Lajmet

Studim: Pse është e sikletshme të thuani jo?

Vanessa Bohns ka hulumtuar mbi këtë çështje.

Published

on

Njerëzit e kanë të vështirë të thonë jo, kryesisht nga frika e mosmarrëveshjeve.

Ndërsa punonte si studente e diplomuar në qytetin e Nju Jorkut, Vanessa Bohns iu dha puna e frikshme e mbledhjes së të dhënave të anketës në Penn Station si pjesë e një projekti kërkimor akademik. Sa herë që i afrohej një kalimtari, ajo priste të dëgjonte një psherëtimë zemërimi ose një fyerje të pëshpëritur. Megjithatë përgjigjet e këqija vinin rrallë; shumë më tepër njerëz ishin të gatshëm t’u përgjigjeshin pyetësorëve nga sa priste ajo.

A ishte e mundur, pyeti ajo, që shumica prej nesh të nënvlerësojnë gatishmërinë e të tjerëve për t’iu përgjigjur kërkesave tona?

Gjatë dekadës në vijim, ajo kreu studime të shumta që konfirmuan se kjo ishte vërtet kështu: në shumë situata të ndryshme, njerëzit shpesh kanë shumë më tepër gjasa të bashkëpunojnë sesa supozojmë.

Shpesh, njerëzit na binden vetëm sepse e kanë shumë të vështirë të thonë jo, edhe kur nuk ndihen rehat me kërkesat tona.

Puna e Bohns – të cilën ajo tani është kthyer në një libër të ri, “Ju keni më shumë ndikim sesa mendoni” – bazohet në kërkimin e Ellen Langer në Universitetin e Harvardit nga vitet 1970. Në studimin e saj, pjesëmarrësit u përpoqën të kalonin radhën për fotokopjuesin në bibliotekën e universitetit. Siç mund të shpresoni, një numër i madh ranë dakord nëse personi që bën kërkesën kishte një justifikim të mirë. Nëntëdhjetë e katër përqind e njerëzve i lejuan ata të vazhdonin nëse pjesëmarrësi tha se ishin “në nxitim” – krahasuar me 60% kur personi nuk ofroi asnjë arsye për kërkesën e tyre.

Megjithatë, çuditërisht, pothuajse po aq njerëz – 93% – e lejuan pjesëmarrësin të shkonte përpara nëse ai thoshte se “duhen të bëjë disa kopje”, gjë që në të vërtetë nuk është fare justifikim. Eksperimenti sugjeroi që njerëzit nuk u kushtojnë vëmendje detajeve të asaj që dikush thotë, dhe për këtë arsye ata mund të ndikohen nga një shpjegim sipërfaqësor.

Hulumtimi i vetë Bohns mbi ndikimin dhe pajtueshmërinë filloi në fund të viteve 2000. Eksperimenti i parë u përpoq të përsëriste përvojën e saj në Penn Station: pjesëmarrësit duhej t’u afroheshin të huajve në kampusin universitar dhe t’u kërkonin atyre të plotësonin një anketë. Gjithçka që ata mund të thoshin ishte “A do të plotësoni një pyetësor?”

Në një eksperiment tjetër, pjesëmarrësit që dilnin nga laboratori duhej t’i kërkonin një të huaji që t’i ecte në një palestër aty pranë, duke u shpjeguar se nuk mund ta gjenin. Kur ata kryen detyrën, ata zbuluan se rreth një në çdo dy persona u ofrua të dilte nga rruga për të ndihmuar. “Ata dilnin të frikësuar dhe ndonjëherë të zemëruar që duhej ta bënin këtë”, thotë Bohns. “Dhe pastaj ata do të ktheheshin shumë më herët nga sa pritej dhe do të ktheheshin përsëri në laborator.”

Megjithatë, disa vite pas hulumtimit, ajo vendosi të testojë nëse ne mund ta përdorim ndikimin tonë në mënyrë joetike, pa e kuptuar se sa lehtë do të ndikoheshin të tjerët nga kërkesat tona, ose sa në siklet do të ndiheshin duke thënë jo.

Mund të kemi frikë se duke thënë jo, ne po sugjerojmë disi që personi tjetër është imoral ose egoist.

Nga studimet e saj, Bohns tani dyshon se njerëzit shpesh i përmbushin kërkesat tona për shkak të frikës së mosmarrëveshjes. “Ne jemi një specie sociale dhe nuk duam të bëjmë gjëra që rrezikojnë të dëmtojnë marrëdhëniet tona”, thotë ajo.

Lini vend për refuzim!

Bohns beson se tendenca jonë për të nënvlerësuar ndikimin tonë është shumë e rëndësishme në vendin e punës. Nëse i kërkoni një kolegu t’ju bëjë një nder, për shembull, duke ndërprerë punën e tij, mund të supozoni se ai thjesht mund të refuzojë, por frika e tyre për të krijuar siklet mund t’i pengojë ata ta bëjnë këtë.

Vlen të theksohet se këto janë modele të përgjithshme. Dallimet individuale në ndikimin e njerëzve dhe perceptimi i tyre për këtë fuqi, natyrisht do të varen nga shumë faktorë dhe nga konteksti specifik i situatës.

Në studimet e Bohns, pjesëmarrësit ishin pothuajse gjithmonë të barabartë. Është e qartë se dinamika e pushtetit do të luajë një rol të rëndësishëm, megjithatë: sipas përkufizimit, njerëzit me status më të lartë duhet të kenë më shumë ndikim mbi njerëzit me status më të ulët brenda një hierarkie. Më e rëndësishmja, hulumtimi i Bohns sugjeron se këta njerëz mund të mos e kuptojnë se sa në siklet do të ndihet dikush kur i thotë jo kërkesave të tyre. Rezultati është se ata mund të përfundojnë duke kërkuar shumë nga kolegët e tyre të rinj, pa menduar as të abuzojnë me pozitën e tyre.

Ndikimi ynë shpesh mund të jetë i padukshëm për ne, por me pak stërvitje ne të gjithë mund ta përdorim atë fuqi me më shumë dhembshuri dhe përgjegjësi./UBTNews/

Aktualitet

​Kransiqi i LVV-së në KQZ me aksion simbolik pas vendimit të PZAP-së për Listën Serbe

Published

on

Në mbledhjen e sotme të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve anëtari i saj nga radhët e Lëvizjes Vetëvendosje, Alban Krasniqi në hyrje të mbledhjes vendosi mbishkrimin “Po pluralizmit, jo terrorizmit”. Ky veprim i Krasniqit erdhi pas vendimit të Panelit Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa, i cili kërkoi nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të certifikojë Listën Serbe për pjesëmarrje në zgjedhjet lokale të 12 tetorit 2025.

Gjatë kësaj mbledhje, me qëllim të përmirësimit të listave votuese, u miratua edhe largimi i 1 mijë e 514 personave të vdekur.

Arianit Elshani, udhëheqës i Këshillit i Operacioneve Zgjedhore, tha se shifra në fjalë është verifikuar bashkë me zyrtarët ekzekutiv të Komisioneve Komunale të Zgjedhjeve.

“Bëhet fjalë për 1 mijë e 514 persona të evidentuar si të vdekur të cilët në bazë të verifikimeve që janë bërë nga zyrtarët ekzekutiv të Komisioneve Komunale të Zgjedhjeve në terren, ku kanë marrë përsipër një listë të personave që janë mbi 95 vjeç dhe figurojnë në listën votuese”, tha ai.

E me kërkesë të qytetarëve të lagjes “Marigona Residence”, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve miratoi edhe hapjen e qendrës së re të votimit në këtë lagje.

Elshani tha se kjo ka qenë kërkesë e 260 votuesve dhe se qendra e votimit do të jetë në shkollën “Internacional School of Prishtina-ISP”.

“Bëhet fjalë për shkollën ‘Internacionale School of Prishtina – ISP’ që gjendet në lagjen Marigona këta votues kanë qenë të alookuar për të votuar në një qendër tjetër të votimit në fshatin Peroc në ‘Miladin Mitiq’, mirëpo është kërkuar një numër prej 260 votuesve në këtë rast ekziston mundësia me u bartë në këtë qendër të votimit”, deklaroi ai.

Në këtë mbledhje u votua edhe udhëzimi për votimin e Personave me Nevoja të Veçanta (VPNV), i cili synon lehtësimin dhe garantimin e të drejtës kushtetuese për të votuar për të gjithë qytetarët pa përjashtim dhe ka për qëllim të përcaktojë mënyrën e regjistrimit, evidentimit dhe votimit të Peronave me Nevoja të Veçanta, të cilët nuk mund të votojnë në vendvotimin e tyre.

 

Continue Reading

Aktualitet

Kosova humb 114 milionë euro për energji, Shoqata e Prodhuesve fajëson institucionet

Published

on

Shoqata e Prodhuesve Vendor ka reaguar ashpër pas lajmeve se Kosova ka humbur 114 milionë euro nga projektet e Bashkimit Evropian të dedikuara për fushën e energjisë, si pasojë e sanksioneve të vendosura nga BE-ja.

Përmes një reagimi në Facebook, përfaqësuesi i shoqatës, Kushtrim Ajvazi, ka kritikuar institucionet e vendit për, siç e quan ai, dështimin në ruajtjen e interesit shtetëror dhe ekonomik.

“Për informaten tuaj, Kosova ka humbur 114 milionë € projekte në fushën e energjisë nga sanksionet e BE-së. Këto mjete ishin të destinuara për zhvillim dhe stabilitet të furnizimit energjetik”, ka shkruar Ajvazi.

Ai ka hedhur poshtë arsyetimin e institucioneve që dalja e Kosovës në tregun e lirë të energjisë ishte një kusht nga BE-ja.

“Mos e përdorni më arsyetimin se e kemi pas kusht nga BE-ja me dalë në treg të lirë, se është marre për juve”, ka përfunduar ai

Continue Reading

Aktualitet

UBT ofron Master në Psikologji me standarde evropiane

Published

on

UBT ofron programin Psikologji në nivelin Master, i cili synon përgatitjen e profesionistëve të aftë për të kuptuar mendjen dhe sjelljen njerëzore, si dhe për t’u shërbyer individëve dhe komunitetit në fusha të ndryshme të shëndetit mendor.

Ky program dyvjeçar, i akredituar sipas standardeve më të larta evropiane, ofron njohuri dhe përvojë praktike në psikologjinë klinike, këshilluese, edukative dhe organizative. Studentët mësojnë teknika të avancuara të vlerësimit psikologjik, terapitë moderne, si dhe metodologjitë kërkimore të cilat u japin atyre kompetencat e nevojshme për t’u bërë pjesë aktive e zgjidhjes së sfidave psiko-sociale.

Misioni i programit

Programi ka për qëllim të edukojë dhe fuqizojë psikologët e ardhshëm përmes një kurrikule kërkimore, duke promovuar praktikën etike, të menduarit kritik dhe ndjeshmërinë kulturore. Theksi vihet te përgatitja e profesionistëve që do të kontribuojnë jo vetëm në shëndetin mendor dhe kërkimin shkencor, por edhe në zhvillimin e politikave të nivelit kombëtar e ndërkombëtar.

Çfarë ofron Masteri në Psikologji?

  • Kurse të specializuara në psikologji klinike, këshillim, psikologji zhvillimore dhe sociale
  • Një kurrikulë të përputhur me standardet EuroPsy
  • Praktika në institucione shëndetësore, shkolla, organizata joqeveritare dhe komunitete
  • Pjesëmarrje në projekte kërkimore dhe punë në terren
  • Përfshirje në aktivitete të komunitetit me fokus në shëndetin mendor

Karrierë dhe ndikim shoqëror

Diplomuarit e këtij programi janë të përgatitur për një gamë të gjerë rolesh profesionale, nga psikoterapia dhe këshillimi, deri te politika publike dhe hulumtimi shkencor. Ata do të jenë në gjendje të kryejnë vlerësime e ndërhyrje psikologjike, të hartojnë projekte kërkimore, të promovojnë shëndetin mendor në komunitet dhe të ndikojnë në hartimin e politikave sociale dhe shëndetësore.

Stafi dhe kërkimi shkencor

Fakulteti i Psikologjisë në UBT kontribuon në një kulturë të gjallë akademike dhe kërkimore, në përputhje me Strategjinë e Kërkimit 2024–2029. Programi synon zhvillimin e projekteve ndërdisiplinore, bashkëpunimet globale dhe botime shkencore, duke e vendosur Kosovën në hartën ndërkombëtare të studimeve psikologjike.

UBT bashkëpunon ngushtë me institucione shëndetësore dhe organizata të komunitetit për të zhvilluar iniciativa në shëndetin mendor, trajnime profesionale dhe konsultime. Deri në vitin 2029, Masteri në Psikologji synon të jetë:

  • Lider kombëtar në kërkimin dhe trajnimin psikologjik
  • Partner i njohur në Evropën Juglindore
  • Qendër e konferencave dhe botimeve ndërkombëtare
  • Promovues i mirëqenies psiko-sociale nëpërmjet arsimit cilësor dhe përfshirjes në komunitet

Struktura e studimeve

Programi ofron një kurrikulë të balancuar midis teorisë dhe praktikës, me lëndë të avancuara si Psikologji Klinike dhe Psikoterapi, Psikologji Kognitive, Psikopatologji, Psikometri, Etikë në Psikologji dhe përfundon me tezën e masterit dhe praktikën profesionale.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

Edhe pak vende të lira në programin e Ndërtimtarisë në UBT – I vetmi në Kosovë dhe më i kërkuari nga të rinjtë

Published

on

UBT njofton se janë ende pak vende të lira për programin Ndërtimtari dhe Infrastrukturë, programi më i madh dhe i vetmi i këtij profili në Kosovë. Aplikimet vazhdojnë online, duke i dhënë mundësi të rinjve të regjistrohen në një nga programet më të kërkuara të fakultetit të inxhinierisë.

Programi ofron një kombinim të teorisë moderne dhe praktikës së orientuar drejt tregut, me fokus në ndërtimin, menaxhimin dhe mirëmbajtjen e infrastrukturës së qëndrueshme. Studentët përfitojnë nga laboratorë të avancuar, bashkëpunime me sektorin privat dhe projekte praktike që synojnë përgatitjen e profesionistëve të gatshëm për tregun e punës.

Aplikimet mund të bëhen online në adresën: APLIKIMI ONLINE NË UBT

Continue Reading

Të kërkuara