Aktualitet

Vetëm një e treta e ujërave sipërfaqësore të Evropës është në gjendje të mirë shëndetësore

Published

on

Vetëm 37 për qind e ujërave sipërfaqësore të Evropës janë në gjendje të mirë, paralajmëron Agjencia Evropiane e Mjedisit. Ndryshimet klimatike, degradimi i habitatit, përdorimi i tepërt i ujërave të ëmbla dhe ndotja janë kërcënimet kryesore.

Ujërat tona përballen me sfida të paprecedentë,” tha Drejtoresha Ekzekutive e EEA Leena Yla-Mononen, duke nënvizuar rreziqet për sigurinë ujore të Evropës.

Shembujt e përmendur përfshijnë një ngordhje të peshkut në lumin Oder në vitin 2022, kryesisht për shkak të ndotjes nga minierat e kripës dhe lëndëve ushqyese nga ujërat e zeza urbane.

Ndryshimi i klimës dhe mbipërdorimi i burimeve të ujërave të ëmbla po e rëndon Evropën, me vetëm një të tretën e sipërfaqes së saj ujë në gjendje të mirë shëndetësore, paralajmëroi të martën Agjencia Evropiane e Mjedisit.

Shëndeti i Evropës, ujërat e tij nuk janë të mira. Ujërat tona përballen me një sërë sfidash të paprecedentë që kërcënojnë sigurinë ujore të Evropës”, ​​tha në një deklaratë drejtoresha ekzekutive e EEA, Leena Yla-Mononen.

Vetëm 37 për qind e trupave ujorë sipërfaqësorë të Evropës arritën status ekologjik “të mirë” ose “të lartë”, një masë e shëndetit të ekosistemit ujor, thuhet në raportin e EEA.

Ndërkohë, vetëm 29 për qind e ujërave sipërfaqësore kanë arritur status kimik “të mirë” gjatë periudhës 2015-2021, sipas të dhënave të raportuara nga vendet anëtare të BE-së.

Ujërat nëntokësore të Evropës — burimi i shumicës së ujit të pijshëm në kontinent — dolën më mirë, me 77 përqind që gëzonin status kimik “të mirë”.

Gjendja e mirë kimike do të thotë se uji është i lirë nga ndotja e tepërt nga lëndët ushqyese kimike dhe substancat toksike si PFAS dhe mikroplastika.

Uji sipërfaqësor kërcënohet nga ndotja e ajrit — si djegia e qymyrit dhe emetimet e makinave — si dhe nga bujqësia industrisë, të cilit i hedhur mbeturinave ndot tokën.

Bujqësia evropiane duhet të rrisë përdorimin e praktikave organike dhe agroekologjike më të qëndrueshme, të shoqëruara me stimuj dhe një ndryshim në zakonet tona ushqimore dhe dietike,” thuhet në raport.

Agjencia evropiane analizoi 120,000 trupa ujorë sipërfaqësorë dhe 3.8 milionë kilometra katrorë (1.5 milionë milje katrorë) të sipërfaqeve të trupave ujorë nëntokësorë në 19 vende të BE-së dhe Norvegji, përcjellë UBTnews.

Ai u bëri thirrje vendeve anëtare të EEA që të përgjysmojnë përdorimin e tyre pesticideve deri në vitin 2030.

Ne duhet të dyfishojmë përpjekjet tona për të rivendosur shëndetin e lumenjve, liqeneve, ujërave bregdetare dhe trupave të tjerë ujorë tanë, dhe të sigurohemi që ky burim jetik të jetë elastik dhe i sigurt për brezat që do të vijnë,” tha Yla-Mononen.

Efektet e ndryshimeve klimatike, duke përfshirë thatësirat ekstreme dhe përmbytjet, dhe mbipërdorimi i burimeve të ujërave të ëmbla, po ngarkojnë liqenet, lumenjtë, ujërat bregdetare dhe ujërat nëntokësore të Evropës “si kurrë më parë”, tha EEA./UBTnews/

 

Aktualitet

Në UBT do të organizohet Konferenca Ndërkombëtare “TURK-COSE 2025” me pjesëmarrje nga pesë shtete

Published

on

UBT do të jetë nikoqir i Konferencës së VII Ndërkombëtare të Botës Turke për Shkencë dhe Inxhinieri – TURK-COSE 2025, e cila do të mbahet nga 13 dhe 14 nëntor, në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së, në Lipjan.

Kjo ngjarje e madhe shkencore do të organizohet në formën fizike dhe online, duke mbledhur studiues, profesorë dhe kërkues nga e gjithë bota.

Konferenca organizohet në bashkëpunim mes UBT-së, Universitetit Kirgizo-Turk “Manas” (KTMU – Kirgizi), Universitetit Teknik të Azerbajxhanit (AZTU – Azerbajxhan), Universitetit “Akhmet Yasawi” (Kazakistan) dhe Universitetit “Niğde Ömer Halisdemir” (NOHU – Turqi).

TURK-COSE 2025 do të përqendrohet në tema bashkëkohore të fushave të ndryshme shkencore dhe teknologjike, përfshirë:

  • Teknologjitë e Informacionit dhe Telekomunikimit
  • Shkencat Natyrore dhe të Aplikuara
  • Shkencat Fizike dhe Teknike
  • Inxhinierinë e Ndërtimit dhe Teknologjitë Arkitekturore
  • Shkencat Bujqësore dhe Mjedisore
  • Transportin dhe Energjjinë e Rinovueshme

Në fokus do të jenë edhe konceptet moderne si Industria 4.0, Inteligjenca Artificiale, Interneti i Gjërave (IoT), Energjia e Gjelbër, dhe Qytetet e Mençura.

Në konferencë do të marrin pjesë folës nga të paktën pesë shtete të ndryshme, ndërsa gjuhët zyrtare të punimeve do të jenë: turqishtja, kazakishtja, kirgizishtja, azerbajxhanishtja, anglishtja dhe rusishtja.

Punimet e pranuara dhe prezantuara do të publikohen në Librin e Abstrakteve dhe Librin e Punimeve me ISBN, ndërsa versionet e zgjeruara në anglisht do të kenë mundësi botimi në revista të indeksuara si SCOPUS, TRDizin dhe Crossref.

Organizatorët ftojnë studiues, akademikë, profesionistë dhe studentë të diplomuar të kontribuojnë me punime shkencore që reflektojnë zhvillimet më të fundit në shkencë dhe inxhinieri.

Continue Reading

Rajoni

Vlerësohet lartë modeli UBT 5S në Kongresin e 61-të Botëror të Planifikimit Urban të organizuar nga ISOCARP

Published

on

Në kuadër të Kongresit të 61-të Botëror të Planifikimit Urban (ISOCARP 2025), Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, ka prezantuar online modelin inovativ të qytetit të mençur UBT 5S. Në këtë prezantim autor ishte edhe Drejtori i Institutit për Studime Urbane, Shqiprim Ahmeti. Ky model inovativ vendos Kosovën në qendër të modeleve ndërkombëtare për planifikimin urban dhe integrimin e teknologjisë në qytetet e së ardhmes.

Këtë vit, kongresi po mbahet në Riad të Arabisë Saudite, nën temën qendrore: “Qytetet dhe Rajonet në Veprim: Rrugët e Planifikimit drejt Qëndrueshmërisë dhe Cilësisë së Jetës”.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë e qasjeve sistematike, përdorimit të teknologjive digjitale dhe prototipeve të vogla, për të krijuar një model të integruar që përfshin të gjitha grupmoshat dhe sektorët e një qyteti.

Aktualisht, ekosistemi përfshin rreth 17,000 persona dhe kombinon zona komunitare, arsimin, infrastrukturën, shërbimet shëndetësore dhe aktivitetet bujqësore, duke u mbështetur në teknologji si 5G për monitorim dhe analizë në kohë reale.

Pjesëmarrësit në kongres vlerësuan modelin e UBT-së si një shembull model të qytetit të mençur dhe rezilient, duke nënvizuar rolin kyç të universiteteve në udhëheqjen e inovacionit dhe planifikimit urban të qëndrueshëm.

Continue Reading

Vendi

UBT sjell programin e mençur për sigurinë kibernetike në Konferencën më të madhe të IEEE-së për Teknologji dhe Siguri – “Smart Security for Smart Cities”

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, prezantoi në Romë rezultatet e punës shkencore dhe inovative të ekipit të UBT-së dhe Universitetit të Sofjes për zhvillimin e programit të mençur për sigurinë kibernetike, i cili po implementohet tashmë në qytetin e mençur të UBT-së. Ky prezantim rriti interesimin e pjesëmarrësve, të cilët shtruan pyetje dhe shprehën kërkesën për implementimin e këtij modeli edhe në vende dhe sisteme të tjera në botë.

Gjatë Konferencës më të madhe të IEEE-së për Teknologji dhe Siguri, Rektori Hajrizi prezantoi temën “Advanced Techniques for Reconnaissance and Enumeration in Internal Network Security Assessments”, duke përfshirë rezultatet e punimeve shkencore të realizuara nga ai dhe kolegët nga UBT dhe Universiteti i Sofjes për Teknologji, në kuadër të programit për avancime shkencore.

Në kuadër të konferencës dhe panairit të teknologjisë, Rektori pati mundësinë të takojë përfaqësues dhe ekspertë nga ushtritë pjesë e Aleancës së NATO-s, ushtria italiane dhe amerikane, universitete të ndryshme nga e gjithë bota, si dhe përfaqësues të kompanive kryesore të sektorit teknologjik. Ai gjithashtu takoi Prof. DePonte, udhëheqësin e konferencës, me të cilin ranë dakord për nismat dhe marrëveshjet e bashkëpunimit në fusha specifike.

Rektori Hajrizi prezantoi punën e bërë në UBT në fushat e shkencës dhe teknologjisë që lidhen me sektorin e mbrojtjes, sigurisë dhe menaxhimit të infrastrukturës kritike dhe të qëndrueshme, duke vënë theks të veçantë në sigurinë kibernetike, robotikë, teknologjinë e droneve, 5G, Internet of Things, Digital Twins dhe Inteligjencën Artificiale. Ai prezantoi gjithashtu një sërë projektesh të financuara nga UBT dhe Bashkimi Evropian, të cilat kanë rezultuar me produkte dhe aplikacione inovative.

IEEE është një nga organizatat më prestigjioze në botë, dhe punimet e saj vlerësohen jashtëzakonisht shumë ndërkombëtarisht. Prof. Dr. Edmond Hajrizi është anëtar i rregullt i IEEE-së dhe kontribuon prej vitesh me punime dhe organizimin e eventeve të saj. UBT ka një kontribut të spikatur në kuadër të konferencave të IEEE-së.

Continue Reading

Aktualitet

Exit Polli e nxjerrë fitues Përparim Ramën në Prishtinë

Published

on

Përparim Rama nga LDK ka dalë i pari në sondazhet e televizionit Dukagjini.

Sipas këtij exit pollit të UBO-Consulting, rezulton që Rama merr 54.1 për qind, ndërsa kundër kandidati i tij, Hajrulla Çeku 45.9 për qind.

Ndërsa sipas exit pollit të Klan Kosovës, përparim Rama ka 53.62 për qind, ndërsa Hjarulla Çeku 46.38 për qind.

Continue Reading

Të kërkuara