shkojnë në Marketplace, dhe shumë prej tyre nuk e bëjnë.
Meta tha se Komisioni Evropian pretendoi se Marketplace ka mundësi ta pengojë rritjen e tregjeve të mëdha të reja online në BE, por nuk gjeti prova për të dëshmuar se kjo i dëmton konkurrentët.
Lajmet
Etiopia regjistron 7.3 milionë raste malarie për gati 10 muaj
Published
6 hours agoon
November 14, 2024By
UBTNewsMë shumë se 7.3 milionë njerëz u diagnostikuan me malarie dhe 1.157 vdekje u raportuan në Etiopi nga 1 janari deri më 20 tetor, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Në raport thuhet se ky është numri më i lartë i rasteve vjetore të regjistruara në shtatë vjetët e fundit të shkaktuara nga pickimi i mushkonjave femra të infektuara Anopheles.
Transmetimi i malaries është gjithashtu i mundur përmes transfuzionit të gjakut, transplantimit të organeve ose ndarjes së gjilpërave ose shiringave të kontaminuar me gjak të infektuar. Sëmundja gjithashtu mund të transmetohet nga nëna te fëmija para ose gjatë lindjes.
Malaria paraqet një sfidë të rëndësishme të shëndetit publik në Etiopi, ku afërsisht 75% e masës tokësore konsiderohet të jetë endemike e sëmundjes, tha OBSH.
“Rreth 69% e popullsisë në këto zona përballen me rrezikun e infeksionit ku shpërthimet periodike kontribuojnë në deri në 20 për qind të vdekjeve në mesin e fëmijëve nën moshën pesë vjeç,” thuhet në raport.
OBSH tha se po ofron mbështetje për Ministrinë e Shëndetësisë së Etiopisë në koordinimin e përpjekjeve të reagimit ndaj malaries përmes platformave të integruara së bashku me një strukturë të menaxhimit të incidenteve shumë emergjente.
Keni dëgjuar për larjen e trefishtë të flokëve? Ja çfarë duhet të dini për këtë metodë
Claude Monet dhe revolucioni i dritës: 184 vjet pikturë impresioniste!
Dardanët arrijnë në Bukuresht!
Foda, i drejtpërdrejtë: Vetëm fitorja bën punë për vendin e parë!
Komiteti i OKB-së: Metodat e luftës të Izraelit ngjasojnë me gjenocid
Ide fantastike për një drekë të shijshme
Kroacia planifikon të blejë 394 raketa HIMARS me rreze veprimi deri në 80 km
Gladiatorët: Colosseumi si paraardhës i Reality TV?
Mafia, tortura dhe krimet e vërteta: Muzetë evropianë që zbulojnë botën e errët të krimit!
Të kërkuara
-
Bota2 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman