

Shëndeti
Cilat vajra janë më të shëndetshëm për gatim dhe cilat duhet të shmangen?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiShumica e njerëzve përdorin një lloj vaji çdo ditë gjatë përgatitjes së ushqimit, dhe shpesh diskutohet se cili është më i shëndetshmi.
Nuk duhet të harrojmë se vaji nxehet gjatë gatimit, gjë që ndikon edhe në shëndet. Kjo pasi që vajrat e gatimit në një temperaturë të caktuar nuk janë më të njëjtat.
Këto janë llojet më të shëndetshme të vajit që mund të përdorni gjatë gatimit, por edhe llojet që duhet të shmangen, sipas portalit Healthline.
Vaj ulliri
Pika e vlimit për këtë vaj është 176 gradë C, e cila është një temperaturë e zakonshme në të cilën përgatiten shumica e enëve. Vaji i ullirit ka një reputacion të mirë, kryesisht sepse mund të përdoret në shumë mënyra. Për shkak të shijes delikate, mund ta përdorni për pjekje, zierje ose shtresa të ftohta.
Ky vaj është gjithashtu i pasur me vitaminë E, e cila vepron si një antioksidues. Acidi yndyror primar në vajin e ullirit është një yndyrë mono e pangopur e quajtur acid oleik, për të cilin studimet kanë treguar se mund të ketë veti antiinflamatore. Përveç kësaj, ky vaj përmban përbërësit antioksidues oleocantal dhe oleuropein, të cilët gjithashtu kanë veti antiinflamatore.
Kërkimet kanë zbuluar se vaji i ullirit përmban përbërës të shëndetshëm për zemrën dhe mund të ndihmojë në parandalimin e kushteve të tilla si mbipesha dhe diabeti i tipit 2.
Vaj avokado
Pika e vlimit për këtë vaj është 271 gradë Celsius, andaj është i shkëlqyeshëm të përdoret për tiganisje. Ka një aromë të butë avokado dhe mund të përdoret në mënyra të ndryshme, sikurse vaji i ullirit. Ky vaj ka vlera të ngjashme ushqyese si vaji i ullirit, dhe është i pasur me acid oleik, i cili është i shëndetshëm për zemrën.
Disa studime mbi kafshët kanë treguar se përbërësit në vajin e avokados mund të ndihmojnë në uljen e presionit të gjakut, kolesterolit të keq dhe triglicerideve. Përkatësisht, nivelet e larta të triglicerideve mund të rrisin rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës.
Vaji i avokados mund të lehtësojë inflamacionin në nyje, të rrisë aftësinë për të thithur lëndë të tjera ushqyese dhe mund të mbrojë qelizat nga dëmtimet radikale. Përveç kësaj, një studim tregoi se ky vaj ka të njëjtën vlerë ushqyese si në temperatura të larta ashtu edhe në temperatura të ulëta.
Vaj kokosi
Pika e vlimit për këtë vaj është 176 gradë Celsius. Ka disa polemika që lidhen me këtë lloj vaji. Përkatësisht, ky vaj përmban kryesisht yndyra të ngopura, të cilat shoqërohen me një rrezik në rritje të zhvillimit të sëmundjeve të zemrës. Por disa studime të tjera sugjerojnë që vaji i kokosit gjithashtu përmban përbërës të shëndetshëm që ndihmojnë në luftimin e inflamacionit dhe dëmtimit oksidues.
Vaj susami
Pika e vlimit për këtë vaj është 210 gradë Celsius. Përmban antioksidues të shëndetshëm në zemër sesamol dhe sesaminol, të cilat mund të kenë një larmi përfitimesh, përfshirë efektet e mundshme neuro-mbrojtëse kundër sëmundjeve të caktuara siç Parkinsoni.
Vaji i susamit është i shkëlqyeshëm për zierje, pjekje, madje edhe si salcë sallate. Ka një shije të butë me arra, kështu që mund të kombinohet lehtësisht me shumë pjata.
Vaj shafrani
Pika e vlimit për këtë vaj është 265 gradë Celsius. Përmban pak yndyrë të ngopur dhe një përqindje më të lartë të acideve yndyrore të pangopura. Një studim sugjeron që ky vaj mund të lehtësojë inflamacionin, të ndihmojë në kontrollimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe kolesterolit. Vaji i shafranit ka një shije neutrale kështu që është i mirë për marinadat, salcat dhe veshjet.
Vajrat për të shmangur
Jo të gjitha llojet e vajit duhet të përdoren për gatim, veçanërisht jo për gatim në temperatura të larta. Sidoqoftë, disa vajra rekomandohen vetëm për aplikime të ftohta.
Vajrat që nuk duhet të përdoren në gatim, në temperatura të larta, janë vaji i peshkut, algave, vaji farës së lirit dhe i palmës. Vaji i palmës është shumë i ngjashëm me atë të kokosit dhe problemi kryesor me përdorimin e tij është etik në natyrë, pasi prodhimi i vajit të palmës shoqërohet me shkatërrimin e pyjeve të shiut.
Shëndeti
Ushqimet më të mira për rigjenerimin e qelizave
Published
5 hours agoon
August 20, 2025By
UBT News
Trupi i njeriut është në gjendje të rigjenerohet në mënyrë natyrale dhe në intervale të caktuara. Lëkura rigjenerohet në 30 ditë, ndërsa rruazat e kuqe të gjakut në katër muaj.
Trupi shkarkon 50 miliardë qeliza, kjo aftësi rigjeneruese e trupit ka frymëzuar shkencëtarët në gjetjen e kurave për sëmundje të ndryshme dhe lëndime të gjymtyrëve. Superfuqia e organizmit i ka dhënë jetë Mjekësisë Rigjeneruese që synon të luftojë inflamacionin që ndodh në trup duke garantuar shëndetin.
Mjekësia Rigjeneruese bazohet tek një regjim i shëndetshëm ushqimor falë të cilit qelizat rigjenerohen më lehtë dhe inflamacioni zhduket shpejt.
Lidhja mes inflamacionit dhe rigjenerimit të qelizave
Inflamacioni shfaqet kur trupi pëson lëndim të caktuar, ai shkatërron qelizat dhe këto të fundit nuk e përfundojnë procesin e rigjenerimit. Për t’u ardhur në ndihmë qelizave, njeriu duhet të hajë ushqimet e duhura, siç janë frutat dhe perimet.
Njeriu mund ta dallojë lehtë nëse një ushqim lufton inflamacionin bazuar në ngjyrën që ka. Rregulli është që pjata e një vakti duhet të jetë e ylbertë. Ushqimet me ngjyrë portokalli si karrotat, janë të pasura me vitaminë A. Kjo vitaminë i vjen në ndihmë rigjenerimit të mushkërive e lëkurës. Ushqimet e gjelbra nga ana tjetër janë të pasura me kompleksin e vitaminave B, ndërsa ato të kuqet përmbajnë vitaminën C dhe antioksidantë.
Frutat e pyllit
Të pasura me antioksidantë e vitamina që zhdukin inflamacionin, mbështesin procesin e riparimit të qelizave. Ato përmirësojnë funksionin e mëlçisë dhe zbusin dhimbjet e kyçeve.
Produktet e detit
Janë thelbësore për shëndetin se përmbajnë acide yndyrore që luftojnë inflamacionin. Ushqimet që na ofron deti i bëjnë mirë shëndetit të trurit dhe zemrës.
Brokoli
Kjo perime është e pasur me substanca që luftojnë inflamacionin, mbështesin mëlçinë dhe gjithë procesin rigjenerues të trupit, është një perime e mirë për pastrimin e organizmit nga toksinat.
Xhenxhefili
Ky zhardhok pikant është një mik i mirë për shëndetin. Ai e lufton inflamacionin që në fillim dhe i jep krahë procesit natyral të rigjenerimit.
Arrorët dhe farat
Janë të pasur me acide yndyrore dhe proteina. Përveç mbështetjes për procesin e rigjenerimit të ndihmojnë për humbjen e kileve. Arrat, bajamet, farat e linit janë të shkëlqyera kundër inflamacionit.
Kërpudhat
Substancat e kërpudhave janë të mira për të mbrojtur qelizat e mëlçisë nga inflamacioni e pastruar organizmin në mënyrë natyrale. Kini parasysh që natyra e ka pajisur njeriun me instrumentat e duhur për të luftuar sëmundjet dhe për të jetuar shëndetshëm.
Shëndeti
Studimi: Një stërvitje e vetme mund të ndihmojë trupin të luftojë qelizat kancerogjene
Published
6 hours agoon
August 20, 2025By
UBT News
Një studim i ri nga Edith Cowan University tregon se edhe një seancë stërvitjeje, qoftë me pesha apo HIIT, mund të ndihmojë trupin të mbrohet nga kanceri.
Studiuesit zbuluan se një stërvitje e vetme rriti nivelin e myokine-ve, proteina të lëshuara nga muskujt gjatë ushtrimeve, të cilat mund të frenojnë rritjen e qelizave kancerogjene. Tek të mbijetuarat e kancerit të gjirit, kjo ndikoi në uljen e rritjes së qelizave deri në 30%.
Myokine-t u matën para, menjëherë pas dhe 30 minuta pas stërvitjes, duke treguar rritje të qëndrueshme pavarësisht llojit të ushtrimit. Studiuesit theksuan se aktiviteti fizik mund të veprojë si ilaç, duke përmirësuar jo vetëm kondicionin, por edhe duke ofruar mbrojtje biologjike kundër kancerit.
Ndërtimi i muskujve dhe ulja e yndyrës përmes stërvitjes së vazhdueshme mund të ulë inflamacionin, një faktor kryesor në përparimin dhe rikthimin e kancerit. Ndërsa dieta vetëm nuk prodhon proteina mbrojtëse apo nuk ul shenjat inflamatore, ushtrimi fizik është një pjesë kyçe e kujdesit kundër kancerit.
Shëndeti
Uji i oksigjenuar dhe zbardhja e dhëmbëve: Çfarë thonë ekspertët?
Published
10 hours agoon
August 20, 2025By
UBT News
Dhëmbë më të bardhë në shtëpi, pa rreziqe. Peroksidi i hidrogjenit, i njohur si ujë i oksigjenuar, është agjent natyral me veti dezinfektuese dhe antibakteriale. Ai përdoret për pastrimin e plagëve dhe parandalimin e infeksioneve. Por, a është efektiv kur bëhet fjalë për zbardhjen e dhëmbëve?
Platforma si YouTube e TikTok promovojnë përdorimin e ujit të oksigjenuar në kushte shtëpie për zbardhjen e dhëmbëve. Burimet mjekësore të besueshme, si Healthline, theksojnë se shumica e produkteve komerciale të zbardhjes së dhëmbëve përmbajnë peroksid hidrogjeni në përqendrim më të lartë se sa solucionet e thjeshta të blera në farmaci.
Sipas Journal of Clinical Dentistry, nuk ekziston një studim që të vlerësojë efektin e shpëlarjes së gojës me peroksid hidrogjeni në mënyrë direkte.
Megjithatë, disa studime mbi pasta dhëmbësh që përmbajnë peroksid tregojnë rezultate pozitive. P.sh një studim zbuloi se pasta me sodë buke dhe 1% peroksid hidrogjeni i bëri dhëmbët më të bardhë krahasuar me pastat tjera standarde.
Rregulla të sigurisë për përdorimin e ujit të oksigjenuar:
▪ Zgjidhni solucion të holluar 1.5% ose 3% për të shmangur irritimin e mishit të dhëmbëve dhe ndjeshmërinë dentare.
▪ Një mënyrë e sigurt është të shpëlani gojën me ujë të oksigjenuar për disa sekonda para se të lani dhëmbët.
▪ Për një efekt më të thellë, përzieni 2 lugë çaji peroksid hidrogjeni me 1 lugë çaji sodë buke për të krijuar një pastë të butë. Pastroni dhëmbët me kujdes dhe kufizoni përdorimin në një herë ose dy herë në javë.
Kujdes!
Përdorimi i tepërt ose me përqendrim të lartë mund të dëmtojë smaltin dhe të shkaktojë irritim të mishit të dhëmbëve.
Konsultimi me dentistin para përdorimit të rregullt të ujit të oksigjenuar është gjithmonë i rekomanduar.

Një studim i publikuar në revistën Microbial Cell tregon se kafeina aktivizon një mekanizëm të lashtë biologjik të quajtur AMPK, që studiuesit e njohin si “butoni i jetëgjatësisë”.
Ky mekanizëm funksionon si një roje energjie: kur qelizat ndihen të lodhura, të dëmtuara apo nën stres, AMPK ndizet për t’i rikthyer në ekuilibër, për të riparuar ADN-në dhe për t’i ndihmuar të mbijetojnë më gjatë.
Është e mrekullueshme të mendosh se ky proces nuk është diçka e rastësishme. I njëjti mekanizëm aktivizohet kur ushtrohemi, kur agjërojmë apo kur ndjekim një mënyrë jetese të shëndetshme.
Ja ku futet kafeja, si një rrugë e ëmbël dhe e këndshme për të ndezur këtë çelës biologjik që lidhet me jetëgjatësinë. Nuk është për t’u habitur që media ndërkombëtare e ka cilësuar këtë zbulim si një nga historitë më intriguese të vitit:
“Filxhani yt i kafesë ndez një mekanizëm të lashtë jetëgjatësie”, shkruan ScienceDaily, ndërsa New York Post paralajmëron me një ton provokues: “Kafeja mund t’ju ndihmojë të qëndroni të rinj – por ka një kusht”.
Ky kusht është ekuilibri, ashtu si çdo gjë tjetër, edhe kafeina ka dy anët e saj. Nga njëra anë, i bën qelizat më rezistente ndaj plakjes, nga ana tjetër, mund t’i shtyjë të ndahen më shpejt edhe kur nuk janë gati, duke rritur rrezikun e dëmtimeve. Është një lojë e hollë mes mbrojtjes dhe rrezikut, që e bën kafenë edhe më interesante: një pije që flet me gjuhën e qelizave tona dhe luan me kohën në mënyra të padukshme.
Ky është shpjegimi pse kafeja nuk është thjesht një pije, por metaforë e gjallërisë, rinisë dhe përjetësisë. Një filxhan që e ndajmë me veten ose me të tjerët, por që në thelb është një përqafim i vogël i jetës. Dhe ndoshta tani, pasi e dimë sekretin e saj shkencor, çdo mëngjes me kafe bëhet edhe më i çmuar.

Në ditëlindjen e 50-të, Taika e quan Ritën si “lideren supreme të jetës së tij”

Shtëpia e Bardhë hap një llogari zyrtare në TikTok, Trump shfaqet në videot e para

Robbie Williams paralajmëron koncertin e karrierës për promovim të albumit të ri

Top destinacionet ku njerëzit zhvendosen për të jetuar më mirë

Asani, sulmuesi i Kombëtares prezantohet te klubi legjendar

Ushqimet më të mira për rigjenerimin e qelizave

Zeniti gjobitet për fyerjet e tifozëve ndaj Dakut

UBT në mesin e 5 institucioneve finaliste në botë për çmimet Triple E

Studimi: Një stërvitje e vetme mund të ndihmojë trupin të luftojë qelizat kancerogjene
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit