Aktualitet

“Rritja ekonomike në Kosovë do të jetë mbi 4 për qind”

Published

on

Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia – gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor – pritet të kenë sërish rritje ekonomike gjatë vitit 2021, pas recesionit të 2020-ës, më i rëndi i regjistruar ndonjëherë në rajon.

Kështu vlerëson Banka Botërore e cila thekson se pas goditjes së rëndë ekonomike të shkaktuar nga pandemia COVID-19, që rezultoi me një tkurrje të aktivitetit ekonomik të rajonit në një nivel të vlerësuar prej -3.4 përqind në vitin e kaluar, rajoni i Ballkanit Perëndimor pritet të rritet me 4.4 përqind në vitin 2021.

Sipas BB-së, ekonomia e Kosovës shënoi tkurrjen e saj të parë në vitin 2020, që u nxit nga një rënie domethënëse e eksporteve të shërbimeve të udhëtimit, të ndërlidhura me diasporën, dhe nga rënia e investimeve.

“Tkurrja u zbut nga masat mbështetëse qeveritare, dhe nga rritja e remitancave dhe eksporteve të mallrave. Deficiti buxhetor u rrit më shumë se dyfish në vitin 2020, duke arritur 7.6 për qind të BPV-së në 2020, nga 2.9 për qind në 2019, i nxitur nga rënia e të hyrave dhe nga kostoja e masave për mbështetjen e rimëkëmbjes. Sektori financiar i Kosovës e përballoi mirë pandeminë. Deri në fund të vitit 2020, mjaftueshmëria e kapitalit ishte mbi kërkesat rregullatore dhe norma e kredive jo-performuese u rrit pak krahasuar me një vit më parë”, thuhet në raportin e BB-së.Reklamë

Rimëkëmbja ekonomike do të jetë graduale edhe në Kosovë, në përputhje me trendin global, aktiviteti real do të arrijë nivelet para-pandemike vetëm në 2022. Rimëkëmbja do të udhëhiqet nga një rritje e eksporteve dhe e konsumit.

Rritja ekonomike parashikohet të mbetet në mbi 4 përqind në periudhën afatmesme. Perspektiva e parashikuar bazohet mbi supozimet e relaksimit të kufizimeve të lëvizjes së udhëtarëve ndërmjet Evropës dhe Kosovës, pa masa të mëtejshme të rrepta të lëvizjes për frenimin e pandemisë në vend, një ringjallje të rritjes në Eurozonë, dhe një rritje në çmimet e metaleve bazë dhe mineraleve.

Sipas raportit të BB-së, pandemia ndërpreu progresin e arritur gjatë një dekade në vendet e rajonit në rritjen e të ardhurave dhe uljen e varfërisë, ndërkohë që tregjet e punës në Ballkanin Perëndimor kanë mundur të rikuperojnë vetëm gjysmën e vendeve të punës të humbura për shkak të pandemisë – duke lënë të papunë një numër të lartë personash dhe duke i detyruar shumë të tjerë të braktisin tërësisht tregun e punës. Megjithëse norma e papunësisë pësoi rënie – nga 13.5 për qind në 2019 në 12.6 për qind në 2020 – kjo erdhi kryesisht si rezultat i rritjes së numrit të personave joaktivë, ndërsa numri total i vendeve të punës të humbura në rajonin e Ballkanit Perëndimor arriti afërsisht në 70,000 në fund të vitit 2020. Për më tepër, këto humbje prekën në mënyrë disproporcionale shtresat më të cenueshme të popullsisë në rajon, përfshirë gratë dhe të rinjtë – ku norma e papunësisë së të rinjve u rrit në 33.6 për qind në 2020, duke ndërprerë në këtë mënyrë trendin rënës të saj gjatë pesë viteve të fundit.

Sipas raportit, përpjekjet e politikave në rajon duhet të vijojnë të përqendrohen në mënyrë të vendosur në luftën kundër pandemisë, zvogëlimin e kostove sociale dhe mbështetjen e rimëkëmbjes. Të gjitha vendet e rajonit duhet të garantojnë pajisjen e sistemeve të tyre shëndetësore me burime të mjaftueshme për blerjen dhe shpërndarjen e vaksinave, testimin, terapitë, pajisjet e mbrojtjes personale si dhe përmirësimin dhe mirëmbajtjen e mjediseve të kujdesit shëndetësor. Investimet në arsim, dixhitalizim dhe projekte të tjera në infrastrukturë si dhe iniciativat e gjelbërta duhet të kenë gjithashtu përparësi, pasi ato mund të përshpejtojnë tranzicionin e nevojshëm drejt uljes së varësisë ndaj karbonit, ndërsa vendet dalin nga situata e pandemisë.

Continue Reading

Bota

OKB raporton për luftime të ashpra në jug të Libanit

Published

on

By

Trupat izraelite kanë zhvilluar beteja të ashpra me Hezbollahun – grupin militant dhe partinë politike që kontrollon shumicën e jugut të Libanit – më 22 nëntor në pjesë të ndryshme në jug të Libanit, përfshirë edhe në një qytezë ku kanë selinë paqeruajtësit e Kombeve të Bashkuara.

Një zëdhënës i forcave paqeruajtëse të OKB-së në Liban, që njihet me shkurtesën UNIFIL, i tha Associated Press se po monitorojnë “luftime të ashpra” në qytezën bregdetare të Nakuras dhe në fshatin Çama, në verilindje.

Selia e UNIFIL-it gjendet në Nakura, në cepin më jugor të Libanit, që gjendet pranë kufirit me Izraelin.

Jemi të vetëdijshëm për granatime të rënda në afërsi të bazave tona”, tha zëdhënësi i UNIFIL-it, Andrea Tenenti. I pyetur nëse paqeruajtësit dhe stafi i selisë janë të sigurt, Tenenti tha: “Po, për momentin”.

Disa pika të UNIFIL-it janë goditur që kur Izraeli ka nisur një ofensivë tokësore në Liban më 1 nëntor, duke plagosur disa paqeruajtës.

Luftimet e ashpra vijnë një ditë pasi Gjykata Ndërkombëtare Penale ka lëshuar fletarrestime për kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, dhe ish-ministrin e tij të Mbrojtjes, Yoav Gallant. GJNP ka lëshuar fletarrestime edhe ndaj një udhëheqësi ushtarak të Hamasit – grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – duke i akuzuar ata për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit lidhur me luftën në Gazë që nisi në tetor të vitit 2023.

Lufta në Gazë nisi pasi Hamasi sulmoi jugun e Izraelit më 7 tetor 2023, duke vrarë afër 1.200 persona, shumica civilë, dhe duke rrëmbyer 250 të tjerë. Afër 100 pengje janë ende brenda Gazës dhe të paktën një e treta e tyre besohet se kanë vdekur.

Izraeli po ashtu ka kryer sulme ajrore në Liban, pasi Hezbollahu nisi sulmet me raketa një ditë pas nisjes së luftës në Gazë. Në shtator, luftimet mes Izraelit dhe Hezbollahut u përshkallëzuan./REL/

Continue Reading

Aktualitet

Hapësirat e gjelbra dhe banesat sociale: Plani ‘bioklimatik’ i Parisit për të transformuar qytetin deri në vitin 2035

Published

on

By

Këshilli i Qytetit të Parisit miratoi të mërkurën planin e tij “bioklimatik” të zhvillimit urban, i projektuar për të adresuar sfidat klimatike, mungesat e banesave dhe zgjerimin urban. Fokusi i planit në hapësirat e gjelbra, banesat sociale dhe rregulloret më të rrepta të qirasë ka tërhequr lavdërime për qëllimet e tij të qëndrueshmërisë dhe skepticizëm mbi fizibilitetin e tij.

Këshilli i  Qytetit të Parisit  miratoi të mërkurën planin e tij të shumëpritur të zhvillimit urban urban ( Plani lokal d’urbanisme , ose PLU) pas katër vitesh diskutimesh intensive dhe më shumë se 50,000 propozimeve publike. 

Plani është ndërtuar mbi katër shtylla : përshtatja ndaj ndryshimeve klimatike , rritja e banesave publike, promovimi i biznesit lokal dhe ruajtja e trashëgimisë  arkitekturore të Parisit .

Sfida është të sigurohemi që Parisi të mbetet qyteti ku duam të jetojmë për brezat që do të vijnë”, tha kryebashkiaku socialist Anne Hidalgo, duke marrë duartrokitje të ngrohta nga shumica e saj pas votimit.

Në përputhje me  objektivat e veprimit klimatik të Parisit 2024-2030 , PLU synon të kontribuojë në përpjekjet më të gjera të qytetit për të arritur neutralitetin e karbonit deri në vitin 2050 duke trajtuar sfidat sociale.

Parisi, kryeqyteti më i dendur i populluar i Evropës, ka humbur vazhdimisht banorë gjatë dekadës së fundit. Sipas një studimi të vitit 2023 të botuar në  The Lancet Planetary Health , ai gjithashtu mban rrezikun më të lartë të vdekjeve nga valët e të nxehtit midis kryeqyteteve evropiane.

Zgjerimi i hapësirave të gjelbra 

Një nga nismat kryesore të planit është krijimi i 300 hektarëve të hapësirave të reja të gjelbërta publike. Aktualisht, Parisi ofron vetëm 8.6 metra katrorë hapësirë ​​të gjelbër për banor, duke mos përmbushur  rekomandimin e Organizatës Botërore të Shëndetësisë  prej 10 metrash katrorë. 

Propozimi është pritur me disa skepticizëm, me David Alphand, një këshilltar nga partia e krahut të djathtë Les Républicains  , duke e hedhur poshtë atë si “pothuajse për të qeshur”.

“Kush mund të gjejë seriozisht ekuivalentin e 420 fushave të futbollit në Paris?” tha ai  gjatë një prej diskutimeve .

Charles-Antoine Depardon, një nga arkitektët kryesorë të planit dhe një këshilltar i nënkryetarit të bashkisë Lamia El Aaraje, pranoi shkallën e sfidës.

“300 hektarë janë ambicioze,” shpjegoi ai, “por ne kemi planifikuar tashmë 50 hektarë në projekte në portat e qytetit, me 100 hektarë të tjerë në hapësira publike, duke përfshirë rrugët e shndërruara në kopshte dhe oborre shkollash.” Ai përmendi gjithashtu transformimin e kalatave përgjatë Senës . “Qëllimi është t’i kthejmë ato në një park të vërtetë,” tha ai.

Për më tepër, qyteti synon të zhbllokojë hapësirat e gjelbra aktualisht të paarritshme, siç janë kopshtet e mëdha në pronësi të institucioneve fetare.

“Një shembull është parku Val-de-Grâce në zonën e 5-të (rrethi) – një zonë e madhe e gjelbër që është e mbyllur për publikun tani, por e vendosur të rihapet falë PLU”, tha Depardon.

Zhvendosja e prioriteteve të strehimit

Plani synon gjithashtu të trajtojë krizën urgjente të strehimit në kryeqytet. Deri në vitin 2035, qyteti synon të sigurojë që 40 përqind e stokut të tij të banesave të jetë publike, me 30 përqind të dedikuar për banesat sociale. Për të luftuar pabarazinë historike të banesave midis pjesëve lindore dhe perëndimore të qytetit, zhvilluesve në “zonat e hiperdeficitit” do t’u kërkohet të ndajnë 50 për qind të ndërtimeve të reja për banesat sociale.

Plani më tej i jep përparësi ndërtesave të banimit mbi hapësirat e zyrave. Në Parisin qendror dhe perëndimor, ndërtimi i ndërtesave vetëm për zyra do të ndalohet dhe projektet e reja që tejkalojnë 5000 metra katrorë do të kërkohen që të përfshijnë të paktën 10 për qind banesa.

“Kjo është ajo që ne e quajmë diversitet funksional,” shpjegoi Depardon. “Tani, çdo rinovim i zyrës në Paris do të duhet të përfshijë një komponent strehimi.”

Ky ndryshim ka tërhequr kritika nga anëtarët e opozitës, të cilët argumentojnë se mund të pengojë zhvillimin e pasurive të paluajtshme dhe të rrisë çmimet e pronave. Jean-Baptiste Olivier, këshilltar dhe nënkryetar i grupit të krahut të djathtë Changer Paris ,  e përshkroi politikën si një sulm ndaj pronës private,  duke paralajmëruar se mund të reduktojë vlerat e pronës dhe të dekurajojë rinovimet.

Lufta kundër Airbnb

Si pjesë e përpjekjeve për të zbutur mungesat e banesave, plani prezanton gjithashtu  rregulla më të rrepta për qiratë afatshkurtra si Airbnb .

Jo vetëm që banesat janë më të pakta, por edhe po keqpërdoren,” tha Depardon. “Rezidencat primare po kthehen në shtëpi të dyta ose qira turistike.”

Ai vuri në dukje modele ndërkombëtare si Vjena, ku  banesat publike përbëjnë gati 60 përqind të stokut të banesave .

Është një qytet i renditur vazhdimisht ndër vendet më të mira për të jetuar, sepse strehimi nuk është një problem atje,” shpjegoi ai.

Nga viti 2025, asnjë akomodim i ri turistik i mobiluar nuk do të lejohet në rrethet kyçe, duke përfshirë rrethin 1 deri në 11 dhe Montmartre . Prioriteti i banesave publike, të cilat nuk mund të jepen me qira për qëndrime afatshkurtra, do të kufizojë më tej ndikimin e qirave afatshkurtra në tregun e banesave.

“Ne duam të mundësojmë transformimin me rregulla ambicioze por realiste,” tha Depardon. “Ky plan është një hap i madh përpara dhe ne jemi të etur për të parë rezultatet e tij të shpalosen gjatë dy dekadave të ardhshme.”

 

Continue Reading

Aktualitet

Reshjet e borës rrisin rrezikun e aksidenteve, ekspertët apelojnë për kujdes!

Published

on

Bora është një fenomen natyror i zakonshëm gjatë dimrit dhe një nga shenjat më të dukshme të kësaj stine. Por, kur reshjet e dendura të saj mbushin vendin, përveç pamjeve të bardha, ndodhin edhe disa probleme, si mungesa e gomave të duhura për të lëvizur në rrugë, si dhe trafiku i mbingarkuar.

Nëntori është duke mbaruar dhe duket se pothuajse i gjithë muaji dhjetor do të jetë i ftohtë dhe me temperatura nën zero. Këtë e ka konfirmuar edhe meteorologu Mendim Rugova.

“Në fundjavë mund të kemi reshje, dhe të dielën do të kemi mot më të kthjellët e me diell. Lajm i mirë për ata që duan të organizohen për të udhëtuar në vendet rajonale,” u shpreh ai.

Rugova thekson se pjesa jugore do të jetë më e qetë, ndërsa në atë veriore apo të ulët të vendit pritet të ketë një mesatare reshjesh prej 70-80 mm, ndërkohë që në pjesën perëndimore, ku ka më shumë reshje bore, ato mund të arrijnë deri mbi 100 mm.

Dihet se bora mbulon sipërfaqen e rrugës dhe incidentet me makinë shkaktohen shumë më shpejt. UBT News ka pyetur edhe ekspertin e aksidenteve rrugore dhe njëherësh profesor universitar në UBT, Nol Dedaj, i cili apeloi se drejtuesit e automjeteve duhet të drejtojnë mjetin me kujdes të shtuar. Ai theksoi se në këtë situatë, makina duhet të ketë goma dimri, për të shmangur situatat e rrezikshme.

“Sigurisht që rënia e borës dhe mbulimi i sipërfaqes së rrugës na sjellin një nivel të lartë rreziku në komunikacion, duke shkaktuar aksidente dhe kolona në rrugë. Faktorët që janë aktivë si shkaktarë të aksidenteve janë faktori njeri, automjeti dhe faktori rrugë,” tha Z. Dedaj. Ai pohon se Kosova, dhe më konkretisht kryeqyteti, nuk ka një infrastrukturë të mjaftueshme, edhe kur situata është normale, dhe lë më shumë kur kushtet atmosferike dhe rrugore janë në një nivel tjetër.

“Kjo paraqet rrezik në komunikacion dhe kolonat në përgjithësi krijohen në truke ku ka pika konflikti në mes të trajektorëve të lëvizjes së automjeteve, shpejtësisë së ulët të automjeteve dhe kapacitetit të madh të qarkullimit të automjeteve,” përfundoi ai.

Përndryshe, gjatë 48 orëve të fundit, në Kosovë janë regjistruar 76 aksidente. Sipas policisë, 19 prej tyre janë të lënduar, dhe 57 të tjerë me dëme materiale. Po në të njëjtën periudhë, janë shqiptuar 1689 gjoba trafiku. U arrestuan gjithashtu 11 persona, pesë prej të cilëve u dërguan në mbajtje dhe një tjetër u dërgua në vuajtje të dënimit./UBTNews/

Gazetare Albina Zeneli

Continue Reading

Bota

Zonat e konfliktit në botë u rritën me dy të tretat në tre vjet

Published

on

By

Afro 470 milionë fëmijë janë prekur nga luftërat në mbarë botën, duke përfshirë Ukrainën, Sudanin, Gazën dhe Libanin, sipas një raporti nga Verisk Maplecroft.

Luftërat në mbarë botën janë zgjeruar dhe intensifikuar, me ndikime të gjera në rritjen ekonomike globale dhe sigurinë ushqimore, tregon një Indeks i ri i Intensitetit të Konfliktit.

Pjesët e botës të prekura nga konflikti janë rritur me 65 për qind gjatë tre viteve të fundit, sipas një raporti nga organizata e analizës së rrezikut Verisk Maplecroft.

Që nga viti 2021, konfliktet dhe trazirat janë përhapur dhe intensifikuar në Ukrainë, Myanmar, Lindjen e Mesme dhe në “korridorin e konfliktit” në rajonin e Sahelit afrikan, thuhet në njoftimin e Tanjug.

Sipas raportit, konfliktet brenda ose ndërmjet vendeve mbulojnë 6.15 milionë kilometra katrorë, që është pothuajse dyfishi i sipërfaqes së Indisë. Kjo përfaqëson 4.6 për qind të masës tokësore të botës, krahasuar me 2.8 për qind në vitin 2021.

Numri i personave të vrarë në konflikte është rritur me 29 për qind në të njëjtën periudhë, shkruan britanikja The Guardian .

Një rritje e konsiderueshme e rrezikut nga viti 2021 u vu re në 27 vende, duke përfshirë Ekuadorin, Kolumbinë, Indinë, Indonezinë dhe Tajlandën.

Në rajonin Sahel dhe Bririn e Afrikës, nga Mali në Somali, dhuna është dyfishuar në tre vitet e fundit.

Në Burkina Faso, 86 për qind e territorit është prekur nga konflikti dhe dhuna në shkallë të gjerë ka shpërthyer në Sudan dhe Etiopi.

Konfliktet kanë ndikime të gjera

Krahas qetësisë gjatë pandemisë COVID-19, ekspertët pohojnë se të paktën gjatë dhjetë viteve të fundit ka pasur një tendencë në rritje të dhunës dhe se shumë kriza afatgjata vazhdojnë me intensitet të pashuar.

Drejtori i kërkimit të Verisk Maplecroft Hugo Brennan tha se konfliktet e fundit kanë ndikime të gjera në ekonomi, rritjen ekonomike dhe sigurinë ushqimore, duke përmendur si shembull ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit global për shkak të pushtimit rus të Ukrainës, i cili kërcënoi eksportet e drithërave në Lindjen e Mesme dhe Afrika.

Rreziqet e konfliktit janë rritur prej disa vitesh dhe bizneset globale duhet të mendojnë për këtë. Ju mund të shikoni mediat ndërkombëtare dhe të mendoni, ‘Unë nuk kam një fabrikë në Sudan, nuk më prek mua’, por për shkak të ndikimit në zinxhirin e furnizimit, një konflikt në një vend të largët mund të ndikojë tek ju, ” tha ai.

Angela Rosales, drejtoreshë ekzekutive e organizatës ndërkombëtare SOS Fshatrat e Fëmijëve, tha se 470 milionë fëmijë janë të prekur nga luftërat në mbarë botën, duke përfshirë Ukrainën, Sudanin, Gazën dhe Libanin.

 

Continue Reading

Të kërkuara