Lajmet
Tri shtetet që i ashpërsuan masat për kontrollimin e armëve
Australia, Britania e Madhe dhe Zelanda e Re me kontrolle të ashpra ndaj armëve.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiOpinion nga Philip Alpers
Shënim: Philip Alpers është profesor i asociuar dhe drejtor themelues i GunPolicy.org, një projekt global në Shkollën e Shëndetit Publik të Universitetit të Sidneit, i cili krahason dhunën e armatosur, legjislacionin e armëve të zjarrit dhe parandalimin e lëndimeve në 250 juridiksione në mbarë botën
Një burrë – pothuajse në shumicën e rasteve një burrë – pa histori kriminale dhe pa diagnozë të sëmundjeve mendore, i armatosur me armë gjysmëautomatike në mënyrë të paligjshme, vran dhe plagos një numër njerëzish të pafajshëm në shtetet që ata i imagjinuan si të sigurta.
Ndodh në vende të ndryshme rreth botës, por në mënyrë të tmerrshme dhe në raste të shpeshta në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe kryesisht në Uvalde, Teksas dhe Buffalo, New York.
Për ata prej nesh që jetojnë në kombe kulturalisht të ngjashme, por ku disponueshmëria e armëve vdekjeprurëse është e kufizuar, mbështetja në rritje e amerikanëve tek armët edhe përballë tmerreve në rritje është e paimagjinueshme.
Ne jetojmë me shumë më pak frikë nga të shtënat me armë zjarri dhe e shikojmë problemin e vetëshkaktuar të Amerikës me armët e zjarrit si një simptomë të mosfunksionimit politik të gjymtuar. Ndërsa çdo e shtënë eklipson të fundit, ndërsa frika dhe ideologjia i mposhtin provat edhe një herë, është e tmerrshme të imagjinosh shkallën, përmasat e mëdha të kësaj pike kthese që më në fund mund t’i detyrojë politikanët amerikanë të përballen me përgjegjësinë e tyre kolektive dhe të bëjnë ndryshime.
Në anën tjetër, shtetet tjera pas rasteve të tilla kanë ashpërsuar masat në këtë drejtim dhe ngadalësuan apo pothuajse zhdukën masakra të tilla. Ja si kombet sikurse Australia, Britania e Madhe dhe Zelanda e Re forcoi kontrollet e armëve pas të shtënave masive për të mbrojtur gjeneratat e ardhshme.
Australia
Port Arthur, 1996
Në vetëm 90 sekonda brenda një kafeneje turistike në Port Arthur të Tasmanisë, në vitin 1996 një i ri vrau 20 persona me 29 të shtëna nga një pushkë gjysmë automatike. Numri total i viktimave ishte 35 të vdekur dhe 18 të plagosur.
Për një komb që kishte humbur 105 jetë nga masakrat me armë në dekadën e mëparshme, kjo ishte pika e fundit. Kryeministrit të sapozgjedhur John Howard, një nga udhëheqësit më konservatorë të vendit në dekada, iu deshën vetëm 12 ditë për të ndërmjetësuar në mbarë vendin reformën dypartiake të ligjit për armët në të tetë shtetet dhe territoret.
Armët e gjata gjysmë automatike u ndaluan, ndërsa pronarëve të armëve iu kërkohej një dëshmi për arsyen e vërtetë të posedimit të armëve, kryesisht për profesion ose për anëtarësim në klube gjuajtjesh me armë. Kurse vetëmbrojtja nuk konsiderohej arsye e pranueshme, prandaj pronarët ishin të detyruar të regjistronin çdo armë në polici.
Pas 26 vitesh në Port Arthur, Australia ngriti shumë amnisti dhe blerje të armëve federale dhe shtetërore. Mbi 1 milion armë u dorëzuan për shkatërrim.
Britania e Madhe
Dunblane, 1996
I bazuar në një sistem klasor në të cilin të pasurit shkonin të gjuanin në krah të të varfërve, legjislacioni i armëve të zjarrit në Britani gjithmonë ka kontrolluar me rreptësi pushkët, revolverët dhe pistoletat. Përveç kësaj, shumë britanikë thjesht nuk i pëlqejnë armët.
Në vitin 1987, një person i armatosur qëlloi për vdekje 16 persona të tjerë, përfshirë edhe një polic të paarmatosur dhe nënën e tij në Hungerford të Anglisë. Një protestë mbarëkombëtare shtyu Britaninë e Madhe të ndalojë përdorimin e pushkëve gjysmë automatike dhe disa armë gjahu.
Thuajse një dekadë më vonë, në vitin 1996, pasi një gjuajtës me pistoletë me leje vrau 16 nxënës të shkollës fillore dhe një mësues në Dunblane, Skoci, presioni i ri i publikut, së bashku me ndryshimin e qeverisë, bëri që Britania e Madhe të ndalonte më tej të gjitha pistoletat.
Zelanda e Re
Christchurch, 2019
Në vitin 1990, në vendbanimin e vogël të Ishullit Jugor të Aramoana, një burrë i armatosur me një pushkë gjysmë automatike vrau 13 persona, përfshirë këtu katër fëmijë dhe një polic. Megjithë presionin publik për të ndaluar armët e zjarrit, lobi i mirë-formuar i armëve në vend parandaloi të gjitha kufizimet, por të pjesshme, me të meta për një numër të vogël armësh gjysmë automatike.
Tri raste të tjera të shtënave masive në vitet 1992, 1994 dhe 1997 përforcuan mbështetjen për një ndalim më të gjerë, por në një vend me më shumë armë për frymë se Britania e Madhe apo Australia, lobi i të shtënave ende diktonte politikën e policisë dhe qeverisë.
Diku tjetër në mbarë globin, në vitet 2003-2018, Argjentina, Belgjika, Gjermania, Suedia dhe Norvegjia, të cilat u përballën me të shtëna, shkatërruan më shumë se 800 mijë armë zjarri. Megjithatë, përpjekjet e tilla zvogëlohen nga stoku global i vlerësuar në 1 miliard armë, 85% e të cilave janë në duart e civilëve.
Në Amerikë, ndryshimi i kërkuar nga kaq shumë qytetarë është, një ditë, me siguri i pashmangshëm. Me rekordin e saj të admirueshëm të ndërhyrjeve të shëndetit publik që kanë shpëtuar miliona jetë, shoqëria me burimet më të mira në botë duhet të shmangë përfundimisht grupet dhe politikanët e interesit vetjak që me mosveprimin e tyre nxisin sulme të armatosura ndaj familjeve të vendit.
Megjithëse amerikanët janë të lirë të prezantojnë, ose të shfuqizojnë një amendament kushtetues ashtu siç bënë për të zgjeruar të drejtën e votës për të gjithë qytetarët, për t’i dhënë fund skllavërisë dhe për të futur dhe shfuqizuar ndalimin, masakrat me armë duket se do të rriten gjithnjë e më lart derisa votuesit e të kërkojnë ndryshim./UBTNews/
Bota
Kuba goditet nga një tërmet me magnitudë 5.9, s’ka raportime për dëme
Published
52 minutes agoon
December 23, 2024By
UBT NEWSNjë tërmet me magnitudë 5.9 goditi Kubën të hënën, sipas Qendrës Sizmologjike Evropiane-Mesdhetare (EMSC). Autoritetet lokale kanë njoftuar se nuk ka pasur dëme serioze dhe nuk ka raporte për të vdekur apo të lënduar. Tërmeti u regjistrua në një thellësi prej 25 km (15.53 milje). Shërbimi Sizmologjik Kombëtar Kuban e ka raportuar ngjarjen si një tërmet me magnitudë 6.1 ballë, me pasgoditje të shumta në orët e para të mëngjesit, të ndodhura në brigjet lindore të Santiago de Kubës.
Në muajin nëntor, një tërmet me magnitudë 6.9 goditi brigjet e provincës fqinje Granma, duke shkaktuar disa dëme strukturore, por pa viktima. Zona e Santiago de Kubës është e njohur për aktivitetin sizmik, pasi aty kalon një vijë thyerje që ndan pllakën e Amerikës së Veriut dhe pllakën e Karaibeve. Kryeqyteti kuban, Havana, nuk është prekur nga tërmeti./UBTNews/
Lajmet
Haxhiu: Nëse Prokuroria Speciale është e interesuar ta marrë dëshminë e Kurtit mos ta refuzojë kërkesën e tij
Published
2 hours agoon
December 23, 2024By
UBTnewsMinistrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu ka deklaruar se nëse Prokuroria Speciale është e interesuar që të marrë dëshminë e kryeministrit, Albin Kurti lidhur me rastin e rezervave shtetërore duhet t’i përgjigjet kërkesës së kabinetit të kryeministrit Kurti dhe tri datave që tashmë janë në dispozicion.
Haxhiu tha se kryeministri Kurti nuk e ka refuzuar kërkesën e Prokurorisë Speciale për intervistim.
Këto komente e para e drejtësisë kosovare i bëri gjatë një konference për media që e zhvilloi bashkë me ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku me fokus në punën dhe angazhimin e institucioneve të Republikës së Kosovës në drejtësinë tranzicionale dhe adresimin e krimeve të kryera gjatë luftës në Kosovë.
“Kryeministri Kurti nuk e ka refuzuar kërkesën e Prokurorisë Speciale për intervistim, përkundrazi siç e keni parë kryeministri Kurti ka shprehur gatishmëri që kërkesa e tyre të realizohet. Kabineti i kryeministri i ka propozuar tri data se kur mund të realizohet kjo kërkesë bazuar në agjendën e kryeministrit Kurti, dhe tashmë gjatë kësaj jave kanë mbetur dy data që kabineti i kryeministrit i ka propozuar Prokurorisë Speciale. Nuk ka asnjë arsye që prokurorët, të cilët thuhet se janë të interesuar që të marrin dëshminë e kryeministrit Kurti për rezervat shtetërore, nuk ka asnjë arsyen që ata të të refuzojnë që t’i përgjigjen kërkesës së kryeministrit për ta intervistuar në zyre siç ka kërkuar kryeministri Kurti. Nuk është diçka e pazakontë, nuk është diçka e paligjshme, prandaj nëse Prokuroria Speciale është e interesuar që ta marrë dëshminë e kryeministrit, lirisht mund t’i përgjigjet kërkesës së kabinetit Kurti. Prokuroria Speciale me këto veprime ka tendencë për ta minuar punën tonë, për ta bllokuar punën tonë, për ta dëmtuar LVV-në dhe qeverinë siç zakonshëm kanë bërë”, thotë ajo.
Sa i takon asaj nëse institucionet e Kosovës kanë bërë kërkesë për ekstradimin e kryeterroristi, Milan Radojçiq, ministrja Haxhiu tha sevendosja e Radojçiqit në Interpol ka fuqinë juridike për arrestim të përkohshëm me qëllim të ekstradimit në Kosovë.
“Tashmë kryeterroristi Rajdoçiciq është në listën e INTERPOL-it, nuk kishte mundur me qenë në listë të INTERPOL-it, pa pas kërkesë, natyrisht që po. Por, është e rëndësishme që të bëhet trysni ndaj Serbisë që të dorëzoj kryeterroristin Milan Radojçiq. Ministria e Drejtësisë së bashku me Prokurorinë dhe Policinë e Kosovës i kanë ndërmarrë të gjitha veprimet sa i përket dorëzimit të tyre në territorin e Kosovës. Vendosja e Radojçiqit në Interpol ka fuqinë juridike për arrestim të përkohshëm me qëllim të ekstradimit në Kosovë”, thotë Haxhiu.
Ministrja e Drejtësisë, Albulena Hachiu thotë se është e qartë që prapa dy sulmeve në veri, atij në Banjskë dhe së fundmi në Iber-Lepencë, qëndron Serbia.
Sipas saj, Kosova nuk ka çka të fsheh, por Serbia po jep informacion të pasakta me qëllim që të heqë përgjegjësinë për dy sulmet terroriste në Kosovës.
“Edhe sulmi terrorist në Banjskë edhe në Iber-Lepencë është e qartë që ka të bëjë me ndërmarrje të madhe kriminale të organizuar me shumë armatim, me shumë trajnime që bëhen në Serbi dhe pas tyre është Serbia dhe është e qartë që kjo të kuptohet sa i përket organizatave që mund të na ndihmojnë ne kemi shprehur gatishmërinë që mund të na ndihmoj edhe FBI edhe në vendet tona partnere që të dihet hapur që Serbia qëndron prapa kësaj. Kosova nuk ka çka të fsheh as për Banjskën dhe as për Iber-Lepencin por është e qartë që Serbia tenton që të jap informacion të pasakta dhe të heq përgjegjësinë e saj mbi dy sulme terroriste në Kosovës”, thotë ajo.
Ministrja Haxhiu duke mos thënë detaje për padinë për gjenocid kundër Serbisë, tha se po punojnë në këtë drejtim.
“Ekipe të ngushta me ekspertë të fushës kanë qenë të angazhuar në këtë drejtim. Procesi është konfidencial ju kërkoj ndjesë që nuk mund të jap më shumë informacione sepse është i klasifikuar. Sigurisht që do të donim të njoftonim opinionin publik përmes jush për veprimet që i kemi ndërmarrë, por duke qenë se është proces i klasifikuar nuk më lejohet ligjërisht të jap më shumë informacione. Por që është në agjendën tonë, po punojmë me ekspert të çështjes të huaj e po ashtu vendor dhe besojmë për një kohë jo të gjatë do të kemi si me thënë veprime konkrete në kuptim të adresimit të përgjegjësive që i kemi”, tha ajo.
Sa i takon rikthimit të artefakteve nga Serbia në Kosovë, ministri i Kulturës, Hajrullah Çeku tha se nuk ka dilemë që ato i takojnë koleksionit publik muzeal të Kosovës.
“Ato janë të Kosovës, pra nuk ka asnjë dilemë që ato i takojnë koleksionit publik muzeal të Kosovës. Angazhimi ynë ka qenë i rregullt në raport me organizatat ndërkombëtare të specializuara në çështje të trashëgimisë kulturore për t’i sensibilizuara ato dhe për të kërkuar veprim edhe këto organizata”, thotë Çeku.
Lajmet
Haxhiu: Serbia detyrohet që të arrestoj Radojçiqin sipas Konventës për Ekstradim
Published
4 hours agoon
December 23, 2024By
UBTNewsMinistrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, ka thënë se Kosova ka bërë kërkesë që emri i Milan Radojçiqit të futet në sistemin e Interpol-it, me qëllim të arrestimit të tij të përkohshme nga Serbia dhe ekstradimit të tij në Kosovë.
Ajo ka thënë se sipas Konventës për Ekstradim, Serbia detyrohet që të arrestoj kryeterroristin Milan Radojçiqin dhe terroristët e tjerë dhe brenda 40 ditëve.
Haxhiu shtoi se pas arrestimit, Kosova duhet të dorëzoj kërkesën për ekstradim dhe Serbia do të ketë detyrim që ta dorëzoj atë në Kosovë brenda një afatit të caktuar.
“Ne kemi bërë kërkesë që emri i tij të futet në Interpol, dhe sipas Konventës për Ekstradim kjo ka fuqinë juridike të kërkesë për arrestim të përkohshme me qëllim të ekstradimit. Pra, proceduralisht sipas kësaj Konvente Serbia detyrohet që të arrestoj kryeterroristin Milan Radojçiqit dhe terroristët e tjerë dhe brenda 40 ditëve, pra është arrestim i përkohshme. Kosovës i kërkon që të bëjë kërkesë për ekstradim. Dhe natyrisht që ne do ta bënim, kështu bëjmë me rastet e tjera, atëherë brenda afatit Serbia detyrohet që ta dorëzoj në Kosovë. Vendosja e Rajdojçiqit në Interpol ka fuqinë juridike të kërkesës për arrestim të përkohshme me qëllim të ekstradimit në Kosovë”, ka thënë ajo.
Anëtarët e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve nuk kanë akredituar Listën Serbe për të marrë pjesë në zgjedhjet e shkurtit.
Shkak për këtë kundërshtim, ishin thirrjet nacionaliste të kryetarit të Listës serbe në Kosovë, Zllatan Ellek, të bëra gjatë prezantimit të listës zgjedhore.
Në fillim, dy anëtarët e VV-së në KQZ, Sami Kurteshi dhe Alban Krasniqi kanë shprehur kundërshtimin për certifikimin e këtij subjekti politik.
“Kam rezervat e mia dhe më duhet me i shpreh dhe janë shumë elemente, pra prezantimi i kandidatëve të Listës serbe. Pra asnjëherë nuk përmend Republika e Kosovës por thotë ‘Kosovo i Metohija’. Nuk thotë ‘rrnoftë Kosova por rrnoftë Serbia’. Përfaqësuesit e kësaj liste mbajnë kontakte me pushtetin e Vuçiqit ku shihet edhe Radojiçiqi, ku kanë lidhje me sulmin terrorist në Banjskë dhe së fundmi edhe në Ibër Lepenc”, u shpreh ai, teksa lëshoi një audio-incizim ku dëgjohet Allek me thirrje kundër Republikës së Kosovës.
Kundër certifikimit të Listes serbe doli edhe anëtari tjetër i VV-së, Alban Krasniqi, i cili kërkoi veprime nga Prokuroria e Shtetit.
Edhe anëtarët tjerë që vijnë nga radhët e opozitës kanë shprehur shqetësimet e tyre, ndërsa përfaqësuesi i Partisë Demokratike në KQZ, Arianit Elshani, ka kujtuar se verifikimi i listave të kandidatëve ka kaluar nëpër disa institucione dhe asnjë prej tyre nuk ka dhënë ndonjë vërejtje.
“Ndaj të njëjtat shqetësime me anëtarin e VV-së, mirëpo kam një shqetësim tjetër për shkak se rekomandimi i Zyrës për Regjistrim të Partive ka thënë se ky subjekt plotëson të gjitha kriteret që të jetë në garë për zgjedhjet e 9 shkurtit. Është bazuar edhe në deklarimet e MPB dhe MPJ dhe të gjithë kanë thënë se subjekti në fjalë i plotëson kriteret. Unë me këtë rast abstenoj deri në definimin e saktë sepse certifikimi i subjekteve duhet ta ketë një konsensus të përbashkët”, u shpreh Elshani.
Elshani ka kujtuar se edhe Ministria e Punëve të Brendshme nuk ka dhënë asnjë vërejtje për listën kandidatëve të subjektit politik.
“Të gjithë e dimë se kush është Lista serbe, mirëpo është mirë me na tregu Ministria e Punëve të Brendshme. Është mirë ata me ma tregu se kush janë pjesëtarë të këtij subjekti politik. Unë propozoj që të diskutoni me MPB-në dhe të vini me një rekomandim, qoftë pro apo kundër certifikimit”, u shpreh tutje Elshani.
Kuba goditet nga një tërmet me magnitudë 5.9, s’ka raportime për dëme
Shefi i NATO-s i shqetësuar për sigurinë afatgjate të aleancës
Sulmi në tregun e Krishtlindjes, rritet presioni ndaj autoriteteve gjermane
Këto libra duhet të lexoni gjatë festave të fundvitit
Haxhiu: Nëse Prokuroria Speciale është e interesuar ta marrë dëshminë e Kurtit mos ta refuzojë kërkesën e tij
Franca mban ditë zie për vdekjet nga cikloni Mayotte
Diego Simeone, trajneri më i mirë i muajit në La Liga
UBT i pari institucion nga Kosova dhe rajoni në GreenMetric për qëndrueshmëri dhe ndryshime klimatike
Përditësohet Manuali i Restaurimit, dokument thelbësor për pasuritë kulturore
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman