Lajmet

Rrjeti i ri i narkotrafikantëve

Published

on

Në një nga ditët e fundit të tetorit, 90 policë, 22 automjete dhe një top uji qëndronin gati në një fushë në periferi të Santiagos, kryeqyteti i Kilit. Nuk ishin aty për të mbajtur rendin në një protestë të zhurmshme. Ishin për të monitoruar varrimin e një gruaje të re me lidhje të dyshuara me trafikantët e drogës. Një ngjarje e tillë, e cila zakonisht përfundon me plumba të qëlluar në ajër nga vajtuesit, dikur do të ishte e pamendueshme në Kili, i konsideruar prej kohësh si një nga vendet më të sigurta të Amerikës Latine. Por midis majit 2019 dhe shtatorit 2023, bandat mbajtën afro 2000 funerale të tilla, sipas Gabriel Boric, presidenti i vendit. Në shtator, Boric i dërgoi një projekt-ligj Kongresit për t’i kufizuar ato.

Harta e vrasjeve në Amerikën Latine po reduktohet. Shkalla e vrasjeve në rajon ka rënë që nga viti 2017, megjithëse vende të tilla si Meksika dhe Brazili janë ende qendra e disa prej qyteteve me shkallën më të lartë të vrasjeve në Tokë. Por në vendet dikur të sigurta, shkalla e vrasjeve po arrin nivele rekord, duke përfshirë Ekuadorin, Kosta Rikën dhe Kilin.

Quajeni rrjeti i ri i narkotikëve: një koktej droge, armësh dhe migrimi po nxit dhunën e bandave në të gjithë rajonin.

Marrim së pari Ekuadorin. Zhytja e tij në kaos ka qenë e shpejtë. Në vitin 2018, vendi ishte një zonë e përgjumur e Andeve, prej 17 milionë banorësh. Eksportonte vaj dhe peshk. Ai kishte shkallën e katërt më të ulët të vrasjeve në Amerikën Latine, me 5.8 për 100,000 banorë. Por këtë vit kjo normë pritet të arrijë në 35 për 100,000 banorë. Është gati më i lartë se ai i Meksikës dhe i Brazilit. Grupet kriminale vrasin pa u ndëshkuar, duke vendosur makina bomba dhe duke varur trupa të pajetë nga urat. Në gusht, një kandidat presidencial që konkurronte me një platformë kundër korrupsionit u vra. 

Kokaina është shkaktari kryesor i problemeve të Ekuador. Për disa dekada, vendi u injorua nga trafikantët ndërkombëtarë të drogës. Kjo ndryshoi në fund të viteve 2000, kur bandat kuptuan se mund të merrnin përfitime edhe më të mëdha duke dërguar ngarkesa më larg, në Evropë dhe Australi. Pjesërisht si rezultat i kësaj, bandat më pas ndryshuan metodat e transportit: në vend që ta paketonin atë në avionë ose varka për në Shtetet e Bashkuara, kokaina nisi të shpërndahej brenda anijeve me kontejnerë midis mallrave legjitime.

Pasi portet kolumbiane forcuan masat e sigurisë, kriminelët kërkuan rrugë alternative të transportit. Portet e Ekuadorit, të monitoruara dobët u bënë edhe më tërheqës pas vitit 2009, kur Rafael Correa, i krahut të majtë, më pas president, minoi mbrojtjen e vendit duke mbyllur një bazë detare amerikane dhe duke i dhënë fund kështu, bashkëpunimit me DEA-n. Bandat ekuadoriane si Los Choneros nisën të lëvizin kokainën për bandat meksikane dhe mafien shqiptare. Deri në vitin 2019 Ekuadori ishte kthyer në superautostradë e kokainës.

Burgosja e gangsterëve thjesht i ndihmoi ata të forconin rrjetet. Los Choneros lulëzoi në burgjet e mbushura me njerëz, duke rekrutuar shumë dhe duke organizuar sulme ndaj armiqve. Vrasjet e targetuara u përshkallëzuan në masakra, ku dhjetëra të burgosur u copëtuan dhe u dogjën. Në vitin 2021, 330 të burgosur u vranë në Ekuador, numri më i madh në botë. Po atë vit, kokaina rregjistrohej si eksporti i gjashtë më i madh në vend.

Po ashtu, këtë vit në Kosta Rika, viktimat mes njerëzve parashikohen të arrijnë një rekord prej 17 për 100,000 banorë, krahasuar me 11 për 100,000 banorë tre vjet më parë. Kokaina është gjithashtu një pjesë e madhe e problemit. Rritja e prodhimit në Kolumbi, ku janë korrur sasi rekord të gjetheve të kokës në vitet e fundit, përkthehet në anije më të mëdha që mbërrijnë në Kosta Rika, thotë Alvaro Ramos, ish-ministër i sigurisë.

Megjithatë, koka nuk është e vetmja arsye për rritjen e dhunës. Vitet e fundit, shumë vrasje kanë qenë për tregun vendas të marijuanës. Kanabisi i paligjshëm është një biznes i madh në Kosta Rika: 3% e banorëve thonë se e përdorin çdo muaj, një nga normat më të larta të konsumit në Amerikën Qendrore. Shumë banda preferojnë barin, se sa kokainën. Lëvizja e të bardhës është e vështirë: kërkon lidhje dhe zyrtarë të korruptuar (nga të cilët ka relativisht pak në Kosta Rika). Në të kundërt, bari ka pak pengesa për hyrjen dhe mund të shitet kudo.

Shteti është i pajisur dobët për të ndaluar lulëzimin e këtyre bandave të reja. Kosta Rika hoqi ushtrinë e saj në vitin 1949. Rodrigo Chaves, presidenti i vendit, fajëson administratën e kaluar dhe gjyqësorin për situatën. Ai thotë se vendi nuk ka polici të mjaftueshme, ligjet janë të vjetruara dhe sistemi gjyqësor është shumë i butë ndaj kriminelëve.

Vendi i tretë në këtë situatë të re të narko-rrjetit, Kili, nuk është një pikë e nxehtë vrasjesh. Vitin e kaluar shkalla e vrasjeve aty, arriti një rekord 6.7 për 100,000 banorë. Kjo është shumë më poshtë se fqinjët dhe afër normës në Shtetet e Bashkuara, prej 6.3. Por siç dëshmojnë narkofuneralet, krimi po përkeqësohet shumë. Më shumë kokainë dhe kanabis po ndalohen se kurrë më parë, me konfiskimet e kanabisit që janë trefishuar midis 2018 dhe 2021. Portet e tij janë bërë objektiva të atentatorëve. Trafikimi i lëndës drusore është gjithashtu problem. Industria e bakrit, e cila përbën gati 11% të GDP të vendit, është goditur nga rrëmbimet e armatosura.

Blues kokaine

Kili është një nga vendet më të pasura të rajonit. Ai gjithashtu pret gjysmë milionë emigrantë nga Venezuela, të cilët ikin nga regjimi i Nicolas Maduros. Ky kombinim ka tërhequr mafia si Tren de Aragua, banda më e madhe e Venezuelës. Ajo po lufton për të kontrolluar botën e krimit të Kilit, duke ndërtuar një perandori të trafikut njerëzor në të gjithë Amerikën e Jugut. Të shtëna me armë zjarri ndodhin rregullisht në qytetin port të Iquiques, pasi bandat lokale i shmangin sulmet nga venezuelianët. 

Celulat e Tren de Aragua-s drejtojnë unaza prostitucioni në disa qytete. Rreth 40 anëtarë të dyshuar u burgosën në një provincë vitin e kaluar. Dhjetëra janë arrestuar në bastisjet e policisë këtë vit. Si rezultat, pjesa e kilianëve që thonë se imigrimi është i keq është rritur nga 31% në dhjetor 2018 në 77% në prill 2023, sipas Cadem, një anketues. Një tjetër sondazh zbuloi se shumica fajësojnë emigracionin e paligjshëm për rritjen e krimit. Duke u përballur me zgjedhjet rajonale vitin e ardhshëm, qeveria është fokusuar më shumë te siguria. Pasi tre oficerë policie u vranë në mars, z. Boric u zotua për një rritje vjetore prej 40% në buxhetin e sigurisë dhe miratoi ligje më të rrepta ndëshkuese për krimet ndaj policisë. Megjithatë, shumë e konsiderojnë atë shumë të butë ndaj krimit.

Çfarë do të thotë ky rrjet i ri narkotrafikantësh për vendet që dikur ishin ndër historitë e suksesit të Amerikës Latine? Shumë qytetarë do të votojnë me këmbë. Vitin e kaluar, ekuadorianët ishin kombësia e dytë më e madhe që kaluan shtegun Darien të Panamasë në rrugën e tyre drejt veriut.

Ata që qëndrojnë në shtëpi mund t’i drejtohen zgjidhjeve më ekstreme. Sipas Latino bar 6 metro, një kompani rajonale sondazhesh, plot 48% e ekuadorianëve, 31% e kilianëve dhe 22% e kostarikanëve e renditin sigurinë si problemin më të madh të vendit të tyre, shumë mbi mesataren rajonale prej 13%. 

Shumë latino-amerikanë e admirojnë presidentin autoritar të El Salvadorit, Nayib Bukele, i cili gjatë viteve të kaluara ka burgosur 1.6% të popullatës në një goditje gjithëpërfshirëse të bandave dhe mbështetja për të është 88%, më e larta në rajon.

Politikanët në të gjithë Amerikën Latine po mbajnë shënim. Më 15 tetor Daniel Noboa, një 35-vjeçar i djathtë, fitoi zgjedhjet presidenciale në Ekuador. Ai ka premtuar të pranojë qasjen e z. Bukele dhe të ndërtojë burgje lundruese në Paqësor. Disa janë skeptikë se do të frenojnë problemin e bandave atje. Por zgjidhje të tilla të çuditshme janë gjithnjë e më popullore. Përballë bandave gjithnjë e më të fuqishme, shumë amerikano-latinë mendojnë se sakrifikimi i të drejtave civile është një çmim që ia vlen të paguhet për sigurinë. / the economist (bota.al)

Lajmet

Dosja e Prokurorisë për sulmin në Ibër Lepenc: Të akuzuarit vendosën eksploziv, njëri mblodhi edhe informata për Shërbimin Ushtarak të Serbisë

Published

on

By

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës (PSRK) ka ngritur aktakuzë ndaj vëllezërve Dragisha e Jovan Viqentijeviq, dhe ndaj Igor Dimoviq, të cilët ngarkohen për sulmin e 29 nëntorit 2024 në kanalin e Ibër-Lepencit në Varagë të Zubin-Potokut.

Sipas aktakuzës së Prokurorisë që ka siguruar “Betimi për Drejtësi”, vëllezërit Dragisha dhe Jovan Viqentijeviq më 29 nëntor 2024, rreth orës 18:50, ne fshatin Varagë, Komuna e Zubin Potokut, kanë vendosur eksploziv në pjesën e kanalit të “Ibër Lepenc”, infrastrukturë publike e cila shërben për furnizimin me ujë të pijshëm dhe nevoja të Korporatës Energjetike të Kosovës (KEK) për prodhim të energjisë elektrike.

Në aktakuzë thuhet se të akuzuarit, së bashku me disa persona të tjerë ende të panjohur, pas një marrëveshje paraprake, me qëllim të frikësimit serioz të popullsisë së vendit dhe rrezikimit të rendit kushtetues dhe sigurisë së Republikës se Kosovës, e kanë vendosur një sasi të konsiderueshme të eksplozivit që shërben për përdorim ushtarak, (rreth 20 kilogram te llojit Trinitrotoluene “TNI”) në brendësi të kanalit.

Këtë, sipas PSRK-së e kanë bërë përmes një çante të cilën e kishin lidhur me litar në një shtyllë betoni, duke e pozicionuar në atë mënyrë që të shkaktojë dëmtim serioz të infrastrukturës kritike të furnizimit me ujë dhe me energji elektrike, ku me atë rast të pandehurit përmes ndezjes së një fitili zjarr-përcjellës me ndezje të ngadalshme e kanë aktivizuar lëndën shpërthyese duke shkaktuar një shpërthim të fuqishëm që si pasojë është dëmtuar rëndë struktura e betonit e kanalit të “Ibër Lepenc”.

E kjo, në aktakuzë thuhet se kishte shkaktuar ndërprerje furnizimi me ujë të pijshëm për qytetarët e disa komunave veriore dhe qendrore te Kosovës, është penguar furnizimi me ujë për KEK-un, si dhe kanë rrezikuar edhe prodhimin e energjisë elektrike në nivel vendi.

Me këto veprime, sipas Prokurorisë, të akuzuarit kanë shkaktuar një rrezik serioz për jetën dhe sigurinë e popullsisë dhe dëmtimin e infrastrukturës kritike të shtetit, ku në këtë rast të dëmtuarës- Ibër Lepencit i janë shkaktuar dëme materiale në vlerë prej 376 mijë e 774 euro e 70 centë.

Kështu, ata akuzohen se në bashkëkryerje e kanë kryer veprën penale “Rrezikimi i rendit kushtetues me shkatërrimin apo dëmtimin e instalimeve dhe pajisjeve publike” nga neni 122 lidhur me veprën penale “Kryerja e veprës terroriste” nga neni 129. par.1 dhe neni 128, par.1, nënpar.1.8 lidhur me nenin 31 të Kodit Penal.

Kurse, në pikën 2 të aktakuzës, vëllezërit Viqentijeviq akuzohen edhe për armëmbajtje pa leje. Sipas aktakuzës, nga data e pacaktuar e deri me arrestimin e tyre, në shtëpitë e tyre, njëra në Zubin Potok, dhe tjetra në fshatin Prevllak, të po kësaj komune, gjatë kontrolleve të bëra nga ana e Policisë së Kosovës, u janë gjetur në posedim një sasi e konsiderueshme e armatimit luftarak.

“Si armë të llojit kallashnikov A-47, një numër të granatave të dorës BRM 75 dhe zolla, 500 fishekë 7.9 mm dhe 363 fishekë të kalibrave të ndryshëm, karikator të shumtë të armës AK 47 dhe pjesë te tyre, thika për armë të gjata, karikator pushke, mekanizëm për mbushjen e fishekëve të pushkës së gjuetisë MK-16, pushkë gjuetie, thike me këllëf, radiolidhje të shumta për përdorim ushtarak, maska, uniforma te shumta ushtarake të vendeve të ndryshme si ato të Serbisë, Rusisë dhe te shteteve tjera, helmeta dhe gjësende tjera te kundërligjshme”, përshkruhet në aktakuzë.

Të gjitha këto, thuhet se janë sekuestruar nga Polica në vendin e ngjarjes.

Me këtë, ata ngarkohen se në bashkëkryerje kanë kryer veprën penlae “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve” nga neni 366, par.2 lidhur me par.1 dhe nenin 31 të Kodit Penal.

Në pikën 3 të aktakuzës, thuhet se i akuzuari Jovan Viqentijeviq nga data e pacaktuar e në vazhdimësi, e deri në momentin e arrestimit të tij, më 1 dhjetor 2024, i pandehuri në cilësinë e të rekrutuarit në Shërbimin Ushtarak të Serbisë, me gradën kolonel, ka vepruar dhe e ka ndihmuar këtë shërbim, duke mbledhur informacione dhe dokumente të klasifikuara me qëllim që t’i përdorë gjatë aktivitetit të tij të kundërligjshëm në territorin e Kosovës.

Këto informata, sipas aktakuzës, ka pasur për qëllim t’ua komunikojë Shërbimit informativ Ushtarak të Serbisë, përmes vizitave dhe takimeve që i ka realizuar në Serbi me zyrtarët e saj. Këto informacione dhe dokumente, thuhet se i ka siguruar nga aktiviteti i tij i spiunimit.

“Në kuadër te dokumentacioneve, që i pandehuri i ka siguruar gjatë veprimtarisë së tij inkriminuese, janë edhe një dokument i klasifikuar si konfidencial prej 66 faqesh i përpiluar nga KFOR-i, për nevojat e operacioneve të tyre në terren, pastaj ka bërë vëzhgimin e lëvizjeve të ushtarëve amerikanë të KFOR-it, ka fotografuar bazën e Njësive Speciale Policore të Kosovës në Jasenovik që gjendet në Komunën e Zubin Potokut”, përshkruhet tutje në aktakuzë.

Gjithashtu, sipas aktakuzës, i pandehuri me qëllim të krijimit të një narrative të dëmshme për shtetin e Kosovës në raport me bashkësinë ndërkombëtare, Viqentijeviq përmes një dokumenti të modifikuar, ka tentuar ta paraqes ekzistimin e një organizate fiktive kinse për çlirimin e trojeve shqiptare e quajtur si “Komiteti Kombëtar për Lirimin dhe Mbrojtjen e Trojeve Shqiptare“, duke e shoqëruar me disa fotografi të eprorëve të lartë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Me këto veprime, Prokuroria në aktakuzë vlerëson se tani i akuzuari seriozisht e ka dëmtuar rendin juridik dhe sigurinë e Republikës së Kosovës, si dhe ka rrezikuar jetën e zyrtarëve dhe qytetarëve të saj, si dhe ushtarëve te KFOR-it.

Kështu, ai akuzohet se në vazhdimësi ka kryer veprën penale “Spiunazhi” nga neni 124, par. 5 lidhur me par. 4 dhe nenin 77 të Kodit Penal.

Ndërsa, Igor Dimoviq, në pikën 4 të aktakuzës, akuzohet se nga data e pacaktuar deri më 30 nëntor 2024, rreth orës 6:30 në fshatin Varagë të Zubin Potokut, me konkretisht në shtëpinë e tij, me rastin e kontrollit nga ana e Policisë së Kosovës, i janë gjetur në posedim tre karikatorë, një fishek, një thikë dhe disa unifiroma ushtarake, të cilat janë sekuestruar nga Policia në vendin e ngjarjes.

Me këto veprime, Dimoviq akuzohet se ka kryer veprën penale “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve” nga neni 366, par.1 të Kodit Penal./BetimipërDrejtësi

Continue Reading

Lajmet

16 vjet burgim për autorin e vrasjes së 14-vjeçarit Martin Cani

Published

on

By

Gjykata e Tiranës ka dënuar me 16 vjet burgim Mario Përlleshajn, 14-vjeçarin që vrau të miturin Martin Cani pranë shkollës “Fan Noli” në vitin 2024.

Babai i viktimës, Angel Cani, e ka përshkruar vendimin si një “rreze drite” për familjen, duke shtuar se dhimbja mbetet e madhe.

Gjykata bëri drejtësi dhe e trajtoi me dinjitet këtë ngjarje”, deklaroi ai.

Prokuroria kishte kërkuar në nëntor dënim prej 25 vitesh për veprën “vrasje në rrethana cilësuese kundër dy ose më shumë personave”.

Megjithatë, siç u shpjegua nga prokurorja Alma Felaj, gjykata vendos dënimin përfundimtar, duke respektuar nenin 97 të Kodit Penal, sipas të cilit dënimet për personat nën 18 vjeç nuk mund të kalojnë 12 vite burg.

Ngjarja kishte ndodhur pas një përleshjeje banale mes të miturve, ku u plagos edhe vetë Përlleshaj.

Që nga nëntori i vitit 2024, ai mbahet në institucionin e të miturve në Kavajë.

Continue Reading

Lajmet

OVL-UÇK diskuton për protestën e 13 dhjetorit në Shkup

Published

on

By

Organizatat e dala nga lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) kanë mbajtur një takim për përgatitjet e fundit të protestës që do të mbahet më 13 dhjetor në Sheshin “Skënderbeu” në Shkup.

Protesta do të fillojë në ora 13:00, ndërsa OVL-UÇK i ka bërë thirrje të gjithë qytetarëve shqiptarë që t’i bashkohen aktivitetit.

Sot, në takimin me kryetarët e degëve, u diskutua lidhur me përgatitjet e fundit për protestën e 13 dhjetorit. Ftojmë të gjithë shqiptarët të bashkohen me ne në këtë protestë,” thuhet në njoftimin zyrtar të organizatës.

 

Continue Reading

Lajmet

Hamza në takim me ambasadorin gjerman: Kosova ka vetëm një drejtim përpara: rrugën euroatlantike

Published

on

By

Kryetari i PDK-së, Bedri Hamza, priti në takim ambasadorin e ri të Gjermanisë në Kosovë, Rainer Rudolph, të cilin e uroi për mirëseardhjen.

Gjatë takimit, Hamza e informoi ambasadorin për përgatitjet për zgjedhjet e ardhshme dhe shprehu gatishmërinë për të formuar institucionet e reja sa më shpejt. Ai theksoi se nga partnerët ndërkombëtarë Kosova pret përkrahje për heqjen e sanksioneve të BE-së, mbështetjen për anëtarësimin në Këshillin e Evropës dhe marrjen e statusit të vendit kandidat për BE.

Ambasadorit të ri gjerman, Rainer Rudolph, i urova mirëseardhje në Kosovë dhe e njoftova për përgatitjet për zgjedhjet e ardhshme, si dhe për gatishmërinë time për t’i formuar institucionet e reja sa më shpejt. Në takimin tonë theksova se nga partnerët ndërkombëtarë presim përkrahje në skenën ndërkombëtare, me heqjen e sanksioneve të BE-së, mbështetjen për anëtarësimin në Këshillin e Evropës dhe marrjen e statusit të vendit kandidat për BE. Kosova ka vetëm një drejtim përpara: rrugën euroatlantike,” shkroi Hamza, duke nënvizuar rëndësinë e angazhimit të vazhdueshëm në arenën ndërkombëtare.

Continue Reading

Të kërkuara