

Shëndeti
Shenjat se keni presion të lartë të gjakut
Presioni i lartë i gjakut është një gjendje e zakonshme që prek arteriet e trupit.
Published
3 years agoon
By
UBT newsPresioni i lartë i gjakut është një problem i madh shëndetësor që shumica e njerëzve nuk e dinë se e kanë sepse shpesh nuk ka shenja paralajmëruese, por nëse nuk trajtohet, gjendja mund të shkaktojë komplikime serioze si sëmundje të zemrës, goditje në tru dhe më shumë.
Presioni i lartë i gjakut është një gjendje e zakonshme që prek arteriet e trupit. Quhet edhe hipertension. Nëse keni presion të lartë të gjakut, presioni i gjakut në muret e arterieve është vazhdimisht shumë i madh. Zemra duhet të punojë më shumë për të pompuar gjakun. Presioni i gjakut matet në milimetra merkur (mm Hg). Në përgjithësi, hipertensioni është një tregues i presionit të gjakut prej 130/80 mm Hg ose më i lartë, shkruan portali “Eat This, Not That”.
“Vizitat e rregullta te mjeku rekomandohen gjithmonë sepse gjëja e parë që një infermiere do të bëjë është të kontrollojë presionin e gjakut”, thotë Jagdish Khubchandan, profesor i shëndetit publik pranë Universitetit Shtetëror të Nju Meksikos.
1. Dhimbje gjoksi
Dhimbja e gjoksit është një simptomë që ka të ngjarë të ndodhë me ose pa simptoma të tjera gjatë një krize hipertensioni. Megjithatë, në shumicën e njerëzve me hipertension, nuk është një simptomë e vërejtur zakonisht gjatë ekzaminimeve rutinë. Dhimbja e gjoksit ka më shumë gjasa me presionin jashtëzakonisht të lartë të gjakut, veçanërisht kur një person mund të ketë një atak në zemër.
Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve thekson se presioni i lartë i gjakut mund të dëmtojë arteriet tuaja duke i bërë ato më pak elastike, gjë që redukton rrjedhjen e gjakut dhe oksigjenit në zemrën tuaj dhe çon në sëmundje të zemrës. Përveç kësaj, ulja e rrjedhjes së gjakut në zemër mund të shkaktojë:
Dhimbje gjoksi, e quajtur edhe angjina.
Një atak në zemër, i cili ndodh kur qarkullimi i gjakut në zemrën tuaj bllokohet dhe muskuli i zemrës fillon të vdesë pa oksigjen të mjaftueshëm. Sa më gjatë të bllokohet qarkullimi i gjakut, aq më i madh është dëmtimi i zemrës.
Dështimi i zemrës, një gjendje që nënkupton se zemra juaj nuk mund të pompojë mjaftueshëm gjak dhe oksigjen në organet e tjera.
2. Probleme me frymëmarrjen
“Ka shumë shpjegime për dhimbjen e gjoksit”, thekson doktor Khubchandani.
Presioni i lartë i gjakut mund të ndikojë në enët e gjakut duke i bërë ato më pak fleksibël, duke çuar në uljen e rrjedhjes së gjakut në zemër, duke shkaktuar dhimbje gjoksi. Gjatë një krize hipertensive, ky stres mund të rritet duke çuar në mungesë ajri dhe oksigjeni. Po kështu, njerëzit mund të përjetojnë një atak në zemër që mund të çojë në një nevojë të shtuar për oksigjen dhe vështirësi në frymëmarrje.
Nëse ju mungon fryma, mund të keni një lloj të caktuar presioni të lartë të gjakut. Hipertensioni pulmonar është një lloj presioni i lartë i gjakut që prek arteriet në mushkëri dhe anën e djathtë të zemrës. Në një formë të hipertensionit pulmonar, të quajtur hipertension arterial pulmonar (PAH), enët e gjakut në mushkëri ngushtohen, bllokohen ose shkatërrohen. Dëmtimi ngadalëson qarkullimin e gjakut nëpër mushkëri dhe presioni i gjakut në arteriet pulmonare rritet. Zemra duhet të punojë më shumë për të pompuar gjakun nëpër mushkëri. Përpjekja shtesë përfundimisht bën që muskuli i zemrës të dobësohet dhe të dështojë. Në disa njerëz, hipertensioni pulmonar përkeqësohet ngadalë dhe mund të jetë kërcënues për jetën.
3. Dhimbje koke
Sipas Khubchandani, “dhimbjet e kokës mund të shfaqen për shkak të presionit shumë të lartë të gjakut, i cili është pjesë e një krize hipertensive dhe duhet të konsiderohet një urgjencë mjekësore. Kur shfaqet një krizë hipertensioni ose presioni jashtëzakonisht i lartë i gjakut, mund të shkaktojë presion të tepërt në tru, duke çuar shpesh në rrjedhjen e gjakut nga enët e gjakut në tru. Dhimbje të tilla koke janë të natyrës pulsuese dhe mund të përkeqësohen me aktivitete stresuese”.
Dëshmia më e mirë është se tregon se presioni i lartë i gjakut nuk shkakton dhimbje koke apo gjakrrjedhje nga hundët, përveç në rastin e një krize hipertensive, një urgjencë mjekësore kur presioni i gjakut është 180/120 mm Hg ose më i lartë. Nëse tensioni juaj i gjakut është jashtëzakonisht i lartë dhe keni dhimbje koke ose gjakrrjedhje nga hunda dhe nuk ndiheni mirë, prisni pesë minuta dhe përsëritni matjen. Nëse leximi juaj mbetet në 180/120 mm Hg ose më i lartë, telefononi 911. Nëse keni dhimbje koke të forta ose gjakrrjedhje nga hundët dhe nuk jeni mirë, konsultohuni me mjekun tuaj pasi këto mund të jenë simptoma të kushteve të tjera mjekësore.
4. Konfuzion
Sipas Khubchandani, konfuzion, marramendje, sulme të ngjashme me dhimbje koke, presion në tru dhe rrjedhja jonormale rrjedhja e gjakut në tru mund të çojë në simptoma të lidhura me trurin gjatë krizave hipertensive ose kur presioni i gjakut kontrollohet dobët. Disa njerëz mund të përjetojnë goditje në tru ose gjakderdhje në tru për shkak të hipertensionit, ku këto simptoma mund të bëhen më të theksuara dhe të përkeqësohen.
Studimet vëzhguese tregojnë se presioni i lartë i gjakut në moshën e mesme – nga vitet 40 deri në fillim të viteve 60 – rrit rrezikun e rënies njohëse më vonë në jetë.
5. Probleme me të folurin
Edhe pse shumë nga këto simptoma nuk kuptohen mirë dhe arsyet pas simptomave të tilla kanë nevojë për hetime të mëtejshme, disa sugjerojnë se stresi mekanik në muret e enëve të gjakut ka të ngjarë të çojë në presion ose dëmtim të enëve të gjakut dhe nervave. Si rezultat, individët mund të kenë vështirësi në të folur ose mund të kenë anomali vizuale gjatë një urgjence hipertensioni.
Këto simptoma bëhen gjithashtu konfuze sepse shumë njerëz me presion të lartë të gjakut kanë sëmundje të tjera që mund të ndikojnë në funksionin trupor (p.sh., njerëzit mund të kenë edhe diabet me hipertension dhe ka tendencë të ndikojë në shikim).
6. Një mënyrë jetese e shëndetshme bën një ndryshim të madh
Masat e jetesës së shëndetshme dhe medikamentet e përshkruara duhet të ndiqen me kujdes. Këto masa të stilit të jetesës përfshijnë rritjen e aktivitetit fizik, ngrënien e më pak kripë dhe më shumë fruta dhe perime, menaxhimin e stresit dhe peshës, ruajtjen e higjienës së gjumit dhe rutinave të përditshme, dhe shmangien e përdorimit të alkoolit, duhanit ose ilaçeve.
Simptoma të tjera jo-konsistente, jo-konkluzive dhe jo specifike që mund të shfaqen gjatë një krize hipertensioni ose rrallë me hipertension përfshijnë lodhjen, problemet e shikimit, ankthin, dhimbjet e trupit, marramendje, të vjella, gjakderdhje nga hundët.

Metabolizmi, është një sërë procesesh në trup që shndërrojnë ushqimin dhe pijet në energji dhe i lejojnë trupit të funksionojë normalisht.
Është thelbësor për shumë funksione, duke përfshirë tretjen, frymëmarrjen, qarkullimin e gjakut dhe rregullimin e temperaturës së trupit.
Gjenetika, gjendjet shëndetësore dhe stili i jetesës ndikojnë në shkallën metabolike, dhe një metabolizëm i ngadaltë tregon se trupi nuk po djeg mjaftueshëm kalori, gjë që mund të çojë në dëshira për ushqim, lëkurë të thatë, lodhje dhe luhatje të humorit.
Funksionimi i saktë na lejon të funksionojmë në aktivitetet e jetës, duhet t’i kushtoni vëmendje shenjave që tregojnë se metabolizmi ngadalësohet.
Shenjat e një metabolizmi të ngadaltë:
Je vazhdimisht i lodhur – Lodhja pa një shpjegim tregon metabolizëm të ngadaltë. Kur metabolizmi është më i ngadaltë, trupi e shndërron ushqimin në energji në mënyrë pak efikase, duke rezultuar në nivele të ulëta të energjisë. Kjo mund t’ju bëjë të ndiheni të rraskapitur ose të lodheni më lehtë gjithë ditën.
Keni lëkurë të thatë – Edhe pse lëkura e thatë ose pa jetë është e zakonshme, shfaqja e saj tregon metabolizëm të ngadaltë. Hormonet tiroide, që rregullojnë shkallën metabolike, luajnë rol kyç në mbajtjen e lëkurës të hidratuar. Kur ka çekuilibër në funksionin e tyre, metabolizmi ngadalësohet.
Ju shtoni në peshë lehtë
Nëse vazhdoni të shtoni në peshë pavarësisht një diete të ekuilibruar dhe ushtrimeve, kjo mund të jetë për shkak se metabolizmi është i ngadaltë. Një metabolizëm më i ngadaltë e bën më të vështirë që ta shndërrojë ushqimin në energji shpejt, gjë që zvogëlon djegien e kalorive.
Ke ftohtë
Ndjenja e të ftohtit, edhe kur temperatura nuk ka rënë, mund të tregojë një çrregullim metabolik. Proceset metabolike janë përgjegjëse për gjenerimin e nxehtësisë së trupit, dhe një temperaturë më e ulët shoqërohet me një metabolizëm më të ngadaltë. Njerëzit me tiroide joaktive ose obezitet kanë temperaturë më të ulët të trupit pikërisht për shkak të një metabolizmi më të ngadaltë. Një çekuilibër hormonal mund ta pengojë trupin të prodhojë nxehtësi siç duhet.
Keni dëshirë për ushqim
Dëshirat intensive për ushqime të caktuara, veçanërisht me përmbajtje të lartë sheqeri, mund të lidhen me metabolizëm të ngadalësuar. Dëshirat për ushqim lidhen me shëndetin metabolik, me dietë të pabalancuar, zakone të këqija të të ngrënit dhe një përbërje të pafavorshme të trupit. Këto dëshira janë shenjë se metabolizmi nuk arrin ta përpunojë ushqimin në energji e lëndë ushqyese të nevojshme, duke e shtyrë trupin të kërkojë konsum shtesë të ushqimit.
Ke luhatje humori
Ndërsa ndryshimet e rastit të humorit janë normale, ndryshimet e shpeshta mund të tregojnë një metabolizëm të ngadaltë. Nivelet e ulëta të energjisë dhe çekuilibrat hormonalë që shoqërojnë një metabolizëm të ngadaltë mund të çojnë në ndjenja nervozizmi dhe frustrimi.
Keni probleme me tretjen
Shkalla metabolike dhe proceset e tretjes janë të lidhura ngushtë, tretja e zbërthen ushqimin, metabolizmi e shndërron atë në energji. Ndryshimet në metabolizëm, ngadalësimi i tij, ndikon në sistemin tretës. Një metabolizëm pak aktiv shkakton probleme me tretjen, të tilla si kapsllëk, fryrje ose diarre.
Çfarë ndiko në ngadalësimin e metabolizmit?
Gjenetika luan rol të rëndësishëm, pasi disa njerëz trashëgojnë një metabolizëm më të shpejtë, ndërsa të tjerët kanë një më të ngadaltë. Me moshën, metabolizmi ngadalësohet natyrshëm, veçanërisht pas moshës 60 vjeç për shkak të ndryshimeve në qelizat e trupit dhe një rënieje të masës muskulore.
Gjinia ndikon në shkallën metabolike, pasi gratë kanë tendencë të kenë më shumë yndyrë trupore dhe më pak masë muskulore sesa burrat. Ushqyerja është thelbësore, pasi një dietë me pak kalori ose e pashëndetshme mund të ngadalësojë metabolizmin, ndërsa mungesa e lëndëve ushqyese çon në një ngadalësim.
Një stil jetese sedentar, mungesa e gjumit e stresi kronik ndikon negativisht në metabolizëm duke zvogëluar djegien e kalorive dhe duke prishur ekuilibrin hormonal. Gjendjet shëndetësore si diabeti dhe hipotiroidizmi ngadalësojnë metabolizmin, ndërsa ekspozimi ndaj toksinave dhe kimikateve në mjedis mund të ketë pasoja negative, duke përfshirë rritjen e rrezikut të obezitetit.
Shëndeti
Ky është ushqimi që i bën mirë zemrës, trurit dhe lëkurës
Published
4 days agoon
June 5, 2025
E njohur si një nga frutat më të shëndetshme në botë, avokado po fiton më shumë popullaritet edhe në tryezat shqiptare, falë përfitimeve të shumta që ofron për shëndetin.
E pasur me yndyra të shëndetshme, fibra, vitamina dhe antioksidantë, avokado është klasifikuar nga specialistët e ushqyerjes si një “superushqim”.
Konsumimi ndikon në përmirësimin e funksioneve kardiovaskulare, mbështet funksionin e trurit, ndihmon në mirëmbajtjen e lëkurës së shëndetshme.
Avokado përmban acid oleik, një yndyrë e njëjtë me atë që gjendet në vajin e ullirit që ndihmon në uljen e kolesterolit të keq dhe rritjen e atij të mirë.
Njerëzit që përfshijnë avokadon në dietë kanë më pak rrezik për sëmundje të zemrës. Përmbajtja e lartë e folatit e vitaminës K në avokado mbështet funksionin e trurit, përmirëson kujtesën dhe ndihmon në parandalimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri.
Lëkurë e shëndetshme dhe e hidratuar
Yndyrat natyrale dhe vitamina E që përmban avokado ndihmojnë në ushqimin e lëkurës dhe luftimin e plakjes së parakohshme. Maskat natyrale me avokado janë gjithashtu shumë të përdorura për hidratimin e fytyrës dhe trajtimin e irritimeve.
Ndihmon në tretje dhe kontroll të peshës
Me rreth 10 gramë fibra për çdo avokado, ky frut mbështet tretjen e shëndetshme e ndihmon në ndjesinë e ngopjes për më gjatë, duke qenë zgjedhje ideale për ata që kërkojnë të menaxhojnë peshën trupore.
Kur avokado konsumohet me ushqime të tjera, ndihmon trupin të përthithë më mirë vitaminat që treten në yndyrë, si vitaminat A, D, E dhe K.
Përfshiri në dieta të balancuara ushqimore, theksojnë se avokado është opsion i shëndetshëm për mëngjes, sallata a ushqime të lehta gjatë ditës.
Shëndeti
Stresi vret më shumë se sheqeri, si ta dalloni në trupin tuaj?
Published
4 days agoon
June 5, 2025
Në një botë që lëviz me ritme gjithnjë e më të shpejta, stresi është bërë një nga “vrasësit e padukshëm” më të rrezikshëm për shëndetin.
E dimë që sheqeri i tepërt çon në sëmundje si diabeti apo obeziteti, studimet tregojnë se stresi kronik ka pasoja edhe më të rënda – dhe shpesh më të fshehta.
Si ndikon stresi në trupin tuaj?
Kur përjetoni stres, trupi lëshon hormone si kortizoli dhe adrenalina, që në afatshkurtër ju ndihmojnë të përballoni situatat e vështira. Nëse stresi zgjat me javë apo muaj, këto hormone fillojnë të dëmtojnë trupin në mënyrë të heshtur:
Rritje e tensionit të gjakut
Dobësim i sistemit imunitar
Çrregullime të gjumit
Rritje e rrezikut për sëmundje të zemrës
Çrregullime hormonale dhe tretjeje
Shenjat që tregojnë se stresi po dëmton shëndetin tuaj:
Lodhje kronike, edhe pas gjumit
Dhimbje koke të shpeshta apo tension në qafë/shpatulla
Probleme me tretjen – fryrje, dhimbje stomaku, kapsllëk
Rënie flokësh apo lëkurë e thatë
Rritje e oreksit për ushqime të ëmbla ose të shpejta
Mungesë përqendrimi dhe harresë
Rrahje të zemrës të çrregullta apo ankth të pashpjegueshëm
Rënia e dëshirës seksuale
Çfarë mund të bëni për ta menaxhuar stresin?
Aktivitet fizik i rregullt – edhe ecja e përditshme ul nivelin e kortizolit
Meditim, frymëmarrje e thellë ose joga
Gjumi i mirë – prioritizoni 7–8 orë gjumë cilësor
Kufizoni kafeinën, sheqerin dhe alkoolin
Flisni me dikë – mos i mbani ndjenjat brenda
Pushime të shkurtra pa ekran gjatë ditës
Sheqeri ndikon në trup përmes ushqimit që konsumoni. Por stresi ju ndikon përmes gjithçkaje që mendoni, përjetoni dhe përballoni çdo ditë.
Mos e nënvlerësoni. Kujdesuni për mendjen si për trupin – sepse, shpesh, është ajo që sëmuret e para.
Shëndeti
Uji i ftohtë në kyçet e dorës për freskim të menjëhershëm
Published
4 days agoon
June 5, 2025
Ajo që ndodh në organizëm si pasojë e temperaturave të nxehta është e rrezikshme. Të gjitha sistemet e krijuara për tu përshtatur me nxehtësinë stërmundohen.
Ekspozimi afatgjatë në temperatura të nxehta ndikon menjëherë në aftësinë e trupit për të djersirë, djersitja ka rol të rëndësishëm në freskinë e trupit dhe kur ajo bllokohet njeriu mund të pësojë një goditje të fortë. Truri bëhet më i nxehtë dhe njeriu bëhet konfuz dhe humb vetëdijen.
Kontraktimet e muskujve, përtharja e skuqja e lëkurës janë sinjale që tregojnë se duhet të futeni në ambient të kondicionuar. Njerëzit më të brishtë dhe më të ndjeshëm ndaj nxehtësisë janë ata obezë, fëmijët, të moshuarit dhe njerëzit që marrin medikamente të caktuara.
Si të freskoheni duke mbajtur kyçet nën ujë?
Mbajtja e kyçeve nën ujë është një qasje e mirë dhe e përqendruar për uljen e nxehtësisë së trupitm, kur të ndieni që vapa po ju vë për fund, hapni rubinetin e vendosni kyçet e dorës nën ujin e rrjedhshëm. Secili prej kyçeve duhet të qëndrojë nën rrjedhën e ujit për të paktën 30 sekonda.
Një mënyrë e tillë ulë temperaturën e gjakut në zonën e duarve e krahëve, gjaku qarkullon në trup duke e mbajtur të freskët për një orë. Hidratimi i domosdoshëm gjatë gjithë ditës. Ekspertët thonë se njeriu duhet të tregohet i kujdesshëm në hidratimin e vazhdueshëm gjatë gjithë ditës.
Pini ujë vazhdimisht dhe hani shumë fruta. Kësisoj do të ndihmoni trupin të rregullojë vetë temperaturën e tij e të përballet me më lehtësi me vapën.

Metabolizëm i ngadaltë, si t’i dalloni simptomat

Profesorët e UBT-së kontribuojnë në ndërtimin e paqës së qëndrueshme

Zyrtare: Ferizaj përforcohet në qendër të mbrojtjes, prezantojnë Ardit Iljazin

Mbyllet me sukses Java e Dizajnit në UBT – prezantohen koleksione me vlera artistike dhe kulturore

Aktori Christian Bale duket thuajse i panjohur rrugëve të Atlantas, teksa po xhiron filmin e ri

Jackie Chan: Mësova anglisht përmes muzikës ‘country’ pasi u zhvendos në SHBA!

Bill Gates do të dhurojë 99% të pasurisë së tij për Afrikën

FSHF: Vijon procesi i shpërndarjes së biletave përmes shortit elektronik për ndeshjen Shqipëri – Serbi

Ardian Ismajli mund t’i bashkohet Rashicës te Besiktasi?
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT5 days ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati