Lajmet

Studimi: Rrahjet e zemrës diktojnë perceptimin tuaj mbi për kohën

Ky proces ndodh automatikisht, por jo vazhdimisht.

Published

on

Në këtë moment truri po mban shënim gjurmët e kalimit të kohës pa vetëdijen tuaj, duke ju lejuar të përqendroheni mbi gjëra më të mira si leximi i kësaj historie. Ky proces ndodh automatikisht, por jo vazhdimisht. Perceptimi i trurit për kohën mund të luhatet. Disa momente duket se zgjaten ose zvogëlohen në lidhje me çdo sekondë që kalon.

Ndërsa këto luhatje mund të jenë shtrembërime të realitetit, teknikisht ato nuk janë të gjitha në kokën tuaj. Sipas një studimi të ri, disa perceptime mbi kohën e kanë origjinën në zemrën tuaj. “Rrahjet e zemrës diktojnë ritmin mbi perceptimin e kohës” thotë profesori i psikologjisë në Universitetit Kornell, Adam K. Anderson, njëherazi autori kryesor i studimit.

“Koha është një dimension i Universit, dhe një bazë thelbësore për përvojën tonë me veten. Hulumtimi ynë tregon se kjo përvojë sinkronizohet dhe ndryshon me kohëzgjatjen e tërrahurës së zemrës” thekson ai.

Studimi i ri shqyrtoi lidhjet midis perceptimit të kohës dhe ritmeve trupore, me fokus kryesor luhatjet natyrore të ritmit të zemrës. Ndërsa rritmi i përgjithshëm i zemrës duket i qëndrueshëm, çdo rrahje individuale mund të jetë pak më e shkurtër ose më e gjatë se ajo e mëparshme.

Hulumtimet kanë treguar se rrahjet e zemrës mund të ndikojnë në perceptimin tonë të stimujve të jashtëm, dhe është dyshuar prej kohësh se zemra e ndihmon trurin që të masë kohën. Studiuesit rekrutuan 45 studentë nga Universiteti Kornell, të moshës 18–21 vjeç me një nivel dëgjimi normal dhe pa histori të sëmundjeve të zemrës.

Ata përdorën elektrokardiografinë (EKG) për të monitoruar aktivitetin e zemrës me një saktësi prej disa milisekondash, duke e lidhur aparaturën e EKG-në me një kompjuter që do të regjistronte tingujt të shkurtër të shkaktuara nga rrahjet e zemrës së studentëve.

Secili prej tyre zgjati vetëm 80 deri në 180 milisekonda, dhe pasi dëgjuan një të tillë subjekteve iu kërkua të raportonin nëse mendonin se zgjati më shumë apo më pak se sa tingujt e tjerë. Subjektet perceptuan se tonet e rrahjes ishin më të gjata në kohë kur parapriheshin nga një rrahje zemre më e shkurtër në kohë, dhe i raportuan tonet si më të shkurtra kur ato pasonin një rrahje zemre më të gjatë në kohë.

“Rrahjet e zemrës janë një ritëm, të cilin e përdor truri ynë për të na dhënë ndjenjën tonë të kohës që kalon. Dhe ajo nuk është lineare. Por tkurret dhe zgjerohet vazhdimisht” thotë Anderson. Ndërsa zemra mund të ushtrojë një ndikim të madh në perceptimin e trurit mbi kohën, studiuesit kanë vënë re se ajo është si një rrugë me dy drejtime.

Dëgjimi i një tingulli i nxiti subjektet ta përqendronin vëmendjen e tyre tek ai. Kjo është një ”përgjigje orientuese”, e cila nga ana tjetër ndryshoi rrahjet e tyre të zemrës dhe e ri-rregulloi përvojën e tyre të kohës. Perceptimi i gabuar i kalimit të kohës, mund të duket si një gjë e keqe, dhe ndonjëherë është kështu.

Por ndërsa humbja e gjurmës së kohës mund të shkaktojë probleme, ajo mund të ketë edhe përfitime adaptive për llojin e luhatjeve të përkohshme të identifikuara në këtë studim.

Zemra duket se e ndihmon trurin të punojë në një mënyrë më efikase edhe me burime të kufizuara, shtojnë studiuesit, duke ndikuar mbi mënyrën se si ai përjeton kalimin e kohës në shkallë më të vogla, dhe duke vepruar në periudha kohore shumë të shkurtra për mendime ose ndjenja të ndërgjegjshme. / science alert – bota.al

Lajmet

Kriteret dhe përbërja e kandidatëve për deputetë në Kosovë

Published

on

By

Zgjedhjet e jashtëzakonshme parlamentare të 28 dhjetorit nxorrën lista kandidatësh që përfshijnë figura politike me përvojë, emra të rinj dhe personalitete nga fusha të ndryshme si arti, gazetaria, mjekësia e fusha të tjera.

Si antarësime të reja konsiderohen edhe ata që më parë ishin deputetë të një partie tjetër, si Ardian Kastrati, Shkumbin Demaliaj, Andin Hoti.

Gjithashtu shumë kandidatë të zgjedhjeve lokale që dështuan të zgjidhen kryetar komunash në zgjedhjet lokale po tentojn të fitojnë postin e deputetit në zgjedhjet parlamentare si Refki Suma, Arbër Ismajli, Bekë Berisha, Vildane Latifi, Hajrullah Çeku dhe Uran Ismaili.

Kjo tregon se partitë politike po përdorin strategji të ndryshme për të arritur votuesit në të gjithë vendin.

Sipas ligjit për zgjedhjet në Kosovë, kandidatët për deputetë përzgjidhen nga partitë politike, koalicionet ose nismat qytetare, dhe jo nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ). Çdo subjekt politik paraqet një listë kandidatësh te KQZ-ja, e cila verifikohet për përputhshmëri me ligjin zgjedhor.

Lista duhet të plotësojë kriteret ligjore, përfshirë përfaqësimin gjinor, ku të paktën 30% e kandidatëve duhet të jenë nga gjinia tjetër. Përfaqësimi i grave edhe këto zgjedhje vazhdon të mbetet përreth limiteve të kuotës gjinore të përcaktuar me ligj.

Përveç kritereve ligjore, partitë vendosin edhe kriteret e brendshme të përzgjedhjes, duke marrë parasysh angazhimin dhe aktivitetin në parti, eksperiencën profesionale, popullaritetin mes qytetarëve, si dhe balancimin gjeografik dhe gjinor. Kjo siguron që lista e kandidatëve të përfshijë një kombinim të profileve të ndryshme dhe të përfaqësojë qytete dhe zona rurale.

Edhe pse sistemi zgjedhor në Kosovë është proporcional dhe i bazuar në lista kombëtare pa ndarje zyrtare rajonale, përfaqësimi gjeografik mbetet një element i rëndësishëm për partitë gjatë përzgjedhjes së kandidatëve. Kandidatët shpesh identifikohen më shpesh me komunat ose zonat ku janë aktivë, duke reflektuar lidhjen e tyre lokale me votuesit.

Në zgjedhjet e mëparshme parlamentare të 9 shkurtit 2025, partitë kryesore mbajtën lista që përfshinin një përzierje të figurave të njohura dhe emrave lokalë nga qytete e zona rurale, gjë që ndikoi në mënyrën se si partitë u përpoqën të siguronin përfaqësim të gjerë në të gjithë vendin./FjollaGashi

Continue Reading

Lajmet

Supremja konfirmon se pensionet nuk mund të suspendohen nga akte nënligjore

Published

on

By

Gjykata Supreme ka marrë një vendim të rëndësishëm në mbrojtje të të drejtave të pensionistëve, duke konfirmuar se këto të drejta nuk mund të kufizohen përmes rregullave nënligjore dhe se barra e verifikimit nuk mund t’u ngarkohet qytetarëve, por institucioneve përgjegjëse.

Lajmin e ka bërë të ditur hulumtuesi i Institutit të Kosovës për Drejtësi (IKD), Naim Jakaj, i cili ka vlerësuar se aktgjykimi përbën një hap të madh për mbrojtjen e të drejtave sociale, sigurinë juridike dhe zbatimin e parimit se suspendimi i pensionit duhet të jetë masa e fundit dhe jo masa e parë.

Gjykata ka konfirmuar se të drejtat e pensionistëve nuk mund të kufizohen me rregulla nënligjore dhe se barra e verifikimit nuk mund t’u ngarkohet qytetarëve”, ka shkruar Jakaj.

Në aktgjykim, Gjykata Supreme ka theksuar se “suspendimi i pagesës së pensionit duhet të jetë masa e fundit (ultima ratio) dhe jo e para”, duke konstatuar se dispozitat e Udhëzimit Administrativ nr. 05/2015, që e trajtojnë moslajmërimin si shkak të domosdoshëm për suspendim dhe e shoqërojnë atë me pasoja materiale të pakthyeshme, janë të kundërligjshme.

Sipas Gjykatës, ligji ka paraparë një mekanizëm që mbështetet në verifikim aktiv nga ana e Ministrisë dhe jo në vendosjen e një barre disproporcionale ndaj pensionistëve, duke riafirmuar se përgjegjësia për verifikim dhe zbatim të ligjit u takon institucioneve shtetërore dhe jo qytetarëve përfitues të pensioneve.

Continue Reading

Lajmet

​Ekstradohet nga Zvicra për në Kosovë i kërkuari me urdhër-arrest ndërkombëtar

Published

on

By

Policia e Kosovës në koordinim dhe bashkëpunim me njësitet tjera relevante të Policisë së Kosovës dhe institucionet e drejtësisë, sot ka bërë ekstradimin e shtetasit kosovar nga Zvicra për në Republikën e Kosovës.

I dyshuari ishte arrestuar nga autoritetet zvicerane pasi që i njëjti kërkohej me urdhër-arrest ndërkombëtar të lëshuar nga institucionet e drejtësisë së Kosovës për veprën penale kanosje.

Ekstradimi u realizua falë bashkëpunimit mes institucioneve midis dy shteteve. I dyshuari pas ekstradimit u është dorëzuar njësiteve përkatëse të policisë në rajonin e Prizrenit për vazhdim të procedurave të mëtejme ligjore.

Continue Reading

Lajmet

Osmani në takim me Costa: Mirëpresim heqjen e pjesshme të masave të BE-së, synojmë largimin e plotë të tyre

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, gjatë qëndrimit në Bruksel është takuar me Presidentin e Këshillit të Bashkimit Evropian, António Costa.

Presidentja Osmani ka shkruar:

Në Bruksel u mirëprita nga Presidenti i Këshillit të Bashkimit Evropian, António Costa.

Mirëpresim vendimin e BE-së për heqjen e pjesshme të masave, përderisa shpresojmë e punojmë që, sa më parë, ato të hiqen në tërësi. Republika e Kosovës ka dëshmuar konstruktivitet, bashkëpunim e përputhshmëri të plotë me politikën e jashtme e të sigurisë të Bashkimit Evropian.

Në takim potencova se Kosova ka përmbushur të gjitha kushtet e përcaktuara nga vetë BE, sado që ato ishin të padrejta, prandaj nuk ka asnjë arsye që të pengohet e shtyhet heqja e masave të tjera të mbetura. Në anën tjetër, shpresojmë që sa më parë, të kemi përkrahjen e të gjitha shteteve anëtare që edhe Kosova, bazuar në merita, të marrë statusin e kandidatit për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Continue Reading

Të kërkuara