Bota

SHBA: U takon afganëve ta mbrojnë shtetin e tyre

Published

on

Shtetet e Bashkuara kanë thënë se u takon forcave afgane të sigurisë që të mbrojnë shtetin, pasi militantët talibanë kanë fituar kontrollin e gjashtë kryeqyteteve të provincave.

Presidenti amerikan, Joe Biden, ka thënë muaj më parë se misioni i ushtrisë amerikane në Afganistan do të përfundojë më 31 gusht dhe se afganët duhet të vendosin për të ardhmen e tyre.

Biden po ashtu ka thënë se nuk do të përfshijë edhe një tjetër gjeneratë të amerikanëve në luftën 20-vjeçare.

I dërguari i SHBA-së për Afganistanin, Zalmay Khalilzad është nisur drejt Katarit, ku pritet “të shtyjë talibanët që t’i japin fund ofensivës ushtarake dhe të negociojnë një zgjidhje politike”, ka thënë Departamenti amerikan i Shtetit (DASH).

Në bisedimet përgjatë tri ditëve, përfaqësues nga qeveritë dhe një mori organizatash pritet të bëjnë thirrje për “ulje të shkallës së dhunës, armëpushim dhe përkushtim për të mos njohur ndonjë pushtet të fituar me dhunë”, ka thënë mes tjerash DASH-i.

Talibanët, të cilët po luftojnë për të rivendosur ligjin e ashpër islamik, pas rrëzimit nga pushteti më 2001, kanë zgjeruar fushatën e tyre për të mposhtur forcat qeveritare, teksa tërhiqen trupat e huaja.

Ndërkohë që po rritet dhuna e talibanëve, ushtria amerikane ka paralajmëruar se siguria në Afganistan “nuk po shkon në drejtim të duhur, dhe ka sfiduar qeverinë në Kabul të bëjë më shumë për të mbrojtur veten”.

Zëdhënësi i Pentagonit, John Kirby ka thënë më 9 gusht se është i shqetësuar, ndonëse ka thënë se beson që forcat afgane kanë kapacitet për të mbrojtur shtetin, pavarësisht raportimeve për avancim të talibanëve.

“Këto janë forcat e tyre ushtarake, këto janë kryeqytetet e provincave, njerëzit e tyre për t’i mbrojtur dhe tani i përket udhëheqësisë për të treguar gatishmëri për dalje nga ky moment”, ka thënë Kirby.

Një zyrtar i lartë i NATO-s ka thënë më 9 gusht se talibanët duhet t’i kthehen procesit politik apo në të kundërtën “nuk do të njihen kurrë nga komuniteti ndërkombëtar”.

“Nuk ka zgjidhje ushtarake ndaj konfliktit dhe talibanët duhet ta kuptojnë se nuk do të njihen kurrë nga komuniteti ndërkombëtar nëse refuzojnë procesin politik, apo tentojnë të marrin shtetin me forcë”, ka thënë ky zyrtar i paidentifikuar i NATO-s.

Zyrtarët amerikanë, duke folur në kushte anonimiteti, kanë thënë se ushtria ka paralajmëruar presidentin Biden se kryeqytet e provincave do të mund të binin nën kontrollin e talibanëve, pas tërheqjes së trupave amerikane, mirëpo tani janë të befasuar sesa shpejt ka ndodhur diçka e tillë.

SHBA-ja ka kryer më pak se dhjetëra sulme ndaj talibanëve në fundjavë dhe në një rast u ka shkatërruar pajisjet militantëve.

Një zyrtar ka thënë se forcat afgane nuk kanë kërkuar ndihmë, teksa një kryeqytet province u ka rrëshqitur nga kontrolli.

Më 9 gusht, luftëtarët talibanë kanë fituar kontrollin e provincës Samangan, teksa forcat kombëtare të sigurisë kanë vazhduar betejat në tri provinca tjera, Balkh, Takhar dhe Kunduz.

Rënia e Aybak, kryeqytetit të provincës Samangan, vjen një ditë pasi militantët kanë fituar kontrollin e tri kryeqyteteve tjera të provincave, përfshirë atë në Kunduz, më pas Sar-e Pol dhe Taloqan.

Kështu, talibanët kanë çuar në gjashtë numrin e kryeqyteteve të provincave që kanë në kontroll të plotë, pasi më 6 gusht, militantët kanë marrë kontrollin e Zaranj, kryeqytetit të provincës Nimroz, si dhe atë të provincës Jowzan.

Forcat qeveritare në Kunduz tani është thënë se kanë në kontroll vetëm aeroportin dhe bazën e tyre ushtarake, derisa ndërtesat tjera qeveritare tani janë në duart e militantëve.

Nëse talibanët e forcojnë kontrollin në Kunduz, qytet me rreth 375.000 banorë, kjo do të përbëjë rënien më të madhe të ndonjë qendre prej muajit maj.

Zyrtarët e sigurisë kanë raportuar edhe për luftime të mëdha në qytetin Herat, afër kufirit me Iranin.

Shumë civilë kanë mbetur viktima të luftimeve, derisa Agjencia për Fëmijë e Kombeve të Bashkuara, UNICEF, ka thënë më 9 gusht se të paktën 27 fëmijë janë vrarë dhe 136 të tjerë janë plagosur në provincat Kandahar, Khost, dhe Pakria brenda tri ditëve të fundit.

“Këta nuk janë numra. Secila vdekje dhe secili rast i vuajtjes fizike përbën tragjedi personale”, ka thënë Hervé Ludovic De Lys, përfaqësues i UNICEF-it për Afganistanin, përmes një deklarate.

Në Kunduz dhe Herat, dhjetëra civilë, në mesin e tyre gra dhe fëmijë, janë vrarë apo janë plagosur si pasojë e luftimeve.

Forcat e udhëhequra nga SHBA-ja kanë rrëzuar talibanët nga pushteti në tetor të vitit 2001.

Talibanët kanë qenë duke strehuar atëbotë Osama Bin Laden dhe figura tjera të Al-Kaidës, të lidhura me sulmet e 11 shtatorit të po atij viti në Shtetet e Bashkuara.

Presidenti amerikan, Joe Biden ka thënë se tërheqja amerikane tani është e arsyeshme, pasi forcat amerikane janë siguruar që Afganistani nuk do të bëhet më bazë për xhihadistë të huaj që të kryejnë komplote kundër Perëndimit./REL

Bota

Tërmet i fuqishëm godet Rusinë, cunami rrezikon shtetet rreth Oqeanit Paqësor

Published

on

Një tërmet i fuqishëm me magnitudë 8.8 ballë ka goditur Gadishullin Kamchatka në Lindjen e Largët të Rusisë, duke shkaktuar një cunami deri në katër metra të lartë, duke dëmtuar ndërtesat dhe duke shkaktuar alarme dhe evakuime në të gjithë Oqeanin Paqësor.

Disa persona u plagosën në rajonin e largët rus, dhe banorëve të pjesës më të madhe të bregdetit lindor të Japonisë.

“Tërmeti i sotëm ishte serioz dhe më i forti në dhjetë vitet e fundit”, tha guvernatori i Kamchatka në Telegram.

Ministri Rajonal i Situatave të Emergjencave Sergei Lebedev raportoi se pas tërmetit u regjistrua një cunami prej 3 deri në 4 metrash. “Të gjithë duhet të largohen nga bregu”, tha Lebedev në një video të postuar në rrjetet sociale.

Instituti Amerikan i Sizmologjisë njoftoi se tërmeti ishte në një thellësi prej 19.3 km, rreth 125 km nga Petropavlovsk, një qytet me 165,000 banorë në bregdetin e Gjirit të Avaçës.

Continue Reading

Bota

​Chobanova: Bullgaria ka potencial të bëhet model për kujdesin efektiv të fëmijëve refugjatë

Published

on

Në lansimin e projektit “Krijimi i Shërbimeve Sociale Alternative për Fëmijët Refugjatë të Pashoqëruar në Bullgari”, Drejtoresha e Përfaqësisë së Komisionit Evropian në Bullgari, Yordanka Chobanova, vlerësoi iniciativën si një hap pionier që kombinon inovacionin me dhembshurinë. Ajo theksoi potencialin e Bullgarisë për t’u bërë një model për kujdesin efektiv për refugjatët në të gjithë Evropën.

Të miturit e pashoqëruar janë ndër grupet më të cenueshme që kërkojnë mbrojtje ndërkombëtare, vuri në dukje Chobanova. Këta fëmijë kanë nevojë për më shumë sesa strehim, ata kërkojnë mbështetje të qëndrueshme psikosociale, qasje në arsim dhe trajnim për aftësi jetësore, madje edhe përtej mjediseve institucionale.

Projekti synon të krijojë një model të qëndrueshëm kujdesi të bazuar në komunitet për këta fëmijë, diçka që po bëhet për herë të parë në Bullgari, me potencial për replikim edhe diku tjetër. Chobanova theksoi rëndësinë e bashkëpunimit efektiv midis qeverisë bullgare dhe Komisionit Evropian, duke theksuar se Bullgaria nuk është e vetme në këtë përpjekje.

Iniciativa është në përputhje me Paktin e BE-së për Migracionin dhe Azilin, i cili hyn në fuqi në mesin e vitit 2026 dhe synon të sigurojë menaxhim të drejtë dhe të qëndrueshëm të migracionit, duke mbrojtur njëkohësisht të drejtat themelore, veçanërisht për të miturit e pashoqëruar.

Chobanova shprehu besim tek ekipi i projektit, veçanërisht tek bashkitë, UNICEF-i dhe Organizata Ndërkombëtare për Migracionin, duke përgëzuar përkushtimin dhe qasjen e tyre të përqendruar te njeriu. “Për ata që janë të përfshirë, kjo nuk është thjesht punë – është një mision”, theksoi ajo.

Continue Reading

Bota

FMN-ja parashikon rritje ekonomike globale 3% në vitin 2025

Published

on

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) ka parashikuar një rritje më të fortë ekonomike globale krahasuar me muajin prill, pjesërisht për shkak të zbutjes së disa tarifave amerikane mbi mallrat. Një rritje e importeve amerikane, përderisa firmat u përpoqën të shmangnin taksat më të larta të importit dhe veprimet e disa qeverive për të nxitur rritjen, e rriti parashikimin e saj të fundit.

Megjithatë, tarifat më të larta dhe më shumë pasiguri mund të çojnë në një rritje më të dobët dhe një aktivitet më të ngadaltë ekonomik, paralajmëroi FMN, transmeton BBC.

Ndërkohë, rritja e Mbretërisë së Bashkuar parashikohet të jetë 1.2% këtë vit dhe 1.4% në vitin 2026, e pandryshuar nga parashikimet e rishikuara të përcaktuara në maj.

Mbretëria e Bashkuar pritet të jetë ekonomia e tretë me rritjen më të shpejtë nga të ashtuquajturat ekonomi më të përparuara në botë këtë vit dhe vitin tjetër, pas SHBA-së dhe Kanadasë.

FMN-ja, e cila është një grup prej 190 vendesh që punojnë së bashku për të provuar të stabilizojnë ekonominë globale, tha se përmirësimi i parashikimeve të saj globale përfshinte “ngarkesën paraprake” të tregtisë në muajt e fundit -duke iu referuar vrullit të importeve në SHBA.

Ajo parashikoi rritje globale prej 3% në vitin 2025 dhe 3.1% në vitin 2026, nga 2.8% dhe 3% në raportin e saj të prillit.

Megjithatë, kjo është ende nën normën prej 3.3% që kishte parashikuar për të dy vitet në janar, përpara se Presidenti i SHBA-së Donald Trump të merrte detyrën, dhe mesataren historike para pandemisë prej 3.7%.

Firmat amerikane nxituan produkte në vend në fillim të këtij viti për të provuar të ikin nga taksat e reja mbi importet e premtuara nga Trump.

FMN-ja tha se kjo krijoi rreziqe që mund të shtonin çdo tronditje ekonomike në të ardhmen, duke përfshirë kompanitë, që kanë shumë stok, duke i bërë importet e ardhshme më pak të nevojshme.

Gjithashtu, firmat mund të duhet të paguajnë më shumë për të ruajtur mallrat, dhe ekzistonte gjithashtu një rrezik që artikujt të bëheshin të vjetëruar, tha ajo.

Continue Reading

Bota

Popoviq incizon kundërligjshëm bisedimet në Bruksel në 2020 për interes të BIA-s

Published

on

Ndihmësi i drejtorit i të ashtuquajturës Zyrë për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, Igor Popoviq, ka incizuar fshehurazi për llogari të BIA-s serbe, një takim zyrtar në Bruksel mes përfaqësuesve serbë dhe zyrtarëve të Bashkimit Evropian,  takimi i mbajtur më 17 shtator 2020. 

Kujtojmë se Popoviq është arrestuar nga autoritetet e Kosovës dhe po hetohet për veprën penale “nxitje e përçarjes dhe mosdurimit”,

Ndërkaq, Gjykata Themelore në Prishtinë i ka caktuar masën e paraburgimit prej një muaji Popoviqit.

Në incizim dëgjohet fillimisht një komunikim në serbisht me frazën “a je gati? Po… incizo”, që nënkupton nisjen e një incizimi të fshehtë.

Më tej në takim, dëgjohet një burrë që fton Igor Popoviqin për të prezantuar, ndërsa prezantimi zhvillohet më pas nga një përfaqësuese me emrin Nevena.

Në këtë prezantim flitet për “pronat e Republikës së Serbisë” në territorin e Kosovës, duke përfshirë ato të Kishës Ortodokse Serbe dhe komuniteteve joshqiptare. Nevena thekson se zgjidhja e kësaj çështjeje kërkon “dialog politik në nivel të lartë dhe marrëveshje përfundimtare dhe ligjërisht të obligueshme”.

Në terme të gjera, çështja e pronave mbulon pronat e Republikës së Serbisë, të operatorëve ekonomikë të Republikës së Serbisë, në territorin e provincës autonome të Kosovës dhe Metohisë, ndërmarrjet që janë pronë e shtetit, kompani dhe korporata private që i takojnë serbëve dhe popullatës jo-shqiptare në provincën autonome të Kosovës dhe Metohisë dhe pronat e Kishës Ortodokse Serbe, transmeton RTV Dukagjini.

Niveli politik i zgjidhjes së çështjes së pronave do të nënkuptonte dialog të nivelit të lartë që do të arrijë vendime përfundimtare dhe ligjërisht obliguese në të gjitha rastet, të cilat nuk mund të zgjidhen në nivele më të ulëta”, dëgjohet të thotë në anglisht përfaqësuesja serbe para zyrtarëve të BE-së.

Pas përfundimit të prezantimit, incizimi vazhdon me biseda të lira në ambientet e ndërtesës ku po mbahej takimi, përfshirë diskutime mbi kufizimet e pandemisë dhe oraret e punës.

Në një pjesë tjetër të audio-incizimit, dëgjohet vetë Igor Popoviq duke komentuar: “Mendoj se deshën të eksplodojnë kur e dëgjuan atë (prezantimin)”.

Continue Reading

Të kërkuara