

Kulturë
Zbulimi që sfidoi kohë: Kalendari më i vjetër në botë në Gobekli Tepe të Turqisë
Published
10 months agoon
By
Betim GashiNë brigjet e lashta të Turqisë, në thellësi të territorit ku dikur janë zhvilluar ngjarje epokale për njerëzimin, shtrihet Göbekli Tepe – një vend i shenjtë që sfidon kohën dhe imagjinatën. Ky kompleks i epokës së gurit, i cili vlerësohet të jetë mbi 10 mijë vjet i vjetër, ka ndezur përherë debatin ndërmjet arkeologëve dhe studiuesve, të cilët përpiqen të deshifrojnë misteret e tij të lashta. Sipas ekspertëve, një gdhendje e vjetër në një prej mureve të kompleksit mund të përfaqësojë kalendarin më të hershëm të njohur, një sistem i sofistikuar që ndihmonte njerëzit e asaj kohe të ndiqnin ndryshimin e stinëve.
Një shenjtërore e lashtë dhe një qendër vëzhgimi
Gobekli Tepe është një enigmë që sfidon kuptimin tonë për historinë. Deri më sot, funksionet e tij të sakta mbeten të panjohura, megjithëse është sugjeruar se ky vend mund të ketë qenë ndërtuar nga gjuetarët-mbledhës të asaj kohe, jo vetëm si një shenjtërore e përhershme, por edhe si një qendër për vëzhgimin e qiellit të natës. Kjo teori mbështetet nga zbulimet e fundit që sugjerojnë se njerëzit e lashtë përdornin monumentet e Gobekli Tepe për të vëzhguar yjet dhe për të ndjekur kalimin e kohës, një njohuri që më vonë do të ndikonte në revolucionin neolitik.
Shtylla e Shkabës: Një derë drejt kozmosit
Një prej gjetjeve më të jashtëzakonshme të kompleksit është ajo që njihet si “Shtylla e Shkabës.” Në këtë shtyllë të veçantë është gdhendur një imazh i një shpendi, i rrethuar nga modele të stilizuara që mbartin një domethënie të thellë. Hulumtimi i udhëhequr nga inxhinieri kimik Martin Sweatman nga Universiteti i Edinburgut sugjeron se këto figura mund të përfaqësojnë yjësitë, ndërsa gdhendjet e tjera mund të lidhen me një ngjarje të lashtë kozmike, siç është një goditje kometë rreth 13 mijë vjet më parë, që përkon me fillimin e epokës së vogël të akullit dhe zhvillimin e bujqësisë.
Kalendari Antik i Gobekli Tepe
Sweatman ka vazhduar hulumtimin e tij duke analizuar simbolet e gjetura në kompleks, duke sugjeruar se shenjat në formë V të gdhendura në shtylla mund të përfaqësojnë ditët e vitit. Sipas tij, një kolonë e tillë mund të paraqesë një vit të përbërë nga 365 ditë, të ndarë në 12 muaj hënor dhe 11 ditë shtesë për të përmbushur vitin diellor.
Në veçanti, zogu grabitqar në Shtyllën e Shkabës ka një simbol V të gdhendur rreth qafës së tij, të cilin Sweatman e interpreton si një shenjë që mund të përfaqësojë solsticin veror. Kjo sugjeron që ky kalendar i lashtë ishte në harmoni të ngushtë me lëvizjet e yjeve dhe ndërrimin e stinëve, duke shërbyer jo vetëm si një udhëzues kozmik, por edhe si një vegël për mbajtjen dhe regjistrimin e kohës në një mënyrë që shënon fillimin e një epoke të re për njerëzimin./UBTNews/
Magazinë
Ylli i “Shtëpiake të Dëshpëruara” ndërron jetë në moshën 71-vjeçare
Published
3 hours agoon
June 2, 2025
Aktorja e njohur, Valerie Mahaffey, ka ndërruar jetë në moshën 71-vjeçare pas një beteje me kancerin. Lajmin e bëri të ditur familja e saj.
Mahaffey la pas një karrierë të mrekullueshme në aktrim, duke u bërë një ndër figurat më të dashura për publikun me rolet e saj, përfshirë Alma Hodge në “Desperate Housewives”, ish-bashkëshortja e personazhit të Kyle McLaughlin, si dhe mësuesja e Sheldon, MacElroy, në serialin “Young Sheldon”.
Ajo u vlerësua me çmimin Emmy më 1992 për rolin e Eve në serialin “Northern Exposure”, një nga personazhet më të preferuara të saj.
Ndër rolet e tjera të njohura përfshihen edhe tri episode në “Glee” dhe pjesëmarrja në serialin “Dead to Me”.
Mahaffey la pas bashkëshortin e saj, aktorin Joseph Kell, dhe vajzën e tyre, Alice.
“Kam humbur dashurinë e jetës sime, ndërsa Amerika ka humbur një nga aktoret më të dashura,” tha Kell në një deklaratë për Variety.
Magazinë
Princi Harry donte ta ndryshonte mbiemrin në Spencer, përçarja vazhdon në Pallatin Mbretëror
Published
5 hours agoon
June 2, 2025
Princi Harry kishte ndërmend të ndryshonte mbiemrin, ai ishte konsultuar me vëllain e Princeshës Diana për këtë çështje.
Duka i Sussex ka qenë duke eksploruar mënyra për të marrë mbiemrin e nënës, Spencer, veprim që do të thoshte se ai do duhej të hiqte dorë nga Mountbatten-Windsor, të cilin e mbajnë fëmijët, Princi Archie dhe Princesha Lilibet.
Raportet thonë se e diskutoi çështjen me dajen e tij, Earl Spencer, gjatë një vizite të rrallë në Britani, por u informua se procesi është i ndërlikuar dhe pengesat ligjore janë të pakapërcyeshme.
“Ata patën një bisedë shumë miqësore dhe Spencer e këshilloi të mos ndërmerrte një hap të tillë”, tha një mik i Harry-t.
Fakti që ai u konsultua me kontin për këtë çështje, sugjerim që do ta kishte zhgënjyer vëllanë dhe babanë është provë e qartë se përçarja me familjen e tij është e thellë. Mountbatten-Windsor është mbiemri që mbajnë pasardhësit e Mbretëreshës së ndjerë Elizabeth dhe Princit Philip. Ai kombinon emrin e familjes mbretërore Windsor dhe mbiemrin e adoptuar të Dukës së Edinburgut.
Në certifikatat e tyre të lindjes, fëmijët e Dukës dhe Dukeshës së Sussex janë Archie Harrison Mountbatten-Windsor dhe Lilibet Diana Mountbatten-Windsor.
Autori Tom Bower ka argumentuar se “Meghan vendosi që qëllimi i vërtetë në jetë ishte të ishte Diana e ardhshme”. Nëse ndryshimi i emrit do ishte bërë, vajza e Meghan, e cila thuhet se e ka takuar gjyshin Charles vetëm një herë, quhej Lilibet Diana Spencer dhe do të ishte homazh për nënën e ndjerë të Harry-t.
Ky veprim do të ishte veçanërisht i dëmshëm për Mbretin Charles, i cili e do emrin Mountbatten njësoj si babai i tij. Një mentor i Princit Philip, Konti i Parë Mountbatten i Burmës ushtroi gjithashtu një ndikim të fortë te stërnipi i tij, Mbreti i ardhshëm Charles.
Filipi e mori emrin Mountbatten kur u bë shtetas britanik i natyralizuar dhe hoqi dorë nga titujt mbretërorë grekë dhe danezë në vitin 1947.
Mbretëresha dhe Filipi vendosën në vitin 1960 se do të donin që pasardhësit e tyre të drejtpërdrejtë të njiheshin si Mountbatten-Windsor.
Emrat dhe titujt janë temë e ndjeshme për Dukën dhe Dukeshën e Sussex . I’u dhanë titujt Sussex nga Mbretëresha Elizabeth në ditën e dasmës së më 2018.
Meghan këmbënguli së fundmi se mbiemri i saj është Sussex, duke korrigjuar një të ftuar në emisionin e gatimit dhe stilit të jetesës në Netflix.
Magazinë
Miley Cyrus zbulon marrëdhënien me prindërit: I respektoj ata si individë më shumë se sa si prindër
Published
6 hours agoon
June 2, 2025
Miley Cyrus ka pasur probleme të shumta gjatë gjithë jetës profesionale e personale. Një prej tyre është me familjen e saj, me të cilën ka pasur ulje-ngritje të mëdha.
Në një intervistë me New York Times, artistja foli për marrëdhënien e saj me të atin, Billy Ray Cyrus, e cila është përkeqësuar me kalimin e viteve.
“Ndërsa jam rritur, i respektoj prindërit e mi si individë dhe jo si prindër, sepse nëna ime e donte vërtet babanë tim gjatë gjithë jetës së saj, dhe mendoj se të jesh e martuar me dikë në industrinë e muzikës dhe të mos jesh pjesë e saj është padyshim shumë e vështirë”, tha ajo.
“E mora një pjesë të dhimbjes së nënës sime si timen sepse e lëndoi atë më shumë sesa më lëndoi mua si e rritur, dhe kjo është arsyeja pse mora përsipër shumë nga dhimbjet e saj”, vazhdoi ajo.
Të dy kanë partnerë të tjerë, Tish me aktorin e “Prison Break”, Dominic Purcell, dhe Billy Ray me Elizabeth Hurley.
“Tani që nëna ime është e dashuruar me njerkun tim, që e adhuroj, tani që e shoh babanë tim të lumtur, mund t’i dua si individë e jo si prindër”, pohoi ajo.
Si e përjetuat divorcin e prindërve tuaj?
Tish dhe Billy Ray u divorcuan në vitin 2022 pas 30 vitesh martesë, por ishte diçka që Miley arriti ta kapërcente dhe nuk e ka problem të flasë për të.
“Ajo që më pëlqen te mënyra se si funksionon bota tani është se gjithçka është kaq e shpejtë. Në vitet ’90, kur diçka dilte në gazetë, a e mbani mend si zgjati një vit? Tani thjesht nuk ekziston më”.
“Jam mësuar aq shumë me këtë sa mendoj, ‘Nëse kjo është simptoma, që përballemi me këto opinione publike të sikletshme ose të vështira, atëherë është diçka që jam e gatshme ta pranoj për të pasur jetën që kemi’”, tha ajo.
Kulturë
“Ëndrra pa kufi, Opera pa mure” – publikohen datat e Ramë Lahaj International Opera Festival
Published
3 days agoon
May 30, 2025
Festivali Ndërkombëtar i Operës Rame Lahaj (RLIOF), do mbahet nga 23 korriku deri më 2 gusht 2025, duke sjellë edicionin e tij të pestë, me temën “Ëndrra pa kufi, Opera pa mure” një thirrje për tejkalimin e barrierave dhe për fuqinë transformuese të artit.
Festivali konsiderohet jo vetëm si një festë e muzikës por një dëshmi e forcës së ëndrrave dhe vizionit për Kosovën.
Më poshtë gjeni njoftimin e plotë të festivalit:
Në një vend ku mungon një shtëpi opere, ne nuk pamë një pengesë, por një mundësi për të ndërtuar diçka më të madhe. Me pasion dhe përkushtim, kemi kthyer çdo hapësirë në një skenë tingujsh që përkëdhelin zemrat e publikut.
“Ëndrra pa kufi, Opera pa mure” është më shumë se një moto, është fryma që do të na udhëheq në këtë edicion. Artistë nga çdo cep i botës na janë bashkuar, duke treguar se muzika është gjuha universale. Ajo nuk njeh barriera, nuk njeh kufi. Kosova është gati. Është e denjë, dhe ka nevojë për një shtëpi ku arti të marrë frymë, ku talenti të lulëzojë, ku brezat e ardhshëm të besojnë se ëndrrat bëhen realitet.
Në këtë 5-vjetor, ne nuk ndalemi. Ne ëndërrojmë më fort, krijojmë më lart dhe ndërtojmë themelet e së ardhmes.
Arti nuk ka nevojë për kufi, ai ka nevojë për zemra që besojnë. Në këtë edicion jubilar, një rrugëtim që ka shënjuar historinë e artit operistik në vend, RLIOF ka ndërtuar tashmë një traditë, duke vendosur çdo vit një tullë më shumë për shtëpinë e ardhshme të artit muzikor në Kosovë.

Çfarë duhet të bëjmë kur ndihemi të lodhur?

Dardanët vazhdojnë përgatitjet për dy ndeshjet miqësore

Katër bajame në ditë, përfitime direkte në organizëm

WhatsApp-i përditëson opsionet e Statusit

UBT nderon Ambasadorin William Walker me çmimin më të lartë institucional Honorary Degree “Excellence in Leadership”

Bislimi takon Peter Sorensen në Bruksel

A luan çaji jeshil rolin e Ozempic-ut për humbjen e peshës?

Kryeziu-Hyseni: Qëllimi i opozitës është vazhdimi i bllokadës në Kuvend

Tregjet e aksioneve në Evropë tërhiqen pasi Trump dyfishon tarifat për çelikun
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur