Shëndeti

Si të dalloni shkakun e anemisë

Mungesa e hekurit apo sëmundjet kronike?

Published

on

Anemia është një problem shëndetësor që ka të bëjë me numrin tepër të ulët të rruazave të kuqe të gjakut ose sasinë e ulët të hemoglobinës. Kjo e fundit është një proteinë e pasur me hekur që i bashkëlidhet oksigjenit në mushkëri dhe e transporton atë në çdo ind e qelizë. Shifrat globale të anemisë janë tepër të larta.

Kjo sëmundje prek 1.93 miliardë njerëz ose 27% të popullësisë së botës. Të dhënat e disponueshme të Bankës Botërore, Organizatës Botërore të Shëndetësisë, UNICEF apo Institutit Të Shëndetit Publik ofrojnë një panoramë të përhapjes së anemisë në vendin tonë. Kështu, në Shqipëri përqindja e grave të prekura nga anemia është 32.8 përqind.

Përhapja e anemisë tek gratë shtatzëna është 31%. Të dhënat tregojnë se përhapja e anemisë është më e lartë në zonat rurale se sa në zonat urbane. Megjithatë, ajo ulet me rritjen e e nivelit arsimor të nënës dhe indeksit të pasurisë.

Llojet E Anemisë
Lloji më i përhapur i sëmundjes është ai i shkaktuar nga defiçenca e hekurit. Sëmundja shfaqet kur njeriu nuk ka mjaftueshëm hekur në organizëm ose përthithja e hekurit është e një niveli të dobët. Lloji i dytë është anemia e shkaktuar nga defiçenca e vitaminave. Sëmundja shfaqet në mungesë të vitaminës B12 apo acidit folik. Anemia aplastike është e rrallë por ndodh kur trupi resht së prodhuari sasi të mjaftueshme të rruazae të kuqe.

Një gjë e tillë ndodh si pasojë e infeksioneve, ekspozimit ndaj lëndëve toksike, sëmundjeve autoimunitare dhe substancave narkotike. Anemia Hemolitike vjen si pasojë e shpërbërjes së rruazave të kuqe në gjak ose në shpretkë. Kjo mund të ndodhë si pasojë e sëmundjeve autoimunitare ose çrregullimeve të trashëguara. Anemia si pasojë e një sëmundje kronike është një pasojë dytësore e sëmundjeve si kanceri, sëmundjet e veshkave, mëlçisë, tiroides, reumatizmës e të tjerë.

Ndryshimi Mes Anemisë Nga Mungesa E Hekurit Dhe Asaj Të Shkaktuar Nga Një Sëmundje Kronike
Anemia si pasojë e një sëmundjeje kronike shfaqet kur metabolizimi i hekurit në organizëm tjetërsohet. Në terma më të thjeshta, trupi hidhet në mbrojtje si pasojë e inflamacionit në sistemit imunitar, gjë që shkakton rënie të hemoglobinës dhe përthithjes së vakët të hekurit. Në këtë rast nivelet e hemoglobinës janë të pandryshueshëm dhe pak më të ulët se normalja që është 9.5 mg/dl. Për shembull nëse anemia shfaqet si pasojë e një kanceri, qelizat kancerogjene prodhojnë disa substance që dëmtojnë ose shkatërrojnë rruazat e kuqe të gjakut.

Anemia nga sëmundjet kronike prek njësoj si femrat ashtu edhe meshkujt. Anemia nga defiçenca e hekurit prek më shumë femrat. Anemia nga sëmundjet kronike nuk trajtohet me suplementë të hekurit. Çdo sasi hekuri e marrë shtesë mund të jetë e dëmshme në varësi të sëmundjes. Suplementët e hekurit janë të dobishëm vetëm në rastin e anemisë së shkaktuar nga defiçenca e hekurit.

Anemia e shkaktuar nga mungesa e hekurit mund të zbulohet falë analizave të gjakut. Megjithatë, janë simptomat që vërehen nga vetë pacientët që tregojnë më shumë për sëmundjen. Siç e përmendëm, lodhja edhe pas gjumit, të ftohtit të vazhdueshëm, zverdhja e duarve dhe këmbëve, ethet dhe plogështia janë disa prej tyre.

Si Trajtohet Mungesa E Hekurit Në Organizëm
Trajtimi i anemisë së shkaktuar nga mungesa e hekurit nis me përmirësimin e regjimit ushqimor.

Burime Të Mira Ushqimore Të Hekurit
Burime të mira ushqimore të hekurit janë:

-Spinaqi, agrumet, boronicat, gocat e detit, gjalpi i kikirikut, farat e kungullit, fasulet dhe thjerëzat, frutat e thata. Sa i përket suplementëve, ato mund të merren vetëm nëpërmjet mjekut. Këshillohet që ushqimet e mësipërme t’i shoqëroni me ushqime me vitaminë C, si agrume, speca, luleshtrydhe etj/AgroWeb

Continue Reading

Shëndeti

Çfarë ndodh nëse hani një qershi me krimb të fshehur brenda?

Published

on

Qershitë mund të jenë strehë për mysafirë të paftuar, larva të bardha. A mund të dëmtojë shëndetin tuaj ngrënia e qershive me krimba?

Larvat që fshihen në qershi janë larvat e mizës së qershisë, një insekt në familjen e mizave Tephritidae. Femrat e kësaj specie i lëshojnë vezët e tyre në fruta të pjekura, duke krijuar një mjedis në të cilin larvat ushqehen me tulin e frutave derisa të piqen.

Konsumimi i paqëllimshëm i larvave të mizës së qershisë nuk përbën një rrezik serioz për shëndetin. Larvat nuk janë helmuese e nuk transmetojnë sëmundje, megjithëse vetëm mendimi për praninë e tyre mund të shkaktojë neveri.

Njerëzit me sistem tretës të ndjeshëm e alergji, ndaj insekteve ose marimangave, mund të kenë probleme pas konsumimit të qershive.

Simptoma si fryrje, të përziera ose diarre janë të mundshme. Kujdes i veçantë rekomandohet për njerëzit me sistem imunitar të dobësuar, sepse trupi i tyre mund të reagojë më dhunshëm ndaj proteinave nga insektet.

Edhe pse pasojat më serioze janë të rralla, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për mundësinë e simptomave të pakëndshme.

Si t’i pastroni qershitë në mënyrë efektive?

Për të shmangur surprizat e pakëndshme, mund të përdorni një metodë të provuar shtëpiake. Është e nevojshme që frutat të zhyten në ujë të ftohtë dhe të shtohet kripë (1 lugë kripë në 1 litër ujë) për të paktën 30 minuta, dhe më së shumti një orë. Një ndryshim në mjedis bën që larvat të notojnë në sipërfaqe.

Pas kësaj, qershitë duhet të filtrohen mirë dhe të shpëlahen me ujë të rrjedhshëm. Zhytja në ujë të kripur është efektive, por nuk i largon të gjitha gjurmët e larvave. Kjo është arsyeja pse ekspertët rekomandojnë një shqyrtim të kujdesshëm të frutave para konsumimit.

Shenjat e dobishme që mund të tregojnë praninë e larvave janë: vrima të vogla në lëvore, ngjyrë e pabarabartë ose njolla të zeza të dukshme.

Continue Reading

Shëndeti

Si ndikon në shëndet konsumi i rregullt i pjeshkave?

Published

on

Pjeshkat janë një nga frutat e preferuara të verës për shumë njerëz janë të lëngshme, të ëmbla e freskuese. Përveç se janë të shijshme, pjeshkat kanë përfitime shëndetësore. Nutricionistja Jamie Lee McIntyre thekson se pjeshkat ofrojnë një numër përfitimesh shëndetësore që shkojnë përtej shijes.

“Ato përmbajnë lëndë ushqyese të dobishme që mbështesin shëndetin e zemrës, zvogëlojnë inflamacionin e ndihmojnë në rregullimin e sheqerit në gjak”, thekson ajo për portalin Eating Well.

Përmirësojnë tretjen

Janë burim i mirë i fibrave dietike, një pjeshkë përmban rreth dy gramë fibra, si të tretshme dhe të patretshme. “Fibrat e tretshme ushqejnë bakteret e dobishme të zorrëve, ndërsa fibrat e patretshme ndihmojnë në nxitjen e tretjes”, shpjegon McIntyre. Konsumi i rregullt i tyre kontribuon në tretje të mirë.

Zvogëlojnë inflamacionin

I lidhur me shumë sëmundje, pjeshkat përmbajnë lëndë ushqyese si beta-karoten, antocianina dhe luteinë, dhe vitaminë C. “Këto komponime mbrojnë qelizat nga stresi oksidativ, i cili mund të kontribuojë në zhvillimin e sëmundjeve të ndryshme”, shton McIntyre.

Ndihmon në uljen e presionit të gjakut

Janë të pasura me kalium, mineral që ndihmon në neutralizimin e efekteve negative të natriumit e relakson enët e gjakut. “Përveç kaliumit, ato përmbajnë vitaminë C, fibra dhe beta-karoten, një kombinim që mbështet shëndetin e zemrës, ulë presionin e gjakut, përmirëson nivelet e kolesterolit”, tha McIntyre.

Rregullon sheqerin në gjak

Pavarësisht shijes së ëmbël, pjeshka përmban 15 gramë karbohidrate, dukshëm më pak se molla, e cila ka 25 gramë. Për njerëzit me diabet, pjeshkët mund të jenë zgjedhje e shkëlqyer, kur kombinohen me burime proteinash dhe yndyrnash të shëndetshme, të cilat ngadalësojnë më tej rritjen e sheqerit në gjak.

Mbron shikimin

Ngjyra e pjeshkave vjen nga karotenoidet si beta-karoteni, luteina dhe zeaksantina, të cilat janë gjithashtu antioksidantë të fuqishëm. Marrja e lartë e luteinës dhe zeaksantinës është lidhur me rrezik më të ulët të kataraktit e degjenerimit makular, shkaqet kryesore të humbjes së shikimit tek të rriturit.

Continue Reading

Shëndeti

Peshë normale, por bark i madh! Çfarë do të thotë për shëndetin?

Published

on

Pesha e trupit, masa dhjamore, ajo muskulore e një sërë parametrash tjerë përbëjnë atë që quhet trup i shëndetshëm. Këto të dhëna specifikisht janë të ndryshme për çdo njeri, por në panormën e gjerë, ekspertët sugjerojnë të mos kaloni në mbipeshë.

Çfarë ndodh në organizëm kur konsideroheni në peshë normale, por keni bark të madh?

Sipas ekspertëve dhjami i mbledhur rreth belit mund të jetë një problem kryesisht për organet tuaja.

Çfarë do të thotë për shëndetin?

Siç e shpjeguam, edhe nëse keni një peshë normale për trupin, problemi qëndron tek akumulimi i tepërt i dhjamit në disa zona.

Barku i madh apo i dhjamosur rrit rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës sipas Shoqatës Amerikane të Zemrës, në deklaratë të publikuar në Prill 2021.

Sipas tyre lloji më i rrezikshëm i dhjamit për zemrën është pikërisht ai që qëndron rreth barkut, pasi rrethon organet, ky lloj shëndeti dëmton arteriet dhe të shkaktojë probleme kardiovaskulare të shumta.

Për të qenë të shëndetshëm, diametri i belit nuk duhet të jetë më i madh se gjysma e peshës tuaj trupore, për të mbajtur një trup në formë, ekspertët rekomandojnë të bëni 150 minuta aktivitet fizik në javë me intensitet mesatar. Këtu mund të përfshihet noti, e ecura, vrapi apo palestra e sporte të tjera.

Qëllimi juaj duhet të jetë të largoni sa më shumë dhjamin nga beli dhe të formoni masë muskulare.

Continue Reading

Shëndeti

Ja faktorët që ndikojnë në rritjen e kolesterolit të keq

Published

on

Trupi ka nevojë për kolesterol, në mënyrë që të ndërtojë qelizat e shëndetshme, nivelet e larta të kolesterolit mund të rrisin rrezikun për t’u prekur nga sëmundjet e zemrës.

Duke qenë se kolesteroli i lartë nuk shfaq simptoma, ju mund ta vini veten në rrezik edhe pa e kuptuar.

Regjimi ushqimor – Yndyrat e ngopura, të gjetura në ushqime si mishi i kuq, qumështi, por gjithashtu edhe disa produkte, të tilla si biskotat, rrezikojnë të rrisnin nivelin e kolesterolit të keq në gjak.

Mbipesha – Tashmë dihet se mbipesha është një nga arsyet kryesore që lidhet ngushtë me kolesterolin e keq në gjak.

Mungesa e aktivitetit fizik – Mund të kontribuojë në rritjen e kolesterolit të keq dhe uljen e kolesterolit të mirë.

Duhani – Pirja e saj dëmton muret e enëve të gjakut, duke i bërë ato më të prirura për të grumbulluar depozita yndyrore.

Mosha mund të jetë një tjetër faktor – Për shkak se kimia e trupit tuaj ndryshon kur plakeni, rreziku i kolesterolit të lartë rritet.

Diabeti – Sheqeri i lartë në gjak, kontribuon në rritejn e nivelit të kolesterolit të keq dhe dëmton gjithashtu arteriet tuaja.

Si mund të parandaloni rritjen e nivelet të kolesterolit të keq?

Për të ndihmuar në parandalimin e kolesterolit të lartë, ju mund të:

Reduktoni konsumin e kripës dhe të shtoni konsumin e frutave, perimeve dhe drithërave.

Kufizoni sasinë e yndyrave shtazore dhe përdorni yndyra të mira në mënyrë të moderuar.

Eliminoni kilogramët e tepërt dhe mbani një peshë të shëndetshme.

Hiqni dorë nga duhani.

Kryeni aktivitet fizik gjatë ditëve të javës, për të paktën 30 minuta.

Konsumoni alkooli në mënyrë të moderuar.

Menaxhoni stresin.

Continue Reading

Të kërkuara