Bota

Talibanët mbyllin mediat e pavarura në Afganistan

Published

on

Skena lulëzuese mediatike në Afganistan, është konsideruar si një prej arritjeve më të mëdha në 20 vjetët e fundit, që prej se talibanët u rrëzuan nga pushteti më 2001.

Por, rikthimi i shpejt i talibanëve është duke u ndryshuar situatën, pasi ka filluar shtypja e lirisë së medias, në territoret që ky grup militant ka marrë nga forcat qeveritare në këto muajt e fundit.

Grupi militant ka mbyllur me forcë dhjetëra stacione lokale të radios, gazeta e televizione në qarqet që ka marrë nën kontroll, që prej se forcat e huaja ushtarake, të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara, nisën tërheqjen nga Afganistani më 1 maj.

Organizatat e tjera mediatike janë mbyllur nga frika e hakmarrjes së talibanëve dhe shumë gazetarë janë larguar nga shtëpitë e tyre ose po fshihen. Talibanët janë fajësuar për vrasjen e dhjetëra gazetarëve dhe punëtorëve të mediave në vitet e fundit.

Disa media, që janë lejuar të operojnë, janë detyruar që të transmetojnë propagandë të talibanëve. Këtyre mediave u është ndaluar të transmetojnë muzikë apo zërat e grave. Lajmet janë zëvendësuar me buletinet e miratuara nga talibanët, recitimet nga Kurani dhe predikimet islame.

“Të detyruar për të punuar për talibanët”

Radio Nawbahar Balkh, media komerciale me seli në Balkh, qark në provincën me të njëjtin emër, u mbyll muajin e kaluar, kur talibanët morën nën kontroll këtë zonë në veri të Afganistanit.

Shumica prej 18 punëtorëve të kësaj radioje, përfshirë edhe katër gra, u larguan ose u fshehën. Vetëm dy teknikë nuk ikën.

Brenda ditësh, kjo radio rinisi transmetimin. Por, kësaj radhe, ajo u mor nën udhëheqjen e talibanëve.

“Ata që qëndruan u detyruan të punojnë dhe të transmetojnë informacione për talibanët”, tha një ish-punëtor i kësaj radioje, që u largua në Mazar-eSharif, kryeqytetin e provincës.

Ish-punëtorët, të cilët folën në kushte anonimiteti për Radion Evropa e Lirë, thanë se kjo radio është shndërruar në një zëdhënëse të talibanëve.

“Talibanët e përdorin këtë radio për të shpërndarë propagandë kundër qeverisë”, tha një ish-punëtor. “Ata po ashtu transmetojnë predikime fetare. Muzika dhe emisionet argëtuese janë ndaluar”.

Në zonat e tjera, që janë marrë nën kontroll, talibanët kanë lejuar që të punojnë radio stacionet, por kanë vendosur kufizime mbi përmbajtjen që mund të transmetojnë.

Radio Sedaye Kokcha, një radio private në qarkun Jurm në provincën Badakshan, u ndalua që të transmetojë disa prej programeve të saj. Kryengritësit gjithashtu nuk kanë lejuar gratë që të punojnë.

“Ne aktualisht po transmetojmë programe për agrikulturë, shëndetësi dhe letërsi, por ne kemi censuruar programet muzikore”, tha Nasir Ahmad Akhgar, drejtor i kësaj radioje.

“Tani, vetëm burrat po punojnë në radio”, shtoi ai.

Të plaçkitur dhe të shkatërruar

Në shtatë vjetët e fundit, Radio Dehrawud ka transmetuar lajme dhe programe për çështje aktuale, por edhe për kulturë e programe argëtuese.

Por, kur muajin e kaluar militantët talibanë morën nën kontroll qarkun Dehrawud, në provincën jugore Uruzgan, kjo radio u mbyll.

“Fillimisht, talibanët nuk na lanë që të hyjmë në ndërtesën e radios”, tha Mohammad Omar Waziri, drejtor i Radio Dehrawud, i cili që atëherë u largua nga qarku.

“Më pas pajisjet u plaçkitën. Disa ditë më vonë radioja u shkatërrua”, tregoi ai.

Talibanët pretendojnë se kjo radio ishte plaçkitur para se grupi militant të merrte nën kontroll qarkun. Por, grupi për të drejtat e mediave, NAI ka kundërshtuar këtë pretendim, duke thënë se talibanët plaçkitën dhe shkatërruan këtë radio pasi morën nën kontroll qarkun Dehrawud.

Ehsanullah Wolesmal, menaxher i radios private në Tirin Kot, që gjendet në kryeqytetin e Uruzganit, tha se mediat kanë frikë se talibanët do ta marrin nën kontroll qytetin.

“Mediat në Tarin Kot do të shkatërrohen kur të vijnë talibanët”, tha ai. “Ne u bëjmë thirrje talibanëve të kuptojnë se radio stacionet private dhe lokale janë neutrale dhe nuk duhet të trajtohen në këtë mënyrë”, shtoi ai.

Në zonat që kanë nën kontroll, talibanët gjithashtu kanë ndaluar përdorimin e telefonave të mençur dhe rrjeteve sociale, për të parandaluar që njerëzit të kenë qasje në informacione të pavarura.

Disa afganë thonë se janë rrahur nga talibanët pasi kanë postuar komente kritike në rrjetin social Facebook. Anëtarët e grupeve të shoqërisë civile, në zonat e kontrolluara nga talibanët, janë kërcënuar dhe arrestuar.

Talibanët po ashtu kanë vrarë dhjetëra gazetarë dhe kanë shënjestruar dhjetëra media të pavarura që kanë raportuar në mënyrë kritike për ta. Të paktën 12 gazetarë afganë dhe punëtorë të mediave janë vrarë gjatë këtij viti, ku për vrasjen e shumicës së tyre janë fajësuar militantët talibanë.

Në maj, talibanët akuzuan mediat e pavarura për “propagandë të njëanshme” dhe kërcënuan gazetarët se do të kenë “pasoja”.

Disa media të mbyllura

Të paktën 35 media janë mbyllur që prej se talibanët nisën ofensivën e tyre ushtarake më 1 maj, ka thënë Ministria e Informacionit dhe Kulturës e Afganistanit. Ende nuk është e qartë se sa media janë mbyllur vetë ose janë detyruar nga talibanët që të mbyllen.

Gjashtë media të tjera private janë marrë nën kontrollin e talibanëve, tha ministria më 3 gusht.

Grupi NAI tha se të dhënat tregojnë se 51 media janë mbyllur që prej muajit prill: 44 radio stacione, pesë televizione, një qendër mediale dhe një agjenci e lajmeve.

Shumica e mediave të mbyllura ishin në provincat që kanë qenë cak i sulmeve të talibanëve, përfshirë edhe provincat jugore Kandahar dhe Helmand, por edhe në provincat veriore si Badakhshan, Takhar, Baghlan, Samangan, Balkh, Sar-e Pul, Jawzjan, Faryab, dhe Badghis.

Mbi 1.000 gazetarë dhe punonjës të mediave, përfshirë 150 gra, kanë humbur vendet e punës që prej prillit, ka thënë grupi NAI.

Që prej pushtimit më 2001, të udhëhequr nga SHBA-ja, që çoi në largimin nga pushteti të talibanëve, pas pesë vjet udhëheqjeje, skena mediale në Afganistan ka lulëzuar.

Afganistani tani vlerësohet se ka 170 radio, mbi 100 gazeta dhe dhjetëra stacione televizive.

Nën regjimin e talibanëve kishte vetëm një radio shtetërore, Zëri i Sheriatit të Talibanëve, ku kryesisht transmetoheshin lutjet dhe mësime fetare.

Talibanët rivendosin ligjet shtypëse

Shtypja e lirisë së medias nga talibanët vjen në kohën kur grupi ekstremist po rivendos shumë prej ligjeve shtypëse dhe po rikthen politikat që kishte pasur gjatë regjimit më 1996-2001.

Në kohën kur e kontrollonin Afganistanin, talibanët kishin detyruar gratë që të mbuloheshin, ua ndaluan atyre që të punojnë jashtë shtëpive të tyre, e kishin kufizuar edukimin e vajzave dhe u kishin kërkuar grave që të ishin të shoqëruara nga të afërmit burra nëse dilnin nga shtëpitë e tyre.

Ndërkaq, burrave iu ishte ndaluar që të rruanin mjekrat. Ata po ashtu ishin detyruar që të luteshin pesë herë në ditë. Ndërkaq, dëgjimi i muzikës dhe shikimi i televizorit u bë i jashtëligjshëm.

Shumica e këtyre politikave tashmë janë rikthyer në zonat që tashmë janë nën kontrollin e talibanëve, thonë banorët. Kjo po ndodh pavarësisht pretendimeve të vazhdueshme të talibanëve se ky grup ka ndryshuar dhe se nuk do të risjellë strukturat shtypëse./REL

Bota

Irani akuzon Netanyahun se po tenton t’i pengojë bisedimet me SHBA-në

Published

on

By

Diplomati më i lartë i Iranit, Abbas Araqchi, e ka akuzuar kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, se po përpiqet ta diktojë politikën amerikane ndaj Iranit, pasi Netanyahu përsëriti thirrjen e tij për shpërbërjen e plotë të programit bërthamor të Teheranit.

Negociatorët iranianë dhe amerikanë përfunduan një rund të tretë të bisedimeve indirekte mbi programin bërthamor të Iranit më 26 prill, ndërsa një raund i katërt është planifikuar për më 3 maj, me shumë mundësi në një vend evropian.

Duke folur në Jerusalem një ditë pas bisedimeve, Netanyahu tha se çdo marrëveshje me Iranin duhet të synojë shpërbërjen e plotë të programit bërthamor dhe gjithashtu të trajtojë kapacitetet raketore të Teheranit.

Marrëveshja e vërtetë që funksionon është marrëveshja që eliminon kapacitetin e Iranit për të pasuruar uranium për armë bërthamore”, tha Netanyahu, duke shtuar se një marrëveshje e mirë duhet gjithashtu “të përfshijë parandalimin e raketave balistike”.

Duke shkruar në X, ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araqchi, tha se ishte “tronditëse… se sa hapur Netanyahu po i dikton tashmë presidentit Trump se çfarë mund dhe çfarë nuk mund të bëjë në diplomacinë e tij me Iranin”.

Diplomati iranian theksoi se vendi i tij ishte “mjaftueshëm i fortë dhe i sigurt” për të “penguar çdo përpjekje të aktorëve të jashtëm dashakeqës për të sabotuar politikën e tij të jashtme ose për t’i diktuar drejtimin e saj”.

Ne mund të shpresojmë vetëm që homologët tanë amerikanë të jenë po aq të vendosur”, shtoi ai.

Komentet e Netanyahut erdhën pasi një shpërthim vdekjeprurës goditi portin Shahid Rajaei në Iran, duke vrarë të paktën 46 njerëz dhe duke plagosur më shumë se 1.000 të tjerë.

Disa spekulojnë se shpërthimi kishte lidhje me një dërgesë të një përbërësi kimik të përdorur për të prodhuar karburant për raketa balistike, megjithëse Irani mohon se ndonjë lloj karburanti ishte ruajtur në terminalin e konteinerëve.

Farzin Nadimi, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin e Uashingtonit, i tha Radios Farda të REL-it se ngjyra portokalli e ndezur e zjarrit fillestar ishte në përputhje me djegien e një komponenti që përdoret në karburantin për raketa.

Të dhënat publike sugjerojnë se Irani ka marrë dërgesa të këtij kimikati në port më herët gjatë këtij viti.

Sipas disa raporteve, administrata e Donald Trumpit më parë e kishte penguar Netanyahun të ndërmerrte sulme ndaj objekteve bërthamore të Teheranit. Megjithatë, presidenti amerikan ka thënë se vetë ai do të ishte “në krye të sulmit” drejt një lufte me Iranin nëse nuk do të mund të arrinte një marrëveshje.

Ali Shamkhani, një ndihmës i lartë i liderit suprem të Iranit dhe ish-këshilltar i sigurisë kombëtare, paralajmëroi më 28 prill se Izraeli do të përballej me “pasoja të paimagjinueshme” nëse do të sulmonte objektet bërthamore të Iranit.

Pyetja është: A janë këto kërcënime rezultat i veprimit të pavarur të Izraelit, apo janë të koordinuara me Trump për të shtyrë përpara negociatat me Iranin?” shkroi ai në X./REL/

Continue Reading

Bota

Von der Leyen dhe Trump do të takohen kur marrëveshja tregtare BE-SHBA të jetë gati

Published

on

By

Ursula von der Leyen dhe Donald Trump do të kërkojnë të takohen në “momentin e duhur” kur një marrëveshje për zgjidhjen e tarifave të vendosura nga presidenti amerikan të jetë në tryezë dhe gati për t’u nënshkruar, tha Komisioni Evropian.

Angazhimi për t’u takuar u bë të shtunën gjatë funeralit të Papa Françeskut, kur të dy liderët ndanë atë që u përshkrua si një “ndërveprim i shkurtër”.

Biseda theu një periudhë të zgjatur heshtjeje që kishte alarmuar Brukselin dhe vendet anëtare dhe kishte lënë diskutime vendimtare në duart e zyrtarëve të rangut më të ulët.

Para takimit të tyre në Vatikan, presidenti i Komisionit nuk kishte folur me Trump që nga kthimi i tij në Shtëpinë e Bardhë. Trump, megjithatë, ka pritur liderë të tjerë të BE-së në Zyrën Ovale, si Giorgia Meloni të Italisë dhe Micheál Martin të Irlandës.

Nuk ka asnjë datë, për momentin, për një takim të tillë,” tha të hënën Paula Pinho, zëdhënësja kryesore e Komisionit.

Kishte një interes të shprehur. Momenti i duhur për këtë do të jetë kur të ketë një paketë për t’u rënë dakord në nivel të dy presidentëve.

Kjo paketë ka për qëllim të mbulojë një “numër çështjesh”, më së shumti tarifat, të cilat aktualisht janë duke u negociuar në nivelin teknik, shpjegoi Pinho.

Qëllimi i Komisionit është të avancojë bisedimet teknike, t’i mishërojë ato dhe t’i kthejë ato në një marrëveshje specifike që mund t’i paraqitet von der Leyen dhe Trump.

Nuk u dhanë detaje të mëtejshme mbi takimin e mundshëm, si një vend i mundshëm.

Kur të jetë koha për të pasur një diskutim dhe një marrëveshje në nivelin e dy presidentëve, në nivelin më të lartë midis Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, ai do të jetë momenti i mirë për t’u takuar”, tha zëdhënësi.

Tarifat gjithëpërfshirëse të Trump kanë synuar pothuajse çdo komb në tokë.

Continue Reading

Bota

Shtëpia e Bardhë reagon pas shpalljes së armëpushimit nga Putin

Published

on

By

Shtëpia e Bardhë ka reaguar për herë të parë pas vendimit të Rusisë për një armëpushim të përkohshëm në Ukrainë.

Në njoftimin publik theksohet se SHBA mbështet një zgjidhje të qëndrueshme dhe jo vetëm një ndalesë të përkohshme të luftimeve.

Sekretarja për shtyp e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, deklaroi se Trump kërkon një armëpushim të përhershëm që do të ndalonte përfundimisht vrasjet dhe gjakderdhjen në konfliktin mes Rusisë dhe Ukrainës.

Unë e kuptoj se Vladimir Putin këtë mëngjes ofroi një armëpushim të përkohshëm,” tha Leavitt.

Presidenti e ka bërë të qartë se dëshiron të shohë një armëpushim të përhershëm, si hapin e parë për të ndaluar vrasjet dhe për të përfunduar konfliktin,” shtoi ajo.

Deklarata e saj vjen menjëherë pasi Kremlini njoftoi se do të ndalonte operacionet ushtarake nga data 8 maj deri më 11 maj, në kuadër të festimeve për 80-vjetorin e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.

Leavitt shtoi se Trump mbetet optimist për arritjen e një marrëveshjeje paqësore, por theksoi gjithashtu se ai është “gjithnjë e më i frustruar” me udhëheqësit e të dy vendeve, të cilët “duhet të ulen në tryezën e bisedimeve për të gjetur një rrugëdalje nga kjo krizë”.

Continue Reading

Bota

Moska: Ne mund t’i ofrojmë ndihmë ushtarake Koresë së Veriut nëse është e nevojshme

Published

on

By

Rusia mund t’i japë ndihmë ushtarake Koresë së Veriut nëse është e nevojshme, sipas marrëveshjes midis dy vendeve, tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov.

Marrëveshja jonë është në fuqi dhe sipas saj, të dy vendet janë zotuar t’i ofrojnë njëra-tjetrës ndihmë emergjente nëse është e nevojshme”, tha Peskov, transmeton RIA Novosti.

Ai vlerësoi se pjesëmarrja e ushtarëve të Koresë së Veriut në operacionet për çlirimin e zonës kufitare ruse të Kurskut tregon se sa efektivisht funksionon marrëveshja.

I pyetur nga gazetarët nëse presidenti rus Vladimir Putin ka në plan të kontaktojë liderin e Koresë së Veriut Kim Jong Un, Peskov tha se ende nuk ka plane të tilla.

Ai theksoi se gjithashtu nuk ka plane për një bisedë mes Putinit dhe presidentit amerikan Donald Trump, por shtoi se ajo mund të organizohet shpejt.

Ai deklaroi se Shtetet e Bashkuara të Amerikës vazhdojnë përpjekjet e tyre për t’i dhënë fund konfliktit në mënyrë paqësore midis Ukrainës dhe Rusisë dhe kujtoi se Rusia ka folur vazhdimisht për gatishmërinë e saj për të marrë pjesë në bisedimet e paqes.

Continue Reading

Të kërkuara