Dhjetë shtetet e botës me shpenzimet më të larta për ushtri për vitin 2023 janë: Shtetet e Bashkuara të Amerikës me 916 miliardë dollarë, Kina me 296 miliardë dollarë, Rusia me 109 miliardë dollarë, India me 83.5 miliardë dollarë, Arabia Saudite 75.8 miliardë dollarë, Mbretëria e Bashkuar me 74.9 miliardë dollarë, Gjermania me 66.8 miliardë dollarë, Ukraina me 64.7 miliardë dollarë, Franca ka shpenzuar 61.3 miliardë dollarë dhe Japonia 50.1 miliardë dollarë.

Faqja “World of Statistics” ka publikuar në platformën X statistikat e shteteve botërore për shpenzimet ushtarake në vitin 2023.

Sipas faqes “World of Statistics”, shteti pas Japonisë me shpenzime ushtarake vijon Koreja e jugut me 47.9 miliardë dollarë, Italia 35.5 miliardë dollarë, Australia 32.3 miliardë, Polonia 31.6 miliardë, Izraeli 27.5 miliardë, Kanada 27.2 miliardë dollarë, Spanja 23.7 miliardë, Brazili me 22.8 miliardë dollarë, Holanda 16.6 miliardë dollarë, Turqia 15.8 miliardë, Meksika 11.8 miliardë, Kolumbia 10.7 miliardë dollarë, Irani 10.2 miliardë, Indonezia 9.4 miliardë, Suedia 8.7 miliardë, Norvegjia 8.6 miliardë dollarë, Pakistani 8.5 miliardë dollarë, Danimarka 8.1 miliardë dollar dhe Zvicra me 6.3 miliardë dollarë për shpenzimet në ushtri për vitin 2023.

Ofensiva e Izraelit në Rafah, kundër së cilës liderët ndërkombëtarë e paralajmëruan kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, do të sjellë “shumë viktima”, tha shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell.

Ofensiva e Rafahut ka filluar sërish, pavarësisht nga thirrjet e komunitetit ndërkombëtar, SHBA-së, vendeve anëtare të Bashkimit Evropian ndaj Netanyahut të mos sulmojë”, u tha gazetarëve Josep Borrell.

“Kam frikë se kjo do të shkaktojë sërish shumë viktima, viktima civile”, tha ai ndërsa shtoi se në Gaza nuk ka zona të sigurta.

Bombardimet e vazhdueshme izraelite në Rafah kanë vazhduar brenda natës, disa orës pasi Izraeli refuzoi marrëveshjen e Hamasit pë armëpushim./UBTNews/

Kosova nuk ka institucion të veçantë për paraburgimin e personave me çrregullime mendore. Institucioni më i ngarkuar është Qendra e Paraburgimit në Prishtinë, për shkak të afërsisë me Gjykatën Themelore në Prishtinë. Kështu thuhet në raportin për vitin 2023 të Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës. Në bazë të monitorimit të kësaj organizate thuhet se gjatë vitit të kaluar ka pasur rritje të numrit të rasteve të lëndimeve e vetëlëndimeve.

Drejtoresha e Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT), Feride Rushiti përmendi rastin e parë të kompensimit të dhunimit seksual në burgun e Dubravës në vitin 2014.

“Këtë vit kemi dëshmuar një rast historik të suksesit, ku gjykata për herë të parë e bën përgjegjës institucionet shtetëror për shkeljen e të drejtave të të burgosurve. E kam fjalën për një viktimë, fatkeqësisht të vitit 2014, i cili kishte përjetuar dhunë seksuale brenda burgut të Dubravës dhe që nga ai vit e kemi mbështetur dhe përfaqësuar në procese gjyqësore, por njëkohësisht rasti si i tillë natyrisht që ka qenë traumatizues dhe përveç që është përcjellur në procedura gjyqësore, i është nënshtruar rehabilitimit në organizatë dhe intervenimeve shëndetësore varësisht nga nevoja që i ka paraqitur rasti në fjalë. Në shtator të vitit 2023 Gjykata Themelore në Prishtinë kishte aprovuar pjesërisht kërkesë-padinë e viktimës dhe e detyron Ministrinë e Drejtësisë të jep kompensimin për dëme. Pas plotfuqishmërisë së këtij aktgjykimi Ministria e Drejtësisë e kompenson viktimën, ashtu siç është e paraparë me aktgjykim. Ky është rasti i parë i këtij lloji, ku Gjykata e bën përgjegjës institucionin shtetëror për shkeljen e të drejtave të të burgosurve”, deklaroi Rushiti.

Ky raport i monitorimit, Rushiti shtoi se shërben për gjenerimin e veprimeve konkreteve nga institucionet vendimmarrëse.

Në prezantimin e këtij raporti, Fatmire Haliti nga QKRMT, tha se kanë zhvilluar 19 vizita monitoruese.

“Ne si vend nuk kemi institucione të veçanta për paraburgimin e personave me çrregullime mendore, kështu që ata janë të shpërndarë në të gjitha qendrat e paraburgimit duke i vendosur në situata ndoshta sfiduese vet institucionet korrektuese për trajtimin e këtyre kategorive. Si institucion më i ngarkuar me persona me çrregullime mendore është Qendra e Paraburgimit në Prishtinë, për shkak të afërsisë që ka edhe me Gjykatën Themelore në Prishtinë, e cila është gjykata që e trajton më së shumti raste edhe po ashtu gjendet në afërsi të Institutit të Forenzikës së Kosovës…Në bazë të të dhënave zyrtare të Ministrisë së Shëndetësisë përveç monitorimit që e kemi marrë nga monitorimi i institucioneve korrektuese, shihet që numri i përdoruesve (të substancave narkotike) është në rritje. Përqindja nga 14 që ishte në vitet e kaluara tashmë ka kaluar 16 për qind”, u shpreh ajo.

Rritje ka pasur edhe të numrit të lëndimeve dhe vetëlëndimeve të të burgosurve në qendrat korrektuese.

“Vërehet që ka tendencë në rritje të rasteve të lëndimeve dhe vetëlëndimeve. Nëse marrim në mënyrë periodike nga viti në vit, prej vitit 2022 në vitin 2023 ka pasur një rritje prej 40 rasteve më tepër, 341 raste janë evidentuar në rastin 2022 të lëndimeve, ndërsa në vitin 2023 kanë qenë 381 raste të lëndimeve. Për këto raste gjatë vizitave monitoruese kur i kemi pyetur të burgosurit na kanë raportuar për mënyra të ndryshme të lëndimeve të cilat ndodhin qoftë përmes konflikteve në mes të burgosurve apo gjatë lëndimeve aksidentale në punë apo shëtitore apo edhe gjatë sportit. E po ashtu ka pasur edhe raste të tilla që janë raportuar që kanë qenë nga përdorimi i forcës fizike prej stafit korrektues. Edhe numri i vetëlëndimeve ka shënuar një rritje, ku nga 125 vetëlëndime që kanë qenë të evidentuara zyrtarisht në vitin 2022, në vitin 2023, Departamenti Shëndetësor i Burgjeve raporton që numri ka qenë 189….Kemi pasur një vetëvrasje në vitin 2023”, tha Haliti teksa shtoi se numri i tentim vetëvrasjeve kanë qenë 24 raste.

Lidhur me trajtimin e personave të privuar nga liria, zëvendësministri i Drejtësisë, Blerim Sallahu tha se është e rregulluar në përputhje me standardet ndërkombëtare të drejtësisë penale dhe të drejtave të njeriut. Ai tha se po punojnë për krijimin e kushteve ligjore që personat e burgosur të trajtohen me dinjitet.

“Kemi punuar në tri ligje bazë për menaxhimin e institucioneve korrektuese, përkatësisht në Ligjin për Ekzekutimin e Sanksioneve Penale, Ligjin për Shërbimin Korrektues dhe Ligjin për Shërbimin Sprovues. Këto ligje i kemi bërë të mundur që të dënuarve të ju njihen disa të drejta shtesë, përkatësisht të ju kthehen disa nga të drejtat që ju ishin hequr me ndryshimet ligjore të bëra nga qeveritë e kaluara…Kemi shtuar aktivitetet për luftimin dhe parandalimin e kontrabandës dhe për raste të kontrabandës kemi suspenduar zyrtarë korrektues dhe zyrtarë të tjerë të përfshirë. Kemi bashkëpunuar me organizata”, deklaroi ai.

Drejtori i Shërbimit Korrektues të Kosovës, Ismail Dibrani theksoi se ka rritje substanciale të buxhetit të Kosovës.

“Ka rritje substanciale të buxhetit nga ajo që nuk ka qenë as afër një milion euro buxheti, sot kemi buxhetin prej tetë milionë euro. Kemi kërkuar mbështetje në pajisje teknologjike më të avancuara, po ashtu edhe në pajisje të sigurisë të cilat do të na mundësonin avancimin tutje edhe përafrimin e standardeve ndërkombëtare….Si asnjëherë më parë vitin e kaluar kemi hapur konkurse, ku janë punësuar dhe janë në proces të punësimit afër 200 oficerë korrektues. Për herë të parë është hapur konkursi vetëm për gra ku janë punësuar 50 gra në institucionet tona korrektuese”, theksoi ai.

Në raportin e QKRMT-të për të drejtat e njeriut në institucionet korrektuese thuhet se të burgosurit e intervistuar u shprehën kryesisht të kënaqur me ushqimin që ju shërbehet. Po ashtu, theksohet se tri vaktet e ushqimit shërbehen nëpër salla të përbashkëta.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u ka bërë thirrje bizneseve që ta forcojnë edhe më tej bashkëpunimin me Qeverinë. Ai ka thënë të martën se Qeveria e suksesshme e ndihmon sektorin privat, e sipas tij, konkurrueshmëria ekonomike “do të sjellë prosperitet dhe mirëqenie”.

“Kur një afarist ekonomik dhe një zyrtar publik ulen për një diskutim ata të dy e kanë vështrim në gjëra të ndryshme. Afaristi është i interesuar për fitim në fund, ndërsa zyrtari publik doemos për politikat më sektorin e biznesit. Është një rikujtim i mirë që në mund ta mësojmë nga njeri-tjetri. Është thelbësore të kuptojmë se si një dialog publiko-privat mund ta transformoj ekonominë tonë”, ka thënë Kurti gjatë takimit në Këshillin Kombëtar për Ekonomi dhe Investime.

Kurti njëherit kryetar i këtij Këshilli, ka thënë se janë identifikuar 6 miliardë euro investime në infrastrukturë të re dhe për ta përmirësuar atë aktualen.

“Me kalimin e kohës ne do të bashkërendisim dialogun tonë në mënyrë që Qeveria dhe sektori privat të kenë qartësi se si të përmirësojmë të bërit biznes. Një dialog i fuqishëm publiko-privat forcon besimin ndërmjet sektorit privat dhe publik. Besimi është armatura në themelin tonë ekonomik. Përmes dialogut ne identifikojmë mundësit e sektorit privat. U bëj thirrje bizneseve që të vazhdojnë bashkëpunimin me qeverinë. Ne po lëvizim për të hequr licencën e eksportit për produkte farmaceutike një pengesë kjo jo tarifore që vështersoj biznesin për shumë vite me radhë”, ka thënë ai.

Zëvendëskryeministri Besnik Bislimi, trajtoi Planin e Rritjes të BE-së për Ballkanin Perëndimor, synimet e objektivat e tij. Korniza e fushave ka qenë standarde dhe e vendosur nga Komisioni Evropian dhe përbën pesë prej tyre: qeverisja; tranzicioni i gjelbër dhe digjital; zhvillimi i sektorit privat dhe mjedisin e biznesit; edukimin apo zhvillimin dhe ruajtjen e kapitalit njerëzor; dhe vlerat themelore dhe sundimi i ligjit.

“Duke qenë se integrimi i përshpejtuar ka filluar që të jetë më prioritet një prej objektiva të BE-së ka qenë gjetja e instrumenteve që do të mund të mbështet në këtë prioritet dhe ekspertet e tyre kanë ardhur në përfundim se mënyra më e mirë për t’i ndihmuar vendet e Ballkanit ka qenë që të dizajnohet një instrument dy shtyllës, ku njëra shtyllë ka për qëllim nxitjen e kompletimit të reformave brenda shtetit dhe shtylla e dytë si shpërblim për suksesin. Në shtyllën e parë është qasja në financa përmes së cilës mundësohet edhe zvogëlimi i dallimeve ne infrastrukturë mes vendeve kandidatë me vendet e BE-së. Kosova ka mundësi që të përfitoj një të gjashtën e këtyre fondeve apo 945 milionë euro. Ajo se si funksionon plani i rritjes është se Kosova dhe vendet e tjera të Ballkanit dakordohen për një listë të reformave, e pastaj për implementim e suksesshëm të tyre. Alokimi i mjete financiare të cilat ose shkojnë si mbështetje direkte buxhetore ose shkojnë në pjesën tjetër ku përmes kornizës investimeve përdoren për përfundimin e atyre projekteve infrastrukturore që kanë një rendësi të veçantë. Do të thotë 50 për qind e fondeve shkojnë si mbështetje direkte buxhetore, ndërsa pjesa tjetër shkon te pjesa e investimeve”, u shpreh Bislimi.

Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, ka paraqitur projekte që kjo ministri ka ndërmarr në kuadër të energjisë.

“Së pari dua të filloj të flas për skemat që i kemi pasur gjatë muajt të fundit për efiçiente të energjisë. Në fund të citi të kaluar kemi hapur skemën për subvencionim të pajisjeve efiçinete për ngrohje për biznese, kemi pasur mbi 100 aplikime dhe dikun rreth 30 për qind të përfituesve kanë qenë pronare biznese të grave. Me 6 shkurt kemi shpallur thirrjen për mbështetjen e konsumatorëve familjarë por edhe ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme për investime në sisteme të energjisë së ripërtitshme. Skema të financuar këto nga BE, thirrjet janë të hapura ende granti mund të arrij deri 6 mijë euro varësisht nga madhësia e sistemit dhe ju inkurajoj që ta përcjellin informatat dhe t’i inkurajoni bizneset që të aplikojnë”, u shpreh Rizvanolli.

Zëvendësministri i Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, Hysen Durmishi paraqiti disa prej aktiviteteve që janë ndërmarrë gjatë kësaj periudhe prej takimit paraprak të këtij Këshilli në shkurt të këtij viti, si vazhdimi i punëve në projektet e ndryshme infrastrukturore në vend.