Në Azerbajxhan më 26 dhjetor është shpallur ditë zie për të nderuar viktimat nga avioni i pasagjerëve që u rrëzua një ditë më parë në Kazakistan.

Avioni i kompanisë Azerbaijan Airlines kishte 67 persona në bord. Autoritetet kanë thënë se 38 persona kanë vdekur dhe 29 i kanë mbijetuar përplasjes.

Fluturakja ishte nisur nga kryeqyteti i Azerbajxhanit, Baku, për në Grozni të rajonit rus, Çeçeni. Por, avioni devijoi rrugën dhe tentoi të bënte ulje emergjente afër qytetit Aktau në perëndim të Kazakistanit.

Autoritetet në Azerbajxhan dhe Kazakistan kanë nisur hetimet për të kuptuar shkakun e rrëzimit, teksa është gjetur edhe incizimi nga kabina e pilotit.

Presidenti azerbajxhanas, Ilham Aliyev, tha se ende është herët të përcaktohet shkaku i rrëzimit të avionit, por sugjeroi se moti i lig mund të ketë kontribuar në incident.

“Informacioni që më është dhënë është se avioni ndryshoi rrugën nga Bakuja për në Grozni për shkak të përkeqësimit të kushteve atmosferike dhe u nis drejt aeroportit të Aktaut para se të rrëzohej”, tha ai.

Ndërkaq, Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm të Azerbajxhanit tha se “të gjithë skenarët janë duke u hetuar”.

Në avionin e rrëzuar ishin 42 shtetas të Azerbajxhanit, 16 të Rusisë, gjashtë të Kazakistanit dhe tre të Kirgizisë.

Zëvendëskryeministri kazak, Qanat Bozymbaev – i cili është përgjegjës për komisionin e posaçëm qeveritar për hetimin e incidentit – tha se shumica e viktimave nuk kanë mundur të identifikohen menjëherë, pasi kanë pësuar djegie të rënda.

Sa i përket të lënduarve, ai tha se disa kanë lëndime të moderuara, por ka edhe persona në gjendje të rënduar shëndetësore që kanë pësuar djegie të mëdha.

Ndërkaq, sa u përket të shpëtuarve, nëntë janë rusë, të cilët janë dërguar në Moskë me një avion nga Ministria ruse e Emergjencave më 26 dhjetor.

Kompania Azerbaijan Airlines ka pezulluar të gjitha fluturimet nga Bakuja drejt Çeçenisë derisa të kryhen hetimet për tragjedinë.

Agjencia ruse e lajmeve, Interfax, ka cituar zyrtarë të kenë thënë se avioni kishte kaluar të gjitha kontrollet në tetor dhe piloti kishte “përvojë të madhe” me mbi 15.000 orë fluturim./REL/

Grand Palais, vendi ikonik kulturor parizian, ka vendosur të mahnisë vizitorët edhe një herë pas rinovimeve të shumta. Me rihapjen madhështore, vendi jo vetëm që shfaq mrekullitë madhështore arkitekturore, por gjithashtu ofron ngjarje dhe ekspozita emocionuese, duke përfshirë pistën e patinazhit të shumëpritur dhe ekspozitat e artit të artistëve ndërkombëtarë.

Rinovimet, që zgjatën mbi katër vjet, nuk ishin të vogla. Didier Fusillier, president i Réunion des musées nationalaux dhe Grand Palais, e përshkroi ndërmarrjen si monumentale. Rinovimet përfshinin elementë modernizues si ashensorët, të cilët u rritën nga dy në dyzet e tre, duke e bërë vendin më të aksesueshëm për publikun. Fusillier u shpreh:

“Ju mund ta vendosni të gjithë Château de Versailles brenda Grand Palais. Është ndërtesa më e madhe në Paris. Pesha e çelikut brenda Grand Palais është më e madhe se Kulla Eifel.”

Një nga karakteristikat më emocionuese të rihapjes është rikthimi i Grand Palais des Glaces, pista e patinazhit më e madh e përkohshëm e brendshëm në akull në botë. Pista e patinazhit shtrihet në 3000 metra katrorë e zgjat nga 14 dhjetor 2024- 8 janar 2025.

Vendi transformohet nga mësime patinazhi gjatë ditës për familjen në argëtim në mbrëmje me DJ dhe projeksione të lehta, duke krijuar një atmosferë festive. Fusilier tha me entuziazëm: “Është e vështirë të besohet se kjo është pista e patinazhit më e madhe në botë, dhe gjithçka po ndodh nën kupolën e qelqit që të lë pa frymë në Grand Palais!”

Organizatorët pretendojnë se parizienët dhe jo vetëm kanë shumë edhe për të parë. Çatia madhështore prej xhami e Grand Palais, është rinovuar plotësisht pas 5 vitesh. Vizitorët u shprehën të lumtur teksa bënin patinazh. I ndodhur në Grand Palais të Parisit, ku u zhvilluan gara gjatë Lojërave Olimpike të Parisit 2024, patinatorët do të jenë të mirëpritur deri më 8 Janar 2025, kur pista e akullit do të çmontohet.

Tarifa e hyrjes është 30 Euro për një të rritur dhe 18 Euro për ata që janë në moshën nën 10 vjeç.

Njerëzit janë bashkuar për t’u lutur dhe kanë vizituar varret masive në provincën Aceh të Indonezisë më 26 dhjetor për të shënuar 20-vjetorin e cunamit masiv në Oqeanin Indian që goditi rajonin dhe që ishte një nga katastrofat më të këqija natyrore në historinë moderne.

Shumë njerëz vendosën lule në varrin masiv në fshatin Ule Lue, ku më shumë se 14.000 viktima të paidentifikuara të cunamit janë varrosur. Ky është një prej disa varreve masive në Banda Aceh, kryeqytetin e provincës më veriore të Indonezisë që ishte një nga zonat e goditura më së rëndi nga tërmeti prej 9.1 shkallësh dhe nga cunami masiv që u shkaktua më pas.

“Na mungojnë dhe ende nuk e dimë se ku janë. Të gjithë e dimë se çdo vit ne vizitojmë varret masive në Ule Lue dhe Siron”, tha Muhamad Amirudin, i cili humbi dy fëmijët e tij 20 vjet më parë. Trupat e tyre nuk u gjetën kurrë.

Tërmeti i fuqishëm që goditi në afërsi të brigjeve të ishullit Sumatra më 26 dhjetor 2004, shkaktoi cunamin që la të vrarë afër 230.000 persona në dhjetëra shtete dhe ai arriti deri në Afrikën Lindore. Afër 1.7 milion persona u zhvendosën, kryesisht në katër shtetet e goditura më së rëndi nga fatkeqësia natyrore: Indonezi, Shri Lankë, Indi dhe Tajlandë.

Vetëm në Indonezi vdiqën më shumë se 170.000 persona.

Qindra njerëz u mblodhën në ceremonitë përkujtimore në Banda Aceh. Sirenat u lëshuan për tre minuta në mbarë qytetin për të shënuar kohën sa zgjati tërmeti i fuqishëm.

Tani ky qytet është rindërtuar dhe janë vendosur sisteme paralajmëruese për cunami.

Edhe në Tajlandë janë organizuar ceremoni për të përkujtuar më shumë se 8.000 persona që vdiqën si pasojë e cunamit. Afër 400 trupa ende janë të paidentifikuar.

Afër 300 persona morën pjesë në një ceremoni të lutjeve ku kishte besimtarë myslimanë, të krishterë dhe budistë.

Në Indi, qytetarët u mblodhën në plazhin Marina në qytetin Çenai. Ata hodhën qumësht në det për të qetësuar zotat dhe ofruar lule dhe u lutën për viktimat.

Sipas të dhënave, në Indi kanë vdekur 10.749 persona nga cunami i vitit 2004.

Ceremoni përkujtimore janë zhvilluar edhe në Shri Lankë, ku u mblodhën të mbijetuarit dhe familjarët e viktimave. Në këtë shtet më shumë se 35.000 persona kanë humbur jetën nga fatkeqësia natyrore që ndodhi dy dekada më parë./REL/

Më 20 janar 2025, Donald Trump do të marrë përsëri drejtimin e Shteteve të Bashkuara pas një periudhe katërvjeçare të administratës Biden, një ndërrim që pritet të sjellë ndryshime të mëdha në politikën amerikane dhe atë globale. Në vend të parashikimeve të sakta për zhvillimet e ardhshme, është më e dobishme të shqyrtojmë disa çështje kryesore që pritet të jenë në fokus.

Prioritetet e presidentit të ri

Trump do të nisë mandatin e tij me një avantazh të rëndësishëm: Partia Republikane kontrollon Kongresin dhe Senatin, një situatë që i ofron mundësinë të çojë përpara një agjendë ambicioze legjislative. Megjithatë, ai mund të ndeshet me disa pengesa, si mosmarrëveshjet brenda partisë dhe kufizimet buxhetore.

Një nga prioritetet kryesore pritet të jetë zgjatja e uljes së taksave të miratuara gjatë mandatit të tij të parë, të cilat skadojnë në fund të vitit 2025. Trump ka premtuar lehtësime tatimore që mund të arrijnë deri në 4 trilionë dollarë gjatë një periudhe 10-vjeçare. Ai gjithashtu synon eliminimin e kufizimeve mbi borxhin publik për të mundësuar financimin e projekteve të tij.

Për të mbuluar këto kosto, mund të kërkojë shkurtimin e shpenzimeve për energjinë e pastër dhe politikat sociale si Medicaid dhe arsimi publik, masa që mund të kenë ndikim negativ në zonat rurale, të cilat e mbështetën fuqishëm Trumpin në zgjedhje. Një tjetër burim financimi që ai mund të përdorë janë tarifat doganore ndaj Kinës dhe vendeve të tjera, por ekspertët argumentojnë se këto do të sjellin rritje të çmimeve për konsumatorët amerikanë.

Realizimi i premtimeve për emigracionin

Trump ka premtuar një plan të madh për dëbimin e emigrantëve të paligjshëm, një iniciativë që kërkon burime të mëdha financiare dhe politike, dhe do të ndeshet me kundërshtime nga publiku, bizneset dhe gjykatat. Për këtë arsye, është e mundur që ai të ndjekë një qasje më të thjeshtë për të zbatuar disa masa.

Trumpi mund të kufizojë vlefshmërinë e vizave, të rrisë tarifat dhe të zgjasë kohën e pritjes për emigrantët. Ai gjithashtu mund të ulë numrin e refugjatëve të pranuar dhe të rikthejë politikën që i detyron azilkërkuesit të presin në Meksikë gjatë shqyrtimit të kërkesave të tyre. Po ashtu, mund të ndërmarrë hapa për të eliminuar disa programe që mundësojnë migracionin e kontrolluar, duke ndryshuar rrënjësisht sistemin aktual.

Megjithatë, disa faktorë jashtë kontrollit të tij mund të ndikojnë në fluksin e emigrantëve. Nëse ekonomia amerikane ngadalësohet, mund të ketë më pak emigrantë që kërkojnë punë, ndërsa kriza si ajo në Venezuela mund të shkaktojë rritje të flukseve migratore drejt SHBA-së, duke sjellë sfida të reja.

Qëndrimi i SHBA-së ndaj klimës

Trump ka premtuar tërheqjen e SHBA-së nga marrëveshjet ndërkombëtare për klimën dhe rritjen e mbështetjes për energjitë tradicionale, si nafta dhe gazi. Nëse realizohen këto premtime, pritet një rritje e emetimeve të karbonit dhe një rënie e investimeve në energji të rinovueshme.

Megjithatë, politika energjetike është e lidhur ngushtë me tregjet globale dhe faktorë të jashtëm si çmimet e naftës dhe kërkesat e OPEC. Po ashtu, politikat si “Inflation Reduction Act” kanë sjellë përfitime të konsiderueshme në shumë zona republikane, duke e bërë të vështirë për Trumpin të shfuqizojë këto politika pa pasoja politike.

Pavarësisht përpjekjeve të administratës Biden për të ndihmuar në kalimin drejt energjisë së pastër, SHBA mbetet prodhuesi kryesor i naftës dhe gazit në botë, dhe kjo situatë pritet të vazhdojë gjatë administratës Trump.

Miliarderët dhe ndikimi në qeverisje

Roli i miliarderëve si Elon Musk dhe të tjerë në administratën Trump do të jetë i fortë. Musk ka përdorur platformën e tij sociale për të ndikuar në politikat publike dhe ka kundërshtuar disa vendime të administratës. Gjithashtu, Trump ka emëruar disa miliarderë në poste të larta, duke rritur ndikimin e tyre në procesin vendimmarrës.

Kjo mund të krijojë tensione brenda Partisë Republikane dhe të shkaktojë konflikte ndërmjet Shtëpisë së Bardhë dhe Kongresit. Për më tepër, ndërhyrja e miliarderëve mund të ketë pasoja destabilizuese për institucionet amerikane dhe mund të ndikojë në politikën e brendshme dhe atë të jashtme.

Siguria globale nën administratën Trump

Trump ka premtuar të zgjidhë kriza ndërkombëtare si ajo në Ukrainë, por politika e tij e jashtme është kritikuar për qasje kontradiktore. Ai preferon marrëveshje bilaterale dhe ka një simpati të dukshme për autokratët, gjë që mund të krijojë tensione në skenën ndërkombëtare.

Kriza në Ukrainë, tensionet me Kinën për Tajvanin dhe ambiciet bërthamore të Iranit do të jenë teste të rëndësishme për aftësinë e Trump për të menaxhuar politikën e jashtme. Po ashtu, ai pritet të përballet me sfida të paparashikuara që mund të ndikojnë në dinamikën globale.

Një nga çështjet kyçe do të mbetet çështja e armëve bërthamore. Politikat e Trump gjatë mandatit të tij të parë, si dështimi për të frenuar programin bërthamor të Koresë së Veriut dhe tërheqja nga marrëveshjet me Iranin, kanë krijuar paqartësi për qëndrimin e tij ndaj kërcënimeve bërthamore. Siç ka shkruar James M. Lindsay, mbajtja e një qëndrimi të paangazhuar ndërsa premton ndërhyrje të ashpra kundër kundërshtarëve mund të funksionojë gjatë fushatës, por do të jetë më e vështirë në qeverisje.