Kulturë

Sandër Prosi, 105 vjet nga lindja e gjeniut të kinematografisë shqiptare

Published

on

Në datën 6 janar 1920, në qytetin e bukur të Shkodrës, lindi një nga figurat më të ndritura të artit shqiptar, Aleksandër Prosi, i njohur përjetësisht nga publiku si Sandër Prosi. Me origjinë nga një familje me rrënjë të ndërthurura, nëna e tij shkodrane dhe babai vlleh nga Voskopoja, Prosi ndërtoi një karrierë që e lartësoi artin shqiptar në nivele të papara më parë.

Rrugëtimi i tij artistik filloi në skenën e teatrit me dramën “Vilhelm Teli”, ku talenti i tij natyror shkëlqeu që në interpretimin e parë. Megjithëse fillimisht kishte nisur studimet për stomatologji në Austri me bursë shtetërore, dashuria për artin triumfoi mbi profesionin, duke e çuar në audicionin e Teatrit Popullor në vitin 1947. Ai e fitoi atë konkurs dhe nga ai moment, nisi një udhëtim i pasur dhe i larmishëm në botën e teatrit dhe kinematografisë.

Një trashëgimi artistike e pashembullt

Sandër Prosi krijoi mbi 85 role në 75 vepra teatrale, duke interpretuar autorë të mëdhenj shqiptarë si Andon Zako Çajupi, Kolë Jakova, Ismail Kadare, dhe Dritëro Agolli, si dhe mjeshtra ndërkombëtarë si Shekspiri, Çehovi dhe Brehti. Përmes këtyre veprave, ai i dha jetë karaktereve të fuqishme që pasqyronin gjendjet më komplekse njerëzore.

Në fushën e kinematografisë, ai interpretoi në rreth 30 filma, duke lënë pas një galeri personazhesh që mbeten të paharruar. Nga burri i shtetit te hamalli, nga luftëtari te profesori, Sandër Prosi mishëroi me mjeshtëri role të ndryshme, duke krijuar një shkollë aktrimi që frymëzoi dhe vazhdon të frymëzojë breza të tërë aktorësh.

Për kontributin e tij madhor në art, Sandër Prosi u nderua me titullin “Artist i Popullit” dhe me një sërë çmimesh dhe medaljesh kombëtare. Në vitin 2010, Presidenti i Republikës e vlerësoi me Urdhrin “Nderi i Kombit”, duke përforcuar më tej statusin e tij si një ikonë e pavdekshme e artit shqiptar. Në vitin 2017, pas vdekjes, atij iu dha Urdhri “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”, një tjetër nderim që pasqyron madhështinë e veprës së tij.

Fundi tragjik dhe trashëgimia e pavdekshme

Sandër Prosi u nda nga jeta më 25 mars 1985, në rrethana tragjike, ndërsa ishte duke xhiruar filmin “Pranverë e Hidhur”. Megjithatë, ai vazhdon të jetojë përmes roleve dhe interpretimit të tij, duke mbetur një burim frymëzimi për artdashësit dhe artistët shqiptarë. 105 vjet pas lindjes së tij, kujtimi i Sandër Prosit mbetet i gjallë, duke ndriçuar kulturën tonë dhe duke u kujtuar brezave se arti është pasaporta drejt pavdekësisë./UBTNews/

Kulturë

“Krejt e thirrin Rexhon”: Filmi mbi largimin e shqiptarëve nga Maqedonia e Veriut

Published

on

By

Një realitet që prek mijëra shqiptarë të Maqedonisë së Veriut tashmë është sjellë në ekran përmes një filmi që po ngjall debat të gjerë.

Përmes personazheve të bazuara në histori të vërteta, filmi “Krejt e thirrin Rexhon” pasqyron padrejtësitë dhe jetën e vështirë që ka detyruar shumë shqiptarë të braktisin vendlindjen.

Regjisori Ibër Dehari është frymëzuar nga jeta reale e një punëtori të vetëm në një fshat të Kumanovës, ndërsa shumica e banorëve tashmë kanë emigruar.

Inspirimi është marrë nga një person real, Rexhep Nushi, i cili jeton në fshatin tim. Ai është një nga punëtorët e fundit që ka mbetur. Për ironi, sot kemi punëtorë nga Shqipëria që vijnë për të punuar në fshatin tonë, sepse edhe atje njerëzit po largohen”, thotë regjisori Ibër Dehari.

Përmes skenave të fuqishme dhe rrëfimeve emocionale, filmi shfaq luftën e përditshme për një jetë më të mirë dhe vështirësitë e të rinjve që nuk shohin perspektivë në vendin e tyre.

Është një betejë e ashpër. Diskriminimi ndoshta nuk është aq i theksuar në baza etnike, sa në baza partiake. Kush është me partinë, ka më shumë mundësi. Edhe pse jam regjisor dhe kam realizuar këtë film, sot ende mendoj të largohem nga ky vend, sepse nuk e gjej vlerësimin që meritoj”, thotë regjisori Ibër Dehari.

Filmi ka bërë bujë në kinematë e Shkupit, Prishtinës dhe Tiranës, ku ka mbushur sallat me shikues dhe ka rikthyer në qendër të vëmendjes një nga problemet më të mëdha të shoqërisë, emigrimin.

Në 20 vitet e fundit nga Maqedonia e Veriut janë larguar mbi 200 mijë qytetarë, prej të cilëve 66% janë shqiptarë”.

Continue Reading

Kulturë

Shitet për 21 mijë euro edicioni i rrallë i botimit Harry Potter

Published

on

Një nga 500 kopjet e para të shtypura në 1997, të “Harry Potter and the Philosopher’s Stone”, është shitur në qytetin britanik të Pageton, Devon, në një ankand.

Shtëpia e ankandeve e përshkroi atë si “një shembull të shkëlqyer të një kopjeje jashtëzakonisht të rrallë të botimit të parë”.

Për rreth 1 mijë euro u shit një kopje tjetër e romanit, por më e dëmtuar.

Vetëm një numër i vogël i kopjeve të Harry Potter, në fillim u shtypën sepse nuk dihej nëse libri do të fitonte popullaritet.

Pastaj, pasuan një seri prej gjashtë vazhdimesh tjera dhe adaptime filmike, dhe Harry Potter është sot një nga librat më të njohur në botë.

Edicioni i parë i “Harry Potter and the Philosopher’s Stone” vitin e kaluar u shit për afro 54 mijë euro dhe një kopje e ruajtur plotësisht arriti në 82 mijë euro në mars të vitit 2022.

Continue Reading

Kulturë

GKK zhvendos aktivitetet në Galerinë e Vogël për 2025

Published

on

Galeria Kombëtare e Kosovës (GKK) ka bërë të ditur se gjatë vitit 2025, për shkak të rinovimit të ndërtesës së saj, do të zhvendosë aktivitetet në “Galerinë e Vogël” (ish-Galeria e Ministrisë së Kulturës). Programi i vitit, i publikuar javën e kaluar, do të përfshijë ekspozita dhe aktivitete që inkorporojnë disiplina të ndryshme artistike, si dhe projekte edukative dhe hulumtuese për të angazhuar një audiencë më të gjerë.

Një pjesë e rëndësishme e programit do të jetë ekspozita e fotografit Blerim Rracaj, i cili përdor një fjalor të pasur të fotografisë dokumentare. Po ashtu, do të prezantohet ekspozita e piktorit Valdrin Thaqi, titulluar “Asgjë e re nën diell”, e cila do të shqyrtojë temat e kujtesës dhe përvojës njerëzore. Një tjetër ekspozitë, nga artisti i ri Kemil Bekteši, do të pasqyrojë kushte të jetesës dhe punës së kosovarëve në perëndim, duke përdorur si simbol tharmin si material për punimet e tij.

GKK-ja gjithashtu ka planifikuar rikthimin e ekspozitës “Artistët e Rinj”, që do të mbështesë krijimin e veprave të reja dhe eksplorimin e ideve të freskëta nga artistët e rinj, duke ofruar mundësi për një rezidencë artistike për një nga pjesëmarrësit. Po ashtu, do të fillohet faza përgatitore për ekspozitën retrospektive të artistit të njohur Xhevdet Xhafa dhe një ekspozitë personale të Doruntina Kastratit, artistës që përfaqësoi Kosovën në Bienalen e Venedikut.

Programi do të përfshijë gjithashtu projekte hulumtuese si “E kaluara, e tashmja dhe e pas-ardhmja” nga filozofi Labinot Kelmendi dhe studentët e tij, si dhe një studim mbi karikaturën si formë rebelimi, të udhëhequr nga Era Qena. GKK-ja gjithashtu ka angazhuar historianen e artit Drita Kabashi për të zhvilluar hulumtime mbi arkivin e Galerisë, si pjesë e një iniciative për digjitalizimin dhe përkrahjen e studimeve mbi artin kosovar.

Përveç këtyre aktiviteteve, GKK-ja ka njoftuar se planifikon që faza e renovimit të ndërtesës të përfundojë deri në vitin 2026, kur do të mund të realizohen ekspozita retrospektive dhe projekte të tjera të mëdha. Pavarësisht sfidave të financimit për renovimin, me një buxhet të shpërndarë në disa vite, GKK-ja vazhdon të angazhohet për ruajtjen dhe promovimin e artit në Kosovë, duke e bërë atë më të aksesueshëm dhe të lidhur me zhvillimet ndërkombëtare./UBTNews/

Continue Reading

Magazinë

Ed Sheeran i ndalet performanca në rrugë, nuk e njeh polici

Published

on

Një incident i sikletshëm i ndodhi Ed Sheeran, kjo sepse një polic në qytetin Bengaluru të Indisë, nuk e ka njohur këngëtarin e famshëm 33-vjeçar.

E, kështu i njëjti i’a ka shkëputur mikrofonin teksa ai po këndonte. Sheeran në momentin kur ndodhi incidenti po e këndonte live hitin e tij “Shape Of You” kur polici i’u afrua dhe një fans që shikonte performancën në rrugë ishte përpjekur t’i shpjegonte atij se ishte këngëtari i famshëm, por ai vazhdoi i pandikuar, duke i hequr spinën mikrofonit që ishte te këmbët e 33-vjeçarit.

Në një postim në Instagram, artisti tha: “Ne kishim leje, kështu që fakti që po luanim pikërisht në këtë vend ishte planifikuar paraprakisht, nuk ishim se u shfaqëm rastësisht”.

Sheeran është në Indi për të dytin vit në një turne 15-ditor, i cili në shfaqjen e tij në Bengaluru, befasoi fansat duke kënduar dy këngë lokale hit në gjuhën telugu me këngëtaren Shilpa Rao në skenë. Kërkesa për koncerte të muzikës live është rritur në Indi, pas performancës së fundit të Dua Lipës në Mumbai dhe turneut të Coldplay në shumë qytete. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara