Lajmet

Udhëtimi në kohë: Nga mitologjia e lashtë te shkenca moderne

Shkencëtarët kanë shqyrtuar nëse një ditë mund të bëhet realitet kjo gjë.

Published

on

Udhëtimi në kohë dhe “makinat e udhëtimit në kohë”, kanë qenë prej dekadash një temë e fantashkencës dhe e shumë filmave. Në fakt, duket se mundësia për të udhëtuar në kohë, qoftë në të ardhmen apo në të kaluarën, e ka ngacmuar për shekuj me radhë imagjinatën e njerëzimit.

Ndërsa shumë njerëz mund të mendojnë se është absurde të besohet që ne mund të udhëtojmë mbrapa ose përpara në kohë, disa nga shkencëtarët më të shkëlqyer në botë, kanë shqyrtuar nëse një ditë mund të bëhet realitet kjo gjë.

Për shembull Albert Ajnshtajni, arriti në përfundimin se e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja ekzistojnë të gjitha njëkohësisht, dhe shumica e dinë konceptin e tij të njohur të relativitetit. Kjo do të thotë se koha është relative dhe jo absolute siç pretendonte Njutoni.

Me teknologjinë e duhur, siç është një anije kozmike shumë e shpejtë, një person është në gjendje të përjetojë disa ditë, ndërsa një person tjetër përjeton njëkohësisht vetëm disa orë ose minuta. Megjithatë, teoritë e Ajnshtajnit patën shumë pak ndikim në kozmologji apo shkencë në përgjithësi.

Shumica e fizikanëve, kanë hequr shumë ngadaltë dorë nga supozimet e zakonshme që ne bëjmë për kohën. Megjithatë, nëse udhëtimi në kohë do të ishte vërtet i mundur, vështirë se mund të mendohet se çfarë do të thotë kjo për njerëzimin.

Kushdo që do të ishte fuqinë për t’u zhvendosur nëpër kohë, do të kishte fuqinë për ta modifikuar historinë. Edhe pse kjo gjë mund të tingëllojë tërheqëse, do të ishte e pamundur të dihen pasojat e çdo ndryshimi të ngjarjeve të së kaluarës, dhe se si do të ndikojë kjo gjë në të ardhmen.

Udhëtimi në kohë në mitologjinë e lashtë

Nëse shohim tekstet e lashta, gjejmë një sërë referencash për udhëtimin në kohë. Në mitologjinë hindu, ekziston historia e mbretit Raivata Kakudmi, i cili udhëton për të takuar krijuesin Brahma. Kur Kakudmi u rikthye në Tokë, në Tokë kishin kaluar 108 juga, dhe mendohet se çdo juga përfaqëson rreth 4 milionë vjet.

Shpjegimi që Brahma i dha Kakudmit, është se koha ecën ndryshe në plane të ndryshme të ekzistencës. Po ashtu, ne kemi referenca në Kuran për shpellën e Al-Kehf. Historia i referohet një grupi të rinjsh të krishterë, të cilët në vitin 250 Pas Krishtit u përpoqën t’i shpëtonin persekutimit dhe u tërhoqën nën drejtimin e Zotit në një shpellë, ku Zoti i vuri në gjumë.

Ata u zgjuan 309 vjet më vonë. Kjo histori përkon me historinë e krishterë të Shtatë të Fjeturve, por me disa dallime.

Një histori tjetër na vjen nga legjenda japoneze e Urashima Taro, një njeri që thuhej se vizitonte pallatin nënujor të Zotit të Dragoit Rujin. Ai qëndroi atje për 3 ditë, por kur u kthye në sipërfaqe, kishin kaluar 300 vjet.

Në tekstin budist, Pali Kanon, shkruhet se në qiellin e tridhjetë Devave (vendi i perëndive), koha kalon me një ritëm të ndryshëm, ku 100 vjet në Tokë llogariten si një ditë e vetme për ta. Brenda mitologjisë antike, ka shumë referenca të tjera për udhëtimin në kohë.

Kërkimi shkencor mbi udhëtimin në kohë

Ndoshta historia më e njohur e udhëtimit aksidental në kohë, është Eksperimenti i Filadelfias,

i cili supozohet se ndodhi në vitin 1943, me synim mbulimin e një anije me valë elektromagnetike, për ta bërë atë të padukshme për radarët e armikut.

Por ai eksperimenti shkoi jashtëzakonisht keq. Anija jo vetëm që u zhduk plotësisht nga Filadelfia, por u tele-transportua në Norfolk, dhe u kthye në kohë për 10 sekonda. Kur anija u rishfaq sërish, disa anëtarë të ekuipazhit zhvilluan çrregullime mendore, disa u zhdukën plotësisht, dhe disa të tjrë raportuan se kishin udhëtuar para në të ardhmen dhe pas në të shkuarën.

Dyshohet se Nikola Tesla, që në atë kohë ishte drejtor i Inxhinierisë dhe Kërkimeve në “Radio Company of America”, ishte i përfshirë në eksperiment, duke bërë të gjitha llogaritjet dhe vizatimet e nevojshme, dhe gjithashtu duke siguruar gjeneratorët.

Në vitin 1960, kemi një tjetër raport interesant rasti të shkencëtarit Pelegrino Erneti, që pohoi se kishte ndërtuar “Chronivisor”, një makineri që i mundësonte dikujt të shihte në të kaluarën. Teoria e tij ishte se çdo gjë që ndodh, lë një shenjë energjie që nuk mund të shkatërrohet kurrë (diçka si regjistrimet mistike Akashik). Erneti dyshohet se ka zhvilluar një pajisje që mund të zbulojë, zmadhojë dhe konvertojë këtë energji në një imazh, si një lloj televizioni që tregon atë që ka ndodhur në të kaluarën.

Eksperimente të diskutueshme në lidhje me udhëtimin në kohë

Në vitet 1980, ka pasur raporte për një tjetër eksperiment të diskutueshëm të udhëtimit në kohë, Projekti Montauk. Nëse eksperimentet e Filadelfias dhe Montauk u zhvilluan vërtet, kjo debatohet ende sot. Gjithsesi, është e arsyeshme të supozohet se ushtria amerikane ishte shumë e interesuar mbi mundësinë e udhëtimit në kohë, dhe do të angazhohej në kërkime të gjera mbi këtë çështje.

Në vitin 2004, Marlin Polman, shkencëtar, inxhinier dhe anëtar i MENSA-s, aplikoi për një patentë për një metodë të shtrembërimit të gravitetit dhe zhvendosjes së kohës. Në vitin 2013, Vasfi Alshdaifat paraqiti një patentë tjetër, për një makineri që bën ngjeshjen e hapësirës dhe zgjerimin e kohës, që mund të përdoret për udhëtimin në kohë.

Sipas PHYS.ORG, fizikani Ronald Malett i Universitetit të Konektikatit në SHBA, po punonte në vitin 2006 mbi konceptin e udhëtimit në kohë, bazuar në teorinë e relativitetit të Ajnshtajnit. Në atë kohë, Malet ishte absolutisht i bindur se udhëtimi në kohë ishte i mundur.

Ai parashikoi se udhëtimi i njeriut në kohë do të jetë i mundur brenda shekullit XXI.

Edhe fizikani i grimcave Brajan Koks, deklaroi në vitin 2013 se udhëtimi në kohë është i mundur, por vetëm në një drejtim. Por ashtu kemi gjithashtu historinë misterioze të Ali Razekit, drejtor i Qendrës Iraniane për Shpikjet Strategjike, që raportoi për “Daily Mail” se kishte zhvilluar një pajisje që mund të shihte ngjarjet e 3-5 viteve në të ardhmen.

Në teori, udhëtimi në kohë është i mundur, edhe nëse është i vështirë për t’u kuptuar. A na kanë afruar hulumtimet e përmendur më sipër drejt realizimit të udhëtimit në kohë? Nëse po, na mbetet vetëm të shpresojmë që teknologjia të mos bjerë në duar të gabuara./Ancient Origins – Bota.al

Continue Reading

Rajoni

Prokurorët dhe avokatët e Gjykatës së Shkodrës refuzojnë të zhvillojnë seanca pas vrasjes së gjyqtarit

Published

on

By

Pas ngjarjes tronditëse të së hënës, ku mbeti i vrarë brenda sallës gjyqtari Astrit Kalaja nga Elvis Shkambi, Gjykata e Apelit ka vendosur të bojkotojë seancat gjyqësore.

Edhe Gjykata e Shkallës së Parë Vlorë, ka pezulluar proceset nga data 7 deri më 10 tetor.

Në Gjykatën e Shkodrës nuk ka një vendim institucional për ndërprerjen e seancave gjyqësore, por me vendim personal gjyqtarët, prokurorët dhe avokatët kanë vendosur të mos zhvillojnë seanca gjyqësore.

I vetmi përjashtim janë masat e sigurisë./D.B/EO

Continue Reading

Lajmet

Ministria e Punëve të Jashtme të Shqipërisë reagon ndaj deklaratave të MPJ të Serbisë: Historia nuk rishkruhet me retorikë

Published

on

By

Ministria për Evropën dhe Punët e Jashtme e Republikës së Shqipërisë ka reaguar ndaj Ministrisë së Jashtme të Serbisë duke thënë se shpreh keqardhjen e thellë për deklaratën e Ministrisë së Jashtme të Republikës së Serbisë, të datës 4 tetor 2025, e cila përpiqet të rikthejë hijet e së shkuarës mbi një rajon që po përpiqet të ecë drejt së ardhmes. Në këtë deklaratë ngrihet një seri akuzash dhe pretendimesh të pabaza, të cilat Shqipëria i hedh poshtë me forcë dhe vendosmëri.

Ministria për Evropën dhe Punët e Jashtme të Shqipërisë i ka kujtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme të Serbisë thotë se ngjarjet e vitit 1999 lidhen me shkaktarët që sollën vrasje, spastrime etnike de dëbim me forcë të rreth një milionë shqiptarëve të Kosovës nga shtëpitë e tyre.

Është për të ardhur keq që deklarata e Ministrisë së Jashtme të Serbisë mbështetet ende mbi një Raport tashmë të diskredituar të Dick Marty, kur faktet e hetuara nga autoritetet vendase dhe ndërkombëtare kanë dëshmuar qartë se pretendimet e ngritura aty janë një fabrikim i pastër, pa asnjë provë faktike“, thuhet në reagim.

Ministria për Evropën dhe Punët e Jashtme të Shqipërisë thotë se këto të pavërteta, të njohura ndërkombëtarisht si përpjekje për të njollosur imazhin e Shqipërisë dhe të Kosovës, nuk mund të përdoren më për t’iu shmangur përgjegjësisë së historisë. Historia nuk rishkruhet me retorikë, ajo mbahet mend me përgjegjësi.

“Në këtë kontekst, çdo përpjekje për të përmbysur të vërtetën dhe për të ndërruar rolet e viktimës me të agresorit është e papranueshme dhe bie ndesh me çdo frymë të paqes e pajtimit që rajoni ynë kërkon e meriton“, thuhet tutje në njoftim.

Ministria për Evropën dhe Punët e Jashtme e Shqipërisë shpreh bindjen e thellë se rajoni ka nevojë për pajtim, respekt të ndërsjellë dhe bashkëpunim të sinqertë në frymën e fqinjësisë së mirë, jo për rikthim tek gjuha e akuzave e viktimizimit.

Ky reagim erdhi pasi Ministria e Punëve të Jashtme të Serbisë tha se presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani po përpiqet të zhvendos vëmendjen nga siç pretendojnë ‘përndjekja sistematike e serbëve’ në Kosovë.

Nga reagimi i MPJ të Serbisë u përmend edhe e ashtuquajtura ‘shtëpia e verdhë’ e cila ishte pretenduar se shfrytëzohej për trafikim organesh në kohën e luftës./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

​Mashtrimi diplomatik i Beogradit – OKB demaskon rrenën e Gjuriqit për presidenten Osmani

Published

on

By

Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB) ka përgënjeshtruar ashpër pretendimet dhe gënjeshtrat e ministrit të Jashtëm të Serbisë, Marko Gjuriq, si dhe të mediave pro-qeveritare në Serbi, të cilat gjatë javës së kaluar orkestruan një fushatë të tërë dezinformimi kundër pjesëmarrjes së Presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork.

Gjuriq doli me akuza të pabazuara, duke pretenduar se Osmani ishte “futur fshehurazi” në ndërtesën e OKB-së, duke përdorur kinse një leje hyrjeje të marrë nga një shtet tjetër.

Kjo gënjeshtër u shpërnda me tërbim nga mediat si Tanjug, RTS, Politika, Blic, Informer dhe Alo, të cilat i dhanë jehonë të madhe, duke e paraqitur si të vërtetë absolute dhe duke e mbështjellë me tituj senzacionalistë.

Por e vërteta nuk vonoi të dalë në dritë: vetë Organizata e Kombeve të Bashkuara e rrëzoi këtë mashtrim publik.

Zëdhënësi i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Stéphane Dujarric, në një deklaratë për portalin serb ‘Raskrikavanje’, hodhi poshtë kategorikisht akuzat e Gjuriqit dhe të mediave serbe, duke sqaruar se delegacioni i Kosovës ka qenë plotësisht i akredituar dhe në përputhje të plotë me rregullat e OKB-së, shkruan RTV Dukagjini, transmeton KosovaPress.

Nuk pati asnjë problem me delegacionin e Kosovës, të gjithë kishin leje të vlefshme,” – tha në menyrë të prerë Dujarric./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

UBT ofron 20 për qind bursë për programin Master në E Drejta Komerciale për punonjësit e institucioneve të drejtësisë

Published

on

UBT po ofron një mundësi të veçantë për profesionistët dhe punonjësit e institucioneve të drejtësisë në Kosovë. Me bursën prej 20 për qind në programin Master (LLM) në E Drejta Komerciale -Tregtare, të gjithë zyrtarët dhe profesionistët e fushës së drejtësisë kanë mundësinë të thellojnë njohuritë e tyre akademike, të zhvillojnë aftësi praktike dhe të përfitojnë nga një program modern dhe multidisiplinar që adreson sfidat komplekse të së drejtës tregtare dhe menaxhimit ligjor.

Ky program synon të zhvillojë ekspertizën e studentëve në aspekte të avancuara të së drejtës tregtare, duke u fokusuar në interpretimin kritik të strukturave dhe parimeve të shoqërive tregtare, kuadrit ligjor kombëtar dhe ndërkombëtar, si dhe menaxhimin e proceseve gjyqësore dhe kontraktuale në një mjedis biznesi gjithnjë më kompleks dhe global.

Objektivat kryesore të programit LLM në E Drejta Komerciale:

  • Zhvillimi i njohurive të thelluara në të drejtën tregtare: Studentët do të mësojnë interpretimin kritik të shoqërive tregtare, qeverisjen dhe shpërbërjen e tyre.
  • Përvetësimi i metodologjive kërkimore të avancuara: Programi ofron aftësi për të kryer kërkime shkencore dhe analizuar të dhëna ligjore në mënyrë kritike.
  • Kuptimi i thelluar i së drejtës së kontratave afariste: Analizimi i krijimit, ekzekutimit dhe shkeljes së kontratave tregtare.
  • Krahasimi i kuadrove ligjore kombëtare dhe ndërkombëtare: Njohuri mbi pronësinë intelektuale, financat dhe bankat, konkurencën, falimentimin dhe arbitrazhin tregtar në kontekstin evropian dhe global.
  • Menaxhimi kreativ i të drejtave të pronësisë intelektuale: Zhvillimi i zgjidhjeve për patentat, markat, të drejtat e autorit dhe sekretet tregtare.
  • Analiza e të drejtave të shoqërive tregtare dhe të ligjeve afariste: Kuptim i avancuar mbi etikën e biznesit, kontratat tregtare dhe tregun e brendshëm të BE-së.
  • Zgjidhja e problemeve në qeverisjen korporative dhe përgjegjësinë sociale: Trajtim i çështjeve komplekse të qeverisjes dhe ndikimi i tyre në performancën e biznesit.

Përfitimet për studentët:

  • Njohuri të avancuara në struktura ligjore dhe procedura gjyqësore.
  • Aftësi për të menaxhuar ekipe në simulime të proceseve gjyqësore tregtare.
  • Ekspertizë në hartimin e kontratave tregtare dhe analizimin kritik të fenomeneve dhe tendencave ligjore.
  • Gatishmëri për të zhvilluar projekte kërkimore dhe analiza në fushën e së drejtës tregtare.

Programi LLM në E Drejta Komerciale i UBT-së është ndërtuar sipas standardeve ndërkombëtare dhe ofron mundësi specializimi në fusha të tilla si:

  • E-drejtësia dhe transaksionet E-Commerce
  • Qeverisja e korporatave dhe përgjegjësia sociale
  • Të drejtat digjitale dhe privatësia
  • Etika në biznes
  • Tregu i brendshëm i BE-së dhe konkurrenca

Me laboratorë modernë, staf akademik me përvojë ndërkombëtare dhe mundësi mobiliteti në universitete partnere, UBT siguron një eksperiencë akademike dhe profesionale të plotë.

Ligjëratat do të zhvillohen me orar fleksibël, duke u përshtatur me nevojat e profesionistëve që tashmë janë aktivë në tregun e punës.

Misioni i programit: Të edukojë profesionistë të kualifikuar dhe etikë, të pajisur me njohuri të avancuara në drejtësinë komerciale, duke kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit dhe zhvillimin e qëndrueshëm në Kosovë dhe rajon.

APLIKO TANI ONLINE dhe përfito nga bursa 20 për qind për punonjësit e institucioneve të drejtësisë për të qenë pjesë e këtij programi inovativ dhe avancuar në E Drejta Komerciale.

Continue Reading

Të kërkuara