Bota

SHBA: U takon afganëve ta mbrojnë shtetin e tyre

Published

on

Shtetet e Bashkuara kanë thënë se u takon forcave afgane të sigurisë që të mbrojnë shtetin, pasi militantët talibanë kanë fituar kontrollin e gjashtë kryeqyteteve të provincave.

Presidenti amerikan, Joe Biden, ka thënë muaj më parë se misioni i ushtrisë amerikane në Afganistan do të përfundojë më 31 gusht dhe se afganët duhet të vendosin për të ardhmen e tyre.

Biden po ashtu ka thënë se nuk do të përfshijë edhe një tjetër gjeneratë të amerikanëve në luftën 20-vjeçare.

I dërguari i SHBA-së për Afganistanin, Zalmay Khalilzad është nisur drejt Katarit, ku pritet “të shtyjë talibanët që t’i japin fund ofensivës ushtarake dhe të negociojnë një zgjidhje politike”, ka thënë Departamenti amerikan i Shtetit (DASH).

Në bisedimet përgjatë tri ditëve, përfaqësues nga qeveritë dhe një mori organizatash pritet të bëjnë thirrje për “ulje të shkallës së dhunës, armëpushim dhe përkushtim për të mos njohur ndonjë pushtet të fituar me dhunë”, ka thënë mes tjerash DASH-i.

Talibanët, të cilët po luftojnë për të rivendosur ligjin e ashpër islamik, pas rrëzimit nga pushteti më 2001, kanë zgjeruar fushatën e tyre për të mposhtur forcat qeveritare, teksa tërhiqen trupat e huaja.

Ndërkohë që po rritet dhuna e talibanëve, ushtria amerikane ka paralajmëruar se siguria në Afganistan “nuk po shkon në drejtim të duhur, dhe ka sfiduar qeverinë në Kabul të bëjë më shumë për të mbrojtur veten”.

Zëdhënësi i Pentagonit, John Kirby ka thënë më 9 gusht se është i shqetësuar, ndonëse ka thënë se beson që forcat afgane kanë kapacitet për të mbrojtur shtetin, pavarësisht raportimeve për avancim të talibanëve.

“Këto janë forcat e tyre ushtarake, këto janë kryeqytetet e provincave, njerëzit e tyre për t’i mbrojtur dhe tani i përket udhëheqësisë për të treguar gatishmëri për dalje nga ky moment”, ka thënë Kirby.

Një zyrtar i lartë i NATO-s ka thënë më 9 gusht se talibanët duhet t’i kthehen procesit politik apo në të kundërtën “nuk do të njihen kurrë nga komuniteti ndërkombëtar”.

“Nuk ka zgjidhje ushtarake ndaj konfliktit dhe talibanët duhet ta kuptojnë se nuk do të njihen kurrë nga komuniteti ndërkombëtar nëse refuzojnë procesin politik, apo tentojnë të marrin shtetin me forcë”, ka thënë ky zyrtar i paidentifikuar i NATO-s.

Zyrtarët amerikanë, duke folur në kushte anonimiteti, kanë thënë se ushtria ka paralajmëruar presidentin Biden se kryeqytet e provincave do të mund të binin nën kontrollin e talibanëve, pas tërheqjes së trupave amerikane, mirëpo tani janë të befasuar sesa shpejt ka ndodhur diçka e tillë.

SHBA-ja ka kryer më pak se dhjetëra sulme ndaj talibanëve në fundjavë dhe në një rast u ka shkatërruar pajisjet militantëve.

Një zyrtar ka thënë se forcat afgane nuk kanë kërkuar ndihmë, teksa një kryeqytet province u ka rrëshqitur nga kontrolli.

Më 9 gusht, luftëtarët talibanë kanë fituar kontrollin e provincës Samangan, teksa forcat kombëtare të sigurisë kanë vazhduar betejat në tri provinca tjera, Balkh, Takhar dhe Kunduz.

Rënia e Aybak, kryeqytetit të provincës Samangan, vjen një ditë pasi militantët kanë fituar kontrollin e tri kryeqyteteve tjera të provincave, përfshirë atë në Kunduz, më pas Sar-e Pol dhe Taloqan.

Kështu, talibanët kanë çuar në gjashtë numrin e kryeqyteteve të provincave që kanë në kontroll të plotë, pasi më 6 gusht, militantët kanë marrë kontrollin e Zaranj, kryeqytetit të provincës Nimroz, si dhe atë të provincës Jowzan.

Forcat qeveritare në Kunduz tani është thënë se kanë në kontroll vetëm aeroportin dhe bazën e tyre ushtarake, derisa ndërtesat tjera qeveritare tani janë në duart e militantëve.

Nëse talibanët e forcojnë kontrollin në Kunduz, qytet me rreth 375.000 banorë, kjo do të përbëjë rënien më të madhe të ndonjë qendre prej muajit maj.

Zyrtarët e sigurisë kanë raportuar edhe për luftime të mëdha në qytetin Herat, afër kufirit me Iranin.

Shumë civilë kanë mbetur viktima të luftimeve, derisa Agjencia për Fëmijë e Kombeve të Bashkuara, UNICEF, ka thënë më 9 gusht se të paktën 27 fëmijë janë vrarë dhe 136 të tjerë janë plagosur në provincat Kandahar, Khost, dhe Pakria brenda tri ditëve të fundit.

“Këta nuk janë numra. Secila vdekje dhe secili rast i vuajtjes fizike përbën tragjedi personale”, ka thënë Hervé Ludovic De Lys, përfaqësues i UNICEF-it për Afganistanin, përmes një deklarate.

Në Kunduz dhe Herat, dhjetëra civilë, në mesin e tyre gra dhe fëmijë, janë vrarë apo janë plagosur si pasojë e luftimeve.

Forcat e udhëhequra nga SHBA-ja kanë rrëzuar talibanët nga pushteti në tetor të vitit 2001.

Talibanët kanë qenë duke strehuar atëbotë Osama Bin Laden dhe figura tjera të Al-Kaidës, të lidhura me sulmet e 11 shtatorit të po atij viti në Shtetet e Bashkuara.

Presidenti amerikan, Joe Biden ka thënë se tërheqja amerikane tani është e arsyeshme, pasi forcat amerikane janë siguruar që Afganistani nuk do të bëhet më bazë për xhihadistë të huaj që të kryejnë komplote kundër Perëndimit./REL

Aktualitet

UBT në mesin e 5 institucioneve finaliste në botë për çmimet Triple E

Published

on

Vetëm pesë institucione në botë janë përzgjedhur si finalistët e Triple E Awards – Universiteti i Angazhuar i Vitit (Kategoria Globale), dhe UBT është një prej tyre. Ky vlerësim e vendos UBT-në krah institucioneve më të njohura ndërkombëtare, duke treguar përkushtimin e tij ndaj arsimimit, inovacionit dhe ndikimit shoqëror në nivel global.

Përcaktimi si finalist është rezultat i viteve të përkushtimit për të integruar arsimin, kërkimin dhe ndikimin në komunitet në një model unik angazhimi që krahasohet me universitetet më të mira në botë.

Institucionet finaliste të tjera krahas UBT-së janë:

  • Jönköping University – School of Engineering (Suedi)
  • King Fahd University of Petroleum and Minerals (Arabia Saudite)
  • McGill University – Dobson Centre for Entrepreneurship (Kanada)
  • Fuzhou Melbourne Polytechnic (Australi/Kinë)

Të qëndrosh përkrah institucioneve kaq të njohura ndërkombëtare është një dëshmi e ekselencës dhe reputacionit ndërkombëtar në rritje të UBT-së. Fituesit përfundimtarë do të shpallen në ceremoninë e ndarjes së Çmimeve Triple E.

UBT është përzgjedhur në këtë finale globale kryesisht falë përkushtimit të tij të palëkundur ndaj dijes, inovacionit dhe përgjegjësisë shoqërore, të mishëruar përmes Strategjisë së Integruar të institucionit.

Me një rrjet në rritje të qendrave kërkimore – si 5G Innovation Hub, Instituti RIED, dhe Qendra Kombëtare për Monitorimin e SDG-ve në Kosovë – UBT forcon infrastrukturën kombëtare të kërkimit, nxit bashkëpunimin ndërdisiplinor dhe lidh akademinë me vendimmarrjen. Iniciativa si Pro-Academia, shërbimet falas për komunitetin dhe një program bursash i trefishuar që nga viti 2019, sigurojnë qasje, barazi dhe mobilitet shoqëror, veçanërisht për grupet e margjinalizuara.

UBT gjithashtu shfaq lidership humanitar gjatë krizave, e përfshin qëndrueshmërinë përmes Strategjisë së SDG-ve dhe Planit të Veprimit për Kampusin e Gjelbër, si dhe promovon rezistencën përmes bashkëpunimit ndërkombëtar dhe diplomacisë arsimore. Duke e transformuar kampusin e vet në një laborator të gjallë, të zgjuar, gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm, UBT përfaqëson më së miri mënyrën se si arsimi i lartë mund të mobilizojë dijen për të mirën publike – me rrënjë lokale, i lidhur globalisht dhe i orientuar drejt së ardhmes.

Continue Reading

Bota

​Kriza demografike në sisteme arsimore, shkak emigrimi i grekëve të rinj

Published

on

Një krizë demografike po kërcënon sistemin arsimor grek në numrin ndjeshëm më të ulët të lindjeve në të gjithë vendin.

Shifrat nga mbi 118.000 në vitin 2008 në 62.500 vitin e kaluar, po përkeqësohen nga emigrimi i grekëve të rinj dhe një rënie në numrin e migrantëve që dëshirojnë të vendosen në Greqi raportojnë mediat lokale.

Kriza tashmë ka detyruar mijëra klasa dhe shkolla të mbyllen në të gjithë vendin, ndërsa regjistrimi në shkollat fillore dhe të mesme po tkurret.

Christos Bouras, rektori i Universitetit të Patras në Greqinë Perëndimore, paralajmëroi për një kolaps të afërt të hartës akademike për shkak të problemit demografik.

Regjistrimi i studentëve të vitit të parë në universitete ra nga gati 115.000 në vitin 2010 në rreth 71.000 këtë vit.

Humbja kumulative e studentëve të rinj ka arritur në 330.000”, tha ai.

Continue Reading

Bota

​SHBA do të lyejë muret kufitare me Meksikën me të zeza

Published

on

Administrata amerikane do të lyejë pjesë të murit kufitar me Meksikën me të zeza në një përpjekje për të penguar kalimet e paligjshme, tha sekretarja e Sigurisë Kombëtare Kristi Noem.

Noem njoftoi masën gjatë një vizite në Santa Teresa në kufirin jugor të Meksikës së Re, duke theksuar se urdhri erdhi direkt nga presidenti Donald Trump.

“Kjo është konkretisht me kërkesë të presidentit, i cili e kupton se në temperaturat e nxehta këtu poshtë, kur diçka lyhet me të zezë, bëhet edhe më ngrohtë dhe do ta bëjë edhe më të vështirë për njerëzit të ngjiten”, tha Noem, sipas The Hill.

Ajo tha se lartësia dhe thellësia e barrierave tashmë pengojnë kalimet dhe se departamenti tani do të përdorë bojë të zezë për të forcuar më tej efektivitetin e tyre.

Sekretarja shtoi se pajisjet teknologjike, duke përfshirë kamerat dhe sensorët, do të instalohen gjithashtu përgjatë barrierave kufitare për të përforcuar sigurinë.

Noem tha se ndryshimet kanë për qëllim të dekurajojnë migrantët nga hyrja ilegale.

Continue Reading

Bota

Kina blen naftën ruse ndërsa kërkesa indiane bie pas tarifave të Trump

Published

on

Rafineritë kineze kanë bërë porosi të reja për naftë bruto ruse që do të transportohen nga portet që zakonisht furnizojnë Indinë, pasi kërkesa nga vendi i Azisë Jugore për naftën bruto të Moskës ka rënë pas tarifave të Presidentit të SHBA-së Trump.

Të paktën 15 ngarkesa me naftë ruse janë siguruar nga rafineritë kineze për dorëzimin në tetor dhe nëntor, thanë analistët.

Kina dhe India dolën si blerësit kryesorë të naftës ruse pas pushtimit të Ukrainës nga Moska në vitin 2022, gjë që i shtyu vendet perëndimore të shmangnin eksportet e saj, shkruan CNN.

Trump në korrik kërcënoi të vendoste tarifa dytësore për mallrat nga vendet që importojnë naftë ruse për të ushtruar presion mbi Moskën që të përfundojë luftën në Ukrainë.

Më herët këtë muaj, ai njoftoi një tarifë shtesë prej 25% për eksportet indiane në SHBA, përveç një takse tjetër prej 25% për importet e naftës dhe gazit rus. Kjo çoi në uljen e ndjeshme të blerjeve nga vendi.

Që nga java e kaluar, rafineritë shtetërore dhe private të Kinës kishin blerë rreth 13 ngarkesa me naftë të papërpunuar ruse perëndimore për dorëzimin në tetor dhe të paktën dy ngarkesa për nëntorin, tha Muyu Xu, analist i lartë i naftës së papërpunuar në Kpler, e cila gjurmon të dhënat e mallrave dhe të transportit.

15 ngarkesat me naftë, secila prej të cilave zakonisht varion nga 700,000 deri në 1 milion fuçi, do të ngarkohen nga portet ruse të Arktikut dhe Detit të Zi – furnizime që zakonisht shkojnë në Indi në vend të Kinës, duke pasur parasysh distancën e saj, tha Xu.

Continue Reading

Të kërkuara