

Aktualitet
Si mund të fitojë Perëndimi kundër Rusisë
Rusia është në shumë aspekte një shtet fashist funksional.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNga Eliot A. Cohen
“The Atlantic”
Në fillim u shfaq tronditja:imazhet e raketave dhe predhave të artilerisë që përplaseshin mbi godinat e banimit, helikopterë në flakë, mijëra refugjatëve që kalonin përtej kufirit, një president i sfilitur dhe i parruar që i lutej për ndihmë udhëheqësve politikë në Perëndim, burra me uniformë që pozonin para tankeve dhe autoblindave të djegur, policia ruse që kontrollon celularët e qytetarëve në rrugët e Moskës për biseda disidente.
Shqetësimi dhe zemërimi ishin reagime të natyrshme. Por ka ardhur koha të mendohet në mënyrë strategjike, duke pyetur se çfarë duhet të bëjë Perëndimi – dhe veçanërisht SHBA – në këtë krizë por dhe më gjerë. Marshalli francez Ferdinand Foch, thoshte dikur se detyra e parë është t’i përgjigjemi pyetjes ‘De quoi s’agit-il?” (Për çfarë bëhet fjalë?).
Edhe përgjigja në lidhje me luftën në Ukrainë, ashtu si me shumicën e problemeve të tjera strategjike, është më pak e drejtpërdrejtë sesa mund të mendohet. Në nivelin më bazik, një autokrat rus po punon të nënshtrojë me mjetet më brutale të mundshme një vend të lirë dhe të pavarur, pavarësinë e të cilit ai nuk e ka pranuar asnjëherë.
Por këtu ka çështje edhe më të gjera. Luftërat e tjera të epokës së pas-Luftës së Ftohtë mund të kuptohen ose interpretohen si pasojë e luftës civile dhe e lëvizjeve separatiste, apo e kundërpërgjigjeve të vogla ndaj agresionit. Por jo sulmi rus në Ukrainë. Ky sulm ishte i paprovokuar, i pakufizuar në objektivat e tij, dhe i pakufizuar në mjetet që po përdor. Prandaj, është një sulm jo vetëm ndaj atij vendi, por ndaj të gjitha normave ndërkombëtare.Në rrezik është i gjithë rendi botëror. Putin nuk e ka fshehur kundërshtimin e tij të fortë ndaj NATO-s dhe pavarësisë së ish-republikave sovjetike. Dhe duhet pritur që pas Ukrainës, ai do të tentojë diçka të ngjashme (edhe pse me më pak intensitet) në shtetet baltike.
Ai e ka rikthyer luftën në formën e saj më të ashpër në një kontinent, që ka lulëzuar kryesisht në mungesë të tij për gati 3 breza. Dhe lufta e tij përbën një kërcënim edhe për integritetin dhe vetëbesimin e demokracive liberale të botës. Pra ajo çka po luhet është shumë e madhe, dhe bashkë me të edhe rreziqet.
E megjithatë ka një lajm të mirë në solidaritetin dhe vendosmërinë e jashtëzakonshme të demokracive liberale, në Evropë dhe jashtë saj. Roli që po luan Australia dhe Japonia në përgjigjen ndaj pushtimit rus, nuk është më pak i rëndësishëm se ai Britanisë apo Francës. Në këtë aspekt, Ukraina e vitit 2022, nuk është Çekosllovakia e vitit 1938. Jo vetëm sepse po lufton fort kundër pushtuesit, por sepse demokracitë janë me të, materialisht dhe moralisht. Po ashtu dallimi këtë herë është se agresori nuk është ekonomia më e përparuar e Evropës, por një nga më të dobëtat.
Ushtria e saj nuk është si Wehrmacht-i tejet efektiv, por një turmë burrash të keq-udhëhequr, gjysmë kompetentë, edhe pse të mirë-armatosur, më të përshtatshme dhe të prirur për të masakruar civilët, sesa për një luftë kundër një ushtrie profesioniste të një vendi perëndimor.
Dështimi i Rusisë për të dominuar hapësirën ajrore ukrainase, kolonat e saj të blinduara të bllokuara, tanket e saj nën flakë, janë dëshmi e dobësisë së ushtrisë ruse. Në këto kushte, koalicioni i shteteve liberal-demokratike, kryesisht evropiane, i udhëhequr nga SHBA-jaduhet të ketë tre objektiva.
Synimi më i dukshëm i strategjisë perëndimore është çlirimi i Ukrainës, rivendosja e qeverisë dhe institucioneve të saj të lira, rindërtimi i ekonomisë, dhe garantimi i pavarësisë së saj,duke e vendosur atë në një pozicion sigurt, dhe duke qenë e mirë-armatosur kundër një sulmi të ngjashëm në të ardhmen.
Kjo do të përfshijë një ankorim të këtij vendi në Bashkimin Evropian. Tek e fundit, kjo mund të përfshijë edhe hyrjen e saj në NATO, aleancë që ka shpëtuar shumë nga fqinjët e saj nga një fat i ngjashëm. Por që të ndodhë kjo, duhet të ndodhë më parë mposhtja në terren e trupave ruse.
Por objektivat përballë Rusisë, duhet të shkojnë përtej kësaj. Në mënyrë ideale, ky konflikt do të përfundojë me rrëzimin nga pushteti të Vladimir Putin, njeriun që mban përgjegjësi të veçantë për këtë luftë, jo vetëm moralisht, por edhe politikisht. Rënia e tij mund të ndodhë si rezultat i pakënaqësisë së elitës, e cila çon në një grusht shteti, apo nga trazirat popullore masive.
Megjithatë, asnjë rezultat nuk mund të parashikohet, dhe për momentin, asnjë nga këta skenarë nuk duket i afërt. Për më tepër, ndonëse disidentët rusë kanë treguar një guxim tëjashtëzakonshëm, regjimi po shfrytëzon me mjeshtëri ksenofobinë dhe shovinizmin përmes kontrollit të plotë të mediave ruse.
Në këtë aspekt, Rusia është në shumë aspekte një shtet fashist funksional, duke kontrolluar një ideologji nacionaliste, në shërbim të një lideri të plotfuqishëm. Për këtë arsye, dhe duke përjashtuar një revolucion të ri rus, objektivi i Perëndimit duhet të jetë dobësimi i madh i Rusisë nga kjo luftë, që ajo të jetë e paaftë në të ardhmen për të përsëritur një sulm të ngjashëm, e izoluar dhe e përçarë brenda vendit, deri në pikën që një autokrat i plakur të bjerë nga pushteti.
Por nuk mjafton vetëm vënia në shënjestër e Putinit. Kina po e vëzhgon me vëmendje pushtimin e Ukrainës. Po ashtu edhe Irani dhe regjimet më pak autoritare, po vlerësojnë nëse mundësi të tilla janë të disponueshme për ta, apo janë tepër të rrezikshme për t’u ndërmarrë.
Me sukseset që do të arrijnë fuqitë perëndimore, duhet t’i detyrojnë ato të arrijnë në përfundimin, se diçka e tillë bart shumë rreziqe. Në këtë aspekt strategjia perëndimore duhet të mbështetet në 3 shtylla kryesore:mbështetje e fuqishme ushtarake për forcat e rregullta dhe të parregullta ukrainase; për sanksionet që do të dëmtojnë ekonominë ruse; dhe së treti për ndërtimin e një aleance evropiane të fuqishme ushtarakisht, që mund të sigurojë kufirin me Rusinë për sa kohë që ky vend do të vazhdojë të mbetet një kërcënim.
Armatimi i Ukrainës, që tashmë ka filluar, është një detyrim moral. Kur njerëzit janë të gatshëm të luftojnë për lirinë e tyre kundër një armiku, metodat dhe synimet e të cilit janë qartësisht kaq shumë të liga, Perëndimi e ka për detyrë t’i mbështetë. Një imperativ strategjik, që synon të pengojë ushtrinë ruse dhe të dobësojë pozicionin e Putinit.
Mbështetja për ushtrinë ukrainase, edhe nëse bien qytetet ukrainase, për kryengritjen e vazhdueshme, ka perspektivën të garantojë në fund një sukses të jashtëzakonshëm. Një vend më i madh në madhësi se sa Franca, me shumë zona urbane, me pyje, dhe në perëndim memale, me qindra mijëra burra dhe gra të armatosura, dhe me ndihmën e mijëra luftëtarëve të huaj, është praktikisht i pamposhtur nëse armatoset si duhet.
Këtë e tregon edhe historia e pushtimit sovjetik të Afganistanit në vitet 1980, ku ndihma nga CIA amerikane, bëri që muxhahedinët të mposhtnin një superfuqi globale. Carl von Clausewitz thoshte dikur se përdorimi maksimal i forcës, nuk është aspak i papajtueshëm me përdorimin e njëkohshëm të intelektit. Kjo vlen për Ukrainën.
Vladimir Putin ka vetëm një avantazh. Si oficer i KGB-së ai ka mësuar të luajë blofin me armiqtë e tij, qofshin këta disidentë apo fuqi të huaja. Frika është arma kryesore e Moskës,dhe udhëheqësit rusë janë të aftë në përdorimin e saj.
Por frika është gjithashtu e ndjeshme ndaj “ilaçit”, që po përdoret sot nga ukrainasit dhe nga shumë të tjerë në të kaluarën. Siç tha dikur Churchill, guximi është virtyti që bën të mundur të gjitha virtytet e tjera. Pa guxim, Perëndimi nuk mund të ketë sukses, por me të nuk mund të dështojë.
Marrë me shkurtime/Bota.al
Shënim: Eliot A.Cohen, është profesor në Shkollën e Studimeve të Avancuara Ndërkombëtare të Universitetit Johns Hopkins, SHBA. Në vitet 2007–2009, ka qenë Këshilltar i Departamentit të Shtetit.
You may like
Aktualitet
Ambasadori francez: Manipulimi i informacionit po bëhet sistematik
Published
21 hours agoon
July 30, 2025By
UBT News
Politizimi i dërgimit të njësiteve të kërkim-shpëtimit të FSK-së në Liqenin e Ujmanit për të ndihmuar në gjetjen e një personi të zhdukur ka nxitur reagime të forta nga ambasadorët ndërkombëtar.
Ambasadori francez, Olivier Guerot, dënoi ashpër veprimin e qeverisë në detyrë. Ai shtoi se Franca do t’i ofrojë mbështetjen e nevojshme misionit paqëruajtes në Kosovës “në një kontekst ku dezinformimi dhe manipulimi i informacionit po bëhen sistematike.”
Geurot shprehu gjithashtu respekt për mediat “që kanë raportuar saktë për rolin e KFOR-it në përpjekjet për gjetjen e trupit të personit të zhdukur nga Liqeni i Gazivodës.”
“Franca e mbështet plotësisht KFOR-in dhe Komandantin e tij. Që nga krijimi i tij, KFOR-i ka luajtur dhe vazhdon të luajë një rol të pazëvendësueshëm në sigurimin e sigurisë për të gjithë. Ai meriton respektin dhe mirënjohjen e të gjithë aktorëve në rajon. Franca do të vazhdojë t’i ofrojë atij gjithë mbështetjen e nevojshme në një kontekst ku dezinformimi dhe manipulimi i informacionit po bëhen sistematike. Po ashtu, i bëj nder mediave që kanë raportuar saktë për rolin e KFOR-it në përpjekjet për gjetjen e trupit të personit të zhdukur nga Liqeni i Gazivodës.” – tha Geurot.
Aktualitet
Oda Ekonomike: Tregu i papërgatitur për liberalizim, s’kemi marrë as faturat nga KEK-u
Published
21 hours agoon
July 30, 2025By
UBT News
Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Lulzim Rafuna, ka bërë thirrje sërish që të pezullohet deri më 1 shkurt të vitit të ardhshëm vendimi i Zyrës së Rregullatorit të Energjisë për daljen e bizneseve në treg të hapur të energjisë.
Rafuna thotë se ka shumë pasiguri te bizneset dhe se nuk janë kundër daljes në treg të lirë të energjisë, por thotë se tregu nuk është i përgatitur ende për këtë. Ai ka shtuar se bizneset ende nuk i kanë marrë faturat për dy muaj sa janë furnizuar nga furnizuesi i fundit KEK-u.
“Asnjë biznes ende s’ka pranuar faturën e KEK-ut. Na është thënë se KEDS-i i lëshon pasi i shikon orët. KEDS ende nuk i ka lëshuar. Është gjuajtje ZRRE me KEDS derisa gjejnë rrugën, mënyrën e kalkulimit. Ka lloj-lloj kalkulimi. Është çmimi i rrymës që blihet, transmisionit, marzhës, shpenzime administrative etj. Kjo është ajo që kemi thënë nga fillimi. Duhet të përgatitet tregu. Nuk është përgatitur as në kuptim të furnizuesve”, ka thënë Rafuna.
Ai ka potencuar se shumë biznese janë detyruar të lidhin kontrata, pasi ZRRE-ja ka njoftuar se nga 1 gushti bizneset që plotësojnë kushtet për të kaluar në treg të hapur e që s’kanë lidhur marrëveshje do të shkëputen nga rrjeti energjetik.
Rafuna ka thënë se është shqetësuese pasi po goditet prodhimi dhe se për të shtyrë vendimin deri më 1 shkurt, ZRRE-ja ka thënë se duhet subvencionuar 50 milionë euro.
Kreu i Odës Ekonomike ka treguar se në takim që kishin pasur me kryeministrin në detyrë Albin Kurti, para 1 qershorit, ai u kishte thënë biznese se është me to. Ai ka treguar se bizneset kishin dëshmuar se si dëmtohen dhe se ka monopol.
Aktualitet
Dita Botërore kundër Trafikimit të Personave
Published
21 hours agoon
July 30, 2025By
UBT News
E miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në vitin 2013 me anë të rezolutës A/RES/ 68/192, 30 korriku u caktua si Dita Botërore kundër Trafikimit të Qenieve Njerëzore.
Në rezolutë thuhet se një ditë e tillë ishte e nevojshme për të rritur ndërgjegjësimin mbi gjendjen e viktimave të trafikimit njerëzor dhe për promovimin, mbrojtjen e të drejtave të tyre.
Simboli i kësaj dite është ”Zemra blu”, e cila përfaqëson trishtimin e atyre që trafikohen duke na kujtuar zemrën e ftohtë të atyre që blejnë dhe shesin qeniet njerëzore.
Trafikimi i personave është një krim i rëndë dhe një shkelje e rëndë e të drejtave të njeriut. Çdo vit, mijëra burra, gra dhe fëmijë bien në duart e trafikantëve, në vendet e tyre dhe jashtë vendit. Pothuajse çdo vend në botë është i prekur nga trafikimi, qoftë si një vend i origjinës, tranzit apo destinacion për viktimat.
UNODC, si kujdestar i Konventës së Kombeve të Bashkuara kundër krimit të organizuar transnacional (UNTOC) dhe protokolleve të tij, ndihmon shtetet në përpjekjet e tyre për të zbatuar Protokollin për Parandalimin, Frenimin dhe Ndëshkimin e Trafikimit të Personave (Protokolli i Trafikimit të Personave).
Protokolli për parandalimin, shtypjen dhe ndëshkimin e trafikimit të personave përcakton trafikimin e personave si rekrutimin, transportin, transferimin, strehimin ose pranimin e personave, me anë të kërcënimit ose përdorimit të forcës ose formave të tjera të shtrëngimit, rrëmbimit, mashtrimit, abuzimit të pushtetit ose i një pozicioni të cenueshmërisë ose i dhënies ose marrjes së pagesave ose përfitimeve për të arritur pëlqimin e një personi që ka kontroll mbi një person tjetër, me qëllim të shfrytëzimit.
Bota
Tërmet i fuqishëm godet Rusinë, cunami rrezikon shtetet rreth Oqeanit Paqësor
Published
21 hours agoon
July 30, 2025By
UBT News
Një tërmet i fuqishëm me magnitudë 8.8 ballë ka goditur Gadishullin Kamchatka në Lindjen e Largët të Rusisë, duke shkaktuar një cunami deri në katër metra të lartë, duke dëmtuar ndërtesat dhe duke shkaktuar alarme dhe evakuime në të gjithë Oqeanin Paqësor.
Disa persona u plagosën në rajonin e largët rus, dhe banorëve të pjesës më të madhe të bregdetit lindor të Japonisë.
“Tërmeti i sotëm ishte serioz dhe më i forti në dhjetë vitet e fundit”, tha guvernatori i Kamchatka në Telegram.
Ministri Rajonal i Situatave të Emergjencave Sergei Lebedev raportoi se pas tërmetit u regjistrua një cunami prej 3 deri në 4 metrash. “Të gjithë duhet të largohen nga bregu”, tha Lebedev në një video të postuar në rrjetet sociale.
Instituti Amerikan i Sizmologjisë njoftoi se tërmeti ishte në një thellësi prej 19.3 km, rreth 125 km nga Petropavlovsk, një qytet me 165,000 banorë në bregdetin e Gjirit të Avaçës.

UBT nderon xhudisten Laura Fazliu për medaljen historike të argjendtë në Lojërat Universitare Botërore “FISU 2025”

Trishtim në botën e kinemasë: Aktori i njohur gjendet i pajetë në plazh

Fuqia e intuitës së femrës

Australia zgjeron ndalimin e mediave sociale për fëmijët edhe në YouTube

Arabia Saudite e rikthen interesimin për Lewandowskin, Barcelona e hapur për ta shitur

Ed Sheeran blen një apartament luksoz në New York me vlerë 10 milionë euro

Arsyet pse duhet ta filloni mëngjesin me një shëtitje

‘Je i vdekur për mua’: Plas sërish mes vëllezërve Beckham

Vala e të nxehtit kaplon edhe “tokat e akullta” të Finlandës
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit