Tirana, qyteti i mrekullive arkitektonike, po përballet me një moment tronditës. Në kryeqytet, një ikonë e kohëve të kaluara po shembet nga harta e qytetit. Ish-godina e Agjencisë Telegrafike Shqiptare (ATSH), e njohur si 7-katëshi, po përgatitet për një rrënim të trishtë.

Ndërtuar në vitin 1976 nga arkitekti Maks Velo, ky monument do të humbasë gjurmët e tij në qytetin e Tiranës. E vlerësuar për vlerat historike dhe arkitektonike, ajo mori statusin “Monument kulture i kategorisë së dytë” në vitin 2007, veçanërisht për fasadën e saj të përbërë prej xhamit.

Një histori me të vërtetë të shkëlqyer, e shkruar nga dora e një arkitekti të shquar,  godina e ish-ATSH-së, e cila për vite ka qenë një simbol i qytetit, tani po humbet ndjeshëm nga harta e Tiranës.

Por përtej raporteve teknike dhe vendimeve institucionale, zëra të ndryshëm janë ngritur në debat për fatin e kësaj ndërtese historike. Disa ekspertë dhe inxhinierë vlerësojnë se godina është e sigurt dhe nuk ka pësuar dëme nga tërmeti i 26 nëntorit. Sidoqoftë, vendimi për shembjen e saj është marrë dhe së shpejti kjo ikonë do të zhduket nga qyteti.

Të gjitha këto ndodhin ndërsa qyteti po përjeton një fazë të madhe rindërtimi pas tërmetit të 2019-s. Ish-ATSH, e cila dikur zinte një vend të veçantë në qiellin e kryeqytetit, do të zëvendësohet nga një kompleks modern për zyrat e administratës publike.

Por, shembja e ish-godinës së ATSH-së nuk ka lënë pa shqetësuar komunitetin e arkitektëve dhe përdoruesve të godinave të ngjitur. Shqetësimet për sigurinë e strukturës dhe për ndikimin e mundshëm në godinat e tjera janë të lartë. Ky proces ka shtuar edhe më tepër tensionin midis institucioneve dhe opinionit publik.

Shembja e ish-godinës së ATSH-së u paralajmërua në mars të këtij viti nga kryebashkiaku Erion Veliaj, gjatë një inspektimi në Bulevardin “Zogu I”, ku ishte i pranishëm edhe kryeministri Edi Rama. Ky veprim sjell me vete diskutime të forta dhe kontroversa për fatin e trashëgimisë arkitektonike të qytetit të Tiranës dhe planet për ndërtim të reja në kryeqytetin shqiptar.

Ndërsa kjo histori po krijon mjaft debate dhe spekulime, vëzhguesit presin me padurim të shikojnë si do të zhvillohet kapitulli i ardhshëm për këtë ndërtesë të rëndësishme të kulturës dhe arkitekturës së Tiranës. /UBTNews/

Në një njoftim të rëndësishëm për kulturën dhe trashëgiminë e Kosovës, ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ka shpallur planin për rindërtimin dhe rinovimin e Muzeut Kombëtar të Kosovës. Përmes një postimi në Facebook, Çeku ka zbuluar që Muzeu do t’i nënshtrohet një procesi të gjatë restaurimi, me një fokus të veçantë në përmirësimin e kushteve të deposë.

Çeku ka shpalosur se për këtë projekt të rëndësishëm janë përcaktuar fondet në vlerën e tre milionë eurove, duke theksuar seriozitetin dhe synimet për të kthyer Muzeun në një qendër të rëndësishme për trashëgiminë kulturore të vendit.

Në të njëjtën kohë, ministri Çeku ka premtuar që gjatë periudhës së mbylljes së Muzeut për restaurim, do të kryhet edhe një rikonceptim dhe përditësim i ekspozitave të përhershme. Ky ndryshim pritet të sjellë një frymë të re dhe një përvojë më të pasur për vizitorët pas hapjes së Muzeut, duke e ngritur atë në një nivel të lartë artistik dhe kulturor. /UBTNews/

Në një ngjarje historike për qytetin e Shkodrës, sahati i tij, një simbol i lashtë i qytetit, është kthyer në punë pas 3 dekadash. Kjo është një ditë triumfale për qytetin, kur simboli i kohës dhe historisë së tij fillon sërish të tregojë kohën.

Kryeministri Edi Rama ka ndarë një foto të sahatit të restauruar, duke shënuar kthimin e tij në jetë. Sahati, i cili ndodhet në një pallat 6-katësh në qendër të qytetit, ishte një kujtim që pothuajse ishte harruar, por sot, ai rikthehet në kujtesën e qytetarëve si një simbol i kthimit dhe rinisjes.

“Rilind edhe zemreku i sahatit simbol në Shkodër, pas një agonie të gjatë”, shkruan Kryeministri Rama, shprehur emocionin e tij për këtë ngjarje historike.

Iniciativa për rikthimin e sahatit në funksion erdhi nga Kryetari i Bashkisë Shkodër, Benet Beci, i cili kishte parë nevojën për të rikthyer këtë vlerë kulturore në qytet. Gjatë verifikimit të saj, u zbulua se mekanizmi i orës ishte më shumë se një artikull i thjeshtë – ishte një trashëgimi e familjes shkodrane, Kurraj, e ruajtur për 33 vjet pas rrëzimit të komunizmit. Sot, ai me krenari përkujtohet si një simbol i mbijetesës dhe traditës, rikthyer në shërbim të komunitetit dhe kujtesës së tij. /UBTNews/

Muzeu Kombëtar i Brazilit, i cili u përfshi nga një zjarr shkatërrues para gjashtë vitesh, ka marrë një donacion të rëndësishëm prej më shumë se një mijë fosileve, duke përfshirë dinosaurë të rrallë. Ky donacion ka ardhur si një pjesë e nismës për të ndihmuar në rindërtimin e koleksionit të humbur nga flakët. Zjarri, i shkaktuar nga një qark elektrik në vitin 2018, shkatërroi rreth 85% të muzeut, duke përfshirë një gamë të gjerë artikujsh të vlefshëm kulturorë, duke përfshirë relike egjiptiane, artefakte greko-romake, dhe edhe fosile të rralla si dinosauri Dinoprata.

Muzeu aktualisht është në proces rindërtimi dhe pritet të rihapet në prill të vitit 2026. Donacioni i fosileve, që përfshin mbi 1000 cope, vjen nga pellgu Araripe në Brazili, dhe përmban disa fosile të jashtëzakonshëm si një Tetrapodophis, i cili mendohet të jetë fosili më i hershëm i gjarprit.

Kjo nismë e donacionit u ndërmjetësua nga Frances Reynolds, një mbrojtës i arteve, dhe është pjesë e një fushate për të rikrijuar dhe zgjeruar arkivin e Muzeut Kombëtar. Përveç donacionit të fosileve, pjesë e përpjekjeve janë edhe mbledhja e artefakteve të tjera për të arritur një koleksion prej rreth 10,000 objektesh për ekspozim.

Punimet për rindërtimin e muzeut kanë filluar që në vitin 2021, dhe si pjesë e bashkëpunimit, studentë dhe paleontologë të Universitetit Federal të Rio de Zhaneiros po marrin pjesë në ekspedita gërmimi në Shtetet e Bashkuara për të zbuluar dinosaurë të tjerë që mund të shtohen në koleksionin e muzeut në të ardhmen. Kjo nismë për rindërtimin e Muzeut Kombëtar të Brazilit shpie drejt një përparimi të rëndësishëm në mbrojtjen dhe rikthimin e trashëgimisë kulturore të vendit pas katastrofës së zjarrit./UBTNews/