Lajmet

Si u krijuan mumiet?

Një analizë e thellë mbi procesin e ndërlikuar se si u krijuan mumiet.

Published

on

Shkencëtarët kanë zbuluar një objekt të lashtë balsamimi në Egjipt, një zbulim i paprecedentë që ofron një pasqyrë të thellë mbi procesin e ndërlikuar se si u krijuan mumiet.

Objekti që është rreth 30 kilometra në jug të Kajros, daton rreth viteve 664-525 p.e.s dhe ka një strukturë mbitokëse dhe disa dhoma nëntokësore deri në 30 metra nën tokë. Substancat e gjetura brenda objektit janë me prejardhje nga Azia Juglindore e largët.

Një recetë e fshehur

Deri më tani, shumicën e informacioneve lidhur me procesin e mumifikimit shkencëtarët i kanë marrë nga tekstet e vjetra të papirusit, historianët grekë dhe vetë mumiet egjiptiane. Këto burime tregojnë se balsamimi është një proces kompleks që realizohet me përzierje të ndryshme vajrash të veçantë, rrëshirave dhe katranit.

Edhe pse shkencëtarët e përcaktuan lirshëm pse dhe ku disa nga këto substanca përdoreshin për balsamim, ata nuk mund t’i bënin këto dallime për të gjithë përbërësit. Edhe pse në tekstet e vjetra ka emra përbërësish, megjithatë përkthimi i tyre është sfidues. Andaj ende vazhdon debati se cilat janë ato substanca, ku dhe si përdoren.

Në një studim të ri të botuar të mërkurën në revistën Nature, autorët gjetën dhe analizuan saktësisht se çfarë u nevojitet studiuesve për të mbushur këto boshllëqe, 31 enë qeramike, mbetje, nga një punëtori balsamimi e vitit 600 para Krishtit. Disa madje përmbajnë udhëzime se si dhe ku të përdoren substancat specifike.

Për shembull, në një enë shkruhej se substanca duhet përdorur për balsamimin e kokës. Kurse një tjetër i udhëzoi balsamuesit që të përdorin këtë substancë për një erë më “të këndshme”.

“Para këtij studimi ne i dinim emrat e disa substancave, por ne kurrë nuk e dinim se çfarë ishin ato”, tha Salima Ikram, një profesore e Egjiptologjisë në Universitetin Amerikan në Kajro për DW. Ajo nuk ishte e përfshirë në këtë hulumtim.

Më shumë informacion mbi gjuhën egjiptiane

I kryer në Saqqara, një nekropol antik masiv, studimi mblodhi së bashku arkeologë, ekspertë të gjuhës së lashtë dhe kimistë.

“Ne [klasifikuam përbërësit] duke identifikuar substancat kimike brenda anijes dhe duke e lidhur atë me jashtë”, tha në një konferencë për shtyp bashkëautori Philipp Stockhammer, një profesor i arkeologjisë në Universitetin Ludwig Maximilian të Mynihut, Gjermani.

Këto korrelacione i mundësuan studiuesve të debatojnë mbi kuptimet e mëparshme të termave egjiptiane, sikurse “antiu”, i cili identifikohet me mirrën dhe “sefet”, i përshkruar tradicionalisht si një vaj i paidentifikuar.

Këtu studiuesit zbuluan se “antiu” nuk ishte mirrë, por më tepër një përzierje vajrash halorë të përzier me yndyrë shtazore – një substancë – dhe se “sefet” ishte gjithashtu një substancë aromatike që përmban aditivë bimorë si vaj selvi ose elemi.

Shkencëtarët gjetën gjithashtu rrëshira tropikale si elemi, të cilat kanë prejardhje nga Azia Juglindore ose pyjet tropikale afrikane, dhe dammar, gjithashtu nga Azia Juglindore. Të dyja janë të njohura për aromat e tyre të këndshme dhe vetitë antibakteriale dhe antifungale.

“Kjo na tregon se në thelb industria e balsamimit ishte një vrull që çoi përpara globalizimin e hershëm, sepse do të thoshte se ju duhej vërtet t’i transportonit këto substanca në distanca të mëdha nga e gjithë Azia Juglindore”, tha Stockhammer.

Një bashkëpunim Egjipt-Evropë

Kontejnerët qeramikë të rikuperuar duhej të përgatiteshin dhe analizoheshin, por ligji egjiptian nuk i lejon studiuesit të heqin mostrat e lashta nga vendi.

Kështu, shkencëtarët bashkëpunuan me Qendrën Kombëtare të Kërkimit në Kajro, një qendër lokale kërkimi dhe zhvillimi, për të analizuar mostrat në Egjipt.

“Mungesa e këtij lloji të bashkëpunimit është arsyeja pse kërkimet e mëparshme të këtij lloji nuk kanë qenë të mundshme deri më tani”, tha bashkautori Susan Beck në një konferencë për media./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

​Kosova ndalon importin e shpezëve dhe produkteve të tyre nga Gjermania

Published

on

By

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë së Republikës së Kosovës (AUV), ka ndaluar importin e shpezëve të gjalla dhe produkteve të tyre si, mish, vezë dhe nënproduktet e tjera me origjinë nga Gjermania, pas përhapjes së gripit të shpezëve të në këtë vend.

Ndalesa hyn në fuqi menjëherë dhe do të mbetet në zbatim deri në vlerësimin e mëtejshëm të situatës nga autoritetet përkatëse ndërkombëtare dhe nga AUV.

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë thotë se do të vazhdojë të monitorojë me kujdes situatën epidemiologjike dhe operatorët ekonomikë do të informohen me kohë për çdo ndryshim eventual.

Gjermania ka therur më shumë se 400 mijë shpezë ndërsa rastet e gripit të shpendëve vazhdojnë të rriten në të gjithë vendin.

Instituti Friedrich Loeffler (FLI) tha se shpërthimet aktuale i ngjajnë valës së rëndë të regjistruar në vitin 2021, një nga vitet më të këqija për gripin e shpendëve në Gjermani.

Sipas institutit, gripi i shpezëve është zbuluar në 30 ferma deri më tani, duke çuar në therjen dhe shkatërrimin e pulave, rosave, patave dhe gjelave të detit për të përmbajtur përhapjen.

Është e pamundur të parashikohet se si do të zhvillohet situata,” paralajmëroi instituti.

Humbjet më të rënda janë raportuar në shtetet verilindore të Mecklenburg-Pomerania Perëndimore dhe Brandenburg.

Autoritetet në distriktin Markisch-Oderland të Brandenburgut njoftuan plane për të therur 130 mijë shpezë të tjera, pasi kishin shkatërruar rreth 150 mijë shpezë në fillim të këtij viti.

Gjatë sezonit të dimrit 2020-2021, Gjermania u detyrua të therte më shumë se dy milionë shpezë për shkak të shpërthimeve të gripit të shpezëve./KP

Continue Reading

Lajmet

​Rikthehet në punë njësia B2

Published

on

By

Njësia B2 e Termocentralit “Kosova B”, e cila është ndalur më 26 tetor për shkak të rrjedhjeve në kaldajë, është rikthyer në operim më 29 tetor.

Në njoftim KEK-ut ka bërët të ditur se ekipet teknike të mirëmbajtjes dhe operimit kanë punuar pa ndërprerje për sanimin e defekteve të paraqitura, me qëllim të rikthimit sa më të shpejtë të njësisë në funksionim normal.

Njësia B2 është rikthyer në operim dje, rreth orës 12:00 dhe aktualisht njësia është duke operuar me një kapacitet prej rreth 290 MWh, thuhet në njoftim.

KEK sqaron se ndaljet e njësive gjeneruese në termocentrale të këtij tipi janë procese të zakonshme teknike që ndodhin si pasojë e rrjedhjeve të ujit në kaldaja.

“Dëshirojmë të theksojmë se ndaljet e zakonshme teknike nuk kanë asnjë lidhje me projektin madhor të modernizimit të turbinave në Termocentralin “Kosova B”, një projekt që përfaqëson një nga investimet më të mëdha dhe më të suksesshme të dekadave të fundit në KEK.”/KP

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata Supreme refuzon ankesën e Arbër Eminit, kandidat i pavarur për kryetar të Kllokotit

Published

on

By

Gjykata Supreme e ka refuzuar si pabazuar ankesën e kandidatit të pavarur për kryetar të Komunës së Kllokotit, Arbër Emini, e paraqitur kundër vendimit të Panelit Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa.

Pasi PZAP ka refuzuar si të pabazuar ankesën e Arbër Eminit, ky i fundit ka paraqitur ankesë në Supreme, duke propozuar që “të urdhërohet rivotim për Kllokot, për shkak të shkeljeve të shumta ligjore dhe procedurale gjatë ditës së votimit, moszbatim të vendimit të Gjykatës Supreme Nr.A.A.nr.93/2025 dhe ndërhyrjes së strukturave ilegale serbe në procesin zgjedhor në Kosovë”.

Gjykata Supreme vlerësoi ligjshmërinë e vendimit të kontestuar dhe gjeti se konstatimi i PZAP-së është i drejtë dhe i ligjshëm.

Në anën tjetër, kolegji i Gjykatës Supreme, ka vlerësuar edhe pretendimet ankimore të ankuesit që kanë të bëjnë me elemente të kryerjes se veprave penale që janë kryer ditën e zgjedhjeve në Komunën e Kllokotit, të përshkruara në ankesën e ankuesit dhe që sipas tij cenojnë procesin zgjedhor në Kosovë.

Si rrjedhojë, sipas vlerësimit të kolegjit të kësaj gjykate, pretendimet ankimore të ankuesit nuk kanë pasur bazë të mjaftueshme dhe me peshë në rezultat për të urdhëruar eventualisht përsëritjen e votimit në vendvotimin e pretenduar./KP

Continue Reading

Lajmet

​Murati pas takimit për pagën minimale: Rritja duhet të marrë parasysh kushtet e tregut

Published

on

By

Ministri në detyrë i Financave, Punës dhe Transfereve, Hekuran Murati, ka zhvilluar sot një takim konsultues me dhomat ekonomike, me përfaqësues të sindikatave të punëtorëve të sektorit privat në kuadër të dialogut social për çështjen e rritjes së pagës minimale.

Murati ka shkruar në Facebook tha se nga ky takim ka dëgjuar propozimet dhe sugjerimet e përfaqësuesve të sindikatave të cilët e mbështetën rritjen e pagës minimale, e po ashtu edhe rekomandimet që erdhën nga përfaqësuesit e bizneseve që kishin të bëjnë me nevojën për më shumë konsultime dhe pagë minimale të përshkallëzuar.

Paga minimale është instrument i rëndësishëm që synon të mbrojë punëtorët nga praktikat jo të mira, por njëkohësisht rritja e saj duhet të marrë parasysh kushtet e tregut dhe kapacitetin absorbues të ndërmarrjeve,” ka theksuar Murati.

Ai rikujtoi se Qeveria aktuale e ka rritur pagën minimale për herë të parë pas më shumë se një dekade stagnimi dhe se rishikimi i saj do të bëhet çdo vit, sipas zotimeve të dhëna më herët.

Nga takimi dola më i informuar dhe do t’i kem parasysh të gjitha sugjerimet dhe rekomandimet kur të bëj propozimin e pagës minimale të re për miratim në Qeveri,” tha Murati, duke falënderuar pjesëmarrësit për kontributin e tyre në proces.

Aktualisht paga minimale në vendin tonë është 350 euro bruto. Kjo rritje u bë në gusht të vitit të kaluar, disa ditë pasi hyri në fuqi Ligji për pagën minimale, i cili parashihte një rritje të pagës minimale në 264 euro bruto. Deri në fuqizimin e Ligjit të ri, paga minimale në Kosovë ishte 130 euro për punëtorët nën 35 vjeç dhe 170 euro për punëtorët deri në 65 vjeç.

Ndërsa, më 26 tetor kryeministri në detyrë Albin Kurti në seancën e jashtëzakonshme ku dështoi formimi i qeverisë së re, përmendi edhe rritjen e pagës minimale në 500 euro./KP

Continue Reading

Të kërkuara