Kulturë

Sevasti Qiriazi, patriotja që organizoi arsimimin e vajzave në gjuhën shqipe

Published

on

Sevasti Qiriazi Dako, një ndër figurat më të shquara të atdhetarizmit dhe arsimit shqip, lindi më 24 shkurt 1871 në Manastir. Ajo ishte një grua e jashtëzakonshme, e cila luajti një rol kyç në organizimin e arsimimit të vajzave në gjuhën shqipe dhe kontribuoi në avancimin e arsimit dhe emancipimin shoqëror të gruas shqiptare.

Sevastia ishte gruaja e parë shqiptare që ndoqi studimet e larta në “Robert College” të Stambollit, një arritje që shënoi një hap të rëndësishëm për femrat shqiptare në një kohë kur mundësitë për arsimim ishin të kufizuara. Pas përfundimit të studimeve në vitin 1891, ajo u kthye në Shqipëri dhe u angazhua në ngritjen e shkollës për vajza në Korçë. Kjo shkollë, e drejtuar nga Sevasti dhe motra e saj Parashqevi Qiriazi, shërbeu si një qendër e rëndësishme edukimi për vajzat e kohës, duke formuar breza të rinjsh të kulturuar dhe me ndërgjegje kombëtare.

Sevasti Qiriazi ishte gjithashtu një shkrimtare dhe redaktore e teksteve shkollore. Ajo bashkëpunoi ngushtë me bashkëshortin e saj, Kristo Dako, një arsimtar atdhetar, për hartimin dhe redaktimin e materialeve që ndihmuan në zhvillimin e arsimit shqiptar. Angazhimi i Sevasti Qiriazit në lëvizjen për arsimin dhe alfabetin shqiptar ishte i padiskutueshëm, duke marrë pjesë aktive në dy ngjarjet më të rëndësishme të kohës: Kongresin e Manastirit dhe atë të Elbasanit, që hodhën themelet e arsimit dhe alfabetit të gjuhës shqipe.

Përveç angazhimit të saj në fushën e arsimit, Sevasti Qiriazi ishte një veprimtare e shquar në fushën e çështjeve kombëtare. Ajo bashkëpunoi ngushtë me Ismail Qemalin, kryeministrin e Pavarësisë, dhe me grupe patriotike shqiptare jashtë vendit, duke u angazhuar për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve dhe për promovimin e çështjes kombëtare në nivele ndërkombëtare. Në cilësinë e kryetares së Partisë Kombëtare Shqiptare në SHBA, Sevasti mbajti ligjërata dhe trumbetoi kërkesat e shqiptarëve në forumet ndërkombëtare.

Pas kthimit të saj në Shqipëri në vitin 1920, Sevasti Qiriazi vazhdoi përpjekjet për zhvillimin e arsimit dhe emancipimin shoqëror të femrës shqiptare me hapjen e Institutit Femëror “Kyrias”, një tjetër hap i rëndësishëm në avancimin e mundësive për vajzat shqiptare.

Në shënimet e saj autobiografike, Sevasti Qiriazi përmbledh luftën e saj për emancipimin e bijave të shqipes në veprën e titulluar “Lufta për emancipimin e bijave të shqipes”. Ky testament i veprës së saj mbetet një kujtim i pavdekshëm i angazhimit të Sevasti Qiriazit për arsimin dhe përparimin e shoqërisë shqiptare./UBTNews/

Magazinë

Vritet aktori i njohur para shtëpisë së tij

Published

on

Aktori Jonathan Joss, i cili njihet për role të rëndësishme në “King of the Hill” dhe “Parks and Recreation”, ka vdekur.

Ai u vra të dielën nga të shtënat me armë në San Antonio para shtëpisë.

Policia nuk zbuloi detaje rreth asaj që çoi në të shtëna, por deklaroi se e kanë arrestuar të dyshuarin.

Ikona e aktrimit ishte 59 vjeç.

 

Continue Reading

Magazinë

Tërhiqet një padi, ngrihet një tjetër, çfarë po ndodh mes Blake dhe Baldonit?

Published

on

Aktorja e njohur Blake Lively ka bërë një hap të papritur në përballjen e saj ligjore me Justin Baldonin, duke tërhequr padinë për shkaktim të qëllimshëm dhe të pakujdesshëm të stresit emocional.

Vendimi vjen mes një përplasjeje mes ekipeve ligjore, ku pala e Baldonit kishte kërkuar dokumentacion të detajuar mjekësor që mbështeste pretendimet e saj.

Lively ka kërkuar që padia të tërhiqet “pa paragjykim”, çka do të thotë se ajo mban të drejtën për ta riaktivizuar atë në të ardhmen. Avokatët e saj nënvizojnë se ky veprim është bërë për të mbrojtur privatësinë e të dhënave shëndetësore të aktores, dhe nuk përfaqëson një tërheqje përfundimtare apo dorëzim.

Përfaqësuesit ligjorë të Baldonit kanë reaguar me kritika të ashpra, duke akuzuar Lively-n për shmangie të transparencës dhe përpjekje për të manipuluar procesin gjyqësor. Sipas tyre, kërkesa për tërheqje në këtë fazë synon të shmangë paraqitjen e provave kyçe në proces. Kjo akuzë specifike është pezulluar, pretendimet për ngacmim seksual, hakmarrje e shpifje ndaj Baldonit mbeten aktive në dosjen ligjore të Lively-t.

Continue Reading

Lifestyle

Si ndikon gatimi me fëmijët në zhvillimin emocional të një fëmije?

Published

on

Gatimi me fëmijët si moment i përbashkët ofron shumë potenciale në formësimin e zhvillimit emocional të një fëmije që janë më të fuqishme se kurrikula shkollore ose metoda pedagogjike.

Ekspertët nga Universiteti i Albertës shpjeguan se fëmijët që gatuajnë me prindërit tregojnë zakone më të qëndrueshme të të ngrënit, nivele më të larta të vetëbesimit dhe rezistencë ndaj sjelljes impulsive.

Në momentin kur një fëmijë pret perimet, përzien, i shton erëza ushqimit, aktivizohet korteksi prefrontal, i cili është qendra e funksioneve ekzekutive. Në të njëjtën kohë, korteksi ndijor, i cili është përgjegjës për nuhatjen, shijen dhe prekjen, zgjon rrjete asociative që mbeten të gdhendura në kujtesë.

“Gatimi me fëmijët nuk është një aktivitet edukativ. Është një akt terapeutik që njëkohësisht mëson, lidh dhe shëron”, thekson Dr. Nicole K. Arbour, një psikologe zhvillimore nga Universiteti i Bostonit.

Shoqata Amerikane e Psikologjisë pohon se aktivitetet e përbashkëta familjare, të tilla si përgatitja e ushqimit, kontribuojnë në formimin e një lidhjeje të sigurt që është baza e qëndrueshmërisë emocionale dhe marrëdhënieve shoqërore pasuese.

Kur gatuani me prindërit, nivelet e kortizolit tek fëmijët ulen, gjë që është veçanërisht e rëndësishme në mjediset urbane dhe stresuese.

Continue Reading

Magazinë

Rod Stewart anuloi performancën disa orë para fillimit, thotë se nuk ndihej mirë

Published

on

Muzikanti Rod Stewart anuloi një koncert në Las Vegas dje vetëm disa orë para se të ngjitej në skenë.

Problemet shëndetësore përmenden si arsyeja e anulimit dhe 80-vjeçari njoftoi gjithashtu një datë të re të shfaqjes.

“Me keqardhje ju njoftoj se nuk ndihem mirë dhe se koncerti im në Colosseum në Caesars Palace është shtyrë për më 10 qershor. Biletat tuaja do të jenë të vlefshme për datën e re”, deklaroi ai.

Verën e kaluar, Rod u detyrua të anulonte një sërë shfaqjesh, përfshirë koncertin e tij të 200-vjetorit në Las Vegas, për shkak të shqetësimeve shëndetësore.

Në atë kohë, u raportua se muzikanti ishte ende duke u shëruar nga një lloj i ri i COVID – 19.

Pastaj ai shpjegoi se kishte streptokok fyti dhe se i vinte shumë keq që nuk mundi ta mbante koncertin.

“Shumica e njerëzve mund të përballen me streptokok, por padyshim jo unë. Jam plotësisht i shkatërruar. E kam pritur këtë koncert për kaq shumë kohë. Kërkoj ndjesë sinqerisht për çdo shqetësim që ka shkaktuar kjo”, tha ai.

Sipas Shërbimit Kombëtar Shëndetësor, infeksioni streptokoksik mund të shkaktojë dhimbje fyti, skuqje, të përziera dhe të vjella, dhe dhimbje muskujsh.

Shpesh nuk është një sëmundje serioze dhe mund të trajtohet me antibiotikë.

Continue Reading

Të kërkuara