Kulturë

Thëniet më të bukura nga James Baldwin

Për lexuesit tanë kemi sjellë një koleksion të thënieve më të bukura të tij.

Published

on

James Baldwin ishte një djalë i ri brilant, i mbushur me dëshirën për jetën, shumë i dhënë kundër iluzionit të stabilitetit dhe kontrollit të shoqërisë – kur shkroi romanin e tij mahnitës gjysmë-autobiografik “Dhoma e Giovannit”, duke e bërë paradoksin e lirisë qendrën e vëmendjes së tij.

Për lexuesit tanë kemi sjellë një koleksion të thënieve më të bukura të tij:

Është pothuajse e pamundur të bëhesh një person i ditur në një vend kaq mosbesues ndaj mendjes së pavarur.

Dashuria nuk fillon dhe mbaron ashtu siç mendojmë se fillon. Dashuria është një betejë, dashuria është një luftë; dashuria po rritet.

Ju mendoni se dhimbja juaj dhe thyerja e zemrës tuaj janë të pashembullta në historinë e botës, por pastaj lexoni.

Fëmijët kurrë nuk kanë qenë shumë të mirë në dëgjimin e gjyshërve të tyre, por ata kurrë nuk kanë dështuar t’i imitojnë ata.

Unë imagjinoj një nga arsyet pse njerëzit i përmbahen urrejtjes së tyre me kaq kokëfortësi është sepse ata e ndiejnë, pasi urrejtja të jetë zhdukur, ata do të detyrohen të përballen me dhimbjen.

Jo gjithçka me të cilën ballafaqohemi mund të ndryshojë, por asgjë nuk mund të ndryshojë derisa të ballafaqohet.

Ndoshta shtëpia nuk është një vend, por thjesht një gjendje e pakthyeshme.

Unë e dua Amerikën më shumë se çdo vend tjetër në botë dhe, pikërisht për këtë arsye, unë insistoj në të drejtën për ta kritikuar atë përgjithmonë.

Nuk mund ta besoj atë që thoni, sepse unë shoh atë që bëni.

Liria nuk është diçka që mund t’i jepet kujtdo. Liria është diçka që njerëzit marrin, dhe njerëzit janë aq të lirë sa duan të jenë.

Njerëzit paguajnë për atë që bëjnë, dhe akoma më shumë për atë që kanë lejuar veten të bëhen. Dhe ata paguajnë për të shumë thjesht; me jetën që bëjnë.

Paradoksi i edukimit është pikërisht ky – që kur dikush fillon të bëhet i ndërgjegjshëm fillon të shqyrtojë shoqërinë në të cilën po edukohet.

Kushdo që ka luftuar ndonjëherë me varfërinë e di se sa jashtëzakonisht e shtrenjtë është të jesh i varfër.

Njerëzit mund të qajnë shumë më lehtë sesa mund të ndryshojnë.

Krijesa më e rrezikshme e çdo shoqërie është njeriu që nuk ka asgjë për të humbur.

Ka kaq shumë mënyra për të qenë i neveritshëm saqë ta sjellin kokën mprapsht. Por mënyra për të qenë vërtet i neveritshëm është të jesh përbuzës ndaj dhimbjeve të njerëzve të tjerë.

Ju nuk keni një shtëpi derisa ta lini atë dhe pastaj, kur ta keni lënë atë, nuk mund të ktheheni më.

Eshtë e sigurt, në çdo rast, se injoranca, e lidhur me pushtetin, është armiku më i egër që drejtësia mund të ketë.

Ju lutemi përpiquni të mbani mend se ajo që ata besojnë, si dhe ajo që bëjnë dhe që ju bëjnë të duroni nuk dëshmon për inferioritetin tuaj, por për çnjerëzillëkun e tyre.

Dije se nga ke ardhur. Nëse e dini se nga keni ardhur, nuk ka absolutisht asnjë kufizim se ku mund të shkoni.

Ju shkruani për të ndryshuar botën … nëse ndryshoni, qoftë edhe për një milimetër, mënyrën se si njerëzit e shikojnë realitetin, atëherë ju mund ta ndryshoni atë.

Nëse koncepti i Zotit ka ndonjë vlefshmëri ose ndonjë përdorim, ai mund të jetë vetëm për të na bërë më të mëdhenj, më të lirë dhe më të dashur. Nëse Zoti nuk mund ta bëjë këtë, atëherë është koha që ne të shpëtojmë prej Tij.

Roli i artistit është saktësisht i njëjtë me rolin e të dashurit. Nëse të dua, duhet të të ndërgjegjësoj për gjërat që nuk i sheh.

Rebelët e vërtetë në fund të fundit, janë po aq të rrallë sa të dashuruarit e vërtetë, dhe në të dy rastet, të ngatërrosh ethet me pasionin mund të shkatërrojë jetën e dikujt.

Konfuzioni është një luks që vetëm të rinjtë, shumë të rinjtë mund ta përballojnë dhe ju nuk jeni më aq të rinj.

Njerëzit që mbyllin sytë ndaj realitetit thjesht ftojnë shkatërrimin e tyre, dhe kushdo që këmbëngul të qëndrojë në një gjendje pafajësie shumë kohë pasi ajo pafajësi ka vdekur, kthehet në një përbindësh.

Kush poshtëron të tjerët, po poshtëron veten.

Sepse, ndërsa rrëfenja se si vuajmë dhe si jemi të kënaqur dhe si mund të triumfojmë nuk është kurrë e re, ajo gjithmonë duhet të dëgjohet. Nuk ka asnjë rrëfenjë tjetër për të treguar, është drita e vetme që kemi në gjithë këtë errësirë.

Shpesh pyes veten se çfarë do të bëja nëse nuk do të kishte libra në botë.

Të jesh i ndjeshëm, mendoj, do të thotë të respektosh dhe të gëzohesh në forcën e jetës, të vetë jetës, dhe të jesh i pranishëm në gjithçka që bën, nga përpjekja e dashurisë deri te thyerja e bukës.

Duhet të ndjekësh atë rrugë në të cilën të rreh gjaku. Nëse nuk jetoni jetën e vetme që keni, nuk do të jetoni ndonjë jetë tjetër, nuk do të jetoni fare.

Dikush, “tha Zhak,” babai yt ose imi, duhet të na kishte thënë se jo shumë njerëz kanë vdekur ndonjëherë nga dashuria. Por shumë njerëz janë zhdukur dhe po vdesin çdo orë – dhe në vendet më të çuditshme! – nga mungesa e saj.

Njerëzit që besojnë se janë me dëshirë të fortë dhe mjeshtra të fatit të tyre mund të vazhdojnë ta besojnë këtë vetëm duke u bërë specialistë në vetë-mashtrim.

Vendi ku do të përshtatem nuk do të ekzistojë derisa ta arrij.

Ata që thonë se nuk mund të bëhet, zakonisht ndërpriten nga të tjerët që e bëjnë këtë.

Besoji jetës dhe ajo do të të mësojë, në gëzim dhe pikëllim, gjithçka që duhet të dish.

Imazhi artistik nuk ka për qëllim të përfaqësojë vetë sendin, por, përkundrazi, realitetin e forcës që përmban sendi.

Si mund të respektohen, e lëre më të miratohen, vlerat e një populli që në asnjë nivel nuk jeton ashtu siç thonë ose siç thonë se duhet?

Njerëzit janë të bllokuar në histori dhe historia është e bllokuar në to.

Çmimi duhet të paguhet për të ndjekur ndonjë profesion ose vokacion është ajo njohuria intime e anës së tij të shëmtuar.

Ishin librat që më mësuan se gjërat që më mundonin më shumë ishin ato që më lidhnin me të gjithë njerëzit që ishin gjallë, ose që kishin qenë ndonjëherë gjallë.

Asnjë njeri nuk është djall në mendjen e tij.

Nëse trajtoheni në një mënyrë të caktuar, bëheni një lloj i caktuar personi. Nëse disa gjëra ju përshkruhen si të vërteta, ato janë reale për ju pavarësisht nëse janë të vërteta apo jo.

Qëllimi i artit është të nxjerrë në pah pyetjet që janë fshehur nga përgjigjet.

Çdo ndryshim i vërtetë nënkupton prishjen e botës siç e kanë njohur gjithnjë, humbjen e gjithçkaje që i dha asaj një identitet, fundin e sigurisë.

E pamundura është më e pakta që mund të kërkohet.

Askush nuk është më i rrezikshëm se ai që e imagjinon veten të pastër në zemër; sepse pastërtia e tij, sipas përkufizimit, është e pakundërshtueshme.

Ata fëmijë nuk janë memecë. Por njerëzit që drejtojnë këto shkolla duan të sigurohen që të mos bëhen të zgjuar: ata me të vërtetë po i mësojnë fëmijët të jenë skllevër.

Të gjithë dëshirojnë të jenë të dashur, por në këtë rast, pothuajse askush nuk mund ta durojë atë. Të gjithë duan dashuri, por gjithashtu e kanë të pamundur të besojnë se ai e meriton atë.

Ne mund të mos pajtohemi dhe ende ta duam njëri -tjetrin nëse mosmarrëveshja juaj nuk është e rrënjosur në shtypjen dhe mohimin tim dhe të drejtës sime për të ekzistuar.

Ka shumë gjëra që nuk duam t’i dimë për veten tonë.

… dashuria të solli këtu. Nëse i besove dashurisë deri këtu, mos u frikëso tani.

Continue Reading

Kulturë

Shteti mbështet kinematografinë, 800 mijë euro për tri projekte filmi

Published

on

Qendra Kinematografike e Kosovës (QKK) ka shpallur tre projekte fituese për financim, të cilat do të mbështeten me një total prej 800 mijë eurosh. Këto projekte përfshijnë filma të metrazhit të gjatë, të cilët kanë marrë mbështetje për realizimin e tyre. Projekti “Dua”, me skenar dhe regji nga Blerta Basholli, ka marrë mbështetje më të madhe, 340 mijë euro, ndërsa “Dua të shkoj sërish në det” me regji nga Leart Rama do të mbështetet me 240 mijë euro. Filmi i tretë, “Gjurmë” i regjisores Rita Krasniqi, do të marrë 220 mijë euro. Kjo ndarje buxhetore është pjesë e një thirrje që QKK-ja ka hapur vitin e kaluar, ku nga 12 projekte që aplikuan, vetëm tre arritën të sigurojnë financim.

Përkundër kësaj mbështetjeje, është shprehur shqetësimi për numrin e vogël të projekteve të mbështetura, që ka pasuar ndarjen e një shume të kufizuar buxhetore. Sipas regjisorëve dhe aktorëve të industrisë kinematografike kosovare, problemi i buxhetit të vogël është një pengesë për zhvillimin e kinematografisë dhe për mbështetje më të gjerë të projekteve filmike. Në këtë kuadër, është nënvizuar gjithashtu se QKK-ja ka një buxhet më të madh këtë vit, prej 2 milionë eurosh, dhe se do të hapë një tjetër thirrje brenda një muaji për të mbështetur edhe projekte të tjera.

Për herë të parë, QKK-ja ka emëruar një komision të pavarur për shqyrtimin e projekteve, duke përfshirë ekspertë të njohur si Tin Dirdamali, Norika Sefa, Antoneta Kastratin, Thomas Logoreci dhe Alireza Ghasemi, ndërsa komisioni financiar është përbërë nga Ilir Hasanaj, Ujkan Hysaj dhe Virgjina Peja.

Përveç projekteve që morën mbështetje, disa filma të tjerë, si “Sa o Roma Babo” dhe “Zanushja”, mbetën jashtë këtij procesi. Pas shpalljes së fituesve, regjisori Besim Ugzmajli ka theksuar se ky konkurs është ndikuar edhe nga jashtë dhe se buxheti i vogël për kinematografinë është një problem që duhet adresuar në mënyrë urgjente. Ai ka sugjeruar se ndërhyrjet e jashtme kanë mundur të kenë një ndikim në vendimet e jurisë.

Pavarësisht kritikave, drejtoresha e QKK-së, Blerta Zeqiri, ka konfirmuar se një thirrje e re do të hapet brenda një muaji për të mbështetur kategoritë e tjera të projekteve filmike. Megjithatë, problemi i teknikës dhe shtyrja e afatit të aplikimit ka ndikuar në zhvillimin e këtij procesi. Ndërkohë, buxheti i vitit 2024, që është 1.6 milionë euro, ka mbetur i pa shfrytëzuar, duke e bërë vitin e kaluar të humbur për QKK-në.

Një ndër hapat e rëndësishëm për zhvillimin e industrisë kinematografike është miratimi i Rregullores për të drejtat e rabatit, që lejon rimbursimin e 30% të investimeve që kompanitë e huaja bëjnë në Kosovë. Ky hap është parë si mundësi për të rritur konkurrencën e Kosovës në tregun ndërkombëtar të filmit.

Megjithatë, komuniteti artistik mbetet i ndarë lidhur me këtë nismë dhe ka nevojë për më shumë fushata informuese për të shfrytëzuar këtë mundësi. Po ashtu, QKK-ja ka humbur mundësinë për të nominuar filma për çmimet prestigjioze “Oscar”, pasi nuk ka hapur konkurs për këtë qëllim. Drejtoresha Zeqiri ka sqaruar se një problem teknik ka qenë shkaku i humbjes së mundësisë për nominim, ndërkohë që vitin 2023, komiteti vendosi të mos ketë kandidat për këtë çmim.

Në këtë mënyrë, kinematografia kosovare vazhdon të përballet me sfida të mëdha përsa i përket buxhetit dhe mundësive për mbështetje të projekteve filmike, ndërsa shpresat janë që hapat e ndërmarra të kontribuojnë për zhvillimin e industrisë dhe konkurrencën ndërkombëtare./UBTNews/

Continue Reading

Magazinë

Lady Gaga konfirmon vazhdimin e hitit “Telephone”

Published

on

Lady Gaga ka konfirmuar se vazhdimi i projektit të saj të famshëm “Telephone” është në rrugë e sipër, por nuk ka zbuluar nëse kolegia e saj nga bashkëpunimi i mëparshëm, Beyoncé, do të jetë pjesë e tij.

Gjatë një interviste në serinë “Lie Detector” të Vanity Fair, ajo u pyet nëse do të kishte një vazhdim të “Telephone”, dhe u përgjigj shkurt me: “Po”.

Megjithatë, kur u pyet nëse Beyoncé do të merrte pjesë sërish, Gaga u shpreh me një përgjigje të paqartë: “ndoshta”.

Ajo sqaroi se vonesa nuk lidhet me oraret e agjendës. Videoklipi i  “Telephone”, i publikuar më 2010, shfaq Ladyn si të burgosur për vrasjen e të dashurit të saj.

Beyoncé shfaqet duke e liruar nga burgu, dhe bashkë nisin një seri ngjarjesh dramatike. Në fund të klipit shfaqet mesazhi “To be continued…”, duke lënë të hapur mundësinë e një vazhdimi.

Kënga, e cila fillimisht ishte shkruar për këngëtaren e njohur Britney Spears por u refuzua prej saj, përmban vargun e famshëm: “Hello, hello, baby, you called, I can’t hear a thing…”.Kur u pyet nëse ndonjëherë kishte hapur telefonin duke e thënë këtë frazë, Gaga u përgjigj duke thënë se mund ta ketë bërë.

“Mendoj se mund ta kem bërë, por ndoshta jo. Jam shumë e keqe në këtë lojë, sapo thashë po, jo dhe ndoshta”, ka thënë Gaga.

Kur një anëtar i ekipit i tha se detektori i gënjeshtrave konfirmoi që ajo po thoshte të vërtetën, Gaga qeshi dhe tha se i vjen “mirë ta di këtë”.

Continue Reading

Kulturë

Përkujtohet në 146-vjetorin e lindjes patrioti i shquar Luigj Gurakuqi

Published

on

Muzeu Historik Kombëtar organizoi sot një ceremoni përkujtimore për të nderuar figurën e shquar të patriotit Luigj Gurakuqi, në 146-vjetorin e lindjes së tij.

Luigj Gurakuqi, një nga personalitetet më të shquara të kombit shqiptar, erdhi në jetë më 19 shkurt 1879, ndërsa përjetoi një tragjedi të hidhur më 2 mars 1925, kur u vra në Bari të Italisë. Veprimtaria e tij la një gjurmë të thellë në historinë e Shqipërisë, duke i dhënë vend kombit shqiptar një trashëgimi të çmuar në fushat e letërsisë, arsimit, politikës dhe kombëtarizmit.

Pas mbarimit të Kolegji Shën Adrian në fshatin arbëresh të Shën Mitrit në Itali, Gurakuqi vazhdoi studimet për mjekësi dhe biologji në Universitetin e Napolit. Ndonëse profesioni i tij u shënua nga shkenca, zemra e tij gjithmonë rrahte për atdhenë, dhe ky pasion i çoi veprimtaritë e tij drejt një angazhimi të fortë në fushën e letrave, publicistikës dhe politikës.

Si një nga figurat më të shquara të Rilindjes Kombëtare, Luigj Gurakuqi u angazhua që nga rinia e tij për njohjen dhe pasurimin e kulturës kombëtare. Fillimisht me poezi dhe përkthime, ai kontribuoi në lëvrimin e gjuhës shqipe, duke u bërë një ndër përkthyesit më të rëndësishëm të letërsisë botërore. Krijoi dhe botoi tekste mësimore të abetares në të dy dialektet e shqipes, duke i dhënë mundësinë shumë shqiptarëve të shkollohen dhe të njohin më mirë gjuhën e tyre.

Përpjekja e tij më e madhe ishte angazhimi për një alfabet të unifikuar shqip, për të cilin ai kontribuoi si nënkryetar i Komisionit të Manastirit në vitin 1908, një ngjarje kyçe për zhvillimin e gjuhës dhe identitetit shqiptar. Po ashtu, Luigj Gurakuqi do të mbetet një ndër hartuesit e veprës “Metrika Shqip”, një arritje e madhe e asaj periudhe.

Pjesëmarrës i drejtpërdrejtë në ngjarje kyçe historike, ai u bë drejtor i Normales së Elbasanit më 1909, shkolla e parë profesionale në Shqipëri, që sot mban emrin e tij. Aty, Gurakuqi ndihmoi në përgatitjen e mësuesve shqiptarë dhe në promovimin e arsimit për të rinjtë shqiptarë. Po ashtu, ai ishte njëri nga nismëtarët e Memorandumit të Greçës gjatë kryengritjes së malësorëve të Mbishkodrës në vitin 1911, si dhe i angazhuar në Kuvendin e Vlorës për shpalljen e Pavarësisë më 1912, ku u bë Ministër i Arsimit në qeverinë e Ismail Qemalit.

Në vitin 1916, ai u emërua Drejtor i Përgjithshëm i Arsimit dhe kontribuoi në zhvillimin e arsimit dhe kulturës në Shkodër. Kontributet e tij të mëtejshme përfshijnë pjesëmarrjen në Kongresin e Durrësit më 1918, ku ai u bë ministër i Arsimit dhe anëtar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris.

Veprimtaria e tij nuk mbaroi këtu, pasi në vitet 1921-1924, Luigj Gurakuqi ishte deputet i Këshillit Kombëtar. Ai gjithashtu luajti një rol të rëndësishëm në Lëvizjen e Qershorit të vitit 1924 dhe u caktua Ministër i Financave në qeverinë e Fan Nolit.

Përkushtimi i Luigj Gurakuqit ndaj atdheut, arsimit dhe zhvillimit kombëtar ka lënë një pasuri të jashtëzakonshme për popullin shqiptar. Edhe pse tragjikisht i vrarë në moshë të re, Luigj Gurakuqi mbetet një figurë e pavdekshme, që ka ndikuar në formësimin e Shqipërisë moderne dhe të identitetit kombëtar shqiptar./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

“Trashëgimia letrare e Dritëro Agollit”, në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit

Published

on

Një ngjarje e veçantë u zhvillua në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit, e cila e kushtoi aktivitetin e saj figurës më të madhe të letërsisë shqipe të pas shekullit XX, Dritëro Agollit. Aktiviteti, i titulluar “Trashëgimia letrare e Dritëro Agollit”, mblodhi studiues dhe lexues, të cilët bënë një analizë të thelluar të krijimtarisë së këtij shkrimtari të shquar, që e ka lënë një trashëgimi të pashlyeshme në historinë letrare të Shqipërisë.

Pjesëmarrësit në aktivitet diskutuan shumë dimensione të figurës dhe veprës së Agollit, duke theksuar jo vetëm cilësinë e lartë artistike, por edhe ndikimin e tij të vazhdueshëm në letërsinë shqipe. Profesor Behar Gjoka, një nga studiuesit më të njohur të letërsisë shqiptare, e përqendroi analizën e tij kryesisht në prozën e shkrimtarit, duke u fokusuar te romanet e tij më të njohura, “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo” dhe “Njeriu me top”. Ai e cilësoi satirën e romanit “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo” si një akt të qartë rebelimi ndaj kohës dhe regjimit, një pasqyrë e qartë e shoqërisë së asaj periudhe. Po ashtu, për romanin “Njeriu me top”, ai theksoi se ky ishte një studim i thellë dhe një analizë sociale e jetës në fshat, marrëdhënieve njerëzore, zakoneve dhe pasioneve të njerëzve të thjeshtë, përballë atyre që kërkonin të mbijetonin në një realitet të ndërlikuar.

Në vijim, studiuese e njohur Rovena Vata ndau mendimet e saj për poezinë e Dritëro Agollit, duke nënvizuar pasurinë dhe larminë e saj. Ajo u ndal veçanërisht te dimensioni lirik i krijimtarisë së Agollit, i cili mbizotëronte në shumë pjesë të poezisë së tij. Për Vata-n, liria e shpirtit të shkrimtarit pasqyrohej në vargjet e tij, që shpeshherë linin pas vetes një ndjesi të thellë e të gjallë për jetën, natyrën dhe njerëzit.

Një tjetër pjesëmarrës, pedagogia Anila Mullahi, u fokusua në analizën e krijimtarisë së Dritëro Agollit pas viteve ’90, e cila sipas saj, nuk është analizuar aq shumë, ndonëse ka një vëllim të konsiderueshëm dhe ka mbajtur një rëndësi të veçantë. Në këtë kuadër, ajo theksoi veprën “Arka e djallit”, të cilën e konsideroi si një kryevepër të shkruar nga Agolli pas periudhës së diktaturës. Sipas Mullahisë, kjo vepër përbën një nga piket kryesore të krijimtarisë së tij të periudhës pas vitit 1990 dhe mbetet një prej veprave më të spikatura të letërsisë shqiptare të pas luftës.

Aktiviteti në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit shënoi një tjetër moment të rëndësishëm për t’u njohur më thellë me jetën dhe veprën e Dritëro Agollit, një nga shkrimtarët më të mëdhenj shqiptarë, që ka dhënë një kontribut të pashlyeshëm për letërsinë shqipe, si dhe për kulturën dhe identitetin kombëtar.

Continue Reading

Të kërkuara