Lajmet

Studimi: Rrahjet e zemrës diktojnë perceptimin tuaj mbi për kohën

Ky proces ndodh automatikisht, por jo vazhdimisht.

Published

on

Në këtë moment truri po mban shënim gjurmët e kalimit të kohës pa vetëdijen tuaj, duke ju lejuar të përqendroheni mbi gjëra më të mira si leximi i kësaj historie. Ky proces ndodh automatikisht, por jo vazhdimisht. Perceptimi i trurit për kohën mund të luhatet. Disa momente duket se zgjaten ose zvogëlohen në lidhje me çdo sekondë që kalon.

Ndërsa këto luhatje mund të jenë shtrembërime të realitetit, teknikisht ato nuk janë të gjitha në kokën tuaj. Sipas një studimi të ri, disa perceptime mbi kohën e kanë origjinën në zemrën tuaj. “Rrahjet e zemrës diktojnë ritmin mbi perceptimin e kohës” thotë profesori i psikologjisë në Universitetit Kornell, Adam K. Anderson, njëherazi autori kryesor i studimit.

“Koha është një dimension i Universit, dhe një bazë thelbësore për përvojën tonë me veten. Hulumtimi ynë tregon se kjo përvojë sinkronizohet dhe ndryshon me kohëzgjatjen e tërrahurës së zemrës” thekson ai.

Studimi i ri shqyrtoi lidhjet midis perceptimit të kohës dhe ritmeve trupore, me fokus kryesor luhatjet natyrore të ritmit të zemrës. Ndërsa rritmi i përgjithshëm i zemrës duket i qëndrueshëm, çdo rrahje individuale mund të jetë pak më e shkurtër ose më e gjatë se ajo e mëparshme.

Hulumtimet kanë treguar se rrahjet e zemrës mund të ndikojnë në perceptimin tonë të stimujve të jashtëm, dhe është dyshuar prej kohësh se zemra e ndihmon trurin që të masë kohën. Studiuesit rekrutuan 45 studentë nga Universiteti Kornell, të moshës 18–21 vjeç me një nivel dëgjimi normal dhe pa histori të sëmundjeve të zemrës.

Ata përdorën elektrokardiografinë (EKG) për të monitoruar aktivitetin e zemrës me një saktësi prej disa milisekondash, duke e lidhur aparaturën e EKG-në me një kompjuter që do të regjistronte tingujt të shkurtër të shkaktuara nga rrahjet e zemrës së studentëve.

Secili prej tyre zgjati vetëm 80 deri në 180 milisekonda, dhe pasi dëgjuan një të tillë subjekteve iu kërkua të raportonin nëse mendonin se zgjati më shumë apo më pak se sa tingujt e tjerë. Subjektet perceptuan se tonet e rrahjes ishin më të gjata në kohë kur parapriheshin nga një rrahje zemre më e shkurtër në kohë, dhe i raportuan tonet si më të shkurtra kur ato pasonin një rrahje zemre më të gjatë në kohë.

“Rrahjet e zemrës janë një ritëm, të cilin e përdor truri ynë për të na dhënë ndjenjën tonë të kohës që kalon. Dhe ajo nuk është lineare. Por tkurret dhe zgjerohet vazhdimisht” thotë Anderson. Ndërsa zemra mund të ushtrojë një ndikim të madh në perceptimin e trurit mbi kohën, studiuesit kanë vënë re se ajo është si një rrugë me dy drejtime.

Dëgjimi i një tingulli i nxiti subjektet ta përqendronin vëmendjen e tyre tek ai. Kjo është një ”përgjigje orientuese”, e cila nga ana tjetër ndryshoi rrahjet e tyre të zemrës dhe e ri-rregulloi përvojën e tyre të kohës. Perceptimi i gabuar i kalimit të kohës, mund të duket si një gjë e keqe, dhe ndonjëherë është kështu.

Por ndërsa humbja e gjurmës së kohës mund të shkaktojë probleme, ajo mund të ketë edhe përfitime adaptive për llojin e luhatjeve të përkohshme të identifikuara në këtë studim.

Zemra duket se e ndihmon trurin të punojë në një mënyrë më efikase edhe me burime të kufizuara, shtojnë studiuesit, duke ndikuar mbi mënyrën se si ai përjeton kalimin e kohës në shkallë më të vogla, dhe duke vepruar në periudha kohore shumë të shkurtra për mendime ose ndjenja të ndërgjegjshme. / science alert – bota.al

Lajmet

Tajlanda nis sulme ajrore në Kamboxhia, mijëra njerëz largohen nga kufiri

Published

on

Tajlanda ka nisur sulme ajrore kundër Kamboxhias të hënën, 8 dhjetor, duke rritur ndjeshëm tensionet në kufirin mes dy vendeve dhe duke vënë në pikëpyetje marrëveshjen e paqes të ndërmjetësuar vetëm dy muaj më parë nga presidenti i SHBA-së, Donald Trump.

Sipas ushtrisë tajlandeze, goditjet kanë shënjestruar pozicione ushtarake kamboxhiane si përgjigje ndaj një sulmi që vrau një ushtar tajlandez më herët gjatë ditës. Autoritetet njoftuan gjithashtu se shtatë persona u plagosën.

Tajlanda akuzon Kamboxhian se ka mobilizuar armatim të rëndë dhe ka ripozicionuar forcat pranë kufirit, duke rrezikuar përshkallëzimin e konfliktit. Nga ana tjetër, Ministria e Mbrojtjes së Kamboxhias i ka quajtur akuzat të pavërteta, duke theksuar se vendi i saj po respekton marrëveshjet dhe po kërkon zgjidhje paqësore.

Të dy ushtritë akuzuan njëra-tjetrën për nisjen e sulmeve. Ushtria kamboxhiane deklaroi se Tajlanda kreu sulmin e parë pas ditësh provokimesh, ndërsa Tajlanda njoftoi se rreth 70% e civilëve në zonat kufitare janë evakuuar.

Konflikti i ri vjen pas armëpushimit të korrikut dhe marrëveshjes së zgjeruar të paqes të nënshkruar në tetor në Kuala Lumpur. Marrëveshja u vlerësua si një fitore diplomatike, por tensionet filluan të riktheheshin pas një shpërthimi mine që plagosi disa ushtarë tajlandezë.

Ndërkohë, kryeministri i Malajzisë, Anwar Ibrahim, u shpreh thellësisht i shqetësuar dhe u bëri thirrje palëve të tregojnë përmbajtje, duke paralajmëruar se rikthimi i luftimeve mund të dëmtojë përpjekjet e bëra deri tani për stabilizimin e rajonit.

Tajlanda dhe Kamboxhia kanë pasur prej vitesh mosmarrëveshje për kufirin e tyre, dhe përplasjet aktuale konsiderohen ndër më seriozet e viteve të fundit./S.K/KP/Rtsh/

Continue Reading

Lajmet

Policia shqipton mbi 1 mijë e 800 gjoba trafiku brenda 24 orëve të fundit

Published

on

Policia e Kosovës ka njoftuar se ka shqiptuar 1855 gjoba për kundërvajtësit e trafikut vetëm brenda 24 orëve të fundit.

Brenda kësaj periudhe gjithashtu janë raportuar 22 aksidente trafiku me dëme materiale, kurse 9 aksidente trafiku kanë përfunduar me të lënduar.

Policia e Kosovës po ashtu arrestuar 5 persona nga të cilët 3 janë dërguar në mbajtje./S.K/PK/

Continue Reading

Lajmet

Shqipëria mes vendeve më të zhvilluara me nismën “Cashless Albania 2030”

Published

on

Shqipëria pozicionohet mes vendeve më të zhvilluara që kanë adoptuar modelet më të avancuara të pagesave pa para fizike (cash), me nisjen e nismës “Cashless Albania 2030”.

Ministrja e Ekonomisë dhe Inovacionit, Delina Ibrahimaj bëri të ditur se transformimi ekonomik dhe digjital i vendit, që pritet të nisë në fillim të vitit 2026, mbështetet në tri shtylla kryesore: rritjen e përdorimit të pagesave elektronike, uljen graduale të transaksioneve me para në dorë dhe modernizimin e infrastrukturës financiare për të nxitur një ekonomi më formale, transparente dhe konkurruese.

Modeli që synon të ndjekë Shqipëria është i ngjashëm me praktikat e vendeve më të përparuara në botë në këtë fushë.

Suedia konsiderohet shembulli më i avancuar i ekonomisë “cashless”, me vetëm 1% të transaksioneve që realizohen me para fizike. Norvegjia është një tjetër vend europian ku përdorimi i cash-it është në nivelet më të ulëta, ndërsa bankat kanë reduktuar ndjeshëm shërbimet me para në dorë.

Në Azi, Singapori është ndër modelet më të suksesshme, me një ekosistem të konsoliduar të pagesave të menjëhershme dhe përdorim të gjerë të QR-kodit të unifikuar kombëtar.

Ndërsa Holanda dhe Danimarka në Europë kanë standardizuar pagesat digjitale, duke i bërë ato dominueset kryesore në transaksionet e përditshme.

Sipas ministres Ibrahimaj, “Cashless Albania 2030” do të vendosë Shqipërinë në të njëjtën linjë zhvillimi me këto vende, përmes politikave që synojnë të lehtësojnë shërbimet financiare, të rrisin sigurinë dhe të luftojnë ekonominë informale./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Gjykata Speciale: 19 janar 2026 afati përfundimtar që Prokuroria dhe Mbrojtja të dorëzojnë dosjet gjyqësore

Published

on

Zëdhënësi i Dhomave të Specializuara, Michael Doyle ka bërë të ditur se trupi gjykues ka miratuar një urdhër të ri procedural, i cili përcakton afatet dhe udhëzimet për fazat e mbetura të gjykimit ndaj ish-krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Gjykata ka caktuar 19 janarin 2026 si afat përfundimtar që Prokuroria dhe Mbrojtja të dorëzojnë dosjet e tyre gjyqësore.

‘’Trupi Gjykues caktoi gjithashtu 19 janarin 2026 si afat për Prokurorinë dhe Mbrojtjen për të paraqitur dosjet gjyqësore përfundimtare të tyre, dhe për Mbrojtjen e Viktimave për dorëzimin e deklaratës mbi pasojat e krimeve të pretenduara për 155 viktima pjesëmarrëse në këtë çështje gjyqësore’’, thuhet në deklaratën e Doyle.

Deklaratat përfundimtare të palëve, sipas zëdhënësit Doyle janë planifikuar të zhvillohen nga 9 deri më 13 shkurt 2026, duke shënuar fundin e pjesës publike të gjykimit.

Ish-krerët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës po vazhdojnë të mbahen në paraburgim në Hagë që nga viti 2020, ku po zhvillohet një nga proceset më të rëndësishme gjyqësore për vendin dhe po përballen me akuza të ngritura nga Zyra e Prokurorit të Specializuar.

Sipas aktakuzës, ata ngarkohen me krime kundër njerëzimit dhe krime lufte, por të katër kanë mohuar fajësinë që në paraqitjet e para në gjykatë.

Në njoftimin e fundit të Speciales, bëhet e ditur se gjykatësi Christopher Gosnell ka caktuar 24 shkurtin 2026, për nisjen e procesit gjyqësor kundër Thaçit, Bashkim Smakajt, Isni Kilajt, Fadil Fazliut dhe Hajredin Kuçit, në çështjen për pengim të drejtësisë.

Bazuar në urdhër, do të zhvillohet një bllok i vetëm deri më 6 mars, gjatë që cilit, do të bëhet paraqitja kryesore e provave nga Prokuroria e Specializuar./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara