Botë

Spanja, e fundit në listën e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes

Published

on

Gjatë vizitës në Spanjë këtë javë, sekretari i përgjithshëm i NATO-s u bëri thirrje vendeve anëtare të rrisin shpenzimet për ushtrinë përballë kërcënimit nga Rusia. Spanja shpenzon më pak për mbrojtjen në krahasim me madhësinë e ekonomisë së saj. Presidenti amerikan Donald Trump, ka veçuar Madridin për dështimin për të përmbushur objektivin e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes.

Spanja është ekonomia e katërt më e madhe e eurozonës. Megjithatë, vendi është në fund të listës kur bëhet fjalë për shpenzimet e mbrojtjes në aleancën 32 anëtarëshe të NATO-s, shkruan VOA.

Madridi shpenzoi rreth 21.3 miliardë dollarë për mbrojtjen vitin e kaluar, apo 1.28% të Prodhimit të saj të Brendshëm Bruto, pavarësisht zotimit që NATO ka bërë më 2014 për të shpenzuar të paktën 2%.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte vizitoi Spanjën dhe Portugalinë këtë javë dhe bëri këtë paralajmërim.

“Qëllimi për të shpenzuar 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen, i miratuar para një dekade, nuk do të mjaftojë për të përballuar sfidat e së nesërmes. Kërcënimi nga Rusia mund të duket i largët, por ju siguroj se nuk është”, tha zoti Rutte.

Kryeministri i Spanjës Pedro Sanchez tha se Spanja është e përkushtuar për të arritur objektivin prej 2% deri në vitin 2029. Ai tha se shpenzimet për mbrojtjen ishin rritur me 70% gjatë dekadës së fundit. Kryeministri Sanchez shtoi se Madridi, në përgjithësi, ishte kontribuesi i 10-të më i madh i NATO-s.

Trupat spanjolle gjithashtu ndihmojnë për të trajnuar forcat ukrainase ndërsa Kievi lufton kundër agresionit rus.

Megjithatë, kjo nuk ka gjasa t’i duket e mjaftueshme kontribuesit më të madh të NATO-s, Shteteve të Bashkuara, që më 2024 shpenzuan 3.38 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen.

Presidenti Trump e cilësoi kontributin e Spanjës në NATO si “shumë të ulët”. Ai gjithashtu kërkoi rritjen e objektivit të shpenzimeve për mbrojtjen.

“Do t’u kërkoj të gjitha vendeve të NATO-s që të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, një qëllim që duhej të ishte arritur vite më parë”, tha Presidenti Trump.

Ai është ankuar prej kohësh se aleatët evropianë po përfitojnë nga Shtetet e Bashkuara dhe thotë se ata duhet të marrin një pjesë të barrës së shpenzimeve për mbrojtjen.

Megjithatë, analisti Pere Ortega thotë se objektivi prej 5% është jorealist për Spanjën.

“Kjo do të thotë se Spanja të shpenzojë pothuajse 65 miliardë euro. Ne nuk e kemi atë kapacitet ekonomik. Për të arritur këtë shpenzim në mbrojtje, në një farë mënyre, do të duhej të sakrifikohej sfera e sigurimeve shoqërore. Spanjollët do ta ndëshkonin këtë me votën e tyre gjatë zgjedhjeve”, thotë zoti Ortega nga Qendra ‘Delàs’ për Studime të Paqes, me bazë në Madrid.

Presidenti Trump, megjithatë ka gjetur mbështetjeje nga Lituania e cila njoftoi këtë muaj se do të rrisë shpenzimet e mbrojtjes në 5 ose 6% të PBB-së, deri në vitin 2026.

“Ne po përshtatemi me planin e mbrojtjes të NATO-s, që është me rëndësi jetësore për rajonin tonë”, tha ministrja lituaneze e mbrojtjes, Dovilė Šakalienė.

Në takimin e tij të parë të NATO-s si President i Shteteve të Bashkuara, në vitin 2017, Donald Trump qortoi aleatët se kanë dështuar të shpenzojnë mjaftueshëm për mbrojtjen.

Aleatët evropianë, veçanërisht Spanja, janë të përgatitur të përballen me kërkesa të mëtejshme në takimin e ardhshëm të udhëheqësve të vendeve anëtare, që do të mbahet në Hagë, në muajin qershor.

Botë

Zelensky i gatshëm t’i bashkohet bisedimeve Trump-Putin

Published

on

By

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka thënë se do të ishte gati t’u bashkohej Donald Trump dhe Vladimir Putin në një samit të propozuar në Hungari nëse ftohej.

Presidentët e SHBA-së dhe Rusisë njoftuan të enjten se planifikonin të zhvillonin bisedime mbi luftën në Ukrainë në Budapest, ndoshta në javët e ardhshme, shkruan BBC.

Në komentet e publikuara të hënën, Zelensky u tha gazetarëve: “Nëse është një ftesë në një format ku takohemi si tre ose, siç quhet, diplomaci e transportit… atëherë në një format apo në një tjetër, ne do të biem dakord.”

Ndërkohë, raportet e medias kanë sugjeruar se takimi i tij në Shtëpinë e Bardhë me Trump të premten u shndërrua në një “ndeshje me britma” – me palën amerikane që i kërkon Ukrainës të pranojë kushtet e Rusisë për t’i dhënë fund luftës./KP

Continue Reading

Botë

Kallas: Është e papërshtatshme që Putini të vijë në Hungari

Published

on

By

Përfaqësuesja e lartë e Bashkimit Evropian (BE) për politikën e jashtme dhe sigurinë, Kaja Kallas, deklaroi se “nuk është e hijshme” që presidenti rus Vladimir Putin mund të udhëtojë në Hungari, një vend anëtar i BE-së, për t’u takuar me presidentin amerikan Donald Trump lidhur me luftën në Ukrainë.

Para takimit të ministrave të jashtëm të vendeve anëtare të BE-së në Luksemburg, Kallas u tha gazetarëve se ajo mirëpret përpjekjet e Trump për të sjellë paqe, por theksoi se është po aq e rëndësishme që presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky të zhvillojë bisedime me Putinin, raporton Reuters.

Duke iu referuar paralajmërimit të Trump se do të takohet së shpejti me Putinin në Budapest, Kallas deklaroi se Uashingtoni “ka mjaftueshëm fuqi për të ushtruar presion ndaj Rusisë që të ulet në tryezën e negociatave” dhe se, nëse e shfrytëzon këtë, “do të ishte mirë nëse Rusia e ndalon luftën.”

Sa i përket Budapestit, jo, nuk është mirë… të shohësh në realitet që një person për të cilin Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) ka lëshuar urdhër arresti të vijë në një vend evropian,” tha Kallas, duke shtuar se mbetet për t’u parë nëse takimi i paralajmëruar do të sjellë ndonjë rezultat./EO

Continue Reading

Lajmet

Zelensky i gatshëm të takohet me Trumpin dhe Putinin në Budapest

Published

on

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka thënë se është i gatshëm të shkojë në Budapest për të diskutuar për paqe, ndonëse ka shprehur dyshime rreth gatishmërisë së presidentit rus, Vladimir Putin për t’i dhënë fund luftës.

“Nuk jam i sigurt që Putini është gati t’i japë fund luftës. Mendoj se ai dëshiron ta vazhdojë agresionin.”, ka thënë Zelensky në një intervistë për NBC.

Presidenti ukrainas ka thënë se beson që Putini preferon shtyrjen e negociatave të vërteta për paqe dhe heziton ta takojë atë, sepse kjo do të nënkuptonte që palët do të duhej të pajtoheshin për pozicione specifike dhe koncesione potenciale për t’i dhënë fund luftës.

Zelensky ka bërë thirrje për rritje të presionit ndaj liderit rus, duke thënë se Putini frikësohet nga sanksionet dhe që sanksionet sekondare do ta gjunjëzonin ekonominë ruse.

Ai i ka bërë këto komente pasi presidenti amerikan, Donald Trump e ka mirëpritur Zelenskyn në Uashington më 17 tetor për të diskutuar për negociatat e së ardhmes për paqe.

Zelensky është nisur në Shtëpinë e Bardhë për herë të tretë këtë vit me idenë se do të diskutojë ndonjë marrëveshje për armët, që parasheh furnizimin e ushtrisë amerikane me dronë ukrainas, në këmbim të raketave me rreze të gjatë Tomahawk, mirëpo Trump ka qenë i ftohur ndaj një pakti të tillë.

Presidenti amerikan u ka bërë thirrje Rusisë dhe Ukrainës që menjëherë t’i ndalin luftimet, duke thënë se mjaftueshëm gjak është derdhur, dhe i ka bërë të ditura planet për të takuar presidentin rus, Vladimir Putin në Budapest, në javët në vijim.

Data e saktë e samitit nuk është bërë e ditur./S.K/EO/

 

Continue Reading

Lajmet

Dyfishohen vdekjet nga alkooli në SHBA

Published

on

Në SHBA, vdekjet që lidhen me alkoolin janë pothuajse dy herë më të zakonshme sesa ishin 25 vjet më parë. Një analizë në shkallë të gjerë e të dhënave të mbledhura nga Sistemi Kombëtar i Statistikave Jetësore i CDC-së ka zbuluar një pamje shqetësuese të konsumit të alkoolit midis banorëve të SHBA-së.

Që nga viti 1999, vdekjet e lidhura me alkoolin pothuajse janë dyfishuar, me një rritje të veçantë gjatë pandemisë COVID-19 dhe një rritje të konsiderueshme të vdekjeve midis grave të moshës 25 deri në 34 vjeç.

Detajet e analizës u botuan në “PLOS Global Public Health” ku studiuesit u përqendruan në 14 shkaqe vdekjeje që lidhen me konsumin e alkoolit, duke përfshirë sëmundjen e mëlçisë të shoqëruar me alkoolin (ALD ), çrregullimet mendore dhe të sjelljes si sindroma e tërheqjes nga alkooli dhe psikoza, si dhe dehja.

Analiza zbuloi se midis viteve 1999 dhe 2024, vdekjet e lidhura me alkoolin në Shtetet e Bashkuara u rritën me 89%. Shumica e vdekjeve ishin për shkak të ALD dhe në një masë më të vogël, çrregullimeve mendore dhe të sjelljes.

Kulmi më i lartë u regjistrua në vitin 2021, kur vdiqën mbi 54,000 amerikanë. Në atë kohë, ne po përjetonim izolime të ashpra për shkak të pandemisë COVID, dhe shumë njerëz që vuanin nga çrregullime të përdorimit të alkoolit kishin vështirësi në aksesin në trajtim. Në vitin 2024, numri i të vdekurve ra, por ishte ende rreth 25% më i lartë se periudha para pandemisë.

Popullatat më të prekura të SHBA-së ishin amerikanët vendas kontinentalë dhe amerikanët vendas të Alaskës të quajtur AIAN. Vdekshmëria e lidhur me alkoolin tek burrat AIAN ishte tre herë më e lartë se ajo e burrave të bardhë dhe tek gratë AIAN katër herë më e lartë se ajo e grave të bardha.

Një grup tjetër i synuar nga rritja e vdekjeve është ai i grave të moshës 25 deri në 34 vjeç. Në këtë rast, vdekjet e lidhura me alkoolin parashikohet të jenë rritur nga 0.9/100,000 në vitin 1999 në 3.2/100,000 në vitin 2024 – një rritje prej 255%. Vdekjet e lidhura me alkoolin tek burrat në të njëjtin grupmoshë janë rritur gjithashtu, nga 2.3/100,000 në vitin 1999 në 6.5/100,000 në vitin 2024 (një rritje prej 188%).

Edhe pse të frikshme, këto shifra ka të ngjarë të jenë nënvlerësuar, pasi analiza nuk mori parasysh vdekjet që lidhen me sëmundjet kronike të shkaktuara nga konsumimi i alkoolit, siç janë disa lloje kanceri ose kardiovaskulare./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara