Një BMW R 18 Transcontinental me firmën e Papa Leo XIV u shit në një ankand në Monako për një shumë mbresëlënëse prej 156,000 eurosh.

Eventi, i organizuar nga RM Sotheby’s, i tejkaloi të gjitha pritjet dhe paratë e mbledhura do të shkojnë për organizatën Missio Austria për të ndërtuar një shkollë për fëmijë në Madagaskar.

E gjithë historia filloi në shtator të vitit 2025, kur grupi i motoçikletave “Jesus Bikers” udhëtoi më shumë se një mijë kilometra nga Gjermania në Romë për t’ia dhuruar motoçikletën Papës.

Në një ceremoni të mbajtur në sheshin “Shën Pjetri”, Papa bekoi motoçikletën dhe vendosi firmën e tij në rezervuarin e karburantit, duke e bërë atë një ekzemplar unik.

Pas kësaj, motoçikleta u ekspozua në BMW Welt në Mynih përpara se të shitej në ankand.

BMW R 18 transcontinental është një motoçikletë për udhëtime të gjata. E pajisur me një motor 1,802 cc, ajo ofron 91 kf në 4,750 rpm dhe 163 Nm çift rrotullues. /A.Z/UBT News/

A mund të nuhatet lufta? Apo dashuria, feja dhe jeta në Parisin mesjetar? Një ekspozitë e re në Gjermani u jep vizitorëve pikërisht këtë përvojë – ta përjetojnë historinë përmes shqisës së nuhatjes.

Ekspozita “Fuqia e fshehtë e aromave”, e hapur në muzeun Kunstpalast të Dyseldorfit, ofron një udhëtim ndijor përmes më shumë se një mijë vjetësh histori kulturore, duke bashkuar aromat me veprat e artit, raporton Associated Press.

“Është një eksperiment dhe një ftesë për publikun që ta zbulojë historinë e aromave me hundën e vet,” tha drejtori i muzeut, Felix Krämer.

Një udhëtim kronologjik përmes aromave dhe artit

Ekspozita është organizuar sipas periudhave historike, nga artefaktet fetare të mesjetës deri te arti bashkëkohor i shekullit XXI. Në 37 salla të saj janë vendosur pajisje aromatizuese që lëshojnë 81 aroma të ndryshme, duke krijuar lidhje mes kohëve dhe veprave artistike.

Në një sallë të errët me skulptura të krishtera prej druri, vizitorët ndihen të përfshirë nga era e mirrës, simbol i lutjes dhe pastrimit shpirtëror, që ka domethënie si në krishterim, ashtu edhe në judaizëm dhe islam. Kuratorët shpjegojnë se aromat zgjojnë emocione më të forta sesa çdo shqisë tjetër.

Kjo bëhet e ndjeshme në pjesën kushtuar Luftës së Parë Botërore: një shtypje e butonit mjafton për të ndier përzierjen e barutit, gjakut dhe squfurit.

“Kushdo që e ka përjetuar luftën, në mënyrë të tërthortë, e urren atë aromë. Këtu mund ta nuhasësh brutalitetin e saj,” tha Robert Müller-Grünow, kuratori i ekspozitës dhe ekspert ndërkombëtar i teknologjisë së aromave. Kjo është ekspozita e parë në botë që integron aromat në muze me qasje kaq të gjerë.

Nga pasioni i Rubensit te era e Parisit mesjetar

Në një sallë tjetër, para pikturës së Peter Paul Rubens, “Venusi dhe Adonisi” (1610), vizitorët ndjejnë aromat e trëndafilave dhe civet-it, një aromë shtazore që në shekullin XVII konsiderohej joshëse, por që sot shumëkush e gjen të rëndë.

Në kontrast të plotë, një tjetër pjesë e ekspozitës sjell erën e Parisit mesjetar – një përzierje e kanalizimeve, mykut dhe trupave të palarë – që ka bërë disa vizitorë të kolliten nga intensiteti i saj.

Ndërsa vitet ’20 të shekullit të kaluar përfaqësohen nga aromat e duhanit, vaniljes dhe lëkurës, që kujtojnë parfumet klasike si “Tabac Blond” të shtëpisë “Caron”. Në këtë pjesë është ekspozuar edhe “Lamtumira nga Dyseldorfi” e Gert Wollheim, që pasqyron frymën e çlirimit dhe lirisë së grave të atyre viteve.

Nga Warhol te aromat moderne

Në seksionin e artit bashkëkohor, pranë veprave të Andy Warhol, Yves Klein dhe Günther Uecker, vizitorët përballen me aroma të njohura nga jeta moderne – Coca-Cola, duhani apo aroma relaksuese e avionëve Eurowings.

Ekspozita eksploron edhe përdorimin e aromave në marketing dhe teknologjitë moderne të parfumerisë, duke përfshirë molekulën “Iso E Super”, e cila i jep aromës një ndjesi druri dhe butësie njerëzore.

“Ka diçka të ngrohtë, njerëzore dhe tërheqëse në të,” shpjegon Müller-Grünow.

Një përvojë ndijore e paprecedentë

Ekspozita “Fuqia e fshehtë e aromave” do të jetë e hapur deri më 8 mars, dhe tashmë ka tërhequr interes të madh nga publiku.

“Kam vizituar këtë koleksion më parë, por tani përvoja është ndryshe. Aromat që lidhen me pikturat dhe epokat e bëjnë gjithçka shumë më emocionale,” tha vizitorja Kirsten Gnoth. /A.Z/UBT News/

Edhe pse filmat horror shkaktojnë rritje të rrahjeve të zemrës dhe ndjesi frike, ata mund të kenë efekte pozitive në shëndetin mendor.

Psikologët shpjegojnë se ndjenja e frikës ndihmon njerëzit të mësojnë si të kontrollojnë ankthin dhe të përballen më lehtë me situata stresuese në jetën reale.

Kjo përforcon rezistencën emocionale dhe vetëbesimin. Një studim i ri psikologjik ka treguar se horrori aktivizon në tru procese që ndihmojnë individin të mësojë si të reagojë në situata të vështira.

Coltan Scrivner, psikolog amerikan nga Universiteti i Arizonës, thotë se përjetimi i frikës në mënyrë të kontrolluar, përmes filmave ose librave horror, funksionon si një ushtrim emocional që forcon rezistencën psikologjike.

Gjatë studimit, shikuesit e filmave horror u ndanë në tre grupe:

Adrenaline Junkers – ata që kërkojnë ndjesinë e fortë të frikës;

White Knucklers – ata që duan të provojnë ndjenjën e tejkalimit të frikës;

Dark Copers – ata që përdorin filmat horror për të përballuar ankthin ose depresionin.

Sipas Scrivner, shikimi i skenave të frikshme është një mënyrë për të testuar kufijtë e frikës dhe për të ndjerë siguri në jetën reale.

Këto përvoja i ndihmojnë njerëzit të kuptojnë reagimet e tyre emocionale dhe të zhvillojnë aftësi për vetëkontroll.

Një pjesë tjetër e studimit, e realizuar në Danimarkë, tregoi të njëjtat rezultate, duke konfirmuar se ndjenja e frikës në kushte të sigurta ka vlera praktike.

Gjithashtu, gjatë pandemisë së COVID-19, hulumtuesit vërejtën se adhuruesit e filmave horror ishin më të qëndrueshëm emocionalisht, më të qetë ndaj lajmeve të frikshme dhe më të sigurt për aftësinë e tyre për të përballuar vështirësitë.

Efektet pozitive të frikës përdoren edhe në trajtimin e ankthit. Në Holandë, studiuesit përdorin një video-lojë të quajtur MindLight, e cila ndihmon fëmijët me ankth të përballojnë frikën. Scrivner beson se historitë horror përdoren si terapi, duke mësuar trurin të menaxhojë emocionet negative në mënyrë të sigurt.

“Tmerri na lejon të luajmë me ndjenjën e frikës pa qenë në rrezik real,” shpjegon ai. “Një libër apo film horror i përzgjedhur me kujdes mund të shërbejë si mjet i vlefshëm për qetësinë në momentet kritike dhe forcimin e durimit emocional.” /A.Z/UBT News/