Kuriozitete

Studim: Bërthama e brendshme e Tokës mund të ketë ndaluar së rrotulluari

Studimi thotë se ajo mund të fillojë rrotullimin në kahun e kundërt.

Publikuar

Një studim i ri thotë se rrotullimi i bërthamës së brendshme të Tokës mund të ketë ndaluar së rrotulluari dhe madje mund të fillojë rrotullimin në kahun e kundërt.

Toka është e formuar nga korja, manteli dhe bërthama e brendshme dhe e jashtme. Bërthama e brendshme e ngurtë ndodhet rreth 3200 milje nën koren e Tokës dhe është e ndarë nga manteli gjysmë i ngurtë nga bërthama e jashtme e lëngshme, e cila lejon që bërthama e brendshme të rrotullohet me një shpejtësi të ndryshme nga rrotullimi i vetë Tokës.

Me një rreze prej gati 2200 miljesh, bërthama e Tokës është afërsisht sa madhësia e Marsit. Ai përbëhet kryesisht nga hekuri dhe nikeli dhe përmban rreth një të tretën e masës së Tokës.

Në hulumtimin e publikuar në revistën Nature Geoscience të hënën, Yi Yang, shkencëtar i asociuar në Universitetin e Pekinit dhe Xiaodong Song, profesor i kryetarit të Universitetit të Pekinit, studiuan valët sizmike nga tërmetet që kanë kaluar nëpër bërthamën e brendshme të Tokës përgjatë rrugëve të ngjashme që nga vitet 1960 deri në konstatimin se sa shpejt rrotullohet bërthama e brendshme. Ajo që ata gjetën ishte e papritur, thanë ata. Që nga viti 2009, të dhënat sizmike, të cilat më parë ndryshuan me kalimin e kohës, treguan pak ndryshim. Kjo, thanë ata, sugjeroi që rrotullimi i bërthamës së brendshme ishte ndalur.

“Ne tregojmë vëzhgime befasuese që tregojnë se bërthama e brendshme pothuajse ka pushuar rrotullimin e saj në dekadën e fundit dhe mund të jetë duke përjetuar një kthim prapa”, shkruan ata në studim.

“Kur shikoni dekadën midis 1980 dhe 1990, shihni ndryshim të qartë, por kur shihni vitet 2010-2020, nuk shihni shumë ndryshime”, shtoi Song.

Rrotullimi i bërthamës së brendshme drejtohet nga fusha magnetike e krijuar në bërthamën e jashtme dhe e balancuar nga efektet gravitacionale të mantelit. Njohja se si rrotullohet bërthama e brendshme mund të hedhë dritë mbi mënyrën se si ndërveprojnë këto shtresa dhe proceset e tjera thellë në Tokë./UBTNews/

Kuriozitete

Rikonstruktohet fytyra e gruas 75 mijëvjeçare të Neandertalit

Publikuar

nga

Arkeologët kanë arritur të bashkojnë kafkën e një skeleti 75 mijëvjeçar të Neandertalit.

Studiues nga Universiteti i Kembrixhit dhe Liverpulit zbuluan kafkën në shpellën Shanidar, 500 milje në veri të Bagdadit në Irak.

Në kuadër të një dokumentari të ri të Netflixit, Sekretet e Neandertalëve, ata arritën të vendosin sërish kafkën dhe të rikrijojnë fytyrën e gruas të cilës dikur i përkiste.

Kafka u gjet për herë të parë në vitin 2018, ku ishte rrafshuar në rreth dy centimetra të trashë. Ai ishte grimcuar, ndoshta nga rënia e gurëve, menjëherë pas vdekjes dhe ishte ngjeshur më tej nga dhjetëra mijëra vjet sediment.

Arkeologët e quajtën skeletin Shanidar Z./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Si ndodhi klonimi i qengjit Dolly?

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit.

Publikuar

nga

Shkencëtarët skocezë më 22 shkurt të vitit 1997, njoftuan klonimin e suksesshëm të një qengji, Dolly, me kontributin e tre deleve nëna, një me vezë , tjetra me ADN-në, dhe e treta kishte mbajtur në fetus embrionin e klonuar.

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit. Dolly jetoi në Institutin Roslin në Edinburg, Skoci, madje lindi edhe gjashtë qengja.

Dolly u prek nga artriti dhe më 14 shkurt 2003 u vu në gjumë për vdekje për shkak të sëmundjes progresive të mushkërive. Klonimi i gjitarëve (grupim qeniesh ku bën pjesë edhe njeriu) është provuar tejet joefikas. Dolly ishte e vetmja mes 277 përpjekjeve që mbijetoi dhe arriti deri në atë moshë 6 vjeç, edhe pse në vitin 2014 shkencëtarët kinezë raportuan sukses në klonimin e derrave.

Shkencëtarët që klonuan Dollyn, shpallën në vitin 2007 se teknika e përdorur në rastin e Dollyt nuk mund të jetë e efektshme për klonimin e njeriut.

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Pesë fakte interesante rreth Diellit

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Publikuar

nga

Dielli është afro 25 mijë vite dritë larg nga qendra e galaktikës tonë “Udha e Qumështit”.

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Dielli prodhon një sasi enorme të energjisë për të nxehur sistemin tonë diellor. Çdo sekondë rreth 700 milionë ton të Hidrogjenit shndërrohen në Helium, me procesin kimik të Fusionit Nuklear.

Dielli përbëhet nga 72% hidrogjen dhe 26% helium, dhe disa elemente të tjera në gjurmë. Kjo masë e dendur përbën rreth 99% të tërë masës në sistemin tonë diellor.

Nëse dielli do të shuhej, brenda një jave temperatura e tokës do të bëhej -18  ̊C. Për një vjet do të bëhej -73  ̊C, ndërsa brenda disa milionë viteve do të stabilizohej në -240  ̊C./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë.

Publikuar

nga

“Vala luminoze” në Maldive është një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës. Oqeani shndritë me një hije të pastër kaltër dhe gjelbër. Ky fenomen i mahnitshëm njihet si “vala luminoze”.

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë. Organizmat mikroskopikë, si planktoni dhe bakteret, shkaktojnë një reaksion kimik kur lëvizin në ujë. Këto organizma shkaktojnë një efekt bioluminescent, duke shkaktuar dritë në ujë kur janë të shqetësuar ose të përzier me ujin.

Për vizitorët që kanë fatin të shohin këtë shfaqje të mrekullueshme, ajo ofron një përvojë të pazakontë dhe të mahnitshme. Në këtë spektakël të natyrës, oqeani bëhet si një qiell me yje, duke e bërë atë një destinacion të veçantë për të eksploruar bukuritë dhe misteret e botës nën ujë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara