Lajmet
Rrjeti i ri i narkotrafikantëve
Published
11 months agoon
By
UBT newsNë një nga ditët e fundit të tetorit, 90 policë, 22 automjete dhe një top uji qëndronin gati në një fushë në periferi të Santiagos, kryeqyteti i Kilit. Nuk ishin aty për të mbajtur rendin në një protestë të zhurmshme. Ishin për të monitoruar varrimin e një gruaje të re me lidhje të dyshuara me trafikantët e drogës. Një ngjarje e tillë, e cila zakonisht përfundon me plumba të qëlluar në ajër nga vajtuesit, dikur do të ishte e pamendueshme në Kili, i konsideruar prej kohësh si një nga vendet më të sigurta të Amerikës Latine. Por midis majit 2019 dhe shtatorit 2023, bandat mbajtën afro 2000 funerale të tilla, sipas Gabriel Boric, presidenti i vendit. Në shtator, Boric i dërgoi një projekt-ligj Kongresit për t’i kufizuar ato.
Harta e vrasjeve në Amerikën Latine po reduktohet. Shkalla e vrasjeve në rajon ka rënë që nga viti 2017, megjithëse vende të tilla si Meksika dhe Brazili janë ende qendra e disa prej qyteteve me shkallën më të lartë të vrasjeve në Tokë. Por në vendet dikur të sigurta, shkalla e vrasjeve po arrin nivele rekord, duke përfshirë Ekuadorin, Kosta Rikën dhe Kilin.
Quajeni rrjeti i ri i narkotikëve: një koktej droge, armësh dhe migrimi po nxit dhunën e bandave në të gjithë rajonin.
Marrim së pari Ekuadorin. Zhytja e tij në kaos ka qenë e shpejtë. Në vitin 2018, vendi ishte një zonë e përgjumur e Andeve, prej 17 milionë banorësh. Eksportonte vaj dhe peshk. Ai kishte shkallën e katërt më të ulët të vrasjeve në Amerikën Latine, me 5.8 për 100,000 banorë. Por këtë vit kjo normë pritet të arrijë në 35 për 100,000 banorë. Është gati më i lartë se ai i Meksikës dhe i Brazilit. Grupet kriminale vrasin pa u ndëshkuar, duke vendosur makina bomba dhe duke varur trupa të pajetë nga urat. Në gusht, një kandidat presidencial që konkurronte me një platformë kundër korrupsionit u vra.
Kokaina është shkaktari kryesor i problemeve të Ekuador. Për disa dekada, vendi u injorua nga trafikantët ndërkombëtarë të drogës. Kjo ndryshoi në fund të viteve 2000, kur bandat kuptuan se mund të merrnin përfitime edhe më të mëdha duke dërguar ngarkesa më larg, në Evropë dhe Australi. Pjesërisht si rezultat i kësaj, bandat më pas ndryshuan metodat e transportit: në vend që ta paketonin atë në avionë ose varka për në Shtetet e Bashkuara, kokaina nisi të shpërndahej brenda anijeve me kontejnerë midis mallrave legjitime.
Pasi portet kolumbiane forcuan masat e sigurisë, kriminelët kërkuan rrugë alternative të transportit. Portet e Ekuadorit, të monitoruara dobët u bënë edhe më tërheqës pas vitit 2009, kur Rafael Correa, i krahut të majtë, më pas president, minoi mbrojtjen e vendit duke mbyllur një bazë detare amerikane dhe duke i dhënë fund kështu, bashkëpunimit me DEA-n. Bandat ekuadoriane si Los Choneros nisën të lëvizin kokainën për bandat meksikane dhe mafien shqiptare. Deri në vitin 2019 Ekuadori ishte kthyer në superautostradë e kokainës.
Burgosja e gangsterëve thjesht i ndihmoi ata të forconin rrjetet. Los Choneros lulëzoi në burgjet e mbushura me njerëz, duke rekrutuar shumë dhe duke organizuar sulme ndaj armiqve. Vrasjet e targetuara u përshkallëzuan në masakra, ku dhjetëra të burgosur u copëtuan dhe u dogjën. Në vitin 2021, 330 të burgosur u vranë në Ekuador, numri më i madh në botë. Po atë vit, kokaina rregjistrohej si eksporti i gjashtë më i madh në vend.
Po ashtu, këtë vit në Kosta Rika, viktimat mes njerëzve parashikohen të arrijnë një rekord prej 17 për 100,000 banorë, krahasuar me 11 për 100,000 banorë tre vjet më parë. Kokaina është gjithashtu një pjesë e madhe e problemit. Rritja e prodhimit në Kolumbi, ku janë korrur sasi rekord të gjetheve të kokës në vitet e fundit, përkthehet në anije më të mëdha që mbërrijnë në Kosta Rika, thotë Alvaro Ramos, ish-ministër i sigurisë.
Megjithatë, koka nuk është e vetmja arsye për rritjen e dhunës. Vitet e fundit, shumë vrasje kanë qenë për tregun vendas të marijuanës. Kanabisi i paligjshëm është një biznes i madh në Kosta Rika: 3% e banorëve thonë se e përdorin çdo muaj, një nga normat më të larta të konsumit në Amerikën Qendrore. Shumë banda preferojnë barin, se sa kokainën. Lëvizja e të bardhës është e vështirë: kërkon lidhje dhe zyrtarë të korruptuar (nga të cilët ka relativisht pak në Kosta Rika). Në të kundërt, bari ka pak pengesa për hyrjen dhe mund të shitet kudo.
Shteti është i pajisur dobët për të ndaluar lulëzimin e këtyre bandave të reja. Kosta Rika hoqi ushtrinë e saj në vitin 1949. Rodrigo Chaves, presidenti i vendit, fajëson administratën e kaluar dhe gjyqësorin për situatën. Ai thotë se vendi nuk ka polici të mjaftueshme, ligjet janë të vjetruara dhe sistemi gjyqësor është shumë i butë ndaj kriminelëve.
Vendi i tretë në këtë situatë të re të narko-rrjetit, Kili, nuk është një pikë e nxehtë vrasjesh. Vitin e kaluar shkalla e vrasjeve aty, arriti një rekord 6.7 për 100,000 banorë. Kjo është shumë më poshtë se fqinjët dhe afër normës në Shtetet e Bashkuara, prej 6.3. Por siç dëshmojnë narkofuneralet, krimi po përkeqësohet shumë. Më shumë kokainë dhe kanabis po ndalohen se kurrë më parë, me konfiskimet e kanabisit që janë trefishuar midis 2018 dhe 2021. Portet e tij janë bërë objektiva të atentatorëve. Trafikimi i lëndës drusore është gjithashtu problem. Industria e bakrit, e cila përbën gati 11% të GDP të vendit, është goditur nga rrëmbimet e armatosura.
Blues kokaine
Kili është një nga vendet më të pasura të rajonit. Ai gjithashtu pret gjysmë milionë emigrantë nga Venezuela, të cilët ikin nga regjimi i Nicolas Maduros. Ky kombinim ka tërhequr mafia si Tren de Aragua, banda më e madhe e Venezuelës. Ajo po lufton për të kontrolluar botën e krimit të Kilit, duke ndërtuar një perandori të trafikut njerëzor në të gjithë Amerikën e Jugut. Të shtëna me armë zjarri ndodhin rregullisht në qytetin port të Iquiques, pasi bandat lokale i shmangin sulmet nga venezuelianët.
Celulat e Tren de Aragua-s drejtojnë unaza prostitucioni në disa qytete. Rreth 40 anëtarë të dyshuar u burgosën në një provincë vitin e kaluar. Dhjetëra janë arrestuar në bastisjet e policisë këtë vit. Si rezultat, pjesa e kilianëve që thonë se imigrimi është i keq është rritur nga 31% në dhjetor 2018 në 77% në prill 2023, sipas Cadem, një anketues. Një tjetër sondazh zbuloi se shumica fajësojnë emigracionin e paligjshëm për rritjen e krimit. Duke u përballur me zgjedhjet rajonale vitin e ardhshëm, qeveria është fokusuar më shumë te siguria. Pasi tre oficerë policie u vranë në mars, z. Boric u zotua për një rritje vjetore prej 40% në buxhetin e sigurisë dhe miratoi ligje më të rrepta ndëshkuese për krimet ndaj policisë. Megjithatë, shumë e konsiderojnë atë shumë të butë ndaj krimit.
Çfarë do të thotë ky rrjet i ri narkotrafikantësh për vendet që dikur ishin ndër historitë e suksesit të Amerikës Latine? Shumë qytetarë do të votojnë me këmbë. Vitin e kaluar, ekuadorianët ishin kombësia e dytë më e madhe që kaluan shtegun Darien të Panamasë në rrugën e tyre drejt veriut.
Ata që qëndrojnë në shtëpi mund t’i drejtohen zgjidhjeve më ekstreme. Sipas Latino bar 6 metro, një kompani rajonale sondazhesh, plot 48% e ekuadorianëve, 31% e kilianëve dhe 22% e kostarikanëve e renditin sigurinë si problemin më të madh të vendit të tyre, shumë mbi mesataren rajonale prej 13%.
Shumë latino-amerikanë e admirojnë presidentin autoritar të El Salvadorit, Nayib Bukele, i cili gjatë viteve të kaluara ka burgosur 1.6% të popullatës në një goditje gjithëpërfshirëse të bandave dhe mbështetja për të është 88%, më e larta në rajon.
Politikanët në të gjithë Amerikën Latine po mbajnë shënim. Më 15 tetor Daniel Noboa, një 35-vjeçar i djathtë, fitoi zgjedhjet presidenciale në Ekuador. Ai ka premtuar të pranojë qasjen e z. Bukele dhe të ndërtojë burgje lundruese në Paqësor. Disa janë skeptikë se do të frenojnë problemin e bandave atje. Por zgjidhje të tilla të çuditshme janë gjithnjë e më popullore. Përballë bandave gjithnjë e më të fuqishme, shumë amerikano-latinë mendojnë se sakrifikimi i të drejtave civile është një çmim që ia vlen të paguhet për sigurinë. / the economist (bota.al)
Bota
Komiteti i OKB-së: Metodat e luftës të Izraelit ngjasojnë me gjenocid
Published
7 hours agoon
November 14, 2024By
UBT NEWSKomiteti i posaçëm i Kombeve të Bashkuara ka akuzuar Izraelin për përdorimin e metodave lufte që përkojnë me karakteristikat e gjenocidit gjatë operacioneve të tij ushtarake në Rripin e Gazës. Në një raport të publikuar më 14 nëntor 2024, komiteti theksoi se veprimet e Izraelit, përfshirë “përdorimin e urisë si metodë lufte” dhe shkatërrimin e shërbimeve themelore, po shkaktojnë një katastrofë të madhe humanitare dhe mjedisore në këtë rajon.
Komiteti, i cili ka hetuar për dekada shkeljet e të drejtave të njeriut në territoret palestineze, shprehu shqetësimin e tij për numrin e madh të viktimave civile dhe kushtet e jetesës për palestinezët. Sipas raportit, Izraeli ka shkaktuar vdekje, uri dhe lëndime të rënda përmes rrethimit të Gazës, pengimit të ndihmave humanitare dhe sulmeve të shënjestruara, pavarësisht thirrjeve të vazhdueshme nga OKB-ja dhe urdhrave të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.
Në raport, Komiteti i OKB-së tha se metodat e luftës që përdor Izraeli “përkojnë me karakteristikat e gjenocidit”, duke përfshirë përdorimin e urisë si një “armë” dhe ndëshkimin kolektiv të popullsisë palestineze. Dëshmitë nga terreni tregojnë se veriu i Gazës është përfshirë nga një situatë ekstreme urie, e cila po përkeqësohet me kalimin e kohës.
Një tjetër çështje e ngritur nga komiteti është shkatërrimi i infrastrukturës thelbësore të Gazës, përfshirë sistemet e ujit, kanalizimeve dhe furnizimin me ushqime. Raporti nënvizon se bombardimet ajrore izraelite kanë shkatërruar mbi 25,000 tonë mjete shpërthyese, një sasi që është e barabartë me dy bomba bërthamore, duke shkaktuar një krize mjedisore dhe shëndetësore që do të ketë pasoja afatgjata për brezat e ardhshëm.
Komiteti shprehu gjithashtu shqetësim për përdorimin e inteligjencës artificiale nga Izraeli për avancimin e sistemeve të tij të shënjestrimit gjatë operacioneve ushtarake. Ky përdorim i teknologjisë ka ngritur pyetje rreth ndikimit të saj në shkallën dhe precizitetin e sulmeve, që shpesh kanë shënjestruar civilët dhe objektet civile.
Në fund, Komiteti i OKB-së bëri thirrje për një reagim urgjent nga shtetet e tjera për të ndërprerë luftën dhe për të ushtruar presion ndaj Izraelit, duke theksuar se disa shtete po vazhdojnë të ofrojnë mbështetje ushtarake dhe ndihmë tjetër, pavarësisht shkeljeve të drejta të njeriut dhe shkatërrimeve të shkaktuara në Gaza./REL/
Bota
Kroacia planifikon të blejë 394 raketa HIMARS me rreze veprimi deri në 80 km
Published
7 hours agoon
November 14, 2024By
UBT NEWSKroacia ka njoftuar planet për blerjen e një sërë raketash GMLRS, me rreze veprimi deri në 80 km, për sistemin raketor HIMARS, një hap i rëndësishëm në modernizimin e forcave të saj të armatosura. Sekretari i Shtetit në Ministrinë e Mbrojtjes, Branko Hrg, ka bërë të ditur se do të blihen gjithsej 394 raketa GMLRS, që janë pjesë e një marrëveshjeje të mundshme për forcimin e kapaciteteve ushtarake të Kroacisë.
Hrg shpjegoi se ky prokurim është pjesë e një iniciative më të gjerë për modernizimin e ushtrisë kroate, duke theksuar rëndësinë e rritjes së ndarjes së fondeve për mbrojtjen. Ai bëri një krahasim me vitin 2016, duke theksuar se buxheti për mbrojtjen ka pësuar një rritje prej 142% që nga ajo periudhë. “Aktualisht, ne jemi në përputhje me standardet e NATO-s për ndarjen e fondeve, me 2% të GDP-së për mbrojtjen dhe 20% për pajisjet ushtarake,” tha Hrg.
Në lidhje me blerjen e raketave për HIMARS, Hrg nënvizoi se sistemi HIMARS është një nga teknologjitë më moderne dhe se, si pjesë e bashkëpunimit me Shtetet e Bashkuara, procesi i prokurimit është i qartë dhe i njohur. Ai e përshkroi HIMARS si një sistem shumë efikas dhe të besueshëm për forcën e tij raketore.
Kur u pyet se pse Kroacia nuk ka vendosur të blejë raketa me rreze më të gjatë, si ER GMLRS apo ATACMS, Hrg e sqaroi këtë duke theksuar se Kroacia nuk ka “afinitete sulmi” dhe nuk ka nevojë për raketa me rreze të gjata që mund të mbulonin territore të largëta. Megjithatë, ai nuk e përjashtoi mundësinë e blerjes së këtyre raketave në të ardhmen, duke lënë hapësirë për mundësi të tjera nëse situata strategjike kërkon një ndryshim të kursit.
Ky hap i Kroacisë për të forcuar kapacitetet e saj ushtarake është një pjesë e përpjekjeve të vazhdueshme të vendit për të rritur standardet e mbrojtjes dhe për të kontribuar më shumë në sigurinë e përgjithshme të Aleancës së NATO-s, duke i dhënë prioritet teknologjive moderne dhe sistemeve raketore efikase./UBTNews/
Lajmet
BE-ja e gjobit Meta-n me gati 800 milionë euro për praktika “abuzive”
Published
7 hours agoon
November 14, 2024By
UBTnewsKomisioni Evropian e ka gjobitur të enjten Meta-n, kompaninë që zotëron Facebook-un, me 797.72 milionë euro, për shkak të praktikave abuzive nga të cilat përfitoi tregu online në Facebook, i njohur si Martkerplace.
“Komisioni Evropian e gjobiti Meta-n… për shkeljen e rregullave të BE-së duke e lidhur shërbimin e vet online për reklama të klasifikuara, Facebook Marketplace, me rrjetin e vet social personale, Facebook, dhe duke vendosur kushte të padrejta komerciale ndaj shërbimeve të tjera online për reklama të klasifikuara”, tha Komisioni Evropian.
Meta njoftoi se do të ankohet ndaj këtij vendimi, por në ndërkohë, do të bashkëpunojë dhe do të punojë pa humbur kohë për të gjetur zgjidhje për adresimin e çështjeve të ngritura.
Ky vendim i Komisionit Evropian vjen dy vjet pasi ai e kishte akuzuar gjigantin amerikan të teknologjisë se i kishte dhënë përparësi të padrejtë shërbimit të vet për reklama të klasifikuara, Facebook Marketplace, duke i bashkuar dy shërbimet.
Bashkimi Evropian nisi një hetim formal ndaj dyshimeve për sjellje kundër konkurrencës nga Facebook në qershor 2021. Në dhjetor 2022, BE-ja ngriti shqetësime se Meta e lidh rrjetin e vet social mbizotërues, Facebook, me shërbimet e veta online për reklama të klasifikuara.
Facebook e lansoi tregun online Marketplace në vitin 2016 dhe e zgjeroi atë në disa vende evropiane një vit më pas.
BE-ja argumenton se Meta ua imponon Facebook Marketplace njerëzve të cilët e përdorin Facebook-un me një “lidhje” të jashtëligjshme, por Meta tha se ky argument e shpërfill faktin se përdoruesit e Facebook-ut mund të zgjedhin nëse duan të shkojnë në Marketplace, dhe shumë prej tyre nuk e bëjnë.
Meta tha se Komisioni Evropian pretendoi se Marketplace ka mundësi ta pengojë rritjen e tregjeve të mëdha të reja online në BE, por nuk gjeti prova për të dëshmuar se kjo i dëmton konkurrentët.
Lajmet
Etiopia regjistron 7.3 milionë raste malarie për gati 10 muaj
Published
7 hours agoon
November 14, 2024By
UBTNewsMë shumë se 7.3 milionë njerëz u diagnostikuan me malarie dhe 1.157 vdekje u raportuan në Etiopi nga 1 janari deri më 20 tetor, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Në raport thuhet se ky është numri më i lartë i rasteve vjetore të regjistruara në shtatë vjetët e fundit të shkaktuara nga pickimi i mushkonjave femra të infektuara Anopheles.
Transmetimi i malaries është gjithashtu i mundur përmes transfuzionit të gjakut, transplantimit të organeve ose ndarjes së gjilpërave ose shiringave të kontaminuar me gjak të infektuar. Sëmundja gjithashtu mund të transmetohet nga nëna te fëmija para ose gjatë lindjes.
Malaria paraqet një sfidë të rëndësishme të shëndetit publik në Etiopi, ku afërsisht 75% e masës tokësore konsiderohet të jetë endemike e sëmundjes, tha OBSH.
“Rreth 69% e popullsisë në këto zona përballen me rrezikun e infeksionit ku shpërthimet periodike kontribuojnë në deri në 20 për qind të vdekjeve në mesin e fëmijëve nën moshën pesë vjeç,” thuhet në raport.
OBSH tha se po ofron mbështetje për Ministrinë e Shëndetësisë së Etiopisë në koordinimin e përpjekjeve të reagimit ndaj malaries përmes platformave të integruara së bashku me një strukturë të menaxhimit të incidenteve shumë emergjente.
Keni dëgjuar për larjen e trefishtë të flokëve? Ja çfarë duhet të dini për këtë metodë
Claude Monet dhe revolucioni i dritës: 184 vjet pikturë impresioniste!
Dardanët arrijnë në Bukuresht!
Foda, i drejtpërdrejtë: Vetëm fitorja bën punë për vendin e parë!
Komiteti i OKB-së: Metodat e luftës të Izraelit ngjasojnë me gjenocid
Ide fantastike për një drekë të shijshme
Kroacia planifikon të blejë 394 raketa HIMARS me rreze veprimi deri në 80 km
Gladiatorët: Colosseumi si paraardhës i Reality TV?
Mafia, tortura dhe krimet e vërteta: Muzetë evropianë që zbulojnë botën e errët të krimit!
Të kërkuara
-
Bota2 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman