Shëndet

Zbulohet se cilat mikrobe i bëjnë njerëzit më tërheqës për mushkonjat

Kjo sipas një publikimi në The Conversation.

Published

on

Mushkonjat përhapin sëmundjen duke vepruar si bartëse të viruseve dhe patogjenëve të tjerë, sepse një mushkonjë që kafshon një person të infektuar me virusin mund ta marrë virusin dhe t’ia kalojë atë personit tjetër që kafshon.

Për imunologët dhe studiuesit e sëmundjeve infektive, një kuptim më i mirë i ndërveprimeve virus-pritës mund të ofrojë strategji të reja për parandalimin dhe trajtimin e sëmundjeve të transmetuara nga mushkonjat, shkruan Penghua Wang, një imunolog në Universitetin e Konektikatit, për The Conversation.

Në një studim të publikuar së fundmi, Wang dhe kolegët e tij zbuluan se disa viruse mund të ndryshojnë erën e trupit të një personi për ta bërë atë më tërheqës për mushkonjat, duke çuar në më shumë pickime që lejojnë përhapjen e virusit.

Wang dhe ekipi i tij hetuan nëse viruset e tjera të transmetuara nga mushkonjat, si denga dhe Zika, mund të ndryshojnë gjithashtu aromën e një personi për t’i bërë ata më tërheqës për mushkonjat dhe nëse ka një mënyrë për të parandaluar këto ndryshime.

“Për të hetuar këtë, ne vendosëm minj të infektuar me virusin denga ose Zika, minj të pa infektuar dhe mushkonja në një nga tre krahët e një dhome qelqi. Kur aplikuam fluksin e ajrit nëpër dhomat e minjve për të drejtuar aromat e tyre drejt mushkonjave, zbuluam se më shumë mushkonja zgjodhën të fluturonin drejt minjve të infektuar sesa drejt minjve të pa infektuar”, tha Wang.

Wang dhe ekipi i tij përjashtuan dyoksidin e karbonit si arsyen pse mushkonjat tërhiqeshin nga minjtë e infektuar, sepse ndërsa minjtë e infektuar me Zika lëshonin më pak dyoksid karboni sesa minjtë e pa infektuar, minjtë e infektuar nga dengo nuk ndryshuan nivelet e tyre të emetimit.

Ata gjithashtu përjashtuan temperaturën e trupit si një faktor potencial tërheqës, pasi mushkonjat nuk bënin dallimin midis minjve me temperatura të ngritura ose normale të trupit.

Pas kësaj, ata vlerësuan rolin e erës së trupit në rritjen e tërheqjes së mushkonjave te minjtë e infektuar.

“Pas vendosjes së filtrave në dhomat e qelqit për të parandaluar aromën e miut të arrinte te mushkonjat, ne zbuluam se numri i mushkonjave që fluturonin drejt minjve të infektuar dhe të pa infektuar ishte i krahasueshëm. Kjo sugjeron se kishte diçka në aromat e minjve të infektuar që tërhiqte mushkonjat tek ata,” shkruan Wang.

Për të identifikuar erën, ata izoluan 20 komponime të ndryshme kimike të gazta nga aroma e lëshuar nga minjtë e infektuar. Kështu, ata zbuluan se tre komponime kimike të gazta stimuluan një përgjigje të rëndësishme në antenat e mushkonjave.

“Kur aplikuam këto tre përbërës në lëkurën e minjve të shëndetshëm dhe në duart e vullnetarëve njerëzorë, vetëm një, acetofenoni, tërhoqi më shumë mushkonja në krahasim me testin e kontrollit. Ne zbuluam se minjtë e infektuar prodhonin 10 herë më shumë acetofenon sesa minjtë e pa infektuar,” shpjegon Wang.

Në mënyrë të ngjashme, Wang dhe ekipi i tij zbuluan se aromat e mbledhura nga sqetullat e pacientëve me denga përmbanin më shumë acetofenon sesa ato të njerëzve të shëndetshëm.

Kur aplikonim aromat e pacientëve me denga në njërën dorë të një vullnetari dhe aromat e një personi të shëndetshëm në tjetrën, mushkonjat tërhiqeshin vazhdimisht nga duart me aromë denga, thotë Wang.

Këto rezultate sugjerojnë se viruset e denga dhe Zika janë në gjendje të rrisin sasinë e acetofenonit të prodhuar, duke i bërë ato më tërheqëse për mushkonjat.

Acetofenoni, përveçse është një kimikat që përdoret zakonisht si aromë në parfume, është gjithashtu një nënprodukt metabolik i prodhuar zakonisht nga disa baktere që jetojnë në lëkurën dhe zorrët e njerëzve dhe minjve. 

Shëndet

Si të luftosh plakjen? Ushtrimet që forcojnë trupin dhe mendjen

Published

on

Nëse dikush dëshiron të plaket shëndetshëm, zakonisht mendon për ushqim të balancuar, ecje të rregullta dhe shoqëri aktive.

Megjithatë, ekspertët nënvizojnë se ekziston edhe një zakon tjetër, po aq i rëndësishëm për shëndetin afatgjatë: ushtrimet me peshëngritje.

Për dekada, ngritja e peshave shihej si aktivitet ekskluziv për sportistët e rinj. Por, sipas Time, studimet e 20 viteve të fundit kanë treguar se përdorimi i peshave apo i peshës së trupit si rezistencë është një nga mënyrat më të fuqishme për të ruajtur shëndetin me kalimin e viteve.

Përfitimet nuk lidhen vetëm me biceps më të mëdhenj ose bark të sheshtë, por me forcimin e eshtrave, ruajtjen e metabolizmit, parandalimin e rënieve dhe uljen e rrezikut nga sëmundjet kronike.

Eshtra më të forta dhe më pak fraktura

Eshtrat duken të forta, por janë struktura dinamike që reagojnë ndaj stresit. Ato forcohen kur përdoren dhe dobësohen kur lihet inaktiviteti.

“Çdo ushtrim si squat, push-up apo ngritje peshe dërgon një sinjal trupit për të forcuar skeletin,” shpjegon fizioterapistja Kristen Lettenberger nga New Yorku. Presioni nga ushtrimet aktivizon qelizat që krijojnë ind të ri, duke rritur dendësinë me kalimin e kohës.

Dendësia e tyre arrin kulmin në të 20-at, e fillon të bjerë pas të 30-ave. Tek gratë, menopauza ose periudhat me ulje të estrogjenit e përshpejtojnë këtë proces, duke rritur rrezikun e osteoporozës dhe frakturave.

Ushtrimet me peshë janë një nga mënyrat më efektive për t’u mbrojtur nga këto ndryshime, sipas kirurgut ortoped Rahul Shah.

Muskujt, motor i metabolizmit

Përveç eshtrave, ushtrimet me peshë mbrojnë edhe masën muskulore, e cila ka rol të madh në metabolizëm. Muskujt djegin më shumë kalori edhe në pushim, ndihmojnë në kontrollin e sheqerit në gjak dhe rrisin ndjeshmërinë ndaj insulinës.

Me kalimin e moshës, njeriu humb 3–8% të masës muskulore çdo dekadë, proces i njohur si sarkopeni. Kjo ngadalëson metabolizmin, lehtëson shtimin në peshë e rrit rrezikun nga diabeti. Ruajtja e muskujve nuk është vetëm për pamjen fizike, por për shëndetin afatgjatë.

Ekuilibri dhe pavarësia

Një nga sfidat më të mëdha për të moshuarit është parandalimi i rrëzimeve, që shkaktojnë dëmtime serioze dhe humbje të vetëbesimit.

Ushtrimet,  veçanërisht ato që përfshijnë këmbët dhe pjesën e mesme, ndihmojnë në ndërtimin e muskujve e përmirësimin e ekuilibrit.

Trajneri Tom Connolly, thotë se ekuilibri i mirë varet nga sa shpejt reagon truri dhe sa shpejt muskujt e trupit rikthejnë pozicionin e duhur.

Ushtrimet e forcës përmirësojnë të dyja këto aftësi, duke zvogëluar ndjeshëm rrezikun e rrëzimeve.

Parandalimi i sëmundjeve dhe shëndeti i përgjithshëm

Peshëngritja ka përfitime edhe për shëndetin metabolik e kardiovaskular. Ajo ul rrezikun nga diabeti i tipit 2, sëmundjet e zemrës, demenca dhe disa lloje të kancerit. Muskujt ndihmojnë trupin të përdorë glukozën e rrit ndjeshmërinë ndaj insulinës.

Ushtrimet përmirësojnë qarkullimin e gjakut, zvogëlojnë inflamacionin dhe ndihmojnë ruajtjen e kujtesës. Aktiviteti i rregullt mund të ulë rrezikun e vdekjes me rreth 15%.

Rregullsia mbi intensitetin

Nuk është e nevojshme të ngresh peshat më të rënda. Çelësi është rregullsia, ndërtimi gradual i forcës e krijimi i një rutine të qëndrueshme. Edhe disa seanca të shkurtra në javë mund të sjellin ndryshime të mëdha për muskujt, metabolizmin dhe shëndetin e përgjithshëm.

“Shëndeti i eshtrave duhet të fillojë të merret seriozisht më herët. Muskujt janë dhurata më e madhe që mund t’i bësh vetes ndërsa plakesh,” përfundon Lettenberger. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

A ndihmon sauna në lënien e duhanit? Ja çfarë tregojnë studimet

Published

on

Një nga mitet më të përhapura lidhur me lënien e duhanit është ideja se vizitat në sauna për tre ditë rresht mund të ndihmojnë në “djersitjen” e nikotinës nga trupi.

Ky pohim është pjesërisht i vërtetë. Sauna ndihmon trupin të djersitet të relaksohet, por nuk ka fuqi të largojë në mënyrë të drejtpërdrejtë nikotinën.  Organizmi e eliminon nikotinën natyrshëm brenda pak ditësh pas ndalimit të duhanit, pa pasur nevojë për ndihmën e saunës.

Sekreti i suksesit qëndron në përballimin e varësisë dhe të simptomave të tërheqjes, çka kërkon strategji më të qëndrueshme si mbështetja nga grupe, terapitë e sjelljes dhe përdorimi i zëvendësuesve të nikotinës.

Edhe pse sauna mund të lehtësojë stresin dhe disa shqetësime fizike gjatë procesit të lënies, ajo nuk është një “kurë magjike”.

Për rezultate afatgjata, është e nevojshme një qasje e plotë që përfshin zakone të shëndetshme, mbështetje emocionale dhe metoda të provuara shkencërisht.

Përveç përdorimit të saunës, është thelbësore të trajtohen aspektet psikologjike dhe rutinat e përditshme që lidhen me pirjen e duhanit.

Lënia e tij është një proces kompleks që kërkon ndryshim të mënyrës së të menduarit dhe të sjelljes. Pjesëmarrja në grupe mbështetëse, terapia e sjelljes dhe zëvendësuesit e nikotinës mund të rrisin ndjeshëm gjasat për sukses.

Në përfundim, sauna mund të ndihmojë në përmirësimin e mirëqenies gjatë periudhës së tërheqjes, por lënia e duhanit kërkon përkushtim, durim dhe qasje të shumëanshme që adreson si varësinë fizike, ashtu edhe atë psikologjike. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Shëndet

Pijet që ndihmojnë zorrën dhe mëlçinë

Published

on

Zorra dhe mëlçia janë dy nga organet më të rëndësishme për shëndetin e trupit, ato luajnë role kyçe në tretje, detoksifikim dhe metabolizëm.

Kur këto sisteme nuk funksionojnë siç duhet, shpesh shfaqen simptoma si lodhja, fryrja apo problemet me tretjen.

Një mënyrë e thjeshtë, por efektive për t’i mbështetur, është përfshirja e pijeve të shëndetshme në rutinën e përditshme.

Ekspertët theksojnë se asnjë pije nuk është zgjidhje magjike, por në kombinim me një dietë të ekuilibruar dhe hidratim të mjaftueshëm, disa pije mund të kontribuojnë dukshëm në ruajtjen e shëndetit të zorrëve dhe mëlçisë.

1. Kefiri

Një pije e fermentuar e pasur me probiotikë, të cilët ndihmojnë në ruajtjen e një mikrobiome të shëndetshme të zorrëve. Konsumi i rregullt i tij mund të: nxisë rritjen e baktereve të dobishme, zvogëlojë inflamacionin, përmirësojë tretjen dhe përthithjen e lëndëve ushqyese.

Kefiri ndihmon në prodhimin e acideve yndyrore me zinxhir të shkurtër, që ushqejnë qelizat e zorrëve e forcojnë barrierën mbrojtëse të tyre.

Për këtë arsye, nutricionistët e rekomandojnë pas përdorimit të antibiotikëve, për të ndihmuar në rikthimin e ekuilibrit të florës bakteriale.

2. Uji i ngrohtë me limon

Një nga mënyrat më të lehta për të mbështetur tretjen dhe funksionin e mëlçisë është pirja e ujit të ngrohtë me limon në mëngjes.
Limonët përmbajnë përbërës që: stimulojnë prodhimin e tëmthit, duke ndihmuar tretjen e yndyrnave, ndihmojnë në pastrimin natyral të trupit nga toksinat, furnizojnë trupin me vitaminë C, e cila mbron qelizat e mëlçisë nga stresi oksidativ.

Megjithatë, ekspertët theksojnë se kjo pije nuk duhet parë si “mrekulli detoksifikuese”, por si zakon që mbështet proceset natyrore të trupit dhe ndihmon në tretjen më të mirë gjatë ditës.

3. Kafeja (në sasi të moderuar)

Edhe pse njihet si pije që rrit energjinë, kafeja mund të ketë efekte mbrojtëse në mëlçi, nëse konsumohet me masë.

Studimet kanë treguar se kafeja mund të: ulë rrezikun e sëmundjeve kronike të mëlçisë, si fibroza dhe cirroza, stimulojë sekretimin e tëmthit, ndihmojë në metabolizimin e yndyrnave.

Kafeja të pihet e zezë, pa sheqer apo aditivë të tjerë, dhe të kufizohet sasia ditore për të shmangur efektet negative të kafeinës.

Një kombinim i ekuilibruar i pijeve të fermentuara, natyrale dhe të pasura me antioksidantë mbështet funksionin e zorrëve dhe të mëlçisë.

Çelësi qëndron në moderim e qëndrueshmëri, jo në zgjidhje të shpejta. Duke përfshirë pije si kefiri, uji me limon dhe kafeja në mënyrë të kontrolluar, mund të përmirësoni ndjeshëm shëndetin e tretjes dhe energjinë e përgjithshme të trupit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Kafeja me kanellë – Pija e përditshme që forcon trupin dhe trurin

Published

on

Një gastroenterolog i trajnuar në Harvard, Dr. Saurabh Sethi, ka zbuluar një sekret të thjeshtë, por efikas për përmirësimin e shëndetit: shtimi i pak kanelle në kafe.

Sipas tij, ky zakon i vogël sjellë përfitime të mëdha për trupin e trurin. Kanella është e pasur me antioksidantë të fuqishëm që ndihmojnë në uljen e nivelit të sheqerit në gjak dhe në luftimin e stresit oksidativ një nga faktorët që lidhen me sëmundjet si problemet kardiovaskulare, kanceri dhe Alzheimeri.

Dr. Sethi shpjegon se stresi oksidativ shkaktohet nga radikalet e lira, molekula të dëmshme që dëmtojnë qelizat, ndërsa kanella ndihmon në neutralizimin e tyre. Ai shton se për një efekt më të plotë, mund të shtohet edhe vaj MCT – një lloj vaji i përftuar nga kokosi, që është burim i menjëhershëm energjie, përmirëson funksionin e trurit dhe rrit vitalitetin.

Edhe vetë kafeja njihet për vlerat e saj të shumta shëndetësore:

përmirëson fokusin dhe funksionin mendor,

rrit performancën fizike,

është një burim i pasur antioksidantësh,

ndihmon në metabolizëm dhe

ndikon pozitivisht në humor.

Sipas Dr. Sethi, kombinimi i kafesë me kanellë mund ta shndërrojë këtë pije të përditshme në një mjet të fuqishëm për mirëqenie.

Në ditët e ftohta të vjeshtës, një filxhan kafe me aromë kanelle nuk është vetëm një kënaqësi – por edhe një mënyrë e thjeshtë për të forcuar trupin dhe qetësuar mendjen. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara