

Botë
Spanja, e fundit në listën e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes
Published
9 months agoon
By
UBTNewsGjatë vizitës në Spanjë këtë javë, sekretari i përgjithshëm i NATO-s u bëri thirrje vendeve anëtare të rrisin shpenzimet për ushtrinë përballë kërcënimit nga Rusia. Spanja shpenzon më pak për mbrojtjen në krahasim me madhësinë e ekonomisë së saj. Presidenti amerikan Donald Trump, ka veçuar Madridin për dështimin për të përmbushur objektivin e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes.
Spanja është ekonomia e katërt më e madhe e eurozonës. Megjithatë, vendi është në fund të listës kur bëhet fjalë për shpenzimet e mbrojtjes në aleancën 32 anëtarëshe të NATO-s, shkruan VOA.
Madridi shpenzoi rreth 21.3 miliardë dollarë për mbrojtjen vitin e kaluar, apo 1.28% të Prodhimit të saj të Brendshëm Bruto, pavarësisht zotimit që NATO ka bërë më 2014 për të shpenzuar të paktën 2%.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte vizitoi Spanjën dhe Portugalinë këtë javë dhe bëri këtë paralajmërim.
“Qëllimi për të shpenzuar 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen, i miratuar para një dekade, nuk do të mjaftojë për të përballuar sfidat e së nesërmes. Kërcënimi nga Rusia mund të duket i largët, por ju siguroj se nuk është”, tha zoti Rutte.
Kryeministri i Spanjës Pedro Sanchez tha se Spanja është e përkushtuar për të arritur objektivin prej 2% deri në vitin 2029. Ai tha se shpenzimet për mbrojtjen ishin rritur me 70% gjatë dekadës së fundit. Kryeministri Sanchez shtoi se Madridi, në përgjithësi, ishte kontribuesi i 10-të më i madh i NATO-s.
Trupat spanjolle gjithashtu ndihmojnë për të trajnuar forcat ukrainase ndërsa Kievi lufton kundër agresionit rus.
Megjithatë, kjo nuk ka gjasa t’i duket e mjaftueshme kontribuesit më të madh të NATO-s, Shteteve të Bashkuara, që më 2024 shpenzuan 3.38 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen.
Presidenti Trump e cilësoi kontributin e Spanjës në NATO si “shumë të ulët”. Ai gjithashtu kërkoi rritjen e objektivit të shpenzimeve për mbrojtjen.
“Do t’u kërkoj të gjitha vendeve të NATO-s që të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, një qëllim që duhej të ishte arritur vite më parë”, tha Presidenti Trump.
Ai është ankuar prej kohësh se aleatët evropianë po përfitojnë nga Shtetet e Bashkuara dhe thotë se ata duhet të marrin një pjesë të barrës së shpenzimeve për mbrojtjen.
Megjithatë, analisti Pere Ortega thotë se objektivi prej 5% është jorealist për Spanjën.
“Kjo do të thotë se Spanja të shpenzojë pothuajse 65 miliardë euro. Ne nuk e kemi atë kapacitet ekonomik. Për të arritur këtë shpenzim në mbrojtje, në një farë mënyre, do të duhej të sakrifikohej sfera e sigurimeve shoqërore. Spanjollët do ta ndëshkonin këtë me votën e tyre gjatë zgjedhjeve”, thotë zoti Ortega nga Qendra ‘Delàs’ për Studime të Paqes, me bazë në Madrid.
Presidenti Trump, megjithatë ka gjetur mbështetjeje nga Lituania e cila njoftoi këtë muaj se do të rrisë shpenzimet e mbrojtjes në 5 ose 6% të PBB-së, deri në vitin 2026.
“Ne po përshtatemi me planin e mbrojtjes të NATO-s, që është me rëndësi jetësore për rajonin tonë”, tha ministrja lituaneze e mbrojtjes, Dovilė Šakalienė.
Në takimin e tij të parë të NATO-s si President i Shteteve të Bashkuara, në vitin 2017, Donald Trump qortoi aleatët se kanë dështuar të shpenzojnë mjaftueshëm për mbrojtjen.
Aleatët evropianë, veçanërisht Spanja, janë të përgatitur të përballen me kërkesa të mëtejshme në takimin e ardhshëm të udhëheqësve të vendeve anëtare, që do të mbahet në Hagë, në muajin qershor.

Në SHBA, vdekjet që lidhen me alkoolin janë pothuajse dy herë më të zakonshme sesa ishin 25 vjet më parë. Një analizë në shkallë të gjerë e të dhënave të mbledhura nga Sistemi Kombëtar i Statistikave Jetësore i CDC-së ka zbuluar një pamje shqetësuese të konsumit të alkoolit midis banorëve të SHBA-së.
Që nga viti 1999, vdekjet e lidhura me alkoolin pothuajse janë dyfishuar, me një rritje të veçantë gjatë pandemisë COVID-19 dhe një rritje të konsiderueshme të vdekjeve midis grave të moshës 25 deri në 34 vjeç.
Detajet e analizës u botuan në “PLOS Global Public Health” ku studiuesit u përqendruan në 14 shkaqe vdekjeje që lidhen me konsumin e alkoolit, duke përfshirë sëmundjen e mëlçisë të shoqëruar me alkoolin (ALD ), çrregullimet mendore dhe të sjelljes si sindroma e tërheqjes nga alkooli dhe psikoza, si dhe dehja.
Analiza zbuloi se midis viteve 1999 dhe 2024, vdekjet e lidhura me alkoolin në Shtetet e Bashkuara u rritën me 89%. Shumica e vdekjeve ishin për shkak të ALD dhe në një masë më të vogël, çrregullimeve mendore dhe të sjelljes.
Kulmi më i lartë u regjistrua në vitin 2021, kur vdiqën mbi 54,000 amerikanë. Në atë kohë, ne po përjetonim izolime të ashpra për shkak të pandemisë COVID, dhe shumë njerëz që vuanin nga çrregullime të përdorimit të alkoolit kishin vështirësi në aksesin në trajtim. Në vitin 2024, numri i të vdekurve ra, por ishte ende rreth 25% më i lartë se periudha para pandemisë.
Popullatat më të prekura të SHBA-së ishin amerikanët vendas kontinentalë dhe amerikanët vendas të Alaskës të quajtur AIAN. Vdekshmëria e lidhur me alkoolin tek burrat AIAN ishte tre herë më e lartë se ajo e burrave të bardhë dhe tek gratë AIAN katër herë më e lartë se ajo e grave të bardha.
Një grup tjetër i synuar nga rritja e vdekjeve është ai i grave të moshës 25 deri në 34 vjeç. Në këtë rast, vdekjet e lidhura me alkoolin parashikohet të jenë rritur nga 0.9/100,000 në vitin 1999 në 3.2/100,000 në vitin 2024 – një rritje prej 255%. Vdekjet e lidhura me alkoolin tek burrat në të njëjtin grupmoshë janë rritur gjithashtu, nga 2.3/100,000 në vitin 1999 në 6.5/100,000 në vitin 2024 (një rritje prej 188%).
Edhe pse të frikshme, këto shifra ka të ngjarë të jenë nënvlerësuar, pasi analiza nuk mori parasysh vdekjet që lidhen me sëmundjet kronike të shkaktuara nga konsumimi i alkoolit, siç janë disa lloje kanceri ose kardiovaskulare./S.K/EO/
Lajmet
Izraeli thotë se do të rikthehet në armëpushim pas sulmeve në Gaza
Published
1 hour agoon
October 20, 2025By
UBT News
Ushtria izraelite ka thënë se do të rifillojë zbatimin e armëpushimit në Gaza, pasi nisi sulmet ajrore të dielën në përgjigje të asaj që e quajti shkelje flagrante të marrëveshjes nga Hamasi.
Sulmet filluan në Gazën jugore pasi ushtria izraelite tha se terroristët qëlluan një raketë antitank dhe të shtëna drejt trupave të saj në Rafah, duke vrarë dy ushtarë.
Hamasi tha se nuk ishte në dijeni për ndonjë përleshje në zonën nën kontrollin izraelit.
Në mbrëmje, Izraeli tha se kishte goditur objektiva të Hamasit në të gjithë Gazën, me burime spitalore që thanë se 44 persona u vranë.
Hamasi kishte thënë se ishte i përkushtuar ndaj armëpushimit, por akuzoi Izraelin për shkelje dhe paralajmëroi se sulmet mund ta shtynin situatën drejt një kolapsi total./S.K/KP/BBC/
Lajmet
Dy të vdekur pasi një aeroplan mallrash rrëshqiti në det
Published
1 hour agoon
October 20, 2025By
UBT News
Dy persona kanë vdekur kur një aeroplan mallrash rrëshqiti nga një pistë në Aeroportin Ndërkombëtar të Hong Kongut dhe u ul në det herët këtë të hënë.
Fluturimi EK9788 i Emirates po mbërrinte nga Dubai rreth orës 03:50 sipas orës lokale (19:50 GMT) kur doli nga pista dhe u përplas me një automjet patrullimi të aeroportit, shkruan BBC.
Dy personat brenda automjetit vdiqën, ndërsa katër anëtarët e ekuipazhit në bord të aeroplanit i mbijetuan rrëzimit.
Kjo shënon një nga incidentet më vdekjeprurëse të aviacionit në Hong Kong prej vitesh – aeroporti ndërkombëtar i qytetit ka pasur një rekord të mirë sigurie./S.K/KP/
Botë
3 të vdekur e 13 të lënduar pas shpërthimit në Rumani
Published
3 days agoon
October 17, 2025By
UBTnews
Një shpërthim i fuqishëm në një ndërtesë apartamentesh me tetë kate në kryeqytetin e Rumanisë, Bukuresht, shkaktoi rrëzimin e kateve, duke vrarë tre persona dhe plagosur të paktën 13 të tjerë të premten, raportuan mediat lokale, sipas The Guardian.
Më shumë se një duzinë automjete emergjence, përfshirë 11 makina zjarrfikëse dhe katër njësitë mobile të kujdesit intensiv, u dërguan në vendngjarje në Calea Rahovei, në Sektorin 5 të Bukureshtit.
Shpërthimi të premten preku katin e pestë dhe të gjashtë të ndërtesës me tetë kate, sipas Inspektoratit të Situatave Emergjente të kryeqytetit. Ministria e Shëndetësisë më vonë njoftoi se një nga të vdekurit u gjet i bllokuar nën një pllakat betoni në katin e gjashtë të ndërtesës.
“Pas shpërthimit, një tjetër ndërtesë apartamentesh pranë u prek gjithashtu, ku u vunë re elementë ndërtimi të shkëputur nga fasada e ndërtesës”, thanë autoritetet e emergjencës në një deklaratë. Të paktën 13 persona janë transportuar në spitale për lëndime, përfshirë politrauma dhe djegie./KP

E qeshura e një personi ndihmon NASA-n të gjejë astronautët e mirë

Selena dhe Hailey rikthehen në qendër të vëmendjes, “paqja” mes tyre nuk zgjati shumë

Dhuna në familje në Malishevë, një person goditet me brisk, i dyshuari dërgohet në mbajtje

Prishtinë: Arrestohet i dyshuari për rast dhune në familje

Arrestohet një person në Lipjan nën dyshimin për sulm seksual

Shqiptohen rreth 2 mijë gjoba trafiku brenda 24 orëve të fundit në Kosovë

Dyfishohen vdekjet nga alkooli në SHBA

Studim i ri: ChatGPT jep përgjigje më të sakta kur përdoruesit janë më pak të sjellshëm

Izraeli thotë se do të rikthehet në armëpushim pas sulmeve në Gaza
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Lajmet3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Rajoni4 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën