Botë

Talibanët mbyllin mediat e pavarura në Afganistan

Published

on

Skena lulëzuese mediatike në Afganistan, është konsideruar si një prej arritjeve më të mëdha në 20 vjetët e fundit, që prej se talibanët u rrëzuan nga pushteti më 2001.

Por, rikthimi i shpejt i talibanëve është duke u ndryshuar situatën, pasi ka filluar shtypja e lirisë së medias, në territoret që ky grup militant ka marrë nga forcat qeveritare në këto muajt e fundit.

Grupi militant ka mbyllur me forcë dhjetëra stacione lokale të radios, gazeta e televizione në qarqet që ka marrë nën kontroll, që prej se forcat e huaja ushtarake, të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara, nisën tërheqjen nga Afganistani më 1 maj.

Organizatat e tjera mediatike janë mbyllur nga frika e hakmarrjes së talibanëve dhe shumë gazetarë janë larguar nga shtëpitë e tyre ose po fshihen. Talibanët janë fajësuar për vrasjen e dhjetëra gazetarëve dhe punëtorëve të mediave në vitet e fundit.

Disa media, që janë lejuar të operojnë, janë detyruar që të transmetojnë propagandë të talibanëve. Këtyre mediave u është ndaluar të transmetojnë muzikë apo zërat e grave. Lajmet janë zëvendësuar me buletinet e miratuara nga talibanët, recitimet nga Kurani dhe predikimet islame.

“Të detyruar për të punuar për talibanët”

Radio Nawbahar Balkh, media komerciale me seli në Balkh, qark në provincën me të njëjtin emër, u mbyll muajin e kaluar, kur talibanët morën nën kontroll këtë zonë në veri të Afganistanit.

Shumica prej 18 punëtorëve të kësaj radioje, përfshirë edhe katër gra, u larguan ose u fshehën. Vetëm dy teknikë nuk ikën.

Brenda ditësh, kjo radio rinisi transmetimin. Por, kësaj radhe, ajo u mor nën udhëheqjen e talibanëve.

“Ata që qëndruan u detyruan të punojnë dhe të transmetojnë informacione për talibanët”, tha një ish-punëtor i kësaj radioje, që u largua në Mazar-eSharif, kryeqytetin e provincës.

Ish-punëtorët, të cilët folën në kushte anonimiteti për Radion Evropa e Lirë, thanë se kjo radio është shndërruar në një zëdhënëse të talibanëve.

“Talibanët e përdorin këtë radio për të shpërndarë propagandë kundër qeverisë”, tha një ish-punëtor. “Ata po ashtu transmetojnë predikime fetare. Muzika dhe emisionet argëtuese janë ndaluar”.

Në zonat e tjera, që janë marrë nën kontroll, talibanët kanë lejuar që të punojnë radio stacionet, por kanë vendosur kufizime mbi përmbajtjen që mund të transmetojnë.

Radio Sedaye Kokcha, një radio private në qarkun Jurm në provincën Badakshan, u ndalua që të transmetojë disa prej programeve të saj. Kryengritësit gjithashtu nuk kanë lejuar gratë që të punojnë.

“Ne aktualisht po transmetojmë programe për agrikulturë, shëndetësi dhe letërsi, por ne kemi censuruar programet muzikore”, tha Nasir Ahmad Akhgar, drejtor i kësaj radioje.

“Tani, vetëm burrat po punojnë në radio”, shtoi ai.

Të plaçkitur dhe të shkatërruar

Në shtatë vjetët e fundit, Radio Dehrawud ka transmetuar lajme dhe programe për çështje aktuale, por edhe për kulturë e programe argëtuese.

Por, kur muajin e kaluar militantët talibanë morën nën kontroll qarkun Dehrawud, në provincën jugore Uruzgan, kjo radio u mbyll.

“Fillimisht, talibanët nuk na lanë që të hyjmë në ndërtesën e radios”, tha Mohammad Omar Waziri, drejtor i Radio Dehrawud, i cili që atëherë u largua nga qarku.

“Më pas pajisjet u plaçkitën. Disa ditë më vonë radioja u shkatërrua”, tregoi ai.

Talibanët pretendojnë se kjo radio ishte plaçkitur para se grupi militant të merrte nën kontroll qarkun. Por, grupi për të drejtat e mediave, NAI ka kundërshtuar këtë pretendim, duke thënë se talibanët plaçkitën dhe shkatërruan këtë radio pasi morën nën kontroll qarkun Dehrawud.

Ehsanullah Wolesmal, menaxher i radios private në Tirin Kot, që gjendet në kryeqytetin e Uruzganit, tha se mediat kanë frikë se talibanët do ta marrin nën kontroll qytetin.

“Mediat në Tarin Kot do të shkatërrohen kur të vijnë talibanët”, tha ai. “Ne u bëjmë thirrje talibanëve të kuptojnë se radio stacionet private dhe lokale janë neutrale dhe nuk duhet të trajtohen në këtë mënyrë”, shtoi ai.

Në zonat që kanë nën kontroll, talibanët gjithashtu kanë ndaluar përdorimin e telefonave të mençur dhe rrjeteve sociale, për të parandaluar që njerëzit të kenë qasje në informacione të pavarura.

Disa afganë thonë se janë rrahur nga talibanët pasi kanë postuar komente kritike në rrjetin social Facebook. Anëtarët e grupeve të shoqërisë civile, në zonat e kontrolluara nga talibanët, janë kërcënuar dhe arrestuar.

Talibanët po ashtu kanë vrarë dhjetëra gazetarë dhe kanë shënjestruar dhjetëra media të pavarura që kanë raportuar në mënyrë kritike për ta. Të paktën 12 gazetarë afganë dhe punëtorë të mediave janë vrarë gjatë këtij viti, ku për vrasjen e shumicës së tyre janë fajësuar militantët talibanë.

Në maj, talibanët akuzuan mediat e pavarura për “propagandë të njëanshme” dhe kërcënuan gazetarët se do të kenë “pasoja”.

Disa media të mbyllura

Të paktën 35 media janë mbyllur që prej se talibanët nisën ofensivën e tyre ushtarake më 1 maj, ka thënë Ministria e Informacionit dhe Kulturës e Afganistanit. Ende nuk është e qartë se sa media janë mbyllur vetë ose janë detyruar nga talibanët që të mbyllen.

Gjashtë media të tjera private janë marrë nën kontrollin e talibanëve, tha ministria më 3 gusht.

Grupi NAI tha se të dhënat tregojnë se 51 media janë mbyllur që prej muajit prill: 44 radio stacione, pesë televizione, një qendër mediale dhe një agjenci e lajmeve.

Shumica e mediave të mbyllura ishin në provincat që kanë qenë cak i sulmeve të talibanëve, përfshirë edhe provincat jugore Kandahar dhe Helmand, por edhe në provincat veriore si Badakhshan, Takhar, Baghlan, Samangan, Balkh, Sar-e Pul, Jawzjan, Faryab, dhe Badghis.

Mbi 1.000 gazetarë dhe punonjës të mediave, përfshirë 150 gra, kanë humbur vendet e punës që prej prillit, ka thënë grupi NAI.

Që prej pushtimit më 2001, të udhëhequr nga SHBA-ja, që çoi në largimin nga pushteti të talibanëve, pas pesë vjet udhëheqjeje, skena mediale në Afganistan ka lulëzuar.

Afganistani tani vlerësohet se ka 170 radio, mbi 100 gazeta dhe dhjetëra stacione televizive.

Nën regjimin e talibanëve kishte vetëm një radio shtetërore, Zëri i Sheriatit të Talibanëve, ku kryesisht transmetoheshin lutjet dhe mësime fetare.

Talibanët rivendosin ligjet shtypëse

Shtypja e lirisë së medias nga talibanët vjen në kohën kur grupi ekstremist po rivendos shumë prej ligjeve shtypëse dhe po rikthen politikat që kishte pasur gjatë regjimit më 1996-2001.

Në kohën kur e kontrollonin Afganistanin, talibanët kishin detyruar gratë që të mbuloheshin, ua ndaluan atyre që të punojnë jashtë shtëpive të tyre, e kishin kufizuar edukimin e vajzave dhe u kishin kërkuar grave që të ishin të shoqëruara nga të afërmit burra nëse dilnin nga shtëpitë e tyre.

Ndërkaq, burrave iu ishte ndaluar që të rruanin mjekrat. Ata po ashtu ishin detyruar që të luteshin pesë herë në ditë. Ndërkaq, dëgjimi i muzikës dhe shikimi i televizorit u bë i jashtëligjshëm.

Shumica e këtyre politikave tashmë janë rikthyer në zonat që tashmë janë nën kontrollin e talibanëve, thonë banorët. Kjo po ndodh pavarësisht pretendimeve të vazhdueshme të talibanëve se ky grup ka ndryshuar dhe se nuk do të risjellë strukturat shtypëse./REL

Lajmet

Departamenti i Thesarit i SHBA-së nënshkruan marrëveshjen e stabilizimit ekonomik me Bankën Qendrore të Argjentinës

Published

on

Departamenti i Thesarit i SHBA-së nënshkroi një marrëveshje stabilizimi ekonomik me Bankën Qendrore të Argjentinës për një urë drejt një të ardhmeje më të mirë ekonomike për Argjentinën, njoftoi të martën Sekretari Scott Bessent.

“Përpjekjet e Presidentit Javier Milei për të përmbysur dekadat e rënies së kombit të tij, që rrjedhin nga e majta radikale e Peronistëve, janë me rëndësi kritike. Argjentina tani ka mundësinë të përqafojë lirinë ekonomike dhe marrëveshja jonë e stabilizimit është një urë drejt një të ardhmeje më të mirë ekonomike për Argjentinën, jo një paketë shpëtimi”, shkroi Bessent në kompaninë amerikane të mediave sociale.

Bessent vuri në dukje se Milei ka bërë një përpjekje të përbashkët për të përmbysur politikat e kaluara ekonomike, duke përfshirë shpenzimet e tepërta, mungesën e disiplinës fiskale dhe huamarrjen e papërgjegjshme dhe se Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) gjithashtu mbështet programin e fortë ekonomik të Argjentinës.

Duke theksuar se administrata Trump mbështet planet aktuale të reformës së Mileit dhe strategjinë e kujdesshme fiskale, Bessent tha:

“Ne nuk duam një shtet tjetër të dështuar në Amerikën Latine dhe një Argjentinë e fortë dhe e qëndrueshme si një fqinj i mirë është në mënyrë të qartë në interesin strategjik të Shteteve të Bashkuara.”

Më 9 tetor, Bessent njoftoi se, pas diskutimeve me Ministrin e Ekonomisë të Argjentinës, Luis Caputo, SHBA-të blenë drejtpërdrejt peso argjentinase dhe përfunduan një kuadër shkëmbimi prej 20 miliardë dollarësh me bankën qendrore të Argjentinës.

Banka njoftoi të hënën se kishte nënshkruar një marrëveshje me Departamentin e Thesarit të SHBA-së me vlerë deri në 20 miliardë dollarë për të siguruar stabilitetin e kursit të këmbimit.

Një deklaratë shpjegoi se marrëveshja përcakton termat dhe kushtet për zbatimin e transaksioneve të shkëmbimit midis palëve./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Ukrainë: Dy të vdekur në Kiev pas sulmit rus në shkallë të gjerë

Published

on

Mediat ukrainase raportuan se Moska nisi një sulm ajror në shkallë të gjerë gjatë natës, me shpërthime që tronditën Kievin dhe qytete të tjera në të gjithë vendin.

Mediat thanë se banorët e Kievit dëgjuan shpërthime në qytet rreth orës 1:10 të mëngjesit sipas kohës lokale, pak pasi Forcat Ajrore lëshuan një paralajmërim për raketa.

Disa shpërthime të tjera ndodhën afërsisht 30 minuta më vonë. Shpërthime u raportuan gjithashtu në Dnieper, Zaporizhia dhe qytetin portual të Izmail.

Të paktën dy persona janë vrarë në sulmet ajrore ruse që goditën Kievin mbrëmë, njoftuan autoritetet ukrainase, dhe të paktën 13 persona janë plagosur në sulmet ajrore ruse që goditën qytetin ukrainas të Zaporizhzhisë mbrëmë, sipas autoriteteve lokale të cituara nga mediat e Kievit.

Një zjarr shpërtheu në katet e tetë dhe të nëntë të një rrokaqielli në lagjen Dniprovskyi pas një sulmi me dron, sipas Tymur Tkachenko, kreu i Administratës Ushtarake të kryeqytetit, i cituar nga mediat lokale.

Dëme u raportuan gjithashtu në lagjet Pechersky dhe Desnyansky./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Britania e Madhe nikoqire e Samitit të Procesit të Berlinit për vendet e Ballkanit Perëndimor

Published

on

Britania e Madhe do të jetë sot nikoqire e mbajtjes së Samitit të Procesit të Berlinit për vendet e Ballkanit Perëndimor, me qëllim promovimin e bashkëpunimit rajonal dhe ofrimin e sigurisë e zgjerimit.

Procesi i Berlinit është një platformë ndërkombëtare që bashkon qeveritë e të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor, së bashku me partnerë të tjerë evropianë.

Qëllimi i tij është të rrisë bashkëpunimin rajonal, të mbështesë zhvillimin ekonomik dhe të përshpejtojë përpjekjet për një përafrim më të ngushtë evropian të Ballkanit Perëndimor.

Qeveria e Britanisë së Madhe do të punojë me Gjermaninë, si iniciatore e Procesit të Berlinit, mbi prioritetet e përbashkëta në Ballkanin Perëndimor.

Sipas raportimeve, liderët ballkanikë do të priten fillimisht nga kryeministri britanik, Keir Starmer. Më pas, ata do të priten nga Sekretari i Jashtëm i Mbretërisë së Bashkuar.

Nga ora 15:00 do të nisë seanca plenare me dy panele: njëri me temën “Ambicia dhe Vizioni Strategjik”, ndërsa paneli tjetër do të trajtojë temat “Zgjerimi, Migracioni dhe Siguria”.

Kosova përfaqësohet nga kryeministri në detyrë, Albin Kurti, ndërsa Shqipëria nga kryeministri i saj, Edi Rama.

Kryeministri Starmer do të presë udhëheqës dhe përfaqësues të lartë nga vendet e Ballkanit Perëndimor si Kosova, Shqipëria, Bosnja e Hercegovina, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia, si dhe nga shtete partnere të BE-së, përfshirë Austrinë, Francën, Gjermaninë, Italinë e Greqinë.

Këtë vit, Samiti zhvillohet në një moment simbolik, pasi përkon me 30-vjetorin e Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit, 30-vjetorin e gjenocidit të Srebrenicës, 50-vjetorin e Aktit Final të Helsinkit dhe 80-vjetorin e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore dhe themelimit të Kombeve të Bashkuara.

Përndryshe, Mbretëria e Bashkuar kishte qenë nikoqire e këtij procesi edhe në vitin 2018. /S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

​Ari bie nga nivelet e tij më të larta

Published

on

Çmimet e arit kanë ranë ndjeshëm në tregjet e mallrave. Vlera e arit ra me më shumë se 5%, duke shënuar atë që do të ishte rënia më e madhe ditore e metalit në më shumë se një dekadë, duke çuar në një shitje më të gjerë të metaleve.

Sipas analistes së Goldman Sachs, Lina Thompson, metalet janë rritur deri më tani këtë vit gjatë periudhave të pasigurisë së lartë ekonomike dhe politike, të kryesuara nga tarifat e përhapura të Presidentit Donald Trump dhe inflacioni në rritje.

Metali i çmuar për dorëzim të menjëhershëm (ari spot) ra me 3.9% nga niveli i tij i fundit historik prej 4,114 dollarësh pas mbylljes së tregjeve evropiane të aksioneve.

Ari për dorëzim në dhjetor (Comex) u tregtua me 4,131 dollarë, duke rënë me më shumë se 5%./S.K/KP/Forbes/

 

Continue Reading

Të kërkuara