Teknologji

Shkencëtarët projektojnë “pjatën fluturuese” që mund të rri pezull mbi Hënë

Roveri do të përdorë rreze jonike për të ngarkuar dhe rritur ngarkesën natyrore sipërfaqësore.

Published

on

Instituti i Teknologjisë të Universitetit të Massachusetts (MIT) ka projektuar një rover të vogël që i ngjan një “disku fluturues” që mund të rri pezull mbi sipërfaqen e Hënës ose trupave të tjerë qiellorë që nuk kanë atmosferë.

Drejtimi kryesor i këtij “disku fluturues” do të ishte një fushë elektrike e krijuar nga ekspozimi i drejtpërdrejtë ndaj diellit dhe plazmës diellore.

Në trupat hapësinorë ku nuk ka atmosferë, ekspozimi ndaj Diellit krijon një ngarkesë që mund të ngrejë pluhurin nga sipërfaqja në më shumë se një metër, dhe shkencëtarët kanë zbuluar se si ta shfrytëzojnë atë lloj energjie.

Roveri do të përdorë rreze jonike për të ngarkuar dhe rritur ngarkesën natyrore sipërfaqësore, duke kundërshtuar kështu gravitetin, shkruan “Science Alert”.

“Me një rover lundrues, nuk duhet të shqetësoheni për rrotat ose pjesët e tjera. Terreni në asteroid mund të jetë plotësisht i pabarabartë, por nëse keni një rover që rri pezull mbi sipërfaqe, atëherë mund ta eksploroni lehtësisht”, tha inxhinieri Paulo Lozano pranë MIT.

Në laborator, shkencëtarët arritën të përdorin një burim jonesh për të ngritur një mjet të vogël me madhësi pëllëmbë që peshon rreth 60 gramë mbi sipërfaqe.

Kur përgatiteni për fluturim në Hënë ose kudo tjetër në hapësirë, është e rëndësishme të sillni sa më pak “bagazh”. Avionët me ngarkesë më të rëndë kanë nevojë për më shumë karburant, e cila kushton më shumë para. Në rastin e këtij “disku fluturues”, ai natyrisht do të tërhiqte shumë nga energjia që i nevojitet.

Analiza aktuale tregon se levitimi është i mundur në këtë drejtim, por do të nevojiten modelime dhe eksperimente të mëtejshme për të ngritur roverin në lartësinë e kërkuar. Shkencëtarët thonë se llogaritjet e deritanishme tregojnë se një gjë e tillë mund të bëhet.

Një studim i quajtur levitacioni elektrostatik mbi trupat planetarë më pak atmosferë me burime joni-likuid të lëngshëm u botua në revistën “Spacecraft and Rockets”.

Continue Reading

Teknologji

Mira Murati krijon kompaninë e Inteligjencës Artificiale, rekruton emra të njohur

Published

on

By

Jonathan Lachman, ish-kreu i projekteve speciale në OpenAI, ka vendosur të largohet nga kompania dhe t’i bashkohet një laboratori kërkimor të inteligjencës artificiale të themeluar nga ish-shefja e OpenAI, shqiptarja Mira Murati.

Ky është punësimi më i lartë që Murati ka bërë që nga largimi i saj nga OpenAI në shtator të vitit të kaluar, kur ajo filloi një sipërmarrje të re, e fokusuar në eksplorimin e Inteligjencës së Përgjithshme Artificiale (AGI).

Murati ka rekrutuar deri tani rreth 10 studiues dhe inxhinierë nga kompani të njohura si OpenAI, Character AI dhe Google DeepMind. Megjithatë, startupi i saj është ende në fazat e hershme dhe ende nuk ka një emër ose produkt të qartë, sipas burimeve të njohura me këtë kompani.

Përveç kësaj, një zëdhënës i OpenAI konfirmoi largimin e Lachman, por as Murati dhe as Lachman nuk kanë bërë komentet publike në lidhje me këtë zhvillim.

Kjo lëvizje vjen pas një periudhe të trazuar për OpenAI, që kulmoi me shkarkimin e papritur të CEO-s Sam Altman nga bordi i drejtorëve në fund të vitit 2023. Në atë periudhë, Murati ishte emëruar përkohësisht si CEO dhe më pas, pas një periudhe të pasigurisë, Altman u rikthye në krye të kompanisë.

Kur Murati vendosi të largohej nga OpenAI, ajo e shoqëroi vendimin me një letër lamtumire, duke falenderuar Altman për mbështetjen dhe duke shpjeguar se po largohej për të nisur eksperiencën e saj personale.

Pas largimit nga OpenAI, Murati filloi të punojë për një startup të ri që ka mbledhur deri tani mbi 100 milionë dollarë financime.

Continue Reading

Teknologji

Pse shitjet e automjeteve elektrike “mund të shkojnë në qiell” gjatë vitit 2025?

Published

on

Më shumë vende po i bashkohen “pikës së kthesës” kur bëhet fjalë për shitjen e automjeteve elektrike. Një “pikë kthese” ndodh kur teknologjia e re fiton vrull të mjaftueshëm për të zhvendosur paraardhësin e saj, shkruajnë mediat e huaja.

Dhe për këtë theksohet se ka disa arsye: Në nëntor, India uli taksën për EV në 5 për qind, nga 12 për qind. Arabia Saudite, njoftoi mandat që kërkon që 5 për qind e hapësirave të parkimit të caktohen për automjetet elektrike.

Në Norvegji, gati 90 për qind e automjeteve të shitura më 2024 ishin EV. Pakistani u zotua të kalojë në 30 për qind të automjeteve elektrike deri në vitin 2030. Në Turqi, ndërsa shitjet totale të automjeteve u rritën vetëm 0,5 për qind, shitjet e automjeteve elektrike u rritën me 45,9 për qind në vitin 2024, ekuivalente me më shumë se 105,000 njësi, sipas ODMD.

Në SHBA, shitjet e automjeteve elektrike u rritën 12 për qind në tremujorin e katërt 2024, duke e çuar totalin vjetor në 1.3 milion njësi, ose 8 për qind nga 15.9 milionë shitjet totale të automjeteve për vitin, sipas Cox Automotive. Shitjet e automjeteve elektrike në Tajlandë arritën 14 për qind të tregut të makinave. Filipinet kanë zgjatur tarifat zero për automjetet elektrike deri më 2028.

Të paktën 31 vende kanë arritur pragun prej 5 për qind për shitjet vjetore të automjeteve elektrike. Sipas Nasdaq, më 2025, shitjet e automjeteve elektrike janë vendosur të “rriten në qiell”. Nasdaq parashikon që pjesa totale e EV në shitjet e automjeteve të lehta në mbarë botën do të arrijë në 22.6 për qind.

Ndërkohë, deri më 2030, Bloomberg parashikon që automjetet elektrike mund të përbëjnë mbi 50 për qind të shitjeve globale të makinave, falë kostove të baterive dhe shtytësve të politikave. Firma sheh që pjesa e tregut për EV-të të rritet në 69.5 për qind në 2035.

Në këtë drejtim, përmenden disa faktorë. Kostoja vazhdon të bie. Të dhënat e Bloomberg tregojnë se çmimi mesatar i baterive litium-jon është ulur me 89 për qind që nga viti 2010, shkruajnë mediat e huaja, raporton Telegrafi.

Ajo arriti në 132 dollarë për kilovat-orë në 2023 e ra në 112 dollarë/kWh në 2024, sipas Statista. Deri më 2026, çmimet mesatare të paketave të baterive parashikohen të bien në 82 dollarë për kWh – nga 250 dollarë për kWh në 2016 – një rënie prej 67 për qind në çmim.

Qeveritë në mbarë botën po ndihmojnë në përshpejtimin e tranzicionit drejt EV. Vende si Norvegjia, ku 90 për qind e shitjeve të makinave të reja janë elektrike, kanë udhëhequr me stimuj agresivë, duke përfshirë uljen e taksave dhe tarifimin publik falas.

BE-ja është zotuar të heqë gradualisht shitjen e automjeteve ICE deri në vitin 2035, ndërsa Akti i Zvogëlimit të Inflacionit në SHBA (IRA) ofron kredi tatimore 7,500 dollarë për EV-të kualifikuese. Veç këtyre, BloombergNEF thekson se Kina, prodhuesi më i madh në botë i EV dhe tregu i makinave, po vendos standardet me dominimin e prodhimit vendas, politikat (subvencionet) dhe zgjerimin e infrastrukturës.

Sfidat mbeten duke përfshirë infrastrukturën, burimet e mineraleve të baterive e pranimin nga konsumatorët. Sidoqoftë, me një ndërthurje të inovacionit, ekonomisë së favorshme dhe politikave mbështetëse, EV-të thuhet se janë gati të dominojnë tregjet globale të makinave.

Continue Reading

Teknologji

TikTok përgatitet për mbyllje në SHBA nga e diela

Published

on

TikToku  po përgatitet për mbylljen e aplikacionit të tij për përdoruesit amerikanë nga e diela kur një ndalim federal për këtë rrjet social pritet të hyjë në fuqi, vetëm nëse Gjykata e Lartë vendos që të ndryshojë vendim, kanë thënë burimet për Reutersin të mërkurën.

Mbyllja e shërbimeve të tilla nuk kërkon planifikim më të gjatë, kanë thënë burimet, duke vënë në dukje se shumica e operacioneve kanë vazhduar si zakonisht që nga kjo javë.

Nëse mbyllja anulohet, TikToku është në gjendje të rivendosë shërbimin për përdoruesit amerikanë në kohë të shkurtër. ByteDance, kompania amë e TikTokut, ka më shumë se 7000 punonjës në Shtetet e Bashkuara.

Presidenti Joe Biden prillin e kaluar nënshkroi një ligj që kërkon që ByteDance të shesë asetet në SHBA deri më 19 janar 2025, ose do të përballet me ndalim mbarëkombëtar. Javën e kaluar, Gjykata e Lartë e SHBA-së dukej e prirur të mbështeste ligjin, pavarësisht thirrjeve nga presidenti i sapozgjedhur Donald Trump dhe ligjvënësit për të zgjatur afatin.

 

Continue Reading

Bota

Rusia gjobit kompaninë Google me 78 milionë dollarë

Published

on

Një gjykatë ruse ka gjobitur kompaninë Google me mbi 8 miliardë rubla (afër 78 milionë dollarë) për mos përputhje me dënimet e mëparshme ndaj korporatës së teknologjisë me bazë në SHBA.

Sipas një njoftimi nga shërbimi për media i gjykatave në Moskë, një gjykatës nga rrethi Nagorny shpalli kompaninë Google fajtore për shmangien e zbatimit të një dënimi administrativ. Njoftimi i lëshuar në rrjetin social Telegram tha se Google u gjobit me pak më shumë se 8 miliardë rubla për shkeljen, por nuk specifikoi dënimin administrativ që kompania amerikane kishte shmangur.

Në muajin dhjetor, presidenti rus Vladimir Putin akuzoi kompanitë Google dhe YouTube, të dyja në pronësi të Alphabet Inc., për përdorimin e burimeve në internet për të “promovuar qëllimet politike të qeverive të tyre”. Ky akt ka shtuar tensionet midis Rusisë dhe kompanive të mëdha teknologjike ndërkombëtare, të cilat janë nën një presion gjithnjë e më të madh për të përmbushur kërkesat e autoriteteve ruse./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara