Furnizimi me energji elektrike u rikthye në shumicën e Spanjës dhe Portugalisë më 29 prill pasi një ndërprerje masive e rrymës goditi gadishullin Iberik, duke lënë pasagjerët të bllokuar në trena dhe qindra ashensorë, ndërsa miliona njerëz mbetën pa sinjal në telefonat e tyre dhe pa qasje në internet.

Operatori i energjisë REE tha se energjia elektrike ishte rikthyer në më shumë se 90 për qind të territorit të Spanjës kontinentale, në orët e para të së martës. Dritat u ndezën sërish në Madrid dhe në kryeqytetin e Portugalisë.

Pothuajse asnjë cep i gadishullit, i cili ka një popullsi të përbashkët prej gati 60 milionë banorësh, nuk i shpëtoi ndërprerjes të rrymës. Megjithatë, ende nuk dihet pse pati ndërprerje të energjisë, ndonëse në rrjetet sociale u përhapën thashetheme se kishte pasur një sulm kibernetik.

Kryeministri portugez, Luis Montenegro, tha se burimi i ndërprerjes “ka gjasa të jetë në Spanjë”. Kryeministri spanjoll, Pedro Sanchez, tha se “të gjitha shkaqet e mundshme” janë duke u analizuar dhe paralajmëroi publikun që “të mos spekulojë”, për shkak të rrezikut të “dezinformimit”.

Sanchez tha se rreth 15 gigavat energji elektrike, më shumë se gjysma e konsumit në atë moment, “u zhdukën papritur” brenda rreth pesë sekondash.

Kryeministri spanjoll nuk ishte në gjendje të thoshte se kur do të rikthehej plotësisht energjia në Spanjë dhe paralajmëroi se disa punëtorë do të duhej të qëndronin në shtëpi të martën. Kryeministri portugez Montenegro, tha se energjia në Portugali do të rikthehej “brenda disa orëve”.

Rreth 6.2 milionë nga 6.5 milionë familje në Portugali u furnizuan sërish me energji gjatë natës, tha operatori kombëtar i rrjetit elektrik.

Ndërprerja e rrymës ndikoi për pak kohë edhe në jugperëndim të Francës, ndërsa në Marok pati ndërprerje të shërbimeve të disa operatorëve të internetit dhe sistemeve të regjistrimit në aeroporte.

Kryeministri spanjoll Sanchez, tha se ndërprerja e energjisë elektrike mesditën e së hënës shkaktoi “ndërprerje serioze” dhe “humbje milionëshe ekonomike në biznese, kompani dhe industri”.

Komisioni Evropian tha se ishte në kontakt me Spanjën dhe Portugalinë lidhur me ndërprerjen e rrymës. Ndërkaq, presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, shkroi në X se “nuk ka tregues për ndonjë sulm kibernetik”.

Ndërprerjet e rrymës shkaktuan anulimin e shumë fluturimeve nga Madridi, Barcelona dhe Lisbona, sipas organizatës evropiane të trafikut ajror, Eurocontrol.

Edhe shtetet e tjera në mbarë botën viteve të fundit janë përballur me ndërprerje masive të rrymës.

Ndërprerje të rrymës kishte në Tunizi shtatorin e vitit 2023, në Shri Lankë në gusht të vitit 2020, dhe në Argjentinë e Uruguai në qershor të vitit 2019. Edhe India në korrik të vitit 2012 ishte përballur me një ndërprerje masive të furnizimit me rrymë.

Në Evropë, nëntorin e vitit 2006, 10 milionë persona kishin mbetur pa rrymë për një orë në Francë, Gjermani, Belgjikë, Holandë, Itali dhe Spanjë. Ndërprerja kishte ndodhur për shkak të problemeve me rrjetin në Gjermani./REL/

Diplomati më i lartë i Iranit, Abbas Araqchi, e ka akuzuar kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, se po përpiqet ta diktojë politikën amerikane ndaj Iranit, pasi Netanyahu përsëriti thirrjen e tij për shpërbërjen e plotë të programit bërthamor të Teheranit.

Negociatorët iranianë dhe amerikanë përfunduan një rund të tretë të bisedimeve indirekte mbi programin bërthamor të Iranit më 26 prill, ndërsa një raund i katërt është planifikuar për më 3 maj, me shumë mundësi në një vend evropian.

Duke folur në Jerusalem një ditë pas bisedimeve, Netanyahu tha se çdo marrëveshje me Iranin duhet të synojë shpërbërjen e plotë të programit bërthamor dhe gjithashtu të trajtojë kapacitetet raketore të Teheranit.

“Marrëveshja e vërtetë që funksionon është marrëveshja që eliminon kapacitetin e Iranit për të pasuruar uranium për armë bërthamore”, tha Netanyahu, duke shtuar se një marrëveshje e mirë duhet gjithashtu “të përfshijë parandalimin e raketave balistike”.

Duke shkruar në X, ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araqchi, tha se ishte “tronditëse… se sa hapur Netanyahu po i dikton tashmë presidentit Trump se çfarë mund dhe çfarë nuk mund të bëjë në diplomacinë e tij me Iranin”.

Diplomati iranian theksoi se vendi i tij ishte “mjaftueshëm i fortë dhe i sigurt” për të “penguar çdo përpjekje të aktorëve të jashtëm dashakeqës për të sabotuar politikën e tij të jashtme ose për t’i diktuar drejtimin e saj”.

“Ne mund të shpresojmë vetëm që homologët tanë amerikanë të jenë po aq të vendosur”, shtoi ai.

Komentet e Netanyahut erdhën pasi një shpërthim vdekjeprurës goditi portin Shahid Rajaei në Iran, duke vrarë të paktën 46 njerëz dhe duke plagosur më shumë se 1.000 të tjerë.

Disa spekulojnë se shpërthimi kishte lidhje me një dërgesë të një përbërësi kimik të përdorur për të prodhuar karburant për raketa balistike, megjithëse Irani mohon se ndonjë lloj karburanti ishte ruajtur në terminalin e konteinerëve.

Farzin Nadimi, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin e Uashingtonit, i tha Radios Farda të REL-it se ngjyra portokalli e ndezur e zjarrit fillestar ishte në përputhje me djegien e një komponenti që përdoret në karburantin për raketa.

Të dhënat publike sugjerojnë se Irani ka marrë dërgesa të këtij kimikati në port më herët gjatë këtij viti.

Sipas disa raporteve, administrata e Donald Trumpit më parë e kishte penguar Netanyahun të ndërmerrte sulme ndaj objekteve bërthamore të Teheranit. Megjithatë, presidenti amerikan ka thënë se vetë ai do të ishte “në krye të sulmit” drejt një lufte me Iranin nëse nuk do të mund të arrinte një marrëveshje.

Ali Shamkhani, një ndihmës i lartë i liderit suprem të Iranit dhe ish-këshilltar i sigurisë kombëtare, paralajmëroi më 28 prill se Izraeli do të përballej me “pasoja të paimagjinueshme” nëse do të sulmonte objektet bërthamore të Iranit.

“Pyetja është: A janë këto kërcënime rezultat i veprimit të pavarur të Izraelit, apo janë të koordinuara me Trump për të shtyrë përpara negociatat me Iranin?” shkroi ai në X./REL/

Ursula von der Leyen dhe Donald Trump do të kërkojnë të takohen në “momentin e duhur” kur një marrëveshje për zgjidhjen e tarifave të vendosura nga presidenti amerikan të jetë në tryezë dhe gati për t’u nënshkruar, tha Komisioni Evropian.

Angazhimi për t’u takuar u bë të shtunën gjatë funeralit të Papa Françeskut, kur të dy liderët ndanë atë që u përshkrua si një “ndërveprim i shkurtër”.

Biseda theu një periudhë të zgjatur heshtjeje që kishte alarmuar Brukselin dhe vendet anëtare dhe kishte lënë diskutime vendimtare në duart e zyrtarëve të rangut më të ulët.

Para takimit të tyre në Vatikan, presidenti i Komisionit nuk kishte folur me Trump që nga kthimi i tij në Shtëpinë e Bardhë. Trump, megjithatë, ka pritur liderë të tjerë të BE-së në Zyrën Ovale, si Giorgia Meloni të Italisë dhe Micheál Martin të Irlandës.

“Nuk ka asnjë datë, për momentin, për një takim të tillë,” tha të hënën Paula Pinho, zëdhënësja kryesore e Komisionit.

“Kishte një interes të shprehur. Momenti i duhur për këtë do të jetë kur të ketë një paketë për t’u rënë dakord në nivel të dy presidentëve.”

Kjo paketë ka për qëllim të mbulojë një “numër çështjesh”, më së shumti tarifat, të cilat aktualisht janë duke u negociuar në nivelin teknik, shpjegoi Pinho.

Qëllimi i Komisionit është të avancojë bisedimet teknike, t’i mishërojë ato dhe t’i kthejë ato në një marrëveshje specifike që mund t’i paraqitet von der Leyen dhe Trump.

Nuk u dhanë detaje të mëtejshme mbi takimin e mundshëm, si një vend i mundshëm.

“Kur të jetë koha për të pasur një diskutim dhe një marrëveshje në nivelin e dy presidentëve, në nivelin më të lartë midis Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, ai do të jetë momenti i mirë për t’u takuar”, tha zëdhënësi.

Tarifat gjithëpërfshirëse të Trump kanë synuar pothuajse çdo komb në tokë.

Shtëpia e Bardhë ka reaguar për herë të parë pas vendimit të Rusisë për një armëpushim të përkohshëm në Ukrainë.

Në njoftimin publik theksohet se SHBA mbështet një zgjidhje të qëndrueshme dhe jo vetëm një ndalesë të përkohshme të luftimeve.

Sekretarja për shtyp e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, deklaroi se Trump kërkon një armëpushim të përhershëm që do të ndalonte përfundimisht vrasjet dhe gjakderdhjen në konfliktin mes Rusisë dhe Ukrainës.

“Unë e kuptoj se Vladimir Putin këtë mëngjes ofroi një armëpushim të përkohshëm,” tha Leavitt.

“Presidenti e ka bërë të qartë se dëshiron të shohë një armëpushim të përhershëm, si hapin e parë për të ndaluar vrasjet dhe për të përfunduar konfliktin,” shtoi ajo.

Deklarata e saj vjen menjëherë pasi Kremlini njoftoi se do të ndalonte operacionet ushtarake nga data 8 maj deri më 11 maj, në kuadër të festimeve për 80-vjetorin e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.

Leavitt shtoi se Trump mbetet optimist për arritjen e një marrëveshjeje paqësore, por theksoi gjithashtu se ai është “gjithnjë e më i frustruar” me udhëheqësit e të dy vendeve, të cilët “duhet të ulen në tryezën e bisedimeve për të gjetur një rrugëdalje nga kjo krizë”.