Lajmet

Studiuesit zbulojnë se në cilin vend filloi murtaja!

Tani studimet sugjerojnë se nisi në Kirgistan të Azisë Qendrore, në vitet 1330.

Published

on

Studiuesit besojnë se e kanë zbuluar origjinën e Vdekjes së Zezë, mbi 600 vjet pasi mbyti dhjetëra miliona njerëz në Evropë, Azi dhe Afrikë të Veriut.

Katastrofa shëndetësore e mesit të shekullit të 14-të është një nga episodet më të rëndësishme të sëmundjes në historinë njerëzore. Por pavarësisht viteve të shumta të studimeve, shkencëtarët ende s’e kanë përcaktuar se ku filloi murtaja.

Tani studimet sugjerojnë se nisi në Kirgistan të Azisë Qendrore, në vitet 1330. Një ekip hulumtues nga Universiteti i Stirling në Skoci dhe Instituti Max Planck i Gjermanisë dhe Universiteti i Tubingen analizuan mostrat e lashta të ADN-së nga dhëmbët e skeleteve në varrezat pranë liqenit Issyk Kul, në Kirgistan. Ata zgjodhën zonën pasi vunë re një rritje të konsiderueshme të varrimeve atje në vitet 1338 dhe 1339.

Dr Maria Spyrou, studiuese në Universitetin e Tubingen, tha se ekipi studioi ADN-në nga shtatë skelete. Ata analizuan dhëmbët sepse, sipas Dr Spyrou, ato përmbajnë shumë enë gjaku dhe u japin studiuesve “shanse të larta për të zbuluar patogjenë të lindur nga gjaku që mund të kenë shkaktuar vdekjen e individëve”.

Ekipi hulumtues arriti ta gjente bakterin e murtajës, Yersinia pestis, në tre prej tyre.

Dr Philip Slavin, një historian në Universitetin e Stirling, tha për zbulimin: “Studimi ynë ngrit një nga pyetjet më të mëdha dhe më interesante në histori dhe përcakton se kur dhe ku filloi vrasësi i vetëm më famëkeq i njerëzve”.

Çfarë është murtaja bubonike?

Murtaja është një sëmundje infektive potencialisht vdekjeprurëse që shkaktohet nga bakteret e quajtura Yersinia pestis që jetojnë në disa kafshë – kryesisht brejtës – dhe pleshtat e tyre. Murtaja bubonike është forma më e zakonshme e sëmundjes që njerëzit mund të marrin. Emri vjen nga simptomat që shkakton – nyjet limfatike të dhimbshme, të fryra ose ‘buboes’ në ijë ose sqetull.

Nga vitet 2010 deri në vitin 2015, janë raportuar 3 mijë e 248 raste në mbarë botën, duke përfshirë 584 vdekje./UBTNews/

Lajmet

Qeveria miraton vendime preliminare për shpronësime në disa projekte infrastrukturore

Published

on

By

Qeveria e Kosovës, në mbledhjen e mbajtur të premten, ka miratuar vendimin preliminar për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme ish-shoqërore të Ndërmarrjes Shoqërore Industria e Mobileve “Përparimi”, si dhe të pronave private, për nevoja të institucioneve shtetërore të Republikës së Kosovës.

Në të njëjtën mbledhje, Qeveria ka miratuar edhe vendimin preliminar për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme që preken nga realizimi i projektit “Ndërtimi i Kyçjes së Vitisë në Autoudhën ‘Arbër Xhaferi’, Prishtinë – Hani i Elezit”.

Po ashtu, është miratuar vendimi për shqyrtimin e mëtejmë të kërkesës për interes publik të pronave të paluajtshme që preken nga realizimi i projektit “Ndërtimi i Rrugës Tranzit në Klinë, nga N9 deri në R-104”, Klinë – Gurakoc.

Gjatë kësaj mbledhjeje, Qeveria ka marrë gjithashtu vendim për shqyrtimin e mëtejmë të kërkesës për interes publik të pronave të paluajtshme që preken nga realizimi i projektit “Zgjerimi i Rrugës Nacionale M25 Prishtinë – Podujevë”.

Continue Reading

Lajmet

Nëse kualifikohet në botëror, Kosova fiton rreth 10.5 milionë dollarë

Published

on

FIFA e ka aprovuar rritjen prej 50% të fondit të shpërblimeve për Kupën e Botës, dhe sipas kësaj rritje, fituesi do t’i merrte plot 50 milionë dollarë, derisa nënkampioni 33 milionë dollarë.

Kurse, ata që dështojnë të kualifikohen tutje nga faza grupore, do t’i marrin 9 milionë dollarë.

Derisa, kostoja shtesë për përgatitje shkon deri në 1.5 milion dollarë. Pra, nga kjo përllogaritje, del se një kombëtare që arrijnë të kualifikohet i ka të garantuara 10.5 milionë dollarë.

Në këtë rast, nëse edhe Kosova e arrijnë këtë sukses historik pas ndeshjeve të playoff-it do t’i marrë të paktën kaq para.

Pas mbledhjes së Komitetit Ekzekutiv të shtëpisë më të madhe të futbollit, 727 milionë dollarë, do të shpërndahen mes federatave anëtare si rezultat i Botërorit 2026.

Nga kjo shumë, 655 milionë dollarë do të ndahen si shpërblime direkte për kombëtaret pjesëmarrëse.

Presidenti i FIFA-s, Gianni Infantino, u shpreh se Botërori 2026 do të jetë revolucionar për kontributin financiar ndaj futbollit global.

FIFA pret të arkëtojë 13 miliardë dollarë gjatë ciklit 2022–2026, pothuajse dyfish më shumë se cikli paraprak, rritje që lidhet kryesisht me zgjerimin e Kupës së Botës dhe Botërorit të Klubeve.

Kampionati i ardhshëm botëror zhvillohen në tri shtete, ShBA, Kanada dhe Meksikë, nga 11 qershori i 2026-tës e deri më 19 korrik./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Gjilani ndalon përdorimin e fishekzjarreve

Published

on

By

Në prag të festave të fundvitit, Komuna e Gjilanit ka marr vendim për ndalimin e përdorimit të mjeteve piroteknike.

Sipas njoftimi të komunës, përdorimi i mjeteve piroteknike ndalohet në vendet e hapura publike, përkatësisht në tregje, rrugë e sheshe.

Ndalesa sipas kësaj urdhërese vlen për periudhën 20 dhjetor 2025 deri më 03 janar 2026, përjashtuar nga kjo ndalesë periudhën kohore nga ora 23:30 të datës 31.12.2025 deri në orën 00:30 të datës 01.01.2026.

Personat të cilët veprojnë në kundërshtim me këtë urdhëresë do të gjobiten në shumë prej 100 euro”, thuhet në urdhëresën e kryetarit Alban Hyseni.

Continue Reading

Lajmet

Paris Saint-Germain fiton trofeun e gjashtë sezonal pas një drame penalltish ndaj Flamengos

Published

on

Paris Saint-Germain është shpallur fitues i Kupës Ndërkontinentale, duke mposhtur Flamengon në finale pas një serie dramatike penalltish, pasi koha e rregullt dhe vazhdimet nuk dhanë fitues.

PSG e nisi ndeshjen me ritëm të lartë, duke krijuar disa raste që në minutat e para. Një gol i Fabian Ruiz në minutën e 9-të u anulua pas rishikimit me VAR, pasi topi kishte dalë jashtë fushës gjatë aksionit.

Goli i parë i ligjshëm erdhi në minutën e 38-të, kur Khvicha Kvaratskhelia përfitoi nga një pasim perfekt dhe e dërgoi topin në rrjetë, duke i dhënë epërsinë PSG-së 1-0. Pjesa e parë u karakterizua nga ndërhyrje të forta dhe kartonë të verdhë për të dyja skuadrat.

Në pjesën e dytë, Flamengo reagoi dhe shtoi presionin. Momenti kyç erdhi në minutën e 60-të, kur pas një faulli në zonë, gjyqtari Ismail Elfath u thirr nga VAR dhe akordoi një penallti për brazilianët.

Në serinë e penalltive, më të saktë dolën lojtarët e PSG, duke fituar 2-1 dhe duke ngritur trofeun e Kupës Ndërkontinentale për klubin francez.

Ky triumf vjen pas një ndeshjeje të balancuar dhe dramatike, që dëshmoi fuqinë dhe qetësinë e lojtarëve të PSG-së në momentet vendimtare. /S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara