Aktualitet

​Ekspertët evropianë të energjisë paralajmëron rrezikun e investimeve hidroenergjetike në Evropën Juglindore

Energjia hidrike, së bashku me qymyrin, ka luajtur tradicionalisht një rol të madh në Evropën Juglindore.

Published

on

Investimet e mëdha të hidrocentraleve në të gjithë Evropën Juglindore po përballen me rreziqe të larta dhe ritme të ulëta realizimi, thuhet në raportin e ri kërkimor të rrjetit të organizatave CEE Bankwatch, EuroNatur, Riverwatch dhe WWF Adria, të publikuar sot, në të cilin janë identifikuar nëntë raste të projekteve me risk të lartë.

Edhe pse qindra hidrocentrale të vogla të cilat janë shumë të dëmshme për biodiversitetin janë ndërtuar në të gjithë rajonin në dekadën e fundit, përpjekjet për të ndërtuar hidrocentrale të gjelbra më të mëdha se 10 MW kanë qenë kryesisht të pasuksesshme, me vetëm Shqipërinë dhe Slloveninë që ia dolën ta bëjnë këtë.

Cenueshmëria ndaj thatësirës, çështjet ligjore, rritja e rezistencës publike dhe mungesa e financimit janë ndër faktorët që kanë ndaluar një mori projektesh të mëdha hidroenergjetike në vitet e fundit, duke përfshirë dy në lumin Vjosa në Shqipëri, dy në Parkun Kombëtar të Mavrovës në Maqedoninë e Veriut dhe disa në lumenjtë Moraça dhe Vrbas në Mal të Zi dhe Bosnje-Hercegovinë.

Energjia hidrike, së bashku me qymyrin, ka luajtur tradicionalisht një rol të madh në Evropën Juglindore, por ndryshimi i klimës po e sfidon këtë rol. Shqipëria ka shtuar rreth 600 MW në termocentrale të mëdha dhe disa qindra megavat termocentrale më të vogla që nga viti 2010, megjithatë prodhimi mesatar i hidrocentraleve mezi u rrit midis 2010 dhe 2020. Madje në Bosnje dhe Hercegovinë, Kroaci dhe Mal të Zi, të cilat shtuan vetëm hidrocentrale të vogla, gjenerimi mesatar është pakësuar.

Të patrazuar, qeveritë dhe ndërmarrjet e rajonit janë të prira për të ndërtuar hidrocentrale edhe më të mëdha. Bosnja dhe Hercegovina është veçanërisht ambicioze, duke planifikuar të paktën 12 diga të mëdha, pavarësisht dështimit të saj për të përfunduar një fabrikë të vetme të madhe të gjelbër në dekadën e fundit.

Financimet po bëhen më të pakta pasi Banka Evropiane e Investimeve, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim dhe KfW e Gjermanisë janë bërë më të kujdesshme kohët e fundit, duke lënë bankat kineze dhe turke, si dhe Korporatën Ndërkombëtare Financiare të Zhvillimit të ShBA-së (DFC), ndër të paktët që janë të gatshëm të vënë bast në një sektor kaq të rrezikshëm.

Megjithatë, pavarësisht se kompanitë kineze janë përfshirë në disa projekte në Bosnje dhe Hercegovinë, duke përfshirë uzinën e Ulogut në Neretvën e Epërme, një seri prej tre termocentralesh në Bistricë dhe potencialisht edhe tri centrale të tjera në Drinën e Epërme – i vetmi financim i konfirmuar kinez është për impiantin e diskutueshëm të Dabarit 160 MW, për të cilin në janar të këtij viti u nënshkrua një kredi prej 180 milionë euro nga Eximbank.

Pippa Gallop, nga CEE Bankwatch Network – ka thënë se prodhimi i hidrocentraleve në rajon po shkon lart e poshtë si një “yo-yo” për shkak të ndryshimeve klimatike, duke e bërë të kotë shtimin e më shumë digave.

Kjo është më e dukshme në vende si Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia dhe Mali i Zi që tashmë janë mjaft të varura nga hidrocentralet. Është krejtësisht e pakuptueshme që në fund të vitit 2021, Mali i Zi kishte vetëm 2.5 MW të instaluar fotovoltaikë diellorë. Diversifikimi i burimeve të rinovueshme dhe një rritje serioze e efiçencës së energjisë është urgjentisht e nevojshme”.

Ndërkohë, Amelie Huber, nga Fondacioni EuroNatur – tha gjithashtu se investitorët e hidrocentraleve vazhdojnë të joshen nga perspektivat e një burimi energjie falas që është gjithmonë i disponueshëm.

Por hidroenergjia ka pushuar prej kohësh së qeni kjo: tejkalimi i afateve kohore dhe kostos janë rend i ditës, veçanërisht kur bëhet fjalë për hidrocentrale të mëdha dhe rrjedha e lumenjve nuk është më e besueshme. Dhe ndikimi shumë negativ i hidrocentraleve në biodiversitetin e sistemeve lumore duhet të merret parasysh. Vendet, sistemet energjetike të të cilave varen nga hidrocentralet do të paguajnë një çmim të lartë pasi ndikimet e ndryshimeve klimatike intensifikohen dhe thatësirat dhe përmbytjet bëhen më të shpeshta”.

Ulrich Eichelmann nga Riverwatch tha gjithashtu se përveç aspekteve të lidhura me energjinë që flasin kundër bllokimit të lumenjve të Ballkanit, ekziston edhe fakti se lumenjtë si Neretva, Drina dhe të tjerë janë me vlerë të jashtëzakonshme ekologjike.

A do të guxonit të shkatërroni pyjet e fundit të mbetura të vjetra për të prodhuar pelet? Ne do të bënim të njëjtën gjë me këta lumenj, nëse do t’i lejonim që atyre t’u vendosen diga. Për fat të mirë, njerëzit po e kuptojnë gjithnjë e më shumë vlerën e vërtetë të lumenjve të Ballkanit dhe po i kundërshtojnë gjithnjë e më shumë projektet e digave dhe po i fitojnë këto beteja”, tha Eichelmann.

Continue Reading

Aktualitet

Nga nutricioni te bioteknologjia: UBT përgatit profesionistët e së ardhmes në industrinë ushqimore

Published

on

UBT njofton se ka mbetur edhe një numër i kufizuar vendesh të lira për studentët e rinj që dëshirojnë të regjistrohen në programin Shkencat e Ushqimit dhe Bioteknologji, një drejtim unik dhe inovativ në arsimin e lartë në Kosovë dhe rajon.

Ky program ndërthur në mënyrë të balancuar nutricionin, teknologjinë ushqimore dhe bioteknologjinë, duke përgatitur profesionistë që do të jenë në pararojë të zhvillimit të produkteve ushqimore të shëndetshme, të qëndrueshme dhe inovative. Studentët përfitojnë nga mësimdhënia moderne, laboratorët e avancuar, praktikat profesionale dhe bashkëpunimet me industrinë ushqimore, duke u pajisur me njohuri dhe aftësi që garantojnë punësim dhe sukses në tregun vendor e ndërkombëtar.

Përmes këtij programi, UBT synon të formojë gjeneratën që do të udhëheqë transformimin e industrisë ushqimore, duke sjellë zgjidhje të reja për shëndetin publik, cilësinë e ushqimit dhe inovacionin shkencor.

Vendet janë të kufizuara, ndaj të interesuarit ftohen të aplikojnë sa më parë përmes platformës zyrtare: APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

Formimi i profesionistëve që udhëheqin në sport, rehabilitim dhe shëndet publik – Studio Master në Shëndet dhe Aktivitet Fizik në UBT

Published

on

UBT po udhëheqë në fushën e arsimit të lartë me programe të avancuara studimi, duke ofruar mundësi unike për studentët që duan të ndërtojnë një karrierë profesionale në shëndet dhe sport. Një prej këtyre programeve është Master në Shëndet dhe Aktivitet Fizik, i cili synon të formojë profesionistë të kualifikuar për të promovuar mirëqenien, për të parandalur sëmundjet dhe për të ndihmuar në rehabilitimin fizik e psikosocial të individëve.

Ky program u jep studentëve njohuri të thelluara mbi fiziologjinë e ushtrimeve, biomekanikën, ushqyerjen sportive dhe rehabilitimin pas lëndimeve, duke i aftësuar ata të dizajnojnë dhe të zbatojnë programe të personalizuara për individë dhe grupe të ndryshme.

Laboratorë modernë dhe pajisje të avancuara

Përmes laboratorëve të specializuar dhe pajisjeve moderne për testime fizike e matje të performancës, studentët e këtij programi zhvillojnë aftësi praktike të nivelit më të lartë. Kjo i përgatit ata për punësim në qendra sportive, klinika shëndetësore e rehabilituese, institucione arsimore, organizata publike e private, si dhe ekipe profesionale brenda dhe jashtë vendit.

Objektivat kryesore të programit përfshijnë:

  • Edukim të avancuar mbi përfitimet e sportit dhe aktivitetit fizik për shëndetin.
  • Zhvillimin e qasjeve të bazuara në prova për menaxhimin e sëmundjeve kronike dhe promovimin e mirëqenies mendore e fizike.
  • Përgatitjen e studentëve për të krijuar programe të personalizuara shëndetësore.
  • Nxitjen e kohezionit social përmes sportit dhe aktivitetit fizik.
  • Promovimin e kërkimeve shkencore dhe inovacionit në fushën e sportit dhe shëndetit publik.

Struktura e studimeve

Programi Master është i ndërtuar mbi një qasje multidisiplinare, duke kombinuar njohuri nga shkencat sportive, mjekësore dhe sociale. Në vitin e parë, studentët ndjekin lëndë bazë mbi shkencat sportive dhe lidhjen e tyre me shëndetin mendor dhe fizik. Në vitin e dytë, programi ndahet në pesë fusha kryesore:

  • Lifestyle training – Aktiviteti fizik si mënyrë jetese
  • Ages of life – Jetëgjatësia dhe aktivitetet fizike për grupmosha të ndryshme
  • Disease and disability – Aktiviteti fizik për sëmundjet kronike dhe personat me nevoja të veçanta
  • Social mediation – Roli i sportit në shoqëri dhe ndërtimin e kohezionit social
  • Research – Kërkime shkencore dhe inovacion në fushën e sportit dhe shëndetit

Gjithashtu, gjatë vitit të dytë studentët zhvillojnë praktikë profesionale në institucione të ndryshme, duke u lidhur drejtpërdrejt me tregun e punës. Në fund të programit, ata përzgjedhin një temë të hulumtimit për punimin e diplomës master, e cila lidhet me fushën e specializimit të tyre.

Rezultatet e pritshme të të diplomuarve

Të diplomuarit nga ky program do të jenë të aftë të:

  • Analizojnë profilin shëndetësor të popullatave dhe të zbatojnë programe të përshtatura për grupe të ndryshme.
  • Hartojnë dhe monitorojnë programe trajnimi dhe rehabilitimi të personalizuara.
  • Zbatojnë metoda shkencore dhe analiza statistikore për të mbështetur vendimmarrjen në shëndet publik dhe sport.
  • Përdorin teknika të avancuara për të përmirësuar performancën fizike dhe mirëqenien mendore.

Ky program Master është një mundësi unike për të gjithë ata që duan të kombinojnë pasione sportive, shkencë dhe shëndet publik, duke krijuar një ndikim pozitiv si në jetën individuale, ashtu edhe në atë komunitare.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

Ambasada e Italisë: Mirëpresim zgjedhjen e Dimal Bashës si kryeparlamentar

Published

on

Ambasada e Italisë në Kosovë ka uruar Dimal Bashën për zgjedhjen e tij në postin e kryeparlamentarit të Kuvendit të Kosovës.

“Ne mirëpresim zgjedhjen e Dimal Bashës si Kryetar i ri i Kuvendit të Kosovës dhe presim me padurim konstituimin e plotë të institucioneve dhe formimin e shpejtë të Qeverisë.”, ka shkruar Ambasada e Italisë në Kosovë në rrjetin social “X”.

Me 73 vota për, kujtojmë që Kuvendi i Kosovës zgjodhi Bashën si kryeparlamentar në tentimin e 58-të për konstituim të institucionit legjislativ.

Continue Reading

Aktualitet

Drejtori i ATK-së në takim me përfaqësues të Ambasadës së Mbretërisë së Bashkuar në Kosovë

Published

on

Drejtori i Përgjithshëm i Administratës Tatimore të Kosovës, z. Mentor Hyseni, priti sot në takim përfaqësues të Projektit për Ekipet e Përbashkëta Hetimore (EPH) të Ambasadës Britanike, në kuadër të një vizite njoftuese me z. Alan Edwards, mentor për EPH.

Gjatë takimit u diskutua për rëndësinë e bashkëpunimit institucional për fuqizimin e sundimit të ligjit dhe përmirësimin e efikasitetit në luftimin e krimit të organizuar dhe evazionit tatimor.

Z. Edwards ka një përvojë të gjatë profesionale në këtë fushë. Në rolin e tij të ri, ai do të mbështesë institucionet e zbatimit të ligjit përfshirë Administratën Tatimore të Kosovës në themelimin dhe funksionimin e EPH, duke kontribuar në krijimin e një precedenti të suksesshëm që do të lehtësojë trajtimin e rasteve të tjera në mënyrë më efektive.

Drejtori Hyseni vlerësoi lart këtë mbështetje, duke potencuar gatishmërinë e ATK-së për të qenë pjesë aktive në proceset e përbashkëta të bashkëpunimit ndërinstitucional që synojnë forcimin e integritetit dhe transparencës.

Continue Reading

Të kërkuara